Muhasebe Sistemleri ve Tekdüzen Hesap Planında Uygulaması

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: M. Serdar ATAY
ISBN: 9786050508109
212,50 TL 250,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar M. Serdar ATAY
Baskı Tarihi 2021/03
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 228

Bu eser çalışmasında işletmenin gider yerleri, üretim yerleri ve idari yerler olarak bir bütün halinde organize edilmiştir. Dolayısıyla çalışmaya yön veren örnek olaydaki gider dağıtımı, genel üretim giderleri dağıtım tablosu olarak değil, gider dağıtım tablosu olarak düzenlenmiştir. Yani herhangi bir gider tüketildiğinde o gider üretim ve idari yerlere aynı anda dağıtılıp tek bir tablo üzerinde gösterilmiştir.

Gider dağıtım tablosunun bu şekilde düzenlenmesindeki amaç, gider yerlerindeki gider kontrolünde üretim yerleri ve idari yerlerin bütünlüğünün sağlanmasıdır. 

Eser çalışmasının asıl amacı, muhasebe biliminde kabul edilen temel dört muhasebe sisteminin (hesap çerçevelerinin) yukarıda belirtilen kriterler dahilinde örnek olayla tanıtılması ve bu sistemlerin Tek Düzen Hesap Planına  (çerçevesi) derlenmesidir. Ayrıca bu sistemlerin Tek Düzen Hesap Planına (TDHP) derlemesi yapılırken özellikle TDHP’ndaki bu dört farklı konumla gider yerleri bakımından muhasebe organizasyonu ve kontrolünün  (denetiminin) işletmeye ne denli etkin olup olmadığının incelenmesi ve karşılaştırılması hedef alınmıştır.

Gelecekte Avrupa Birliği ülkelerinde muhasebe sistemleri yani hesap çerçevesi uygulanmasında serbestlik tasarlanmaktadır. Tabiiki bu serbestlik var olan dört sistemden herhangi birini seçmekle olacaktır. Amacımız içerisinde TDHP’na bu sistemleri derleyip bu serbestliğin Türk işletmelerine kazandırılmasıdır. 


Bu eser çalışmasında işletmenin gider yerleri, üretim yerleri ve idari yerler olarak bir bütün halinde organize edilmiştir. Dolayısıyla çalışmaya yön veren örnek olaydaki gider dağıtımı, genel üretim giderleri dağıtım tablosu olarak değil, gider dağıtım tablosu olarak düzenlenmiştir. Yani herhangi bir gider tüketildiğinde o gider üretim ve idari yerlere aynı anda dağıtılıp tek bir tablo üzerinde gösterilmiştir.

Gider dağıtım tablosunun bu şekilde düzenlenmesindeki amaç, gider yerlerindeki gider kontrolünde üretim yerleri ve idari yerlerin bütünlüğünün sağlanmasıdır. 

Eser çalışmasının asıl amacı, muhasebe biliminde kabul edilen temel dört muhasebe sisteminin (hesap çerçevelerinin) yukarıda belirtilen kriterler dahilinde örnek olayla tanıtılması ve bu sistemlerin Tek Düzen Hesap Planına  (çerçevesi) derlenmesidir. Ayrıca bu sistemlerin Tek Düzen Hesap Planına (TDHP) derlemesi yapılırken özellikle TDHP’ndaki bu dört farklı konumla gider yerleri bakımından muhasebe organizasyonu ve kontrolünün  (denetiminin) işletmeye ne denli etkin olup olmadığının incelenmesi ve karşılaştırılması hedef alınmıştır.

Gelecekte Avrupa Birliği ülkelerinde muhasebe sistemleri yani hesap çerçevesi uygulanmasında serbestlik tasarlanmaktadır. Tabiiki bu serbestlik var olan dört sistemden herhangi birini seçmekle olacaktır. Amacımız içerisinde TDHP’na bu sistemleri derleyip bu serbestliğin Türk işletmelerine kazandırılmasıdır. 

Ayrıca bu eser çalışması bu konuyla ilgili akademik çalışma yapacak öğrencilere çalışmalarında yardımcı olacaktır. Eserin yazım aşamasında yardımlarını esirgemeyen Güler Ferhan ÜNAL’a, Hilal YÜCEL’e ve sıkıcı bilgisayar çalışmalarını zevkli hale getiren  öğrencim Atakan CEYHAN’a teşekkür ederim.


ÖNSÖZ VII

İÇİNDEKİLER IX

GİRİŞ 1

1.MUHASEBENİN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI 2

1.1.MUHASEBENİN TANIMI 2

1.2.MUHASEBENİN TÜRLERİ 2

1.2.1.Finansal Muhasebe 2

1.2.2.Maliyet Muhasebesi 3

1.2.3.Yönetim Muhasebesi 4

1.2.4.Finansal Muhasebe, Maliyet Muhasebesi ve Yönetim Muhasebesinin Karşılaştırılması 5

2.MALİYET İLE İLGİLİ KAVRAMLAR, MALİYET HESAPLAMASININ AMAÇLARI VE AŞAMALARI 5

2.1.MALİYET İLE İLGİLİ KAVRAMLAR 5

2.1.1.Harcama ve Ödemenin Tanımı 5

2.1.2.Giderin Tanımı 5

2.1.3.Maliyetin Tanımı 6

2.2.MALİYET HESAPLAMASININ AMAÇLARI 6

2.3.MALİYETİN HESAPLANMASI AŞAMALARI 7

2.3.1.Gider Türleri 7

2.3.1.1.Çeşitlerine Göre Giderler 7

2.3.1.2.İşletme Fonksiyonlarına Göre Giderler 8

2.3.1.3. Ürünlere Yüklenmesine Göre Giderler 8

2.3.1.4. Faaliyet Hacmiyle Olan İlişkisine Göre Giderler 9

2.3.1.5. Kontrol Edilebilirliklerine Göre Giderler 9

2.3.1.6. Fiili Olup Olmamasına Göre Giderler 9

2.3.2. Gider Yerleri 10

2.3.2.1. Gider Yeri Tanımı ve Amaçları 10

2.3.2.2. Gider Yerlerinin Görevleri 12

2.3.2.3. Gider Yerleri Planı 12

2.3.2.4. Gider Yerleri Çeşitleri 13

2.3.2.5. Gider Kontrolünün Sağlanması 15

2.3.3. Gider Taşıyıcıları 15

2.3.3.1. Gider Taşıyıcılarının Özellikleri 16

2.3.3.2. Gider Taşıyıcılarının Bölümlenmesi 16

2.3.3.3. Gider Dağıtımı ve Maliyetlere Yüklenmesi 17

2.3.3.4. Gider Dağıtım Anahtarları 19

2.3.3.5. Endirekt Gider Dağıtımı ve Gider Dağıtım Tablosu 20

2.3.3.6. Genel Üretim Giderlerinin Dağıtımında Üç Aşama 21

2.3.3.6.1. G.Ü.G.’nin Ana Üretici ve Yardımcı Hizmet İşyerlerinde Toplanması 21

2.3.3.6.2. Yardımcı ve Hizmet İşyerlerinde Toplanan G.Ü.G.’nin Ana Üretici İşyerlerinde Toplanması 22

2.3.3.6.3. Ana Üretici İşyerlerinde Toplanan G.Ü.G.’ün Üretilen Mamullere Yüklenmesi 22

3. MUHASEBE SİSTEMLERİ 24

3.1. TANIMI VE AÇIKLAMA 24

3.2. HESAP ÇERÇEVESİ VE HESAP PLANLARI 24

3.2.1. Hesap Çerçevesinin Tanımı 24

3.2.2.Hesap Çerçevesinin Amacı ve Görevleri 25

3.2.3. Hesap Çerçevesinin Ana Nitelikleri 25

3.2.4.Hesap Çerçevesinin Temel İlkeleri 26

3.2.5. Birkaç Ülkenin Hesap Çerçevesi Denemeleri 28

3.2.6. Genel Hesap Planı Tanımı 32

3.2.7. Hesap Planının Tanımı 32

3.2.7.1. Hesap Planının Önemi 32

3.2.8. Hesap Planının Yapılması 33

3.2.8.1. Hesap Planını Kodlama Yöntemleri 33

3.2.8.2. Hesap Bölümlenmesi ve Sıralanması Yöntemleri 34

4.MUHASEBE SİSTEMLERİ İLE İLGİLİ ÖRNEK UYGULAMA 34

4.1.ÖRNEK UYGULAMA VE TANITIMI 34

4.2.AŞIRI BİRCİ MUHASEBE SİSTEMİ 37

4.2.1. Tanım ve Açıklama 37

4.2.2.İşlem Süreci 40

4.2.3.Sistemin İşleyişi 40

4.2.4.Sistemin Eleştirisi 41

4.2.5.Uygulamaya İlişkin Hesap Planı 42

4.2.6.Örnek Uygulamanın Çözümü 44

4.2.6.1. Yevmiye Kayıtları 44

4.2.6.2. Büyük Defter Kayıtları 51

4.3.ÖLÇÜLÜ BİRCİ MUHASEBE SİSTEMİ 55

4.3.1.Tanımı ve Açıklama 55

4.3.2.İşlem Süreci 57

4.3.3.Sistemin İşleyişi 57

4.3.4.Sistemin Eleştirisi 58

4.3.5.Uygulamaya İlişkin Hesap Planı 58

4.3.6.Örnek Uygulamanın Çözümü 60

4.3.6.1.Yevmiye Kayıtları 60

4.3.6.2.Büyük Defter Kayıtları 66

4.4. AŞIRI İKİCİ MUHASEBE SİSTEMİ 69

4.4.1. Tanım ve Açıklama 69

4.4.2. İşlem Süreci 72

4.4.3. Sistemin İşleyişi 73

4.4.4. Sistemin Eleştirisi 74

4.4.5. Uygulamaya İlişkin Hesap Planı 75

4.4.6.Örnek Uygulamanın Çözümü 76

4.4.6.1. Yevmiye Kayıtları 76

4.4.6. 2. Büyük Defter Kayıtları 80

4.5.ÖLÇÜLÜ İKİCİ MUHASEBE SİSTEMİ 83

4.5.1.Tanım ve Açıklama 83

4.5.2. İşlem Süreci 85

4.5.2.1. Finansal Muhasebe’ de İşlem Sırası: 85

4.5.2.2. Maliyet Muhasebesi’ nde İşlem Sırası 85

4.5.3.Hesapların İşleyişi 86

4.5.3.1.Finansal Muhasebenin İşleyişi : 86

4.5.3.2.Maliyet Muhasebesinin İşleyişi : 86

4.5.4. Sistemin Eleştirisi 87

4.5.5.Uygulamaya İlişkin Hesap Planı 87

4.5.6.Örnek Uygulamanın Çözümü 89

4.5.6.1.Finansal Muhasebe Yevmiye Kayıtları 89

4.5.6.2.Finansal Muhasebe Büyük Defter Kayıtları 93

4.5.6.3.Maliyet Muhasebesi Yevmiye Kayıtları 94

4.5.6.4. Maliyet Muhasebesi Büyük Defter Kayıtları 100

5. MUHASEBE SİSTEMLERİNİN TEK DÜZEN HESAP PLANINDA UYGULAMASI 102

5.1. TEKDÜZEN HESAP PLANI’ NIN TANIMI VE AÇIKLAMASI 102

5.2 TEK DÜZEN HESAP PLANI’ NIN İŞLEYİŞİ 103

5.2.1.  7/A Seçeneği ve İşleyişi 103

5.2.2. 7/B Seçeneği ve İşleyişi 107

5.3. AŞIRI BİRCİ MUHASEBE SİSTEMİNİN TEKDÜZEN HESAP PLANINDA UYGULANMASI 110

5.3.1. 7/A Seçeneğine Göre Aşırı Birci Muhasebe Sistemi’ nin İşleyişi 110

5.3.2. 7/B Seçeneğine Göre Aşırı Birci Muhasebe Sistemi’nin İşleyişi 111

5.3.3. Sistemin Eleştirisi 111

5.3.4. Uygulamaya İlişkin Hesap Planı 112

5.3.5.Örnek Uygulamanın Çözümü 114

5.3.5.1. 7/A Seçeneğine Göre Yevmiye Kayıtları 114

5.3.5.2. 7/A Seçeneğine Göre Büyük Defter Kayıtları 125

5.3.5.3. 7/B Seçeneğine Göre Yevmiye Kayıtları 129

5.3.5.4. 7/B Seçeneğine Göre Büyük Defter Kayıtları 137

5.4.ÖLÇÜLÜ BİRCİ MUHASEBE SİSTEMİNİN TEKDÜZEN HESAP PLANINDA UYGULAMASI 140

5.4.1. 7/A Seçeneğine Göre Ölçülü Birci Muhasebe Sisteminin İşleyişi 140

5.4.2. 7/B Seçeneğine Göre Ölçülü Birci Muhasebe Sisteminin İşleyişi 143

5.4.3. Sistemin Eleştirisi 144

5.4.4. Uygulamaya İlişkin Hesap Planı 145

5.4.5.Örnek Uygulamanın Çözümü 147

5.4.5.1. 7/A Seçeneğine Göre Yevmiye Kayıtları 147

5.4.5.2. 7/A Seçeneğine Göre Büyük Defter Kayıtları 157

5.4.5.3. 7/B Seçeneğine Göre Yevmiye Kayıtları 162

5.4.5.4. 7/B Seçeneğine Göre Büyük Defter Kayıtları 167

5.5.AŞIRI İKİCİ MUHASEBE SİSTEMİNİN TEKDÜZEN HESAP PLANINDA UYGULAMASI 170

5.5.1. 7/A Seçeneğine Göre Aşırı İkici Muhasebe Sisteminin İşleyişi 170

5.5. 2. 7/B Seçeneğine Göre Aşırı İkici Muhasebe Sisteminin İşleyişi 170

5.5.3. Sistemin Eleştirisi 171

5.5.4.Uygulamaya İlişkin Hesap Planı 171

5.5.5. Örnek Uygulamanın Çözümü 173

5.5.5.1. 7/A Seçeneğine Göre Yevmiye Kayıtları 173

5.5.5.2. 7/A Seçeneğine Göre Büyük Defter Kayıtları 179

5.5.5.3. 7/B Seçeneğine Göre Yevmiye Kayıtları 182

5.5.5.4.  7/B Seçeneğine Göre Büyük Defter Kayıtları 187

5.6.ÖLÇÜLÜ İKİCİ MUHASEBE SİSTEMİNİN TEKDÜZEN HESAP PLANINDA UYGULAMASI 189

5.6.1. 7/A Seçeneğine Göre Ölçülü İkici Muhasebe Sisteminin İşleyişi 189

5.6.2. 7/B Seçeneğine Göre Ölçülü İkici Muhasebe Sisteminin İşleyişi 190

5.6.3.Sistemin Eleştirisi 190

5.6.4.Uygulamaya İlişkin Hesap Planı 191

5.6.5.Örnek Uygulamanın Çözümü 194

5.6.5.1.7/A Seçeneğine Göre Yevmiye Kayıtları 194

5.6.5.1.1. Finansal Muhasebe Yevmiye Kayıtları 194

5.6.5.1.2. Maliyet Muhasebesi Yevmiye Kayıtları 204

5.6.5.2. 7/A Seçeneğine Göre Büyük Defter Kayıtları 205

5.6.5.2.1  Finansal Muhasebe Büyük Defter Kayıtları 205

5.6.5.2.2 Maliyet Muhasebesi Büyük Defter Kayıtları 208

5.6.5.3. 7/B Seçeneğine Göre Yevmiye Kayıtları 209

5.6.5.3.1. Finansal Muhasebe Yevmiye Kayıtları 209

5.6.5.3.2. Maliyet Muhasebesi Yevmiye Kayıtları 214

5.6.5.4. 7/B Seçeneğine Göre Büyük Defter Kayıtları 216

5.6.5.4.1.  Finansal Muhasebe Büyük Defter Kayıtları 216

5.6.5.4.2.  Maliyet Muhasebesi Büyük Defter Kayıtları 219

SONUÇ 222

KAYNAKÇA 225


ACAR Durmuş- TETİK Nilüfer, Tekdüzen Hesap Planına Uygun Finansal muhasebe, Isparta, Akdeniz Basımevi, 1998


AKDOĞAN Nalan, Maliyet Muhasebesi Uygulamaları , Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yayınları, Ankara Ekin 1994


AKESEN Aytuğ, Maliyet Muhasebesi, İstanbul: İstanbul Üniv. Basımevi, 1991


AKINCI Nejat- ERDOĞAN Necmettin, Maliyet Muhasebesi, Barış Yayınları Fakülteleri Kitabevi, 1. baskı, İzmir 1995


ALTUĞ Osman, Maliyet Muhasebesi, İstanbul, Türkmen Kitabevi, Ya. No:126, 13. B., 2001


ATAMAN Ümit , Tekdüzen Hesap Planı ve Mali Tablolar, İstanbul, Türkmen Kitabevi, 1997


ATAMANALP  M. Celaleddin- KARCIOĞLU Reşat,ORAN  M. Suphi, Tekdüzen Hesap Planına Uygun Maliyet Muhasebesi, Erzurum, Aktif Yayınevi, 2000


BAFIELD T. Jess, RAINBORN A. Cecily, KINNEY R.Micheal, Cost Accouting, Thomson South-Western,

United States Of America


BİLGİNOĞLU Fahir, Muhasebe Organizasyonu, İstanbul Üniversitesi Yayını, İstanbul, 1998


BOOCKHOLDT J.L,  Accounting İnformation System, Irwin Yayınları, 4. Baskı, USA 1996


BURSAL Nasuhi, Maliyet Muhasebesi; İlkeler ve Uygulama, 7.Baskı, İstanbul: Ar Basım Yay. ve Dağ.,198


BÜYÜKMİRZA Kamil, Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Ankara: Polat Yayıncılık, 1995


BÜYÜKMİRZA Kamil, Yönetim Muhasebesi , Gazi Üniversitesi Basın-Yayın, Yüksekokullar Basımevi, Ankara 1987


CHURCHMAN C. West, The Systems Approach, New York, 1988


ÇAKICI Cemal, Tekdüzen  Hesap Planına Göre Muhasebe Sistemleri, Maliyet Sistemleri, Maliyet Yöntemleri, İstanbul, Yaylım Yayınları, Ya. No:58, 2000


ÇANKAYA İslam, Serbest Muhasebecilik Ve Mali Müşavirlik Staja Başlama, Meslek Yapıtları, 5. Baskı,Ankara 2003


ÇETİNER Ertuğrul, Maliyet Muhasebesi(Teori ve Uygulama), Ankara, Tutibay Ya. 2. Baskı, 1995

DICKEY Robert, Accounting’s Cost Handbook, New York, The Ronalds Press Company Pub., 2nd  edition,1980


ERGİN Hüseyin, Muhasebeye Giriş, Üniversite Kitabevi, 3.B,  Kütahya:1997


ERSOY Ayten, Tekdüzen Maliyet Sisteminin Çağdaş Gelişmeler ve Amaçlar Açısından Değerlendirilmesi, Ankara, 1996


ERTUNA    İbrahim Özer , Maliyet Muhasebesi, Birinci Baskı, İstanbul: Boğaziçi Ünv. Yayınları, 1974


GÜNEŞ R, “Öğrenme Eğrilerinin Yönetim Kararlarında Kullanılması Açısından Genel Bir Değerlendirme”, SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi-Y.2002

GÜRSOY Cudi Tuncer, Yönetim Ve Maliyet Muhasebesi, Beta Basım, İstanbul 1999


HACIRÜSTEMOĞLU Rüstem, Maliyet Muhasebesi Uygulamaları, İstanbul: Alfa Yay., 2001


HAFTACI  Vasfi, Maloluş Muhasebesi, KATÜ Ya., 2. Baskı. Trabzon, 1992


HATİBOĞLU  Zeyyat, Maliyet Muhasebesi, İstanbul: Sedok Yayınları, 1995


HATİBOĞLU Zeyyat, Temel Ticaret Ve Maliyet Muhasebesi, İstanbul, Beta Ya., 1. B., 1993


HORNGREN Charles T., BHİMANİ Alnoor, FOSTER George, DOTOR M. Srikont, Management And CostAccounting, Prentice Hall, 2002


HORNGREN   Charles T. -FOSTER George, Cost Accounting, USA, Prentice Hall Pub., 7th edition, 1991


JACOBSEN  Backer , Çev.: Sadık Baklacıoğlu, Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi, İstanbul, Beta Ya., 1984


KEPEKÇİ Celal,Tekdüzen Hesap Planına Göre Finansal muhasebe ve Maliyet Muhasebesi, Ankara,

Siyasal Kitabevi,   1. B., 1994


KIZIL Ahmet, Muhasebe Prensipler ve Uygulama, Der  ya. 3.B, İstanbul:1991


KOTAR Erhan-ILDIR Ali, Tekdüzen Hesap Planında Maliyet Hesapları , Bursa: Ekin Kitabevi, 1995


KÜÇÜKSAVAŞ Nihat,Finansal muhasebe, İstanbul: Bata Yay.,8. Baskı, No: 335, 2000


LARSON D. –WILD  J. – CHIAPPETTA B. Fundamental Accounting Principles, 15th edition,

Singapore: McGraw-Hill, 2001


LARSON Kermit D., Fundamental Accounting Principles, USA, Irwin Pub., 12th edition, 1990


LAZOL  İbrahim , Finansal muhasebe, İstanbul: Ekin Kitabevi Yay., 1995


MATZ   Adolph -CURRY  J. Othel-, USRY Milton, Cost Accounting Planning and Control, Cincinnati, South-Western Pub., 5th  edition, 1982


MUALLER Gerhard-KELLY  Louren, Financial Accounting


ÖRTEN  Remzi , Finansal muhasebe ve Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Örnekleri, Ankara,

Gazi Kitabevi, 2. B., 2000


ÖRTEN Remzi, Finansal muhasebe, G.Ü. İİBF Ya. , 3.B, Ankara: 2003


PEKER Alparslan, Modern Yönetim Muhasebesi, Fatih Yayınevi, İstanbul 1988


POLIMENT Ralpin-FABOZZI  Frank-ADELBEZE  Arthur, Cost Accounting, Mcgraw-Hill Inc., 3. End., New York,   1991


R.Cooper,”The Two-Stage Procedure in Cost Accounting:Part One”,Journal of Cost Management,Summer 1997


SAVCI Mustafa, Maliyet Muhasebesine Giriş, Rize, Akademi Yayınevi, 1999


SCHIFF Michael  – BENNINGER J.Lawrence, Cost Accounting, First Edition, New York: The Ronald Press Company, 1963


SEVİLENGÜL  Orhan , Tek Düzen Muhasebe Sistemi İle Uyumlu Finansal muhasebe, Ankara: Gazi Kitabevi, 1997


USAL Alparslan, KURGUN Osman Avşar, Turizm İşletmelerinde Maliyet Analizleri, Detay Yayıncılık, Ankara Eylül 2001


USLU M. Selçuk Uslu, Planlama ve Kontrol Açısından Maliyet Muhasebesi, Ankara,

Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi, 1991


ÜSTÜN Rifat, Maliyet Muhasebesi (Tekdüzen Hesap Planı Uygulamalı), 5. Baskı, Eskişehir: Bilim TeknikYayınevi, 1996


YAZICI Mehmet, Muhasebe Bilim Öğeleri, MÜ-İİBF-Nihat Sayar Eğitim Vakfı Ya. No:524-758,

İstanbul:2001


YAZICI Mehmet, Muhasebe Tümlemleri ve Örgütlenmesi, MÜ-İİBF-Nihat Sayar Eğitim Vakfı Ya.

No:522-756, İstanbul:1998


YAZICI Mehmet-DURMUŞ Ahmet Hayri-PAMUKÇU Fatma, MGB-Tekdüzen Hesap Çerçevesi ve Hesap Planı Uygulaması, İstanbul, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F.,1996


YÜKÇÜ Süleyman, Maliyet Muhasebesi (Yönetim Açısından), İzmir: Anadolu Matbaacılık, 1992


Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.