Parlamento Hukuku

İçindekiler

Yedinci Baskı’ya Önsöz  5

1. Bölüm

GENEL ESASLAR

I. “PARLAMENTO” KAVRAMININ ANLAMI  15

II. PARLAMENTOCULUK HAREKETLERİ  17

III. PARLAMENTER HÜKÜMET SİSTEMİ  26

IV. PARLAMENTARİZMİN KRONİKLERİ  31

A. Parlamento Reformu  31

B. Parlamento Krizi  36

C. Parlamentonun Yapısı ve Çift Meclis Tartışmaları  37

1. Demokratik Yönden  38

2. Yasama ve Denetim İşlemleri Yönünden  38

V. TEMEL KAVRAMLAR VE İLKELER  42

A. Anayasa ve Parlamento Hukuku  42

B. Parlamento Hukukunun Kaynakları  43

C. Parlamentonun Sürekliliği ve Bağımsızlığı İlkeleri  47

1. Süreklilik İlkesi  47

2. Usuli (Yöntemsel) ve İdari (Yönetsel) Bağımsızlık  50

D. TBMM İçtüzüğü  50

E. Yasama Yetkisi ve İşlevi  52

1. Yasama Yetkisi  52

2. Yasama İşlevi  55

3. Yasama Kısıtı  56

F. TBMM Üyeliği  57

1. Milletvekilliği Sıfatının Başlangıcı  58

2. Milletvekilliğinin Sona Ermesi  59

G. Yasama Bağışıklıkları  62

1. Yasama Sorumsuzluğu (Kürsü Dokunulmazlığı)  64

2. Yasama Dokunulmazlığı  64

H. Yasama Uyumsuzluğu (Bağdaşmazlık)  69

2. Bölüm

YASAMA DİLİ VE ÇALIŞMA DÜZENİ

I. TOPLANTI DÜZENİ  73

A. Toplantı Birimleri  74

1. Oturum  74

2. Birleşim  75

3. Yasama Yılı  76

4. Yasama Dönemi  76

B. Toplantı Türleri  79

1. Çağrılı (olağanüstü) / Çağrısız Toplantı  79

C. Toplantı Gündemi  82

1. Gündem ve Gündem–Dışı  82

2. Özel Gündem  84

3. TBMM Gündeminde “Sunuşlar”  86

4. Doğrudan Gündeme Alma Önergesi  88

5. TBMM Gündeminde “Yarım Kalan İşler”  89

6. Yetersayı (Nisap) İstemleri  89

a. Toplantı Yeter Sayısı  89

b. Karar Yeter Sayısı  92

II. KONUŞMA VE GÖRÜŞME DÜZENİ  93

A. Konuşma Düzeni  93

1. Genel Olarak  93

2. Sataşma  94

3. Teşekkür Konuşması  95

4. “Son Söz Milletvekilinin” Kuralı  95

5. “Son Konuşma ya da Oyunun Rengini Açıklama Konuşması”  96

6. Usul Görüşmesi  96

7. Genel Kurulda Saygı Duruşu  97

8. Geçen Tutanak Hakkında Yazılı Düzeltme  98

9. Yabancı Devlet Adamlarının Meclisi Selamlaması ve Konuşma Yapması  98

10. “Konu Dışına Çıkmama” ve “Temiz Dil” İlkeleri  99

B. Görüşme Düzeni  100

1. Öncelikle Görüşme  100

2. İvedilikle Görüşme  101

3. Tekrir–i Müzakere (Yeniden Görüşme)  101

a. Genel Kurulda  101

b. Komisyonda  102

4. Serinleme (48 Saat Bekleme) Süresi  102

5. Erteleme  103

6. Kadük ve Yenileme  105

7. Özel Görüşme/Yasama Yöntemi  106

a. Temel Kanun ve Torba Kanun  106

8. Kanun Yapma ve Norm Yazma Tekniği  109

a. Kanun Türleri  110

b. Madde Türleri  114

III. OYLAMA DÜZENİ VE TÜRLERİ  121

A. İşaretle Oylama  122

B. Açık Oylama  122

C. Gizli Oylama  124

IV. CUMHURBAŞKANI MESAJI  124

V. YASAMA BELGELERİ VE İÇ KURULUŞ  128

A. Gelen Kâğıtlar Listesi  128

B. Komisyon Raporu (Sıra Sayısı)  129

C. Geri Alma ve “Ters İşlem İlkesi”  130

D. Komisyonlar Bülteni ve Kadük (Hükümsüz) Listesi  131

E. TBMM Başkanı Seçimi  131

F. TBMM Başkanlık Divanının Kuruluş ve İşleyişi  137

G. Geçici Başkan ve Geçici Başkanlık Divanı  140

H. Siyasi Parti Grupları  142

I. Danışma Kurulu  145

İ. TBMM Komisyonları  148

J. Uzlaşma (Uyum) Komisyonu  151

K. Karma Komisyon  152

1. Yasama Dokunulmazlıklarının Kaldırılması Hakkındaki Karma Komisyonlar  152

2. Yasama Uyumsuzluğu Karma Komisyonu  153

3. Devamsızlık Karma Komisyonu  153

4. Dilekçe ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon  153

3. Bölüm

YASAMA VE DENETİM İŞLEMLERİ VE UYGULAMALARI

I. YASAMA UYGULAMALARI  157

A. Kanun Teklifi Hazırlama  157

B. Gerekçe (Genel ve Madde Gerekçesi)  161

C. Kanun Numaraları  162

D. Komisyonlara Havale  166

E. Değişiklik Önergeleri  168

F. Ret Raporu  172

G. Anayasa Değişikliği Yöntemi  172

H. İçtüzük Değişikliği Yöntemi  174

I. Bütçe Görüşmeleri  175

İ. TBMM Kararlarının Yayımlanması  176

J. Milletvekillerinin Devamsızlığı  178

K. Milletvekillerinin Ödenek ve Yollukları  180

L. TBMM Başkanının Meclisi Toplantıya Çağırma Görev ve Yetkisinin Çerçevesi  181

M. TBMM Başkanının Genel Kurula, Başkanlık Divanı, Danışma Kurulu Gibi Bazı Kurullara Başkanlık Yapma Görev ve Yetkisinin Çerçevesi  182

N. TBMM Başkanının Kanun Tekliflerine İlişkin Görev ve Yetkileri  185

O. TBMM Başkanının Bilgi Edinme ve Denetim Yollarına İlişkin Görev ve Yetkileri  193

Ö. TBMM Başkanının Komisyonlara İlişkin Görev ve Yetkileri  197

P. Komisyonların Kuruluşuna İlişkin  198

R. TBMM Başkanının Personel ve Güvenlik Güçleriyle İlgili Görev ve Yetkileri  201

S. TBMM Başkanının ve Başkanvekillerinin Tarafsızlığı  202

Ş. Sayıştay, RTÜK, Kamu Baş Denetçisi, Kişisel Verileri Koruma Kuruluna ve Anayasa Mahkemesine Üye Seçimi  204

1. Sayıştay Başkanı ve Üye seçimi  204

2. RTÜK Üye Seçimi  205

3. Kamu Baş Denetçisi ve Üye Seçimi  206

4. Kişisel Verileri Koruma Kuruluna Üye Seçimi  206

5. Anayasa Mahkemesi’ne Üye Seçimi  207

T. “Erken Seçim Kararı” ve “Küskünler Harekâtı”  207

II. DENETİM YOLLARI  209

A. Yazılı Soru  209

B. Başkanlıktan Soru  210

C. Genel Görüşme Önergesi  211

D. Meclis Araştırması  214

E. Meclis Araştırması Komisyonlarının Kuruluş ve İşleyişi  217

F. Yürütmenin Cezai Sorumluluğu ve Meclis Soruşturması  220

1. Cumhurbaşkanın Cezai Sorumluluğu  221

2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar Hakkında Meclis Soruşturması  223

G. Meclis soruşturması Komisyonları, Meclis Soruşturması Raporları ve Yüce Divan  229

H. Denetim Rolü Olan Daimi Komisyonlar  234

1. Avrupa Birliği Uyum Komisyonu  234

2. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu  235

3. Dilekçe Komisyonu  236

4. Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT)  237

III. PARLAMENTONUN YÜRÜTMEYİ GÖZETİM VE DENETİMİ BAĞLAMINDA BİREYSEL BAŞVURU YOLLARI  238

A. Dilekçe Komisyonu  238

B. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu  239

C. KEFEK (Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu)  240

D. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman)  241

1. Kısa Tarihçe ve Kavram  241

2. Anayasal Konum  241

3. Kamu Denetçisinin Statüsü ve Rolü  242

IV. MİLLETVEKİLLERİNE DİSİPLİN İŞLEMLERİ  243

A. Disiplin Cezaları  243

B. TBMM Genel Kurulunda ve Komisyonlarda Gürültü ve Kavga  245

C. TBMM’de Suç İşlenmesi  245

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ  247

Kaynakça  299

Kavramlar Dizini  309