| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Pınar BACAKSIZ, Seda Yağmur SÜMER |
| Baskı Tarihi | 2021/04 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Sert Kapak (İplik Dikiş) |
| Sayfa Sayısı | 294 |
İnsanlığın gelişmesinde etkili olan en önemli duygu şüphesiz meraktır. İnsanlık bu duygunun peşinden gittikçe yeni buluşların, teknolojik gelişmelerin önü açılmıştır. Bugün ise teknolojik gelişmelerde baş döndürücü bir hıza tanıklık ediyoruz. İnsanoğlu ihtiyacı olan pek çok eşya ve hizmete teknoloji sayesinde zahmetsizce ulaşmaktadır. Eğitim, sağlık ve hatta sosyalleşme ihtiyacının karşılanmasında da teknoloji pek çok imkan sunmaktadır. Bu imkanlar da yetişmesi zor bir hızda artmakta ve genişlemektedir. Öte yandan tüm bu konfor zaman içerisinde bazı sorunları da beraberinde getirmiştir. Sorunun ortaya çıktığı yerde de hukuka ihtiyaç duyulması kaçınılmazdır.
Bizi bu çalışmayı yapmaya iten de esasen merak duygusudur. Günlük hayatımızda çoğu zaman üzerinde hiç düşünmeden kullandığımız bazen basit, bazen de çok karmaşık teknolojilerin gelişim süreci, günümüzde geldiği ve gelecekte erişmesi mümkün olan noktaya karşı duyduğumuz merak ve heyecan duygusunu esas uğraşı alanımızı olan ceza hukuku ile bir araya getirmek istedik. Elbette çalışmanın disiplinlerarası niteliği sebebiyle bu yolculukta zaman zaman güçlüklerle karşılaştık. Bu güçlüklerle okurlarımızın da karşılaşmaması adına yalnızca hukukçulara yönelik değil bu konunun meraklısı olan herkese hitap eden bir çalışma olması için gayret ettik. Bu çabayı ortaya koyarken de hukukun karakteri itibariyle gelişmeleri geriden takip etmesi ele aldığımız her soruya verdiğimiz cevapların bir durum tespitiyle birlikte daha çok bir gelecek projeksiyonu olmasına neden oldu.
İfade etmek gerekir ki gelecek merak ve heyecan duygularımızın neden olduğu çalışmalar ile şekillenir. Bu çalışmalara ilham olan duygu ve düşünceler her ne kadar kendi döneminde gerçekçi bulunmasa da yıllar sonra yeni normal olarak hayatlarımızın bir parçası halini alabilirler. İlerleyen yıllarda teknoloji geliştikçe bu çalışmanın da gelişmesi ve bu alana ilgi duyan herkesin bu heyecan verici yolculukta bizlere ortak olmasını ve en önemlisi bu konuya merak duyan ve çalışmamızı okumaya vakit ayıran siz değerli okurlarımızın çalışmamızdan fayda elde etmesini temenni ediyoruz.
ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7
İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 9
GİRİŞ ....................................................................................................................... 15
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR VE GENEL BİLGİLER
I. TEMEL KAVRAMLAR ..................................................................................17
A. ROBOT KAVRAMI ...................................................................................... 17
B. BOT KAVRAMI........................................................................................... 19
C. OODA-OTONOMİ VE OTOMASYON KAVRAMLARI.................................... 19
D. ROBOETİK KAVRAMI ................................................................................. 21
E. YAPAY ZEKA-MAKİNE ÖĞRENMESİ- DERİN ÖĞRENME............................. 22
F. YAPAY ZEKA PROGRAMLANMASI İLE BİLGİSAYAR
PROGRAMLANMASI ARASINDAKİ FARKLILIKLAR ...................................... 26
G. SÜPER ZEKA KAVRAMI .............................................................................. 27
H. İNSAN BEYNİ-YAPAY ZEKA İLİŞKİSİ ............................................................ 33
İ. YAPAY ZEKA-ROBOT İLİŞKİSİ ..................................................................... 35
II. TARİHSEL PERSPEKTİF................................................................................35
A. GENEL OLARAK ......................................................................................... 35
B. 1950’DEN 1960’LARIN ORTALARINA KADAR YAŞANAN TARİHSEL
GELİŞMELER .............................................................................................. 45
C. 1960’LARIN ORTASINDAN 1970’LERİN ORTASINA YAŞANAN
TARİHSEL GELİŞMELER.............................................................................. 57
D. 1970’LERDEN 1980’LERİN İLK YARISINA KADAR YAŞANAN TARİHSEL
GELİŞMELER .............................................................................................. 62
E. GÜNÜMÜZ VE MUHTEMEL GELECEK........................................................ 70
III. ROBOTİK VE YAPAY ZEKAYA İLİŞKİN ULUSLARARASI METİNLER-
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK METİNLERİ VE BU ALANDA FAALİYET
GÖSTEREN BAZI KURULUŞLAR ...................................................................76
A. AVRUPA BİRLİĞİ KURUMLARI VE METİNLERİ............................................ 77
1. 216/2008 Numaralı AB Tüzüğü .......................................................... 77
10 İçindekiler
2. Horızon 2020 ..................................................................................... 77
3. Euron Roboethics Roadmap (European Robotics Research
Network)Avrupa Robotik Araştırma Ağı Roboetik Yol Haritası.......... 78
4. Avrupa Komisyonu Yapay Zeka ve Gelişmekte Olan Diğer Dijital
Teknolojiler İçin Sorumluluk Raporu (Liability for Artificial
Intelligence and Other Emerging Digital Technologies)..................... 84
5. Robotiğe İlişkin Medeni Hukuk Kuralları (European Civil Law
Rules in Robotics) .............................................................................. 87
6. SPARC (The Partnership for Robotics in Europe-Avrupa Robotik
Ortaklığı) ............................................................................................ 91
7. EPRS-STOA ......................................................................................... 91
8. Yapay Zeka, Robotik ve İlgili Teknolojilerin Etik Yönlerine İlişkin
Avrupa Çerçevesi (European Framework on Ethical Aspects of
Artificial Intelligence, Robotics and Related Technologies)............... 94
9. 10 Nisan 2018 AB Yapay Zeka İşbirliği Bildirgesi................................ 97
10. Güvenilir Yapay Zeka için Etik Kılavuz (Ethics Guidelines for
Trustworthy AI).................................................................................. 99
11. Yapay Zekaya İlişkin Beyaz Kitap-Mükemmellik ve Güvene
Avrupa Yaklaşımı (European Commission White Paper
“Artificial Intelligence European Approach Excellence and
Trust”).............................................................................................. 102
12. Avrupa Veri Stratejisi (A European Strategy for Data)..................... 104
13. Büyük Veri Dünyasında Kişisel Verilerin İşlenmesi Karşısında
Bireylerin Korunması Kılavuzu ......................................................... 107
14. IEEE Akıllı ve Otonom Sistemler Etik Uyumlu Tasarım Rehberi ....... 108
15. AB Siber Güvenlik Tüzüğü ................................................................ 109
B. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDEKİ DÜZENLEMELER ........................ 110
1. ABD Nevada Otonom Araçlar Düzenlemesi..................................... 110
2. ABD’nin Yapay Zeka Alanında Liderliğinin Sürdürülmesine
İlişkin Başkanlık Kararnamesi (Executive Order on Maintaining
American Leadership in Artificial Intelligence) ................................ 111
3. Teknik Standartların Geliştirilmesinde Federal Katılım Planı
(Plan for Federal Engagement in Developing Technical
Standards)........................................................................................ 111
4. Algoritmik Sorumluluk Yasası (Algorithmic Accountability Act) ...... 112
5. Ticari Yüz Tanımada Gizlilik Yasası (Commercial Facial
Recognition Privacy Act) .................................................................. 113
İçindekiler 11
6. Çevrimiçi Şeffaflığı Destekleme Yasası (Bolstering Online
Transparency Act) ............................................................................ 114
7. Yapay Zeka Video Mülakat Yasası (Artificial Intelligence Video
Interview Act)................................................................................... 114
C. DİĞER ÜLKELERDEKİ VE ULUSLARARSI KURULUŞLAR BÜNYESİNDEKİ
DÜZENLEMELERLER ................................................................................ 115
1. Güney Kore Robot Etiği Bildirgesi (South Korean Robot Ethics
Charter 2012)................................................................................... 115
2. Birleşik Krallık Mühendislik ve Fiziksel Bilimler Araştırma
Konseyi (Engineering and Physical Sciences Research Council-
Epsrc) Robotik İlkeleri ...................................................................... 117
3. Japonya Robot Teknolojileri Yeniden Canlandırma Stratejisi
(Japan Revitalization Strategy 2014)................................................ 119
4. IFR World Robotics Report 2020...................................................... 119
5. 2005 BM Dünya Robotik Raporu...................................................... 119
6. eThicAa ve CAAAi ............................................................................. 120
7. Estonya’daki Düzenlemeler.............................................................. 121
8. Denizde Çatışmayı Önleme Sözleşmesi............................................ 122
9. OECD Yapay Zeka İlkeleri ................................................................. 122
10. ILO 2019 Çalışma Yaşamının Geleceği Küresel Komisyonu
Raporu.............................................................................................. 123
11. FUKUOKA Dünya Robot Bildirgesi.................................................... 125
İKİNCİ BÖLÜM
ROBOTLAR VE YAPAY ZEKANIN CEZA SORUMLULUĞU
I. CEZA SORUMLULUĞUNUN TARİHİ GELİŞİMİ............................................. 127
II. CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN TEMEL İLKELER...................................... 129
A. KUSUR İLKESİ .......................................................................................... 129
B. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ .......................................... 133
C. KANUNİLİK İLKESİ.................................................................................... 134
III. ROBOTLAR/YAPAY ZEKANIN HUKUKİ STATÜSÜNE İLİŞKİN
TARTIŞMALAR......................................................................................... 135
A. GENEL OLARAK ....................................................................................... 136
B. HUKUKİ ANLAMDA KİŞİLİK KAVRAMI...................................................... 137
C. YAPAY ZEKANIN HUKUKİ STATÜYE İHTİYACI OLMADIĞINI SAVUNAN
GÖRÜŞLER............................................................................................... 138
12 İçindekiler
1. Eşya Görüşü ..................................................................................... 138
2. Kölelik Görüşü.................................................................................. 139
3. Sınırlı Ehliyet/Kısıtlılık Görüşü.......................................................... 142
4. Tam Ehliyetsizlik Görüşü.................................................................. 142
5. Ceninin Statüsüyle Benzerlik Kuran Görüşler .................................. 142
D. YAPAY ZEKANIN HUKUKİ STATÜYE İHTİYACI OLDUĞUNU SAVUNAN
GÖRÜŞLER VE GEREKÇELERİ................................................................... 143
1. Genel Olarak .................................................................................... 143
2. Tüzel Kişilik Görüşü .......................................................................... 146
3. Yapay Vekil/Temsilci Görüşü ........................................................... 151
4. Elektronik Kişilik Görüşü .................................................................. 152
5. İnsan Olmayan Kişi Görüşü .............................................................. 154
IV. ROBOTLARIN/YAPAY ZEKANIN CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN
GENEL ESASLAR VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR ...............................................155
A. GENEL OLARAK ....................................................................................... 155
B. ROBOT/YAPAY ZEKANIN ARAÇ OLMASI.................................................. 159
C. TAKSİRLİ SORUMLULUĞA İLİŞKİN GÖRÜŞLER......................................... 164
D. İHMALİ DAVRANIŞTAN KAYNAKLANAN SORUMLULUK .......................... 170
E. NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLŞMIŞ SUÇLARDAN SORUMLULUK................. 172
F. ROBOT/YAPAY ZEKANIN DOĞRUDAN FAİL OLUP OLAMAYACAĞINA
İLİŞKİN TARTIŞMALAR............................................................................. 172
G. YAPTIRIM SORUNU................................................................................. 183
H. ROBOTLARIN SUÇ MAĞDURU OLUP OLAMAYACAĞINA İLİŞKİN
TARTIŞMALAR......................................................................................... 185
V. ROBOT/YAPAY ZEKANIN KULLANILDIĞI ÖZELLİKLİ ALANLARDA
SORUMLULUK .........................................................................................187
A. İNSANSIZ ARAÇLAR................................................................................. 187
B. SAVUNMA ve HAVACILIK ENDSÜTRİSİNDE KULLANILAN
ROBOTLAR/YAPAY ZEKA UYGULAMALARI.............................................. 194
1. İHA’ların İzinsiz Uçurulmasından Kaynaklanan Ceza
Sorumluluğu..................................................................................... 200
2. İHA ve Trafik Güvenliğinin Tehlikeye Sokulması Suçu (TCK m.
179) Arasındaki İlişki ........................................................................ 201
3. İHA ve Meşru Müdafaa Arasındaki İlişki .......................................... 204
4. Hedefleyerek Öldürme ve Meşru Müdafaa Arasındaki İlişki ........... 207
İçindekiler 13
C. SAĞLIK SEKTÖRÜNDE KULLANILAN ROBOTLAR/YAPAY ZEKA
UYGULAMALARI...................................................................................... 209
D. ÜRETİM BANTLARINDA KULLANILAN ROBOTLAR ................................... 221
E. FİKRİ MÜLKİYET HUKUKU KARŞISINDA ROBOTLAR/YAPAY ZEKANIN
KONUMU ................................................................................................ 223
1. Yapay Zekanın Buluş Yapması: Buluşçu Yapay Zeka......................... 224
2. Sınai Mülkiyet Hukuku Bağlamında Buluşçu Yapay Zeka ................. 226
3. Fikri Mülkiyet Hukuku Bağlamında Yapay Zeka ............................... 231
4. Yapay Zekanın Mevcut Patent Dökümlerini İnceleyerek ve
Kendi Patent Dökümünü Oluşturması ............................................. 238
F. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HUKUKU KARŞISINDA
ROBOTLAR/YAPAY ZEKANIN KONUMU................................................... 239
VI. OLASI YASAL DÜZENLEMELERE İLİŞKİN YAKLAŞIM ÖNERİLERİ................... 257
VII. ROBOTLAR/YAPAY ZEKANIN CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU
KARŞISINDAKİ KONUMU ......................................................................... 258
SONUÇ.................................................................................................................. 269
KAYNAKÇA............................................................................................................ 275
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
