Senetle İspat ve Senede Karşı Senetle İspat Kuralları ile Bu Kuralların İstisnaları

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Murat YAVAŞ
ISBN: 9789750259296
Stok Durumu: Tükendi
711,00 TL 790,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Murat YAVAŞ
Baskı Tarihi 2020/02
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Sert Kapak (İplik Dikiş)

Senetle İspat ve Senede Karşı Senetle İspat Kuralları ile Bu Kuralların İstisnaları

Prof. Dr. Murat YAVAŞ

2020/02 1. Baskı, 520 Sayfa, Ciltli

ISBN 978-975-02-5929-6

Senetle ispat kuralı, bir yargılamada hukuki ilişkinin tarafları bakımından ortaya çıkabilecek ispat güçlüklerini ortadan kaldıran önemli bir işlev görmektedir. Ayrıca yargılamanın daha kısa süre içinde sonuçlandırılmasını ve mahkeme tarafından verilen kararın taraflarca daha kolay kabullenilmesi imkanını da ortaya çıkarmaktadır. Kural, sözü edilen yararları yanında, tarafların her hukuki işlemi yazı ile tespit etmeye teşvik ettiğinden, olası ihtilafların da daha başlangıçta bertaraf edilmesini sağlar mahiyettedir. Kurumun tatbik edilmesini kolaylaştırmaya yönelik olarak "delil başlangıcı" ve "belge" kavramları ile önemli yenilikler yapılmış ise de bu yeniliklere temkinli yaklaşmanın zorunlu olduğu açıktır. Senetle ispat kuralının ilerleyen dönemlerde kanundan tamamen kaldırılmasına ilişkin yaklaşımların son derece tehlikeli sonuçlar doğuracağı da değerlendirilmektedir. Her kural, toplumsal, coğrafi ve tarihi temellere dayandığından, bu unsurlar gözardı edilerek gerçekleştirilecek tasarrufların yararlı sonuçlar üretmesi de mümkün olmayacaktır. Bu sebeplerle, hukuk sistemimizde önemli bir ihtiyacı karşılamakta olan senetle ispat kuralının uygulama kabiliyetinin artırılmasına öncelik vermek, kurumun kaldırılmasına yönelen eğilimden daha faydalı sonuçlar üretecektir.

Kitap beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, senetle ispat kuralının tarihsel gelişimi ve mukayeseli hukuktaki görünümü üzerinde durulmaktadır. İkinci bölümde, senetle ispat kuralının ihdas sebepleri, usul hukukunun amacı ile ilişkisi ve kuralın niteliği hakkında açıklamalara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, senet ve senetle ispat kuralının geçerli olduğu hukuki işlem kavramı incelenmiştir. Ayrıca elektronik belgeler ve delil değerleri üzerinde de açıklamalarda bulunmuştur. Bu bölümde son olarak ceza yargılamasında senetle ispat kuralının uygulama alanı üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde, senetle ispat kuralının istisnalarına yer verilmiş, Beşinci bölümde, vakıanın ispatını sağlayan senedi hükümden düşürmeye ya da gücünü zayıflatmaya yönelik iddiaların da senetle ispatının lazım geldiğine işaret edilmiştir.

Konu Başlıkları

Senetle İspat Kuralının Tarihsel Gelişimi ve Mukayeseli Hukuktaki Görünümü
Senetle İspat Kuralının İhdas Sebepleri, Usul Hukukunun Amacı ile İlişkisi ve Niteliği
Senet ve Senetle İspat Kuralının Geçerli Olduğu Hukuki İşlem Kavramı
Senetle İspat Kuralının İstisnaları
Senede Karşı Senetle İspat Kuralı ve Kuralın İstisnaları

İçindekiler

Önsöz  7

Kısaltmalar  15

Giriş  19

I. Bölüm

SENETLE İSPAT KURALININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE MUKAYESELİ HUKUKTAKİ GÖRÜNÜMÜ

I. ROMA HUKUKU VE KANONİK HUKUKTA SENETLE İSPAT  25

A. Roma Hukukunda Senetle İspat  25

B. Cermen ve Eski Alman Hukukunda Senetle İspat  38

C. Kanonik Hukukta Senetle İspat  39

II. 1789 DEVRİMİ ÖNCESİ FRANSIZ HUKUKUNDA SENETLE İSPAT  39

III. 1789 DEVRİMİ SONRASI FRANSIZ HUKUKUNDA SENETLE İSPAT  47

A. Medeni Hukuk Alanında Kanunlaştırma Hareketi  48

B. Ticaret ve İdare Hukuku Alanında Kanunlaştırma Hareketi  53

C. Ceza Hukuku Alanında Kanunlaştırma Hareketi  53

IV. TÜRK HUKUKUNDA SENETLE İSPAT  55

V. MUKAYESELİ HUKUKTA SENETLE İSPAT KURALI  59

A. Alman Hukuku  59

B. İtalyan Hukuku  63

C. Belçika Hukuku  66

D. Quèbec Hukuku  68

E. Yunan Hukuku  69

F. Avusturya Hukuku  72

G. Romen Hukuku  74

H. İspanyol Hukuku  77

II. Bölüm

SENETLE İSPAT KURALININ İHDAS SEBEPLERİ, USUL HUKUKUNUN AMACI İLE İLİŞKİSİ VE NİTELİĞİ

I. SENETLE İSPAT KURALININ ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ  79

II. SENETLE İSPAT KURALININ MEDENİ USUL HUKUKUNUN AMACI İLE İLİŞKİSİ  83

A. Genel Olarak  83

B. Senetle İspat Kuralı ile Dava Malzemesinin Taraflarca Getirilmesi İlkesi Arasındaki İlişkinin Medeni Usul Hukukunun Amacı Bağlamında Değerlendirilmesi  90

C. Senetle İspat Kuralı ve Karinelerin Medeni Usul Hukukunun Amacı Bağlamında Değerlendirilmesi  93

1. Kesin Kanuni Karine Kavramı (les présomptions irréfragable)  95

2. Kanuni İspat Modeli ve Kesin Kanuni Karineler  96

3. Fiili Karineler (les présomptions du fait de l’homme)  97

4. Fiili Karinelerin Kabulü Şartları  98

5. Karineler ile İspatın Yasak Olduğu Durumlar  101

6. Karineler ve Tanık Delilinin Hâkim Tarafından Değerlendirilmesi  101

7. Kanuni Karineler ile Fiili Karineler Arasındaki Farklar  102

III. SENETLE İSPAT KURALININ NİTELİĞİ  104

A. Fransız Hukukunda Senetle İspat Kuralının Niteliği Hakkındaki Tartışmalar  104

1. İspat Konusunda Anlaşmaların Kabulü  108

2. İspat Türlerinin Kabul Edilebilirliği Hakkında Hâkimin Bağımsız Takdir Hakkı  110

B. Türk Hukukunda Senetle İspat Kuralının Niteliği Hakkındaki Tartışmalar  111

IV. TÜRK VE FRANSIZ HUKUKUNDA İHTİLAFIN DEĞERİNE GÖRE SENETLE İSPAT KURALININ UYGULANMA BİÇİMİ  120

A. Genel Olarak  120

B. Fransız Hukuku  124

1. İspat Sınırı Kavramı  124

2. İspat Sınırı Kavramını Tamamlayan Kurallar  127

C. Türk Hukuku  136

D. Türk ve Fransız Hukuk Sistemlerinde İspat Sınırı Kavramı ve Bu Kavramı Tamamlamaya Yönelik Kuralların Karşılaştırılması  141

III. Bölüm

SENET VE SENETLE İSPAT KURALININ GEÇERLİ OLDUĞU HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI

I. GENEL OLARAK  147

II. SENEDİN TANIMI VE TÜRLERİ  148

A. Genel Olarak Senet Kavramı  148

B. Senet Türleri  156

III. FRANSIZ HUKUKUNDA ADİ SENETLER VE GEÇERLİK ŞARTLARI  158

A. Adi Senetlerde İmza ve Tarih  158

B. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Akitlerde Çift Yazı (double écrit veya double original) Kuralı (C.C. art. 1375)  160

C. Borçlunun Yükümlendiği Borç Miktarını El Yazısı ile Belirtmesi (Bon Pour) Kuralı (C.C. art.1376)  163

D. Adi Senetlerin İspat Gücü  164

IV. TÜRK HUKUKUNDA ADİ SENETLER  166

A. Adi Senetlerin İspat Gücü  169

B. Yazı veya İmza İnkarı ve İhtilafın Giderilmesinde Takip Edilecek Usul  179

1. Tarafların Dinlenmesi  179

2. Tarafların İsticvap Edilmesi  181

3. İstiktab  183

4. Uygulamaya Elverişli Belgeler  184

C. Adi Senetlerin Üçüncü Kişilere Karşı İspat Kuvveti (HMK m.215)  187

V. RESMİ SENETLER  193

A. Fransız Hukukunda Resmi Senetler  193

1. Genel Olarak  193

2. Resmi Senetlerin Meydana Gelmesi  194

a. Resmilik Niteliğinin Genel Şartları  194

b. Sadece Noter Senetlerine Özgü Şartlar  196

3. Resmi Senetlerin İspat Gücü  198

B. Türk Hukukunda Resmi Senetler  201

1. Genel Olarak  201

2. Düzenleme Biçimindeki Noter Senetleri  205

a. Genel Olarak  205

b. Düzenleme Biçimindeki Noter Senetlerinin İspat Gücü ve Kesin Delil Değeri  207

3. Onaylama Biçimindeki Resmi Senetler  207

a. Onaylama Biçimindeki Senedin Yapılış Şekli ve Şeklin Hukuki Niteliği  208

b. Onaylama Biçimindeki Noter Senetlerinin İspat Gücü ve Kesin Delil Değeri  208

4. Resmi Senedin Sahteliği  212

a. Düzenleme Şeklindeki Noter Senetlerinde Sahtelik İddiası  215

aa. Senedi Düzenleyenin Kimliği Hakkında Sahtelik İddiası  216

bb. Noterin Senet Düzenlemesi Sırasında Yaptığını veya Yapıldığını Bildirdiği Hususlar  216

cc. İmza ve Tarih  217

b. Onaylama Biçimindeki Noter Senetlerinde Sahtelik İddiası  218

c. Resmi Senedin Sahteliğinin İleri Sürülmesi  218

VI. ELEKTRONİK BELGELER VE DELİL DEĞERİ  219

A. Fransız Hukukunda Elektronik Belgeler ve Delil Değeri  219

B. Türk Hukukunda Elektronik Belgeler ve Delil Değeri  225

VII. SENETLE İSPAT KURALI ÇERÇEVESİNDE HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ  236

A. Genel Olarak Hukuki İşlem ve Komşu Kavramlar  236

1. Hukuki İşlemin Tanımı ve Senetle İspat Kuralı Karşısındaki Kapsamı  240

2. Hukuki Fiilin Tanımı ve Senetle İspat Kuralı Karşısındaki Durumu  266

B. Türk ve Fransız Hukuku Bakımından Senetle İspat Kuralının Ceza Yargılamasında Uygulanması  269

1. Senetle İspat Kuralının Ceza Yargılamasında Uygulanma Kapsamı  271

2. Delillerin Değerlendirilmesinde Ceza Yargılamasına Hâkim Olan Esaslar  273

3. Ceza Yargılamasında Senetle İspat Kuralının Uygulanabilirliği Sorunu  277

a. Okunmadan İmzalanan veya Beyaza İmza Edilen Belgeler  277

b. Okunmadan İmzalanan Belgelerde İspat Sorunu  277

c. Beyaza Atılan İmzalı Belgelerde İspat Sorunu  278

d. Beyaza İmza Hakkında Türk Doktrinin Tutumu ve 24.3.1989 Tarihli İBK’ya Karşı Çeşitli Görüşler  285

aa. Medeni Usul Hukuku Doktrini Bakımından Konunun Değerlendirilmesi  285

bb. Ceza Usul Hukuku Doktrini Bakımından Konunun Değerlendirilmesi  288

cc. Kanaatimiz  289

IV. Bölüm

SENETLE İSPAT KURALININ İSTİSNALARI

I. GENEL OLARAK  291

II. SENETLE İSPAT KURALININ HUKUKİ İŞLEMLERE İLİŞKİN İSTİSNALARI  293

A. Yakın Hısımlar Arasındaki Hukuki İşlemlerin İspatı (HMK m.203/1–a)  293

B. Senede Bağlanmaması Gelenek Olan Hukuki İşlemlerin İspatı (HMK m.203/1–b)  305

C. Yangın ve Deniz Kazası, Deprem Gibi Hallerde Yapılan Hukuki İşlemlerin İspatı (HMK m.203/1–c)  314

D. Senedin Kaybolması Halinde Hukuki İşlemlerin İspatı (HMK m.203/1–e)  315

E. “Delil Başlangıcı”nın Varlığı Halinde Hukuki İşlemlerin İspatı (HMK m.202)  327

1. Genel Olarak  327

2. “Delil Başlangıcının” Tanımı, Unsurları ve Eski Düzenlemede Yer Alan Kurumdan (HUMK m.292) Farklılıkları  330

a. Bir Belge Bulunmalıdır (HMK m.199).  331

b. Belgenin, Aleyhine İbraz Edilecek Olan Taraftan Sadır Olması  348

c. İddia Edilen Vakıayı Gerçeğe Yakın Olarak İspat Etmelidir  360

3. Bazı Teknik Delillerin İspat Gücü  382

a. Teleks ve Delil Değeri  383

b. Faks Metni ve Delil Değeri  385

c. Fotokopi  387

4. Delil Başlangıcının Etki ve Sonuçları  390

F. Delil Sözleşmesinin Varlığı Halinde Hukuki İşlemlerin İspatı (HMK m.193; m.200/2)  395

1. Genel Olarak  395

2. Delil Sözleşmesinin Hukuki Niteliği  398

3. Fransız Hukukunda Delil Sözleşmesi ve Hukuki Niteliği  399

4. Delil Sözleşmesinin Türleri  402

5. Delil Sözleşmesinin Şekli  404

6. Delil Sözleşmesinin Sınırı ve Etkisi  409

G. Ticari Nitelikteki İhtilaflı Hukuki İşlemin İspatı (C.Comm. art. 110–3)  415

1. Genel Olarak  415

2. Ticari Nitelikteki İhtilaflarda Delil Serbestisi Prensibinin Uygulanması Şartları  417

3. Ticari Nitelikli İşlemlerde Delil Serbestisi Prensibinin Kapsamı  421

a. İspatın Konusu Bakımından  421

b. İkame Edilebilecek Delil Türleri Bakımından  423

c. Hâkimin Delilleri Değerlendirme Yetkisi Bakımından  424

III. SENETLE İSPAT KURALININ HUKUKİ FİİLLERE İLİŞKİN İSTİSNALARI  427

A. Genel Olarak Hukuki Fiil ya da Haksız Fiillere Yönelen İstisnalar  427

B. Hukuki İşlemlerde İrade Bozukluğu ile Aşırı Yararlanma İddiaları (HMK m.203/1–ç)  438

1. Hata (Yanılma)  439

2. Hile (Aldatma)  443

3. İkrah (Korkutma)  447

4. Aşırı Yararlanma (Gabin)  450

C. Üçüncü Kişilerin Hukuki İşlemle ile Senetlere Karşı Muvazaa İddiaları (HMK m.203/1–d)  452

V. Bölüm

SENEDE KARŞI SENETLE İSPAT KURALI VE

KURALIN İSTİSNALARI

I. GENEL OLARAK  453

II. FRANSIZ VE TÜRK HUKUKUNDA SENEDE KARŞI SENETLE İSPAT KURALININ ESASLARI, KAPSAMI VE UYGULAMA ŞEKLİ  455

A. Fransız Hukukunda Senede Karşı Senetle İspat Kuralı  455

1. Yazılı Belgenin Meydana Getirilmesi Sırasında Ortaya Çıktığı İddia Edilen Eksiklik veya Muhtevanın Gerçeği Yansıtmadığı İddiası  457

2. Hukuki İşlemde Sonradan Yapıldığı İddia Edilen Değişikliklerin İspatı  458

3. Hukuki İşlemin Yorumlanmasında İspat  461

4. Sözleşmede Tespit Edilen Hakkı Sakatlayan İddiaların İspatı ile Senede Karşı Senetle İspat Kuralının İstisnaları  463

B. Türk Hukukunda Senede Karşı Senetle İspat Kuralı  466

1. Genel Olarak  466

2. Senede Karşı Senetle İspat Kuralına Yargıtay Kararlarından Örnekler  468

3. Senede Karşı Dermeyan Edilen Muvazaa İddiasının İspatı  472

4. Senede Karşı Senetle İspat Kuralı Hukuki İşlemin Taraflarına Yönelik Olması  479

5. HMK m.201 ile MK m.7 ve m.30 Arasındaki İlişki  486

C. Senede Karşı Senetle İspat Kuralının İstisnaları  487

1. Senede Karşı İleri Sürülen Hukuki İşlem Hakkında Delil Başlangıcının Varlığı  488

2. Yangın, Deniz Kazası Gibi Hallerde Yapılan Karşılık Hukuki İşlemlerin İspatı (HMK m.203/1–c)  489

3. Hukuki İşlemlerde İrade Bozukluğu ile Aşırı Yararlanma İddiaları (HMK m.203/1–ç).  489

4. Senedin Kaybolması Halinde Hukuki İşlemlerin İspatı (HMK m.203/1–e)  490

5. Senede Karşı İleri Sürülen İddianın Tanıkla İspatına İlişkin Delil Sözleşmesinin Varlığı (HMK m.193; m.200/2).  490

6. Senede Karşı İleri Sürülen İddianın Hukuki Fiile Dayanması  491

Sonuç  493

Kaynakça  499

Kavramlar Dizini  517

 


Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.