Sermaye Piyasasında Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri, Krediler ile Teminat Sözleşmeleri

Prof. Dr. Ali İhsan KARACAN

Sermaye piyasası temelde fon arzedenleri, fon talep edenleri, birbirleriyle karşılaştıran, onları buluşturan, onların biribirleriyle iş yapmalarını sağlayan kurumlar, araçlar, hizmetler ve sözleşmelerden oluşan bir ağdır. Yatırım kuruluşları tarafından sunulan yatırım hizmetleri ile finansal işlem ve sözleşmeler, tarafların karşılaşmalarını ve ilişki kurmasını sağlamaktadır.  Sermaye piyasasının taraflarından birisi yatırımcılardır. Yatırımcılar aynı zamanda yatırım kuruluşlarının müşterisidirler ve yatırım hizmetlerinin de tüketicisidirler. Yatırım kuruluşları ile onların müşterileri olan yatırımcılar arasındaki ilişkiler yaygın ve yoğun biçimde düzenlenmiştir (Bölüm I). Yatırım hizmetleri ve yan hizmetler AB düzenlemeleri ile ayrıntılı bir biçimde düzenlenmiş ve listelenmiştir. Bu düzenlemeler Sermaye Piyasası Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenlemeleri ile iç hukukumuza aktarılmıştır (Bölüm II).  Diğer yandan yatırım kuruluşları repo işlemleri, açığa satış, menkul kıymet ödünç işlemleri, kredili menkul kıymet alım işlemleri şeklindeki finansal hizmet ve işlemleri düzenlenmiş birer faaliyet olarak müşterilerinin kullanımına sunmaktadırlar (Bölüm III). Sermaye piyasalarının özelliği sistemin düzenli ve güvenli işlemesi için bir teminatlar sistemine sahip olmasıdır.  Bu tür teminatları üç ana gruba ayırabiliriz: Sermaye Piyasası Kurulu’nun, Borsalar ile Takas ve Saklama Kuruluşları, Yatırım Kuruluşları tarafından faaliyetler ve işlemler nedeniyle istenen teminatlar, sermaye piyasası araçlarını konu alan teminat sözleşmeleri, sermaye piyasası araçlarından kaynaklanan yükümleri güven altına almayı amaçlayan teminatlar. Sermaye piyasası araçlarını konu alan teminat sözleşmeleri konusundaki UNIDROIT ve AB düzenlemeleri iç hukukumuza aktarılmışlardır (Bölüm IV).

İÇİNDEKİLER
KİTAP HAKKINDA V
İÇİNDEKİLER VII
ŞEKİL, KUTU VE TABLOLAR IX
KISALTMALAR XI

GİRİŞ

BÖLÜM I
SERMAYE PİYASASINDA YATIRIMCI KAVRAMI VE
İLİŞKİLİ BAZI KAVRAMLAR

1) YATIRIMCI KAVRAMINA GENEL BİR BAKIŞ 11
2) SPEKÜLATÖRLER 30
3) BAZI YATIRIMCI KAVRAMLARI 36
4) TÜKETİCİ OLARAK YATIRIMCI 60
5) YATIRIM KURULUŞU VE MÜŞTERİ  ARASINDAKİ İLİŞKİYE HAKİM
     OLAN  TEMEL  İLKE VE KURALLAR 116

BÖLÜM II
YATIRIM HİZMETLERİ VE FAALİYETLERİ İLE YAN HİZMETLER

1) GİRİŞ 138
2) ALIM SATIM ARACILIĞI FAALİYETİ 163
3) HALKA ARZA ARACILIK FAALİYETİ 185
4) PORTFÖY YÖNETİCİLİĞİ FAALİYETİ 192
5) YATIRIM DANIŞMANLIĞI FAALİYETİ 206
6) SAKLAMA HİZMETİ 212
7) YAN HİZMETLER 234

BÖLÜM III
SERMAYE PİYASASINDA YER ALAN DİĞER FİNANSAL ARAÇ, SÖZLEŞME VE KREDİ İŞLEMLERİ

1) REPO İŞLEMLERİ 247
2) MENKUL KIYMET ÖDÜNÇ İŞLEMLERİ, AÇIĞA SATIŞ, KREDİLİ 
    MENKUL KIYMET ALIM İŞLEMLERİ 270

BÖLÜM IV
SERMAYE PİYASASI VE TEMİNATLAR SİSTEMİ

1) GİRİŞ 327
2) SERMAYE PİYASASI KURULU, BORSALAR, TAKAS VE SAKLAMA 
    KURULUŞLARI İLE YATIRIM KURULUŞLARI TARAFINDAN 
    FAALİYETLER VE İŞLEMLER NEDENİYLE İSTENİLEN 
     TEMİNATLAR 330
3) SERMAYE PİYASASI ARAÇLARINI KONU ALAN TEMİNAT 
    SÖZLEŞMELERİ 343
4) SERMAYE PİYASASI ARAÇLARINDAN KAYNAKLANAN YÜKÜMLERİ 
    GÜVEN ALTINA ALMAYI AMAÇLAYAN TEMİNATLANDIRMA 389
KAYNAKÇA 431