Ülkemizde, 26.9.2004 tarihinde kabul edilen 5235 sayılı “Adli Yargı ve İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun”la kurulan istinaf mahkemeleri, 20.7.2016 tarihi itibariyle faaliyete geçmiştir. Böylece Türk yargısı artık yeni bir döneme girmiştir. Milat olarak kabul edilen bu dönemde, adli yargı bakımından ceza davalarının %91’inin, hukuk davalarının ise %89’unun istinaf mahkemelerinde kesinleşeceği öngörülmektedir.

20.7.2016 tarihinden itibaren faaliyete geçen istinaf mahkemeleri ile birlikte, kanun yolu sitemimiz de büyük ölçüde değişecektir. Artık yeni bir kanun yolu olan “istinaf” ve bu kanun yolu denetimini yapacak olan “istinaf mahkemeleri” yargı sistemimizde yerini almıştır. Yine “istinaf kanun yolu” ile beraber, temyiz kanun yolunda da büyük değişiklikler olacaktır. Yargıtay bundan böyle, olması gerektiği gibi hukukî denetimle sınırlı olarak inceleme yapacaktır. Öte yandan yedi ayrı bölgede kurulan istinaf mahkemelerinden verilen kararlar arasında zaman zaman farklılıklar oluşacağından, Yargıtay bu noktada devreye girerek “içtihatların birleştirilmesi” konusundaki görevini daha etkin bir şekilde yerine getirecektir.

İstinaf mahkemelerinin, hukukî denetim yanında aynı zamanda maddi vakıa denetimi ve gerekirse yeniden yargılama yapabilen ve yine gerekirse ilk derece mahkemesine ait kararı kaldırarak yeniden karar verebilen mahkemeler olması da, yargılama sürecini kısaltacak, böylece sonuca daha isabetle ve süratle ulaşılacaktır.

Elinizdeki kitap, yeni yargı yolu sistemimizin tanıtılması ve başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için, yapılan tüm hazırlık ve çalışmalara bir nebze de olsa katkı sağlamak amacıyla kaleme alınmıştır. Konu ile ilgili eserler, birkaç adet gibi son derece sınırlı olduğu gibi, çoğu da 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yürürlükte olduğu dönemde yazılmıştır. Bu nedenle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun istinaf ve temyiz kanun yollarının uygulanacağı yeni dönemde, özel hukuk yargılaması yönünden gerekli bilgiler verilmeye çalışılmış, karşılaşılabilecek sorunlar konusunda bir bakış açısı sunulmuştur....

Faaliyete geçmesi bugün itibariyle henüz çok yeni olan istinaf mahkemeleri ve yeni kanun yolu sistemimizle ilgili, uygulamayla oluşabilecek bir kısım sorunlara henüz vakıf değiliz. Kabul edilmelidir ki farazi bir yargılama üzerinden konu anlatımı ve doğabilecek sorunlara çözüm arayışı, çok daha zor ve hata risk taşıyan bir süreçtir. Uygulamaların başlamasından sonra somutlaşan durum ve olaylar üzerinden daha iyi ve gerçekçi analizler yapılması mümkün olacaktır. Ancak, daha öncesinden yapılan bu hazırlık ve çalışmaların, gerçek olaylar üzerinden yapılacak yargılama ve verilecek kararlarda başarı ve isabet kaydedilmesi için katkı sağlayacağı da kuşkusuzdur. Sistemin en iyi şekilde uygulanabilmesi için muhtemel sorunların tartışılarak, farklı çözüm arayışlarının ortaya konulması gereklidir.

Tüm bu amaçlarla başladığımız çalışmamızın, “İstinaf Kanun Yolu” başlıklı 1. Bölümünde; öncelikle kanun yolu kavramı ve hukuk sitemimizdeki uygulaması ile yeni kurulan istinaf mahkemelerinin yapısı ve işleyişi üzerinde kısaca durulduktan sonra, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun sistematiği ile bağlı kalınarak “İstinaf Kanun Yoluna Başvurulması”, “İstinaf Kanun Yolunda İnceleme”, “İstinaf Kanun Yolunda Karar” ve “İstinaf Kanun Yolunda Geçici Hukuki Korumalar” konu başlıkları üzerinde inceleme ve değerlendirmeler yapılmış, “Temyiz Kanun Yolu” başlıklı 2. Bölümünde de, aynı konu başlıkları altında yeni temyiz kanun yolu incelenmeye çalışılmış, 3. Bölümünde ise, “Tahkim Kararlarına Karşı Başvurulacak Kanun Yolu”  başlığı altında, hukukumuzda nispeten yeni bir dava türü olan “hakem kararlarına karşı açılan iptal davaları” üzerine verilen kararlar nedeniyle yeni yargı sistemimizde başvurulacak olan kanun yolları ve yapılacak kanun yolu denetiminin esasları üzerinde durulmuştur. Ayrıca uygulayıcıya bir fikir oluşturması amacıyla, olası uyuşmazlıklar üzerine kurgulanan, istinaf mahkemelerinden verilecek bir kısım kararlara ilişkin örnekler sunulmuş ve son olarak da konu ile ilgili mevzuat hükümlerine yer verilmiştir.

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM

İSTİNAF KANUN YOLU

I) KANUN YOLU KAVRAMI VE HUKUK SİSTEMİMİZDEKİ KANUN YOLLARI 29

A) Kanun Yolu Kavramı 29

B) Hukuk Sistemimizdeki Kanun Yolları 29

II) HMK’NIN KANUN YOLLARINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİNİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 32

A) HMK’nun Geçici 3. Maddesi 32

B) HMK’nun Geçici 3. Maddesinde Yapılan Değişiklik 33

C) HMK’nun (yeni) Geçici 3. Maddesi 33

D) HMK’nın (yeni) Geçici 3. Maddesinin Uygulanması 34

a) 20.7.2016 tarihinden önce verilen kararlar yönünden 35

b) 20.7.2016 tarihi ve sonrasında verilen kararlar yönünden 36

III) İSTİNAF MAHKEMELERİ 39

A) Genel Olarak 39

B) Terim Sorunu 39

C) Kuruluşu 39

D) Yargı Çevreleri 40

E) Daire Sayıları 41

F) Faaliyete Başlaması 41

G) Oluşumu 41

1) Başkanlık 42

2) Başkanlar Kurulu 43

a) Başkanlar kurulunun görevleri 43

aa) İşbölümünü belirlemek 44

bb) Daireler arasında çıkan iş bölümü uyuşmazlıklarını karara bağlamak 44

cc) İçtihatların birleştirilmesini istemek 44

3) Daireler 49

a) Hukuk Dairelerinin görevleri 50

b) Daire Başkanlarının Görevleri 50

c) Üyelerin görevleri 50

4) Cumhuriyet Başsavcılığı 51

5) Adalet Komisyonu 51

6) Müdürlükler 51

IV) İSTİNAF KANUN YOLUNA BAŞVURULMASI 52

A) İstinafa Başvurulabilecek Kararlar 52

1) Nihai kararlar 52

2) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerine ilişkin kararlar 53

3) İlk derece mahkemelerinin diğer kanunlarda temyiz edilebileceği veya haklarında Yargıtay’a başvurulabileceği belirtilmiş olup da istinaf mahkemelerinin görev alanına giren dava ve işlere ilişkin nihai kararları 54

B) İstinafa Başvurulamayacak Kararlar 54

1) Miktar ve değeri 3.000,00 TL’yi geçmeyen mal varlığı davalarına ilişkin kararlar 54

a) Alacağın bir kısmının dava edilmiş olması halinde, 3.000,00 TL’lik kesinlik sınırı, alacağın tamamına göre belirlenir. 57

b) Alacağın tamamının dava edilmiş olması halinde, asıl talebin kabul edilmeyen bölümü 3.000,00 TL’yi geçmeyen taraf, istinaf yoluna başvuramaz 58

2) İlk derece mahkemelerinin ara kararları 59

3) İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz dışındaki diğer geçici hukukî koruma kararları 59

4) Özel hükümlerle istinafa başvurulamayacağı öngörülen kararlar 59

C) İstinafa Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 60

1) Genel olarak 60

2) Hukuki yararın bulunması 63

3) İhtiyari ya da mecburi dava arkadaşlığında istinafa başvuru hakkı 64

4) Davaya asli ve fer’i müdahale durumunda istinafa başvuru hakkı 66

5) Davanın ihbarı durumunda istinafa başvuru hakkı 69

D) İstinafa Başvuru Süresi 70

1) Genel olarak 70

2) Katılma Yoluyla İstinafa Başvuru Süresi 72

3) İstinafa Başvuru Süresinin Hesaplanması 72

E) İstinaf Dilekçesinin Verilmesi 73

1) Harç ve giderlerin yatırılması 75

a) İstinaf başvurusunda ödenmesi gerekli olan harçlar 75

b) İstinaf başvurusunda ödenmesi gerekli olan giderler 78

2) İstinaf harç ve giderlerinin eksik yatırılması ya da hiç yatırılmaması durumu 78

F) İstinaf Dilekçesine Cevap Verilmesi ve Katılma Yoluyla İstinaf 79

1) Katılma yoluyla istinaf başvurusu üzerine, ilk derece mahkemesince yapılması gerekli olan hususlar 80

2) Katılma yoluyla istinafın özellikleri ve hukuki niteliği 80

G) İstinafa Başvuru Hakkından Feragat 82

İ) Dosyanın İstinaf Mahkemesine Gönderilmesi 83

J) İstinaf Başvurusunun İcraya Etkisi 83

K) İstinaf Mahkemelerinin İlk Derece Mahkemeleri Olarak  Bakacağı Davalar 84

V) İSTİNAF KANUN YOLUNDA İNCELEME 85

A) Genel Olarak 85

B) Ön İnceleme 86

1) Ön İncelemenin Özellikleri 88

2) Ön İnceleme Konuları 89

a) Dosyanın geldiği hukuk dairesinin görevli olup olmadığı 89

aa) Daireler arasındaki görev uyuşmazlığının başkanlar kurulu tarafından çözümü 90

bb) Daireler arasındaki görev uyuşmazlığı konusunda başkanlar  kurulu tarafından verilen kararların kesin olup olmadığı sorunu 90

b) İlk derece mahkemesine ait kararın kesin olup olmadığı 91

c) İstinaf başvurusunun süresi içinde yapılıp yapılmadığı 92

d) İstinafa başvuru şartlarının yerine getirilip getirilmediği 93

e) İstinaf başvuru sebeplerinin veya gerekçesinin gösterilip gösterilmediği 95

3) Ön İncelemede Verilecek Olan Kararlar 97

a) Dosyanın görevli hukuk dairesine gönderilmesine karar verilmesi 97

b) İstinaf dilekçesinin reddine karar verilmesi 97

c) Başvurunun yapılmamış sayılmasına karar verilmesi 98

d) Verilmesi mümkün olan diğer kararlar 99

C) İnceleme 100

1) Genel Olarak 100

2) İncelemenin Heyetçe veya Görevlendirilecek Bir Üye tarafından Yapılması 100

3) İncelemenin Şekli 101

4) Başka bir İstinaf Mahkemesinin veya İlk Derece Mahkemesinin İstinabe Edilmesi 104

5) İncelemede Uygulanacak Yargılama Usulü 107

6) Duruşma Yapılmasına Gerek Olmayan Hâller 108

a) Genel Olarak 108

b) Duruşma yapılmasına gerek olmayan usule ilişkin nedenler 109

aa) Davaya bakması yasak olan hâkimin karar vermiş olması 109

bb) Reddedilen hakimin (ret isteminin haklı olmasına rağmen) davaya bakmış olması 111

cc) Mahkemenin görevli ve yetkili olmasına rağmen görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermiş olması, ya da mahkemenin görevli ve yetkili olmamasına rağmen, davaya bakmış olması, veyahut mahkemenin istinaf mahkemesinin yargı çevresi dışında kalması 112

aaa) Mahkemenin görevli olmasına rağmen görevsizlik kararı vermiş olması 113

bbb) Mahkemenin yetkili olmasına rağmen yetkisizlik kararı vermiş olması 116

ccc) Mahkemenin görevli olmamasına rağmen davaya bakmış olması 118

ddd) Mahkemenin yetkili olmamasına rağmen davaya bakmış olması 124

eee) Mahkemenin istinaf mahkemesinin yargı çevresi dışında kalması 125

dd) Diğer dava şartlarına aykırılık bulunması 126

aaa) Taraf ve dava ehliyetinin bulunmaması 126

bbb) Dava takip yetkisine sahip olunmaması 129

ccc) Vekil aracılığıyla takip edilen davalarda, vekilin davaya vekâlet ehliyetine sahip olmaması, vekil ve temsilci olmayan kimseler önünde davaya bakılmış ve karar verilmiş olması 130

ee) Mahkemece usule aykırı olarak davanın veya karşılık davanın açılmamış sayılmasına, davaların birleştirilmesine veya ayrılmasına, merci tayinine karar verilmiş olması 132

aaa) Davanın veya karşılık davanın açılmamış sayılması kararı 132

aaaa) Davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesini gerektiren haller 132

bbbb) Davanın açılmamış sayılmasına ilişkin kararın istinaf incelemesi 136

aaaaa) İlk derece mahkemesine ait (davanın açılmamış sayılmasına ilişkin) kararın hukuka aykırı olması halinde 136

bbbbb) İlk derece mahkemesine ait (davanın açılmamış sayılmasına ilişkin) kararın hukuka uygun olması halinde 137

cccc) İlk derece mahkemesinin, şartları bulunmasına rağmen davanın açılmamış sayılmasına karar vermemesi hâlinde istinaf incelemesi 140

bbb) Davaların birleştirilmesi kararı 141

aaaa) Davaların birleştirilmesine karar verilmesini gerektiren durumlar 141

bbbb) Mahkemece usule aykırı olarak verilen davaların birleştirilmesi kararına karşı istinaf yoluna başvurulması 142

aaaaa) Aynı yargı çevresi içinde olan mahkemelerde görülen davaların birleştirilmesi halinde 142

bbbbb) Farklı yargı çevresi içinde olan mahkemelerde görülen davaların birleştirilmesi halinde 143

ccc) Davaların ayrılması kararı 145

aaaa) Davaların ayrılmasına karar verilmesini gerektiren durumlar 145

bbbb) Mahkemece usule aykırı olarak verilen

davaların ayrılması kararına karşı istinaf yoluna başvurulması 146

ddd) Merci tayini kararı 149

aaaa) Merci tayinini gerektiren hâller 149

bbbb) Merci tayinine karar verecek olan

üst mahkeme 150

cccc) Merci tayinine karar verilmesi ve sonucu 150

dddd) Mahkemece usule aykırı olarak verilen merci tayini kararına karşı istinaf yoluna başvurulması 151

ff) Mahkemece tarafların davanın esasıyla ilgili olarak gösterdikleri delillerin hiçbiri toplanmadan veya gösterilen deliller hiç değerlendirilmeden karar verilmiş olması 152

c) Duruşma yapılmasına gerek olmayan esasa ilişkin nedenler 154

aa) İncelenen mahkeme kararının usul veya esas yönünden hukuka uygun olması 155

bb) Yargılamada eksiklik bulunmamakla beraber, kanunun olaya uygulanmasında hata edilip de yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmaması veya kararın gerekçesinde hata edilmiş olması 155

aaa) Kanunun olaya uygulanmasında hata 

edilmiş olması 156

bbb) Kararın gerekçesinde hata edilmiş olması 156

cc) Yargılamada bulunan eksikliklerin duruşma yapılmaksızın tamamlanacak nitelikte olması 156

7) Duruşmalı İnceleme 157

a) Genel Olarak 157

b) Taraflara duruşma günü için davetiye çıkarılması 158

c) Duruşmaya gelinmemesi ve giderlerin ödenmemesi 158

d) Duruşmanın yapılması ve yargılama usulü 159

D) İncelemenin Kapsamı 159

a) İncelemenin istinaf sebepleriyle sınırlı olarak yapılması 159

aa) Başvuru dilekçesinde istinaf sebeplerinin gösterilmesi ve bunun önemi 159

bb) İstinaf sebeplerinin gösterilmemesinin doğuracağı

hukukî sonuçlar 161

b) İstinaf sebepleriyle sınırlı incelemenin istisnası (kamu düzeni) 163

c) İncelemeye konu edilebilecek dava malzemeleri 167

aa) Vakıaların ileri sürülmesi 168

aaa) İlk derece mahkemesinde ileri sürülen vakıalar 169

bbb) İlk derece mahkemesinde ileri sürülen vakıalar 

 yönünden istinaf incelemesi 170

ccc) İlk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen vakıalar yönünden istinaf incelemesi 171

bb) Delillerin ileri sürülmesi 172

aaa) İlk derece mahkemesinde delillerin ileri sürülmesi 172

bbb) İlk derece mahkemesinde ileri sürülen deliller 

yönünden istinaf incelemesi 173

aaaa) İlk derece mahkemesinde usulüne uygun olarak  gösterildiği halde incelenmeden reddedilen  deliller 174

bbbb) İlk derece mahkemesinde mücbir bir sebeple gösterilmesine olanak bulunmayan deliller 174

cccc) Kamu düzeni ile ilgili olan veya resen değerlendirmeye alınacak deliller 175

E) İstinaf kanun yolunda yapılamayacak işlemler 177

a) Genel olarak 177

b) Karşı dava açılamaması 177

c) Davaya müdahale talebinde bulunulamaması 178

d) Davanın ıslah edilememesi 180

e) İlk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve savunmaların dinlenememesi, yeni delillere dayanılamaması 181

f) Davaların birleştirilememesi 181

aa) Genel kural 181

bb) İstisna (İstinaf mahkemesinin aynı dairesinde ya da 

farklı dairelerinde davaların birleştirilebilmesi) 181

g) Yetki sözleşmesi yapılamaması (istinaf mahkemesinin yetkisi yönünden) 184

VI) İSTİNAF KANUN YOLUNDA KARAR 185

A) Genel olarak 185

B) Ön İnceleme Aşamasında Verilecek Kararların Nitelikleri ve Sonuçları 186

C) İnceleme Aşamasında Verilecek Kararların Nitelikleri ve Sonuçları 187

1) İstinaf başvurusunun haklı olması halinde verilebilecek kararlar 187

a) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesine ilişkin kararlar 187

b) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve davanın kabulüne ( ya da kısmen kabulüne) ilişkin kararlar 188

c) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve davanın reddine ( ya da kısmen reddine) ilişkin kararlar 189

2) İstinaf başvurusunun haksız olması halinde verilebilecek kararlar 189

a) Başvurunun esastan reddine ilişkin kararlar 189

b) Düzelterek yeniden esas hakkında verilen kararlar 190

3) İstinaf başvurusunun haklı ya da haksız olması dışında, yargılamanın diğer nedenlerle sona ermesi halinde verilebilecek kararlar 193

D) İstinaf başvurusunun kötüniyetle yapılmış olması 194

E) Kararın Verilmesi 194

F) Kararda bulunması gereken hususlar 194

G) Kararın tebliği, kesinleştirilmesi ve arşiv sorunları 197

I) Kararın tavzihi 198

VII) İSTİNAF KANUN YOLUNDA GEÇİCİ HUKUKÎ KORUMALAR 199

A) İhtiyati Tedbir 199

1) İhtiyati tedbir talebinin reddi halinde istinaf yoluna başvurma 199

a) Dava açılmadan önce 200

aa) İstinaf kanun yoluna başvurmak için miktar ve değer sınırı 200

bb) İstinafa başvurma süresi 201

cc) İstinaf yoluna başvurma süresinin işlemeye başlayacağı zaman 201

aaa) Karar, tarafın yokluğunda verilmişse 201

bbb) Karar, tarafın yüzüne karşı verilmişse 201

dd) İhtiyati tedbir talebinin reddine ilişkin kararların istinaf incelemesi 202

aaa) Ön inceleme 202

bbb) Asıl inceleme 202

ee) İstinaf mahkemesince verilecek karar 203

aaa) Başvurunun haksız bulunması halinde 203

bbb) Başvurunun haklı bulunması halinde 203

ff) İstinaf mahkemesince verilecek karara karşı  temyiz yoluna başvurulup başvurulamayacağı 205

b) Dava açıldıktan sonra 205

2) İhtiyati tedbir talebinin kabulü halinde istinaf yoluna  başvurma 206

a) Dava açılmadan önce 209

b) Dava açıldıktan sonra 210

c) İhtiyati tedbir talebinin kabulü halinde istinaf yoluna başvurulmasının, kararın icrasını durdurup durdurmayacağı 211

3) İstinaf aşamasında ihtiyati tedbir talep edilmesi 211

4) İstinaf aşamasında yapılan ihtiyati tedbir talebinin, 

duruşmasız incelenmesinin mümkün olup olmadığı 214

B) İhtiyati Haciz 214

1) İhtiyati hacizle ilgili kararlara karşı istinaf yoluna başvurma 215

2) İstinaf aşamasında ihtiyati haciz talep edilmesi 216

2. BÖLÜM

TEMYİZ KANUN YOLU

I) TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURULMASI 219

A) Temyize Başvurulabilecek Kararlar 219

B) Temyize Başvurulamayacak Kararlar 219

a) Miktar veya değeri kırk bin Türk Lirasını (bu tutar dâhil) geçmeyen davalara ilişkin kararlar 220

aa) Alacağın bir kısmının dava edilmiş olması halinde, 40.000,00 TL’lik kesinlik sınırı, alacağın tamamına göre belirlenir 222

bb) Alacağın tamamının dava edilmiş olması halinde, asıl talebin kabul edilmeyen bölümü 40.000,00 TL’yi geçmeyen taraf, temyiz yoluna başvuramaz 223

b) 4 üncü maddede gösterilen davalar ile (23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan doğup taşınmazın aynına ilişkin olan davalar hariç) özel kanunlarda sulh hukuk mahkemesinin görevine girdiği belirtilen davalarla ilgili kararlar 223

c) Yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek için

verilen kararlar ile merci tayinine ilişkin kararlar 224

aa) Yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek için verilen kararlar 224

bb) Merci tayinine ilişkin kararlar 225

ç) Çekişmesiz yargı işlerinde verilen kararlar 225

d) Soybağına ilişkin sonuçlar doğuran davalar hariç olmak üzere, nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalarla ilgili kararlar 226

e) Yargı çevresi içindeki ilk derece mahkemeleri hâkimlerinin davayı görmeye hukuki veya fiili engellerinin çıkması halinde, davanın o yargı çevresi içindeki başka bir mahkemeye nakline ilişkin kararlar 226

f) Geçici hukuki korumalar hakkında verilen kararlar 226

2) HMK’nın 353. maddesi gereğince temyize başvurulamayacak kararlar 227

C) Temyiz Başvuru Süresi 228

1) Genel Olarak 228

2) Katılma Yoluyla Temyiz Başvuru Süresi 228

3) Temyiz Başvuru Süresinin Hesaplanması 229

a) Temyiz başvuru süresinin başladığı tarih 229

b) Temyiz başvuru süresinin sona erdiği tarih 230

D) Temyiz Dilekçesinin Verilmesi 232

1) Temyiz dilekçesinde bulunması gerekli olan hususlar 232

2) Temyiz dilekçesinin verileceği mahkeme 233

3) Temyiz başvurusunun yapıldığı tarihin tespiti 233

E) HMK’nın 366. Maddesi Gereğince Kıyas Yoluyla Uygulanacak Hükümler 234

F) Temyiz harç ve giderlerinin yatırılması 235

1) Temyiz başvurusunda ödenmesi gerekli olan harçlar 235

2) Temyiz başvurusunda ödenmesi gerekli olan giderler 235

3) Temyiz Harç ve Giderlerinin Eksik Yatırılması Ya da

Hiç Yatırılmaması Durumu 235

G) Temyiz Dilekçesine Cevap Verilmesi ve Katılma Yoluyla Temyiz 236

1) Katılma yoluyla temyiz üzerine, istinaf mahkemesi hukuk dairesince yapılması gerekli olan hususlar 237

2) Katılma yoluyla temyizin özellikleri ve hukuki niteliği 237

İ) Temyize Başvuru Hakkından Feragat 239

J) Dosyanın Yargıtay’a Gönderilmesi 241

K) Temyiz Başvurusunun İcraya Etkisi 241

II) TEMYİZ KANUN YOLUNDA İNCELEME 242

A) Ön İnceleme 242

1) Ön İncelemenin Amacı ve Özellikleri 242

2) Ön İnceleme Konuları 243

a) Dosyanın geldiği hukuk dairesinin görevli olup olmadığı 243

b) Temyiz edilen kararın kesin olup olmadığı 244

c) Temyizin süresi içinde yapılıp yapılmadığı 245

d) Temyiz başvuru şartlarının yerine getirilip getirilmediği 245

e) Temyiz başvuru sebeplerinin veya gerekçesinin gösterilip gösterilmediği 246

B) İnceleme 247

1) Genel Olarak 247

2) İncelemenin Duruşmalı Olarak Yapılması 248

3) İncelemenin Kapsamı 250

III) TEMYİZ KANUN YOLUNDA KARAR 254

A) Ön İncelemede Verilecek Kararlar 254

B) İnceleme Sonrasında Verilecek Kararlar 255

a) Onama Kararları 255

b) Düzelterek onama kararları 255

c) Bozma kararları 256

aa) Hukukun veya taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanmış olması 256

aaa) Hukukun yanlış uygulanmış olması 256

bbb) Taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanmış olması 258

bb) Dava şartlarına aykırılık bulunması 259

cc) Taraflardan birinin davasını ispat için dayandığı delillerin kanuni bir sebep olmaksızın kabul edilmemesi 260

dd) Karara etki eden yargılama hatası veya eksiklikleri bulunması 260

C) Temyizin kötüniyetle yapılmış olması 261

D) Onama (ya da düzelterek onama) kararı sonrasında yapılacak işlemler 261

E) Bozma kararı sonrasında yapılacak işlemler 262

1) Bozma sonrasında dosyanın gönderileceği mahkeme 264

a) Bozma kararı, istinaf mahkemesinin “başvurunun esastan reddine” ilişkin kararı üzerine verilmişse 264

b) Bozma kararı, istinaf mahkemesinin “yeniden esas hakkında” ya da “düzelterek yeniden esas hakkında” verdiği karara ilişkin ise 264

2) Yargıtay kararının taraflara tebliği 265

3) Bozma kararına karşı uyma veya direnme kararı verilmesi 265

a) İstinaf mahkemesinin, bozma kararına karşı uyma veya direnme kararı vermesi 265

b) İlk derece mahkemesinin, bozma kararına karşı uymaveya direnme kararı vermesi 267

IV) KANUN YARARINA TEMYİZ 268

A) Kanun yararına temyiz yoluna başvurulabilecek kararlar 269

1) İlk derece mahkemelerinin ve istinaf mahkemesi hukuk dairelerinin kesin olarak verdikleri kararlar 269

2) İstinaf veya temyiz yolu açık olmakla beraber, kanun yolu incelemesinden geçmeden kesinleşen kararlar 270

B) Kanun yararına temyiz yoluna başvurabilecek merci 270

C) Kanun yararına temyiz incelemesi 271

D) Kanun Yararına temyiz üzerine verilen kararın hukukî niteliği ve sonuçları 271

3. BÖLÜM

TAHKİM KARARLARINA KARŞI BAŞVURULACAK KANUN YOLU

I) GENEL OLARAK 273

II) TAHKİM NEDİR? 273

III) TAHKİMİN ÖZELLİKLERİ 273

IV) TAHKİMİN TÜRLERİ 274

A) Milli (İç) Tahkim 276

B) MTK’nda düzenlenen Milletlerarası Nitelikteki Tahkim 278

V) YABANCI HAKEM KARARLARININ TENFİZİ 279

VI) TAHKİM YARGILAMASINDA GÖREVLİ MAHKEMENİN 6545 SAYILI YASA İLE DEĞİŞİK, 5235 SAYILI KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE BELİRLENMESİ 281

VII) HAKEM KARARLARINA KARŞI AÇILAN İPTAL DAVALARI 283

A) Görevli Mahkeme 283

B) Yargılama usul ve esasları 286

C) Hakem Kararlarına Karşı Açılan İptal Davalarında Kanun Yolu 287

1) Başvurulacak Kanun Yolunun Belirlenmesi 287

2) Kanun Yolu Denetiminin Usul ve Esasları 290

a) Uygulanacak kanun hükümlerinin tespiti 291

b) Temyiz incelemesinde yapılacak hukukî denetim 292

c) Hakem Kararının kamu düzenine aykırı olup olmadığının denetlenmesi 294

KARAR ÖRNEKLERİ

1) Gönderme Kararı (Görevsizlik) 302

2) Hukuk daireleri arasındaki görev uyuşmazlığının çözülmesi için dosyanın bölge adliye mahkemesinin başkanlar kuruluna gönderilmesine ilişkin karar 302

3) Süreden istinaf dilekçesinin reddi kararı 303

4) Kesin karar –İstinaf dilekçesinin reddi kararı 304

5) Geri çevirme kararı (istinaf dilekçesinin tebliği) 304

6) Geri çevirme kararı (harç yatırılması/tamamlanması) 305

7) Geri çevirme kararı (istinaf başvuru harcının yatırılmış olmasına rağmen, karar ve ilam harcının yatırılmaması) 306

8) Geri çevirme kararı (ihtiyati tedbir talebinin, tensiple reddi halinde) 306

9) 20.7.2016 tarihinden önce verilen kararların kanun yolu incelemesinin, 1086 sayılı HUMK’nun temyiz ve karar düzeltme hükümlerine göre Yargıtay’da yapılması gerektiğine ilişkin dosyanın iadesi kararı 307

10) 20.7.2016 tarihinden önce Yargıtay’da temyiz incelemesi yapılan kararların, kanun yolu incelemesinin (son karar tarihi 20.7.2016 tarihinden sonra da olsa) 1086 sayılı HUMK’nun temyiz ve karar düzeltme hükümlerine göre Yargıtay’da yapılması gerektiğine ilişkin dosyanın iadesi kararı 308

11) İlk derece mahkemesinin, istinaf başvurusunun yapılmamış sayılmasına ilişkin ek kararına karşı (ihtarın usulüne uygun tebliğ edilmemesi nedeniyle) istinaf talebinin kabulü kararı 310

12) Alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda, alacağın tamamı kesinlik sınırı kapsamında olmadığı halde, ilk derece mahkemesinin(alacağın dava edilen miktarına göre) istinaf dilekçesinin miktar yönünden reddine ilişkin  ek kararına karşı istinaf talebinin kabulü kararı 311

13) İstinaf başvurusunun feragat nedeniyle reddine ilişkin karar 312

14) Asıl istinaf başvurusundan feragat edilmesi nedeniyle, asıl ve katılma yoluyla istinaf talebinin reddine ilişkin karar 312

15) Başvurunun (sebep ve gerekçe gösterilmediğinden) reddi kararı 313

16) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı (hakimin yasaklılığı) 314

17) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi  kararı (hakimin reddi 315

18) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı (görevsiz mahkemenin karar vermesi) 316

19) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı (görevli mahkemenin görevsizlik kararı vermesi) 317

20) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı (delillerin toplanıp incelenmemesi) 319

21) İhtiyati tedbirin kabulüne dair karara itiraz üzerine verilen “itirazın reddine” yönelik hükme karşı yapılan istinaf başvurusunun “esastan reddi” kararı 320

22) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı (yetkili icra dairesinde takip yapıldığı halde, aksinin kabulü ile davanın usulden reddine karar verilmesinin isabetsiz olduğu) 322

23) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı (yargılama sırasında belirlenen dava değerine göre eksik yatırıldığı anlaşılan ¼ peşin karar ve ilam harcının tamamlanması için, HMK’nın 150. maddesine göre işlem yapılması gerekirken, mahkemece “davanın kesin mehil nedeniyle reddine” karar verilmesinin isabetsiz olduğu) 324

24) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı (derdest bir dava bulunmadığı halde, mahkemece “derdestlik nedeniyle davanın reddine” karar verilmesinin isabetsiz olduğu) 326

25) İlk Derece mahkemesinin,(zamanaşımı süresi 10 yıl olduğu halde, 1 yıl olarak kabulü ile) zamanaşımı nedeniyle davanın reddine ilişkin vermiş olduğu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile, kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı 329

26) İlk Derece mahkemesinin, usulüne uygun bir zamanaşımı def’i olmadığı halde zamanaşımı nedeniyle davanın reddine ilişkin vermiş olduğu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü

ile kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı 330

27) İlk Derece mahkemesinin, (zamanaşımı süresi dolmadığı halde) zamanaşımı nedeniyle davanın reddine ilişkin vermiş olduğu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile, kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı 332

28) İlk Derece mahkemesinin, (zamanaşımının kesildiği dikkate alınmadan) zamanaşımı nedeniyle davanın reddine ilişkin vermiş olduğu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile, kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı 334

29) İlk Derece mahkemesinin, (sözleşmenin hukuki niteliğini yanlış belirleyerek) zamanaşımı nedeniyle davanın reddine ilişkin vermiş olduğu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile, kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı 337

30) İlk derece mahkemesine ait kararın kaldırılması ve dosyanın gönderilmesi kararı (davada müddeabihin temliki söz konusu olmadığı halde, HMK’nın 125. maddesinde tanınan seçimlik hakların kullanılmadığından bahisle, davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmesinin isabetsiz olduğu) 340

31) İstinaf başvurusunun esastan reddi (duruşmasız) 342

32) Düzelterek yeniden esas hakkında karar (duruşmasız) 344

33) Düzelterek yeniden esas hakkında karar (duruşmasız) 345

34) İstinaf başvurusunun reddi (duruşmalı inceleme) 347

35) İstinaf başvurusunun kabulü- Yeniden esas hakkında karar (duruşmalı inceleme) 350

KANUNLAR

• HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU (gerekçeli) 355

• ADLÎ YARGI İLK DERECE MAHKEMELERİ İLE BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YETKİLERİ HAKKINDA KANUN 389

KAYNAKÇA 409

 

KAYNAKÇA

• AKCAN, Recep-KAYA, Cemil, “Medeni ve İdari Yargıda Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi” İÜHFM, 2010, C. LXVIII, S.1-2, sh. 171 - 196).
• AKCAN Recep, Hukuk Muhakemelerinde Hukukî Yardım (İstinabe) ve Naip Tayini (Atanması), marmara.edu.tr/huk/.../ prof.../ 2yrd.do_.dr.recep_akcan.pdf.
• AKINCI, Ziya, “Yabancılık Unsuru Kavramı ve ICC Tahkimi”, 6.4.2004 Milletlerarası Tahkim Semineri, Ankara 6.4.2004 sh.39.
• AKİL, Cenk, “İstinaf Kavramı”, Ankara 2010.
• AKİL, Cenk, “Hâkimin Hukuku Kendiliğinden Uygulama İlkesi”, AÜHFD, yıl, 2008, c.57, s.3, sh. 1-32
• AKİL, Cenk, “Medeni Muhakeme Hukukunda Karşı Dava”, TAAD, Yıl:7, Sayı:24 (Ocak 2016), sh. 89-119
• AKKAYA, Tolga, “Medeni Usul Hukukunda İstinaf”, Ankara 2009.
• ALBAYRAK, Adem, “Hukukta İstinaf Uygulaması”, 2. Baskı, Ankara 2016.
• ALBAYRAK, Adem, “Hukuk Yargılamasında İstinaf” TAA Eğitim Notları.
• ARSLAN, Aziz Serkan “Medeni Usul Hukukunda Doğrudan­lık İlkesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Bölümü, doktora tezi, Konya 2011.
• ASLAN, Adem,  “Bölge Adliye Mahkemeleri ve Geçici Hukuki Koruma Kararları”, TAA, Eğitim Notları.
• ARSLAN, Ramazan-YILMAZ, Ejder-TAŞPINAR AYVAZ Sema, Medeni Usul Hukuku, 1. Baskı, Ankara 2016.
• BAĞCI, Bülent, “Olağan Kanun Yolu Olarak İstinaf ve Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısının İstinafta Rolü”, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, 2009.
• BALCI, Fidan, “İstinaf Temel Eğitimi, Temyiz”, TAA Eğitim Notları, 2016.
• BOŞÇA, Süleyman, “Medeni Usul Hukukunda İstinabe”, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara 2008.
• BÖRÜ Levent, “Medeni Usul Hukukunda Davaya Vekalet Ehliyeti”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku) Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006.
• ÇİFTÇİ, Murat Özgür, “Medeni Yargılama Hukukunda İstinaf”, 2. Baskı, Ankara 2016.
• DAYINDARLI, Kemal “Milli-Milletlerarası Kamu Düzeni ve Tahkime Etkileri”, Ankara 1994.
• GÖKCAN, Hasan Tahsin, “İstinaf Yasa Yolunda İspat ve Delilleri Değerlendirme Esasları”, TAAD, Yıl 3, Sayı 10 (Temmuz 2012), 421-454
• GÖZLER, Kemal, “Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumu Sorunu”, Ankara, 1998, http://www.anayasa.gen.tr/hgt-2-s-149-245.pdf
• GÖZÜTOK, Zeki, “Hukuk Davalarında İstinaf ve Temyiz Uygulama Rehberi”, Ankara 2016.
• KARADEMİR, Dilek, “İhtiyati Tedbir Hakkındaki Kararların Temyizi ve 2013/1 E. 2014/1 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı”, TAAD, Yıl 7, sayı 26 (Nisan 2016) sh. 429-460
• KONURALP, Cengiz Serhat, “6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre İhtiyati Tedbirler”, İÜHFM, C.LXXI, 2013, s.2, 225-274,
• KURT KONCA, Nesibe-DAMAR, Ceren, “İş Yargısında İstinaf Kanun Yolu”, TBB, Dergisi, 2016(125), sh. 187-230
• KURTOĞLU, Tülin, “Akdi Vekalet Ücreti ve Avukatın Hukuki Sorumluluğu”, Ankara 2016.
• KURTOĞLU, Tülin, “Sözleşmeden Doğan Davalar”, Ankara 2013.
• KURTOĞLU, Tülin, “Mirasçıların Müteselsil Sorumluluğu”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Bölümü, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara 1991.
• KURU, Baki, “İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku”, Ağustos 2016.
• MERAKLI YAYLA, Deniz, “Medeni Usul Hukukunda İstinaf Kanun Yolunda Yeniden Tahkikat Yapılması”, Ankara  2014.
• ÖZBAY, İbrahim-KORUCU, Yavuz, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Tahkim”, Ankara 2016
• ÖZEKES, Muhammet, “100 Soruda Medeni Usul Hukukunda Yeni Kanun Yolu Sistemi İstinaf ve Temyiz”, 3. Bası, Ankara 2016
• PEKCANITEZ, Hakan-ATALAY, Oğuz-ÖZEKES, Muhammet, “Medeni Usul Hukuku”, 4. Bası, Ankara 2016.
• POSTACIOĞLU, İlhan E.-ALTAY, Sümer, “Medeni Usul Hukuku Dersleri”, İstanbul 2015
• ŞANLI, Cemal, “Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları”, 3. bası, İstanbul, Haziran 2005.
• ŞİT, Banu, “Kurumsal Tahkim ve Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi”, Ankara 2005.
• TANRIVER, Süha, “Medeni Usul Hukuku”, C.1, Ankara 2016.
• TANRIVER, Süha, “Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizinde Kamu Düzeninin Rolü, Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan”, “Kamu Düzeni”, Ankara, 1988
• UMAR, Bilge, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi”, Ankara 2011.
• YILMAZ, Ejder, “İstinaf”, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara 2005.
• YILMAZ, Ejder, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi”, değiştirilmiş 2. Baskı Ankara 2013.
• YILMAZ, Ejder, “Dosyadan El Çeken Mahkemenin Kanun Yolu Aşamasında Bulunan Davada İhtiyati Tedbir Kararı Verme Yetkisi”, Legal Medeni Usul ve İflas Hukuku Dergisi, 2009/2, 213-22074, 2013

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.