Sınai Mülkiyet Hukuku

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ .................................................................................................................... VII

İÇİNDEKİLER............................................................................................................. IX

KISALTMALAR CETVELİ ...................................................................................... XXXIII

KAYNAKÇA........................................................................................................XXXVII

BİRİNCİ BÖLÜM

TEMEL BİLGİLER

§ 1 SINAÎ MÜLKİYET HAKLARI VE TARİHİ GELİŞİMİ...........................................1

I. SINAİ MÜLKİYET KAVRAMI ...................................................................... 1

II. TARİHİ GELİŞİMİ....................................................................................... 3

§ 2 SINAÎ MÜLKİYET HUKUKUNUN KAYNAKLARI.............................................4

I. ULUSAL DÜZENLEMELER ......................................................................... 4

II. ULUSLARARASI DÜZENLEMELER ............................................................. 5

A. Markalarla İlgili Uluslararası Anlaşmalar .......................................... 6

1. Markaların Uluslararası Tescili Hakkında Madrid Anlaşması.......... 6

2. Madrid Protokolü....................................................................... 6

3. Markaların Tescili Amacıyla Mal ve Hizmetlerin

Sınıflandırılmasına İlişkin Nis Anlaşması .................................... 7

4. Markaların Şekilli Elemanlarının Milletlerarası

Sınıflandırılmasını Tesis Eden Viyana Anlaşması........................ 8

5. Marka Kanunu (Hukuku) Anlaşması........................................... 8

6. Sahte Mahreç İşaretlerinin Men’i Hakkında Madrid

Anlaşması................................................................................... 8

7. Paris Sözleşmesi......................................................................... 9

8. Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatını (WIPO) Kuran Sözleşme .......... 9

9. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS)........ 10

B. Coğrafî İşaretle İlgili Uluslararası Anlaşmalar ................................. 11

1. Paris Sözleşmesi....................................................................... 11

2. Sahte Mahreç İşaretlerinin Men’i Hakkında Madrid

Anlaşması................................................................................. 11

3. TRIPS ........................................................................................ 11

X İçindekiler

C. Tasarımla İlgili Uluslararası Anlaşmalar.......................................... 12

1. Paris Sözleşmesi....................................................................... 12

2. Locarno Anlaşması................................................................... 12

3. Lahey Anlaşması ...................................................................... 12

D. Patentle İlgili Uluslararası Anlaşmalar............................................ 13

1. Paris Sözleşmesi....................................................................... 13

2. Patent İşbirliği Sözleşmesi (PCT).............................................. 14

3. Milletlerarası Patent Sınıflandırması ile İlgili Strazburg

Anlaşması................................................................................. 14

4. Budapeşte Sözleşmesi ............................................................. 15

5. Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC).............................................. 15

§ 3 SINAÎ MÜLKİYET HAKLARININ ÖZELLİKLERİ..............................................15

A. SOYUT OLMASI...................................................................................... 16

B. KONUSUNUN GAYRÎ MADDÎ MALLAR OLMASI ..................................... 16

C. ÖZEL HUKUKA DÂHİL OLMASI............................................................... 16

D. MUTLAK HAKLARDAN OLMASI.............................................................. 17

E. SAHİBİNE İNHİSARÎ YARARLANMA HAKKI SAĞLAMASI ......................... 17

F. SÜREYLE SINIRLANDIRILMIŞ OLMASI .................................................... 18

G. ÜLKESELLİK (MÜLKÎLİK) İLKESİNE TÂBİ OLMASI .................................... 18

§ 4 SINAÎ MÜLKİYET HUKUKUNUN ALANINA GİREN KONULAR.......................19

A. TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADLARI .................................................. 19

B. ENTEGRE DEVRE TOPOGRAFYALARI...................................................... 20

C. İNTERNET ALAN ADLARI........................................................................ 20

D. ISLAHÇI HAKLARI ................................................................................... 22

§ 5 TESCİL BAŞVURUSUNDA BULUNABİLECEKLER..........................................23

İKİNCİ BÖLÜM

MARKA HUKUKU

§ 6 MARKA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR.....................................................25

I. GİRİŞ...................................................................................................... 25

II. MARKA KAVRAMI.................................................................................. 26

A. Tanımı............................................................................................. 26

B. Unsurları......................................................................................... 26

İçindekiler XI

1. İşaret ........................................................................................ 27

2. Ayırt Edicilik ............................................................................. 27

3. Mal ve/veya Hizmet................................................................. 28

4. Sicilde Gösterilebilir Olma........................................................ 29

III. MARKA OLARAK TESCİL OLUNABİLECEK İŞARETLER.............................. 29

A. Kişi Adları ........................................................................................ 29

B. Sözcükler......................................................................................... 30

C. Harfler, Sayılar, Harf/Sayı Kombinasyonları ................................... 31

D. Şekiller ............................................................................................ 31

E. Üç Boyutlu Şekiller.......................................................................... 32

F. Renkler............................................................................................ 33

G. Sesler .............................................................................................. 33

H. Kokular............................................................................................ 34

I. Tatlar............................................................................................... 36

J. Hareketler....................................................................................... 36

K. Sloganlar......................................................................................... 36

IV. MARKA TÜRLERİ .................................................................................... 37

A. Tescilli Markalar.............................................................................. 37

B. Tescilli Olmayan Markalar .............................................................. 38

C. Ticaret Markaları ............................................................................ 38

D. Hizmet Markaları ............................................................................ 38

E. Ferdi Markalar ................................................................................ 39

F. Ortak Markalar ............................................................................... 39

G. Tanınmış Markalar.......................................................................... 40

H. Ulusal Marka................................................................................... 41

I. Avrupa Birliği Markası (Birlik Markası)............................................ 41

J. Uluslararası Marka.......................................................................... 42

K. Garanti Markası .............................................................................. 42

L. Vekil (Ticari Temsilci, Acente) Markası ........................................... 43

M. Seri Marka ...................................................................................... 44

N. Pozisyon Markaları ......................................................................... 44

V. MARKANIN FONKSİYONLARI ................................................................. 45

A. Kaynak Gösterme Fonksiyonu ........................................................ 45

XII İçindekiler

B. Ayırt Etme Fonksiyonu ................................................................... 46

C. Reklâm Fonksiyonu ........................................................................ 46

D. Kaliteyi Garanti Fonksiyonu............................................................ 46

§ 7 MARKANIN TESCİLİ ................................................................................47

I. GENEL OLARAK...................................................................................... 47

II. MARKA TESCİL BAŞVURUSU İŞLEMLERİ ................................................ 47

A. Başvurunun Şekli ve İçeriği............................................................. 47

B. Başvurunun Rüçhan Hakkı Açısından İncelenmesi ......................... 49

C. Başvurunun Mutlak ve Nispi Ret Nedenleri Açısından

İncelenmesi .................................................................................... 50

D. Başvurunun İlânı............................................................................. 51

E. İtiraz................................................................................................ 51

F. Tescil............................................................................................... 52

G. YİDK Kararının İptali Davası ............................................................ 52

§ 8 MUTLAK RET NEDENLERİ ........................................................................53

I. MUTLAK RET NEDENLERİ ...................................................................... 53

A. Sınaî Mülkiyet Kanununun Dördüncü Maddesi Kapsamına

Girmeyen İşaretler.......................................................................... 53

B. Herhangi Bir Ayırt Edici Niteliğe Sahip Olmayan İşaretler.............. 53

C. Tescil Edilmiş Marka veya Daha Önce Tescil Başvurusuna

Konu Edilmiş İşaret ile Aynı veya Ayırt Edilemeyecek Kadar

Benzer Olan İşaretlerin Başvuru Konusu Yapılması........................ 54

D. Serbest Bırakılması Gereken İşaretler ............................................ 55

E. Ürünün Karakteristik Özelliklerini İçeren İşaretler ......................... 56

F. Halkı Yanıltıcı İşaretler.................................................................... 57

G. Hükümranlık İşaretleri.................................................................... 59

H. Halka Mâl Olmuş Tarihî, Kültürel Değerleriİçeren İşaretler............ 60

I. Dinî Değerleri ve Sembolleri İçeren İşaretler ................................. 60

J. Kamu Düzenine veya Genel Ahlâka Aykırı İşaretler........................ 61

K. Tescilli Coğrafi İşaretten Oluşan ya da Tescilli Coğrafi İşaret

İçeren İşaretler ............................................................................... 63

II. MUTLAK RET NEDENLERİNE RAĞMEN TESCİL İMKÂNI.......................... 63

A. Mutlak Ret Nedenlerinden Bazılarının Başvurudan Önce

Kullanma Suretiyle Aşılabilmesi (m.5/2) ........................................ 63

B. Muvafakatname ............................................................................. 65

İçindekiler XIII

§ 9 NİSPİ RET NEDENLERİ .............................................................................65

I. GENEL OLARAK ...................................................................................... 65

II. TESCİL EDİLMİŞ VEYA ÖNCEKİ TARİHTE BAŞVURUSU YAPILMIŞ

BİR MARKA İLE AYNI VEYA BENZER OLAN VE AYNI MAL VEYA

BENZER HİZMETLERİ KAPSAYANİŞARETLERİN MARKA

BAŞVURUSUNA KONU OLMASI ............................................................. 66

A. Genel Olarak ................................................................................... 66

B. Karıştırılma İhtimali ........................................................................ 66

C. Vekil (Ticari Temsilci-Acente) Tarafından Marka Sahibinin

İradesi Dışında Tescil Başvurusunda Bulunulması .......................... 68

D. Tescilsiz Markalar ve Ticaret Sırasında Kullanılan Diğer

İşaretlerin Başkası Adına Tescil Başvurusuna Konu Olması ............ 69

E. Paris Sözleşmesi’nin Birinci Mükerrer Altıncı Maddesine

Göre Tanınmış Markalar ................................................................. 70

F. Türkiye’de Belirli Bir Tanınmışlık Düzeyine Ulaşmış Markanın

Başkası Adına Farklı Mal veya Hizmetler İçin Tescil

Başvurusuna Konu Olması .............................................................. 70

1. Haksız Yarar Sağlama ............................................................... 72

2. İtibarına Zarar Verme............................................................... 72

3. Ayırt Edici Karakterini Zedeleme.............................................. 72

G. Önceki Tarihli Fikri Mülkiyet Haklarının Engel Oluşturması............ 73

1. Başkasına Ait İsim .................................................................... 73

2. Başkasına Ait Fotoğraf ................................................................ 74

3. Başkasına Ait Telif Hakkı (Fikir ve Sanat Eseri)......................... 75

4. Başkasına Ait Ticaret Unvanı veya İşletme Adı ........................ 75

5. Başkasına Ait Tasarım Hakkı..................................................... 76

6. Başkasına Ait Patent Hakkı....................................................... 76

7. Başkasına Ait İnternet Alan Adı................................................ 76

8. Başkasına Ait Faydalı Model .................................................... 77

H. Ortak Markaların ve Garanti Markalarının Sona Ermesinden

İtibaren Üç Yıl İçinde Başkasının Adına Tescil Başvurusuna

Konu Olması.................................................................................... 77

I. Yenilenmemiş Markanın İki Yıllık Süre İçinde Başkası Adına

Tescil Başvurusuna Konu Olması .................................................... 78

J. Marka Başvurusunun Kötüniyetle Yapılmış Olması ........................ 79

XIV İçindekiler

§ 10 MARKA BAŞVURUSUNUN YAYIMINA İTİRAZ............................................81

I. GENEL OLARAK...................................................................................... 81

II. İTİRAZ SEBEPLERİ................................................................................... 82

III. İTİRAZ HAKKINA SAHİP OLANLAR.......................................................... 82

IV. BEŞ YILDAN UZUN SÜREDİR TESCİLLİ MARKALARDA KULLANIMIN

İSPATI .................................................................................................... 82

V. İTİRAZ SÜRESİ........................................................................................ 83

VI. İTİRAZ USULÜ ........................................................................................ 83

§ 11 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU KARARLARINA İTİRAZ .......................84

I. GENEL OLARAK...................................................................................... 84

II. İTİRAZ SEBEPLERİ................................................................................... 84

III. İTİRAZA YETKİLİ KİŞİLER......................................................................... 84

IV. İTİRAZIN ŞEKLİ VE ZAMANI.................................................................... 84

V. İTİRAZIN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI................................ 85

§ 12 YENİDEN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME KURULU KARARININ

İPTALİ.....................................................................................................86

I. GENEL OLARAK...................................................................................... 86

II. TARAFLAR.............................................................................................. 86

III. DAVANIN GÖRÜLECEĞİ MAHKEME....................................................... 86

IV. İPTAL KARARININ ETKİSİ........................................................................ 87

§ 13 MARKANIN KULLANILMASI.....................................................................87

I. GENEL OLARAK...................................................................................... 87

II. KULLANMA SAYILAN EYLEMLER............................................................ 89

A. Ayırt Edici Karakteri Değiştirilmeden Farklı Unsurlarla

Kullanılması .................................................................................... 89

B. Markanın Marka Sahibinin İzni ile Kullanılması.............................. 90

C. Markanın Yalnız İhracat Amacıyla Mal ya da Ambalajlarda

Kullanılması .................................................................................... 90

III. KULLANMAMAYA BAĞLANAN SONUÇLAR ............................................ 91

A. Markanın İptali ............................................................................... 91

B. Markanın Sonraki Tarihli Başvuruya Karşı İtiraza Dayanak

Olarak İleri Sürülmesi Hâlinde Kullanmanın İspatının İstenilmesi....... 92

C. Hükümsüzlük Davalarında Kullanmama Def’i ................................ 92

D. Marka Hakkına Tecavüz Davalarında Kullanmama Def’i ................ 93

İçindekiler XV

§ 14 MARKA HAKKINA TECAVÜZ ....................................................................93

I. GENEL OLARAK ...................................................................................... 93

II. MARKA HAKKINA TECAVÜZÜN KOŞULLARI ........................................... 94

A. Geçerli ve Üstün Bir Hakkın Mevcudiyeti ....................................... 94

B. Marka Sahibinin İzninin Olmaması ................................................. 94

C. Tecavüz Sayılan Kullanımın Ticari Nitelikte Olması......................... 95

D. Markasal Kullanım .......................................................................... 95

III. MARKA HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN HÂLLER ....................................... 96

A. Genel Olarak ................................................................................... 96

B. Markanın Koruma Kapsamının İhlâli............................................... 96

C. Markanın Taklit Edilmesi ................................................................ 97

D. Tecavüz Edilen Markayı Taşıyan Ürünlerin Ticarette

Kullanılması..................................................................................... 97

E. Lisans Yoluyla Verilmiş Hakların İzinsiz Genişletilmesi veya

Üçüncü Kişilere Devri...................................................................... 98

§ 15 MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇU VE ÖNGÖRÜLEN YAPTIRIMLAR ...........99

I. GENEL OLARAK ...................................................................................... 99

II. SUÇ SAYILAN FİİLLER VE YAPTIRIMLARI................................................. 99

A. Başkasına Ait Marka Hakkına İktibas veya İltibas Suretiyle

Mal veya Hizmet Üretmek, Satışa Arz Etmek veya Satmak ............ 99

B. Marka Koruması Olduğunu Belirten İşareti Yetkisi Olmadan

Kaldırmak...................................................................................... 100

C. Yetkisi Olmadığı Halde Marka ile İlgili Hukuki Tasarrufta

Bulunmak...................................................................................... 101

III. GÜVENLİK TEDBİRLERİ......................................................................... 101

IV. MARKANIN TÜRKİYE’DE TESCİLLİ OLMASI ZORUNLULUĞU................. 101

V. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ŞARTI.............................................. 102

VI. ETKİN PİŞMANLIK ................................................................................ 102

§ 16 MARKADAN DOĞAN HAKKIN SINIRLARI................................................ 103

I. GENEL OLARAK .................................................................................... 103

II. ZAMANAŞIMI....................................................................................... 103

III. SESSİZ KALMA SURETİYLE HAK KAYBI.................................................. 104

IV. MARKANIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLER TARAFINDAN DÜRÜSTÇE VE TİCARİ

HAYATIN OLAĞAN AKIŞI İÇERİSİNDEKULLANILMASI ........................... 106

XVI İçindekiler

§ 17 MARKA HAKKININ SONA ERMESİ ..........................................................106

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 106

II. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ............................................................. 107

A. Genel Olarak................................................................................. 107

B. Hükümsüzlük Hâlleri..................................................................... 107

1. Mutlak Ret Nedenlerinin Bulunması ..................................... 107

2. Nispi Ret Nedenlerinin Bulunması......................................... 108

C. Hükümsüzlük Sebeplerinin İleri Sürülmesi ................................... 109

D. Hükümsüzlük Kararının Etkileri .................................................... 109

III. MARKANIN İPTALİ ............................................................................... 110

A. Genel Olarak................................................................................. 110

B. İptal Hâlleri ................................................................................... 111

1. Markanın Kullanılmaması ...................................................... 111

2. Markanın Yaygın bir Ad Hâline Gelmesi ................................ 112

3. Markanın Yanıltıcı Hâle Gelmesi............................................ 112

4. Garanti Markası veya Ortak Markanın Teknik

ŞartnameyeAykırı Kullanımı................................................... 113

C. İptal Talebinin İleri Sürülmesi....................................................... 114

D. İptal Kararının Etkisi...................................................................... 114

IV. MARKA HAKKININ SONA ERMESİNE İLİŞKİN DİĞER NEDENLER .......... 115

A. Yenilememe.................................................................................. 115

B. Vazgeçme ..................................................................................... 116

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

COĞRAFİ İŞARET VE GELENEKSEL ÜRÜN ADLARI

§ 18 COĞRAFİ İŞARET İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR......................................119

I. COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI ................................................................. 119

A. Coğrafi İşaret Kavramı Neyi İfade Etmektedir? ............................ 119

B. Coğrafi İşaret Kavramı, Kanun’da Nasıl Tanımlanmıştır? ............. 120

II. COĞRAFİ İŞARETE İLİŞKİN İÇ HUKUK MEVZUATIMIZ HAKKINDA......... 120

III. COĞRAFİ İŞARETLERİN SAĞLADIĞI KORUMANIN KAPSAMI ................ 121

A. Coğrafi İşaretlere İlişkin Temel Uluslararası Sözleşmeler

Hangileridir?................................................................................. 121

İçindekiler XVII

B. Türkiye’de Tescilli Olan Coğrafi İşaretler, Yurtdışında da

Korunmakta mıdır?....................................................................... 122

C. Ülkemizde Tescilli Coğrafi İşaretler, Taraf Olduğumuz

Uluslararası Sözleşmelere Taraf Diğer Devletlerin

Ülkelerinde Kendiliğinden Koruma Kazanır mı? ........................... 122

IV. COĞRAFİ İŞARETLERE İLİŞKİN AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI HAKKINDA ...... 123

V. TÜRKPATENT’E TESCİL EDİLEBİLECEK COĞRAFİ İŞARETLER................. 126

A. Coğrafi İşaretler Hangi Ürün Tiplerinde Söz Konusu Olabilir? ...... 126

B. Coğrafi İşaretin Türleri Nelerdir?.................................................. 126

1. Menşe Adı.............................................................................. 127

2. Mahreç İşareti........................................................................ 127

3. Menşe Adları ile Mahreç İşaretleri Arasındaki Farklar........... 128

C. Coğrafi İşaretlerin Hukuki Niteliği................................................. 129

D. Coğrafi İşaret Tescil Engelleri........................................................ 129

1. Genel Olarak .......................................................................... 129

2. Öz Ad (Jenerik Ad).................................................................. 130

E. Yabancı Coğrafi İşaretler Ülkemizdeki Sicile Tescil

Edilebilirler mi?............................................................................. 131

§ 19 COĞRAFİ İŞARETİN TESCİL ETTİRİLMESİ ................................................. 132

I. COĞRAFİ İŞARETLERİN TESCİLİ İÇİN BAŞVURU YAPILMASI.................. 132

A. Coğrafi İşaretlerin Korunabilmesi İçin Tescil Edilmeleri

Zorunlu mudur?............................................................................ 132

B. Coğrafi İşaretleri Tescil Ettirmek İçin Kimler Başvurabilir? ........... 132

C. Başvuruda Neler İncelenmektedir? .............................................. 133

D. Başvurunun Değerlendirilmesi Sonucunda Kurum Ne Tür

Kararlar Verebilir?......................................................................... 134

II. COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNUN REDDİNE İTİRAZ........................... 134

III. COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNUN YAYIMLANMASI VE

BAŞVURUYA İTİRAZ ............................................................................. 134

A. Coğrafi İşaret Başvurularının Yayımlanması ................................. 134

B. Başvuruya İtiraz ............................................................................ 135

IV. COĞRAFİ İŞARETİN TESCİLİ .................................................................. 136

V. TESCİL SONRASI SİCİLDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI ................................. 137

A. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra Tescile Konu

Özelliklerinde Değişiklik Gerçekleşirse, Bunun Hukuki

Sonuçları Nelerdir? ....................................................................... 137

XVIII İçindekiler

B. Bir Coğrafi İşaretin Tescili İçin Başvurusu Yapıldıktan ya da

Tescili Yapıldıktan Sonra, Başvuru/Tescil Kayıtlarında

Başvuru Yapan veya Tescil Ettiren Kişilere İlişkin Değişiklik

Gerekirse /Gerçekleşirse, Bunun Hukuki Sonuçları Nelerdir? ...... 138

§ 20 COĞRAFİ İŞARETİ KULLANMA HAKKI .....................................................139

I. TESCİL, TESCİL ETTİREN KİŞİYE COĞRAFİ İŞARETİ KULLANMA

KONUSUNDA BİR TEKEL HAKKI SAĞLAR MI? TESCİLLİ BİR

COĞRAFİ İŞARETİ KİMLER KULLANABİLİR?.......................................... 139

II. YETKİLİ KULLANIM KAPSAMINA NELER GİRMEKTEDİR?...................... 140

III. COĞRAFİ İŞARETİN YETKİLİ ŞEKİLDE KULLANILMAKTA OLDUĞU

NASIL ANLAŞILIR?................................................................................ 140

IV. AMBLEM NEDİR?................................................................................. 140

V. AMBLEM KULLANILMASI ZORUNLU MUDUR?.................................... 141

VI. COĞRAFİ İŞARET KULLANMAK İÇİN, TESCİL ETTİRENDEN İZİN ALMAK

YA DA TESCİL ETTİRENE BİLDİRİM YAPMAK ZORUNLU MUDUR?........ 142

§ 21 COĞRAFİ İŞARETE TECAVÜZ ..................................................................143

I. YETKİSİZ KULLANIM (TECAVÜZ) KAPSAMINA NELER

GİRMEKTEDİR? .................................................................................... 143

II. GERÇEK KİŞİNİN ADINDA VEYA TÜZEL KİŞİNİN TİCARET

UNVANINDA COĞRAFİ İŞARETTEKİ ADLAR YER ALMAKTA İSE,

BUNUN KULLANIMI COĞRAFİ İŞARETE TECAVÜZ NİTELİĞİNDE

MİDİR?................................................................................................. 144

III. COĞRAFİ İŞARETİ OLUŞTURAN İFADELER, COĞRAFİ İŞARET TESCİL

EDİLMEDEN ÖNCE MARKA OLARAK TESCİL EDİLMİŞSE, SÖZ

KONUSU MARKANIN KULLANILMASI COĞRAFİ İŞARETE TECAVÜZ

TEŞKİL EDER Mİ? ................................................................................. 145

§ 22 COĞRAFİ İŞARET – MARKA İLİŞKİSİ ........................................................145

I. COĞRAFİ İŞARETLERİN MARKA OLARAK TESCİL EDİLMESİNİN

SAKINCALARI NELERDİR?..................................................................... 145

II. SMK’DA ESKİ TESCİL TARİHLİ COĞRAFİ İŞARET – YENİ BAŞVURU

TARİHLİ MARKA İLİŞKİSİ NASIL ÜZENLENMİŞTİR? ............................... 145

A. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra, Aynı/Benzer

Mal/Hizmetler İçin Marka Olarak da Tescil Edilebilir mi? ............ 145

B. Bir Coğrafi İşaretin Marka Olarak Tescil Edilemeyeceğine

İlişkin Kural, Sadece Coğrafi İşaretle İlgili Mal ve Hizmetler

İçin mi Söz Konusudur? ................................................................ 146

C. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra, Aynı/Benzer

Mal/Hizmetler İçin Marka Olarak Tescil Edilmişse, Bunun

Sonucu Nedir? .............................................................................. 147

İçindekiler XIX

III. SMK’DA ESKİ TESCİL TARİHLİ MARKA - YENİ BAŞVURU TARİHLİ

COĞRAFİ İŞARET İLİŞKİSİ NASIL DÜZENLENMİŞTİR? ............................ 147

A. Eski Tarihli Marka, Yeni Başvuru Tarihli Coğrafi İşaretin

Tescilini Engelleyebilir mi?............................................................ 147

B. Eski Tarihli Marka Sahibi, Yeni Tescil Tarihli Coğrafi İşaret ile

Aynı Olan Markasını Kullanmaya Devam Edebilir mi?.................. 148

§ 23 COĞRAFİ İŞARETİN DENETİMİ ............................................................... 150

I. COĞRAFİ İŞARETLERİN DENETİMİ HANGİ AŞAMALARDA

YAPILMAKTADIR? ................................................................................ 150

II. COĞRAFİ İŞARETLERİN DENETİMİNİN KANUN’A UYGUN

YAPILMAMASININ SONUÇLARI NELERDİR? ......................................... 150

III. COĞRAFİ İŞARETLERİN DENETİMİ KİM TARAFINDAN

YAPILMAKTADIR? ................................................................................ 150

IV. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI’NIN GIDA KODEKSİ’NE UYGUNLUK

AMACIYLA YAPTIĞI “EK” DENETİM NEDİR?......................................... 151

§ 24 COĞRAFİ İŞARETE SMK’NIN ORTAK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP

UYGULANAMAYACAĞI HUSUSU ........................................................... 153

§ 25 COĞRAFİ İŞARET HAKKININ SONA ERMESİ............................................. 153

I. COĞRAFİ İŞARET HAKKI HANGİ HÂLLERDE SONA ERER?..................... 153

II. COĞRAFİ İŞARETİN HÜKÜMSÜZLÜK NEDENLERİ NELERDİR? .............. 154

III. COĞRAFİ İŞARETİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ KARARININ SONUÇLARI

NELERDİR?........................................................................................... 154

IV. TESCİLİN SAĞLADIĞI HAK VE YÜKÜMLÜLÜKTEN VAZGEÇME.............. 155

§ 26 GELENEKSEL ÜRÜN ADLARI................................................................... 156

I. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMI....................................................... 156

II. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA İLİŞKİN DÜZENLEME ........................... 157

A. Geleneksel Ürün Adlarına İlişkin İç Hukukumuzdaki

Düzenlemeler Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? .......................... 157

B. Avrupa Birliği Hukukunda Geleneksel Ürün Adlarına İlişkin

Düzenlemeler Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? .......................... 158

III. TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ HAKKINDA ............................................. 159

A. Geleneksel Ürün Adı Kavramı, Kanun’da Nasıl

Tanımlanmıştır?............................................................................ 159

B. “Geleneksel Ürün Adı” Kavramı ile (Coğrafi İşarete İlişkin

Düzenlemelerde Yer Alan) “Geleneksel Olarak Kullanılan Ad”

Kavramı Aynı mıdır?...................................................................... 159

C. Geleneksel Ürün Adının Hukuki Niteliği Nedir?............................ 160

XX İçindekiler

IV. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMININ COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI

İLE KARŞILAŞTIRILMASI ....................................................................... 160

A. Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlere Benzerlik

Gösterdiği Hususlar Nelerdir? ...................................................... 160

B. Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlerden Farklılık

Gösterdiği Hususlar Nelerdir? ...................................................... 161

C. Kanun’da Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlerle Ortak

Düzenlenmiş Olduğu Hususlar Hangileridir?................................ 161

V. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMINA ÖZGÜ DÜZENLEMELER

HAKKINDA ........................................................................................... 162

A. Geleneksel Ürün Adlarında Amblem Kullanılması Zorunlu

mudur?......................................................................................... 162

B. Geleneksel Ürün Adına İlişkin Tescil Engelleri Nelerdir? .............. 163

C. Geleneksel Ürün Adının Tescili, Önceki Dönemde Kazanılmış

Hakları (Özellikle Marka ve Coğrafi İşaretleri) Nasıl Etkiler? ........ 163

D. Geleneksel Ürün Adı Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller

Hangileridir?................................................................................. 163

E. Geleneksel Ürün Adına Tecavüz Hâlinde Kimler Dava

Açabilir?........................................................................................ 164

VI. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA SMK’NIN ORTAK HÜKÜMLERİNİN

UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI HUSUSUNDA .............................. 165

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TASARIM HUKUKU

§ 27 TASARIM KAVRAMI, KORUMA ŞARTLARI VE HAKKIN KAPSAMI .............167

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 167

II. TASARIM HUKUKU İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR.............................. 167

A. Tasarım......................................................................................... 167

B. Ürün.............................................................................................. 169

C. Birleşik ürün ................................................................................. 170

D. Yedek parça .................................................................................. 171

III. KORUMA ŞARTLARI ............................................................................. 173

A. Tasarımın Yeni Olması .................................................................. 174

B. Tasarımın Ayırt Ediciliğe Sahip Olması ......................................... 175

D. Tasarım Hakkının Koruma Süresi.................................................. 180

İçindekiler XXI

§ 28 TASARIM HAKKININ KAPSAMI VE SINIRLARI.......................................... 180

I. TASARIMDAN DOĞAN HAKLAR ........................................................... 180

II. TASARIM KORUMA KAPSAMININ DIŞINDA KALAN HÂLLER ................ 182

A. Kamu Düzenine veya Genel Ahlâka Aykırı Tasarımlar .................. 182

B. Ürünün Teknik Fonksiyonunun Zorunlu Kıldığı Görünüm

Özellikleri ...................................................................................... 182

C. Başka Bir Ürüne Monte Edilebilmek İçin Belli Bir Şekilde

Olma Zorunluluğu......................................................................... 183

D. Paris Sözleşmesinin 2’nci Mükerrer 6’ncı Maddesindeki

Unsurları İçeren Tasarımlar .......................................................... 183

III. TASARIMCI OLARAK BELİRTİLME HAKKI .............................................. 184

IV. ÖNCEKİ KULLANIMDAN DOĞAN HAK.................................................. 184

V. ÇALIŞANLARIN TASARIMLARINDA HAK SAHİPLİĞİ............................... 185

VI. Tasarım Korumasının Sınırlandırıldığı Hâller ....................................... 186

A. Özel Amaçla Sınırlı Kalan ve Ticari Amaç Taşımayan Fiiller .......... 186

B. Deneme Amaçlı Fiiller................................................................... 186

C. Eğitim ve Referans Amaçlı Çoğaltmalar........................................ 186

D. Tasarımın Yabancı Taşıtlarda Kullanılması.................................... 187

§ 29 TASARIM TESCİL SİSTEMLERİ ................................................................ 187

I. ULUSAL TASARIM TESCİL SİSTEMİ ....................................................... 187

II. BÖLGESEL TASARIM TESCİLİ SİSTEMİ .................................................. 188

III. AVRUPA BİRLİĞİ TASARIM TESCİLİ ...................................................... 188

IV. ULUSLARARASI TASARIM TESCİLİ ........................................................ 189

§ 30 TASARIM BAŞVURU VE TESCİL SÜRECİ................................................... 190

I. BAŞVURU............................................................................................. 190

A. Başvuruda Bulunabilecek Kişiler................................................... 190

B. Başvuru Tarihi............................................................................... 190

C. Başvuru Şartları ............................................................................ 190

D. Başvuru Sürecine İlişkin Kavramlar............................................... 191

1. Ürün Adı ve Sınıf .................................................................... 191

2. Görsel Anlatım ....................................................................... 192

3. Tarifname............................................................................... 193

4. Çoklu Başvuru ........................................................................ 194

XXII İçindekiler

5. Rüçhan Hakkı ......................................................................... 195

i. Genel Olarak .................................................................... 195

ii. Rüçhan Hakkı Talebi......................................................... 196

iii. Rüçhan Hakkının Talep Edilmesi ...................................... 197

II. İNCELEME VE YAYIM ........................................................................... 198

A. İnceleme....................................................................................... 198

B. Yayım............................................................................................ 199

III. İTIRAZ .................................................................................................. 200

A. Tescil Yayımına İtiraz .................................................................... 200

B. Karara İtiraz .................................................................................. 201

IV. TESCİL VE BELGELENDİRME................................................................. 201

§ 31 TASARIM HAKKININ SONA ERMESİ........................................................202

I. KORUMA SÜRESİNİN DOLMASI VE YENİLENMEME............................. 202

II. VAZGEÇME .......................................................................................... 203

§ 32 HÜKÜMSÜZLÜK....................................................................................204

I. HÜKÜMSÜZLÜK HÂLLERİ..................................................................... 204

II. HÜKÜMSÜZLÜK TALEBİNE İLİŞKİN SÜRE ............................................. 205

III. HÜKÜMSÜZLÜĞÜN ETKİSİ................................................................... 205

§ 33 TASARIM HAKKINA TECAVÜZ................................................................206

BEŞİNCİ BÖLÜM

BULUŞ HAKLARI (PATENT VE FAYDALI MODEL)

§ 34 BULUŞ HAKLARI....................................................................................210

I. BULUŞ KAVRAMI ................................................................................. 210

A. Sınaî Mülkiyet Kanunu’na Göre Buluş .......................................... 210

1. İcadın Buluş Sayılması Şartları ............................................... 211

a. “Teknik Alanla İlgili” Olması ............................................. 211

b. Teknik Bir Sorunun Çözümü Hakkında Fikir İçerme ......... 212

c. Tekniğin Bilinen Durumuna Dâhil Olmama (Yenilik) ........ 213

aa. Sınaî Mülkiyet Kanunu’nda “Yenilik”Kavramı............ 213

bb. Açıklamaların Yenilik Kavramı Üzerine Etkileri.......... 214

aaa. Yenilik Kavramını Etkileyen Açıklamalar ........... 215

İçindekiler XXIII

(1) Başvuru Tarihinden Önce Yapılan

Açıklamalar ................................................ 215

(2) Ulusal Patent/Faydalı Model

Başvurularının İlk İçerikleri ........................ 215

bbb. Yenilik Kavramını Etkilemeyen Açıklamalar ...... 216

cc. Yeniliğin Araştırılması ................................................ 216

dd. Yenilik Araştırmasının Esas Alınacağı Tarih................ 217

d. “Sanayiye Uygulanabilir” Nitelikte Olma.......................... 217

2. Sınaî Mülkiyet Kanunu’na Göre Patent/Faydalı Model

Verilmeyen Buluşlar............................................................... 218

3. Patent/Faydalı Model Verilmesine Eşdeğerliliğin Etkisi

(Eşdeğerlilik Öğretisi) ............................................................. 219

B. Sınaî Mülkiyet Kanunu’na Göre Buluş Türleri............................... 220

1. Konularına Göre Buluş Türleri................................................ 220

a. Ürün Buluşları................................................................... 221

b. Usûl (Yöntem) Buluşları.................................................... 221

2. Buluş Sahibinin Tâbi Olduğu Hukukî İlişkiye Göre Buluş

Türleri..................................................................................... 222

a. Çalışan Buluşlarının Nitelikleri.......................................... 223

b. Çalışan Buluşlarına İlişkin Hükümlerin Niteliği ................. 223

aa. Çalışan Buluşlarına İlişkin Hükümlerin Emredici

Niteliği ....................................................................... 224

aaa. Çalışan Buluşlarına İlişkin Emredici Olarak

Nitelendirilen Hükümlerin Mahiyeti ................. 224

(1) İş Hukukunda Emredici Hükümlerin

Mahiyeti..................................................... 225

(2) Çalışan Buluşlarına İlişkin Emredici

Hükümlerin Mahiyeti................................. 225

bbb. Çalışan Buluşlarına İlişkin Emredici

Hükümlerin Uygulama Alanı ............................. 226

ccc. Çalışan Buluşlarına İlişkin Emredici

Hükümlere Aykırılığın Hukuki Sonuçları............ 227

bb. Hizmet Buluşları ile Serbest Buluşlar Konusunda

İşveren ile Çalışan Arasında Yapılan

Sözleşmelerin Hakkaniyete Uygunluk Şartı ............... 230

aaa. Sözleşmelerin Hakkaniyete Uygunluk

Şartının Mahiyeti............................................... 230

XXIV İçindekiler

bbb. Hakkaniyete Uygunluk Şartının Uygulama

Alanı.................................................................. 232

c. Çalışan Buluşu Türleri....................................................... 233

aa. Hizmet Buluşu ........................................................... 233

aaa. Hizmet Buluşunun Unsurları............................. 234

bbb. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri...................... 235

(1) Çalışanın Hak ve Yükümlülükleri................ 235

(a) Çalışanın yükümlülükleri ................... 235

(b) Çalışanın hakları ................................ 235

(2) İşverenin Hak ve Yükümlülükleri ............... 236

(a) İşverenin Yükümlülükleri .................................. 236

(b) İşverenin Hakları ............................................... 237

bb. Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen

Buluşlar...................................................................... 237

aaa. Bir Buluşun Yükseköğretim Kurumlarında

Gerçekleştirilen Buluş Sayılmasının Şartları...... 238

bbb. Yükseköğretim Kurumlarında

Gerçekleştirilen Buluşlarda Tarafların Hak

ve Yükümlülükleri ............................................. 239

(1) Buluşu Gerçekleştiren Öğretim

Elemanları ile Stajyerlerin ve

Öğrencilerin Hak ve Yükümlülükleri .......... 239

(2) Yükseköğretim Kurumunun Hak ve

Yükümlülükleri........................................... 240

(a) Yükseköğretim Kurumunun

Yükümlülükleri .................................. 240

(b) Yükseköğretim Kurumunun

Hakları ............................................... 240

ccc. Yükseköğretim Kurumlarında

Gerçekleştirilen Buluşlara Uygulanmayacak

Hükümler .......................................................... 240

cc. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlar ...... 241

aaa. Kamu Destekli Proje Kavramı............................ 241

bbb. Bir Buluşun Kamu Destekli Projelerden

Ortaya Çıkan Buluş Sayılmasının Esasları.......... 241

ccc. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan

Buluşun Hukukî Mahiyeti.................................. 242

İçindekiler XXV

ddd. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan

Buluşlarda Tarafların Hak ve Yükümlülükleri .... 243

(1) Buluşu Gerçekleştirenin Hak ve

Yükümlülükleri........................................... 243

(a) Buluşu Gerçekleştirenin

Yükümlülükleri................................... 243

(b) Buluşu Gerçekleştirenin Hakları ........ 243

(2) Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Hak ve

Yükümlülükleri........................................... 243

(a) Kamu Kurum ve Kuruluşlarının

Yükümlülükleri................................... 243

(b) Kamu Kurum ve Kuruluşlarının

Hakları ............................................... 243

b. Serbest Buluş.................................................................... 244

3. Buluş Sahibi Sayısına Göre Buluş Türleri................................ 244

a. Bireysel (Ferdi) Buluş........................................................ 244

b. Birlikte (Müşterek) Buluş.................................................. 245

C. Sınaî Mülkiyet Kanunu’na Göre Buluş Sayılmayan Fikir

Ürünleri......................................................................................... 245

II. BULUŞ KORUMASINDAN FAYDALANMAK İÇİN BAŞVURU ŞARTI......... 247

A. Başvuru......................................................................................... 247

1. Başvuru Hakkı Sahipleri.......................................................... 247

a. Buluşu Yapanın Başvuru Hakkı ......................................... 248

b. Rüçhan Hakkı Sahibinin Başvuru Hakkı ............................ 248

c. Hizmet Buluşunda İşverenin Başvuru Hakkı..................... 249

d. Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen

Buluşlarda Başvuru Hakkı................................................. 250

2. Başvuru Türleri....................................................................... 250

a. Buluş Bütünlüğüne Sahip Patent/Faydalı Model

Başvuruları ....................................................................... 250

b. Bölünmüş Başvuru............................................................ 250

3. Başvurunun Yapılması............................................................ 251

a. Başvurunun Şekli .............................................................. 251

b. Başvurunun Kapsamı........................................................ 252

aa. Tarifname .................................................................. 252

XXVI İçindekiler

bb. İstem veya İstemler................................................... 252

cc. Özet ........................................................................... 254

4. Başvurunun Kesinleşmesi ...................................................... 254

5. Başvurunun Geri Çekilmesi ve Geri Çekilmiş Sayılma............ 255

a. Başvurunun Geri Çekilmesi .............................................. 255

b. Başvurunun Geri Çekilmiş Sayılması ................................ 255

B. Başvurunun Yayımlanması ve Etkileri........................................... 256

III. YENİDEN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME KURULU ............................ 257

A. Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu Kararları ................. 257

B. Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu Kararlarının

İptali Davası .................................................................................. 258

§ 35 BULUŞTAN DOĞAN HAK........................................................................258

I. BULUŞ HAKKININ HUKUKÎ NITELIĞI..................................................... 259

II. BULUŞ HAKKININ KAPSAMI................................................................. 260

III. BULUŞ HAKKININ KAPSAMININ TESPİTİ .............................................. 261

A. Buluş Hakkının Kapsamına Dâhil Olan Unsurlar ve Bu

Unsurlar Üzerinde Buluş Sahibinin Hakları................................... 261

B. Buluş Hakkının Sınırları................................................................. 262

1. Zaman İtibariyle Sınırlama..................................................... 262

2. Ülkesellik Gereği Sınırlama .................................................... 262

3. Fiillerin Niteliği Gereği Sınırlama ........................................... 262

a, Sınaî veya Ticarî Bir Amaç Taşımayan ve Özel

Maksatla Sınırlı Kalan Fiiller ............................................. 262

b. Deneme Amaçlı Fiiller ...................................................... 263

c. Diğer Hâller ...................................................................... 263

4. Önceki Kullanımdan Doğan Hak Nedeniyle Getirilen

Sınırlamalar............................................................................ 263

IV. BULUŞU GERÇEKLEŞTİRENİN HAKLARI ................................................ 265

A. Manevî Haklar .............................................................................. 265

1. Buluşu Kamuya Açıklama Hakkı............................................. 265

2. İsminin Belirtilmesini İsteme Hakkı ....................................... 265

B. Mâlî Haklar ................................................................................... 266

İçindekiler XXVII

§ 36 BULUŞ SAHİBİ VE BULUŞU YAPAN SAYILMA .......................................... 266

I. BULUŞ SAHİBİ ...................................................................................... 267

A. Buluş Sahipliği Kavramı................................................................. 267

B. Buluş Sahipliğine Hâkim Olan İlkeler ............................................ 267

1. Gerçek Buluş Sahibi İlkesi ...................................................... 268

a. Tek Başına Yapılan Buluşta Gerçek Buluş Sahibi .............. 268

b. Birlikte Yapılan Buluşta (Müşterek Buluşta) Gerçek

Buluş Sahibi....................................................................... 268

c. Çalışanın Buluş Sahipliği ................................................... 269

2. Buluşun bölünmezliği İlkesi.................................................... 269

3. Buluşun Tekliği ve Önce Başvuranın Korunması İlkesi ........... 270

II. BULUŞU YAPAN SAYILMA .................................................................... 270

§ 37 BAŞVURU HAKKININ VEYA BULUŞUN GASPI .......................................... 271

I. GASP DAVASINDA DAVACI VE DAVALI SIFATI...................................... 271

II. GASP DAVASININ MAHİYETİ................................................................ 272

III. BAŞVURUNUN GASPI VE GASPIN SONA ERDİRİLMESİNİN

SONUÇLARI.......................................................................................... 272

IV. PATENTİN/FAYDALI MODELİN GASPI VE GASPIN SONA

ERDİRİLMESİNİN SONUÇLARI .............................................................. 273

§ 38 BULUŞ HAKLARI TÜRLERİ ...................................................................... 274

I. PATENT................................................................................................ 274

A. Patentlenebilirlik Şartları .............................................................. 274

1. Yenilik (Tekniğin Bilinen Durumuna Dâhil Olmama).............. 274

2. Buluş Basamağı ...................................................................... 275

3. Sanayiye Uygulanabilirlik ....................................................... 275

B. Patentin Konusu ........................................................................... 275

C. Patent Türleri................................................................................ 276

1. Konularına Göre Patent Türleri (Ürün ve Usûl Patenti) ......... 276

2. Niteliklerine Göre Patent Türleri (Asıl ve Ek Patent).............. 276

3. Alenî Olup Olmadıklarına Göre Patent Türleri (Açık ve

Gizli Patent)............................................................................ 277

4. Bağımlı Olup Olmadıklarına Göre Patent Türleri (Bağımlı

Patent/Bağımlı Olmayan Patent) ........................................... 277

5. Tescilin Yapıldığı Sisteme Göre Patent Türleri (Avrupa

Patenti/ Birlik Patenti/ Ulusal Patent) ................................... 278

XXVIII İçindekiler

D. Patent Hukukunda Özellik Arz Eden Buluşlar ............................... 279

1. İlâç Buluşları........................................................................... 279

2. Biyoteknolojik Buluşlar .......................................................... 281

E. Buluşa Patent Verilmesi ............................................................... 282

1. Şeklî İnceleme........................................................................ 282

2. Araştırma Raporunun Düzenlenmesi..................................... 282

3. Araştırma Raporunun Yayımlanması ..................................... 283

a. Üçüncü Kişilerin İtirazı...................................................... 283

b. İtirazın İncelenmesi.......................................................... 283

4. Patent Başvurusunun İncelenmesi ........................................ 284

5. Belge Düzenlenmesi .............................................................. 284

II. FAYDALI MODEL.................................................................................. 286

A. Patentler ile İlgili Hükümlerin Uygulanabilirliği ............................ 286

B. Faydalı Model Verilmesinin Şartları ............................................. 286

C. Faydalı Modelin Konusu ............................................................... 287

D. Faydalı Model Çeşitleri ................................................................. 288

E. Buluşa Faydalı Model Verilmesi ................................................... 288

1. Şeklî İnceleme........................................................................ 288

2. Araştırma Talebi ve Araştırma Raporunun Düzenlenmesi..... 289

3. Bültende Yayımlanması ......................................................... 289

4. Araştırma Raporuna İtiraz ve Görüşlerin Sunulması.............. 290

5. Faydalı Model Belgesi Düzenlenmesi .................................... 291

III. PATENT İLE FAYDALI MODEL ARASINDAKİ FARKLILIKLAR ................... 292

§ 39 PATENT VE FAYDALI MODELDEN DOĞA HAKKIN SONA ERMESİ ..............292

I. HÜKÜMSÜZLÜK................................................................................... 293

A. Patentin Hükümsüzlüğü ............................................................... 293

1. Hükümsüzlük Hâlleri.............................................................. 294

2. Hükümsüzlük Davası.............................................................. 294

3. Hükümsüzlük Kararının Etkisi ................................................ 295

a. Mahkeme Kararının Geçmişe Etkili Olması ...................... 295

b. Terkin ............................................................................... 296

B. Patentin Hükümsüzlüğüne Karar Verilemeyecek Hâller............... 296

C. Faydalı Modelin Hükümsüzlüğü ................................................... 297

İçindekiler XXIX

1. Hükümsüzlük Hâlleri .............................................................. 297

2. Hükümsüzlük Davası .............................................................. 297

II. DİĞER SONA ERME HÂLLERİ VE SONUÇLARI ....................................... 298

A. Sona Erme Hâlleri ......................................................................... 298

1. Koruma Süresinin Sona Ermesi .............................................. 298

2. Vazgeçme............................................................................... 298

3. Yıllık Ücretlerin Süresinde Ödenmemesi ............................... 299

B. Sona Ermenin Sonuçları................................................................ 300

§ 40 BULUŞ ÜZERİNDEKİ HAKLARA TECAVÜZ ................................................ 300

I. BULUŞ ÜZERİNDEKİ HAKLARA TECAVÜZ KAVRAMI ............................. 301

II. TECAVÜZÜN BELİRLENMESİNDE İSTEMLERİN ROLÜ ........................... 302

III. BULUŞ ÜZERİNDEKİ HAKLARA TECAVÜZÜN GÖRÜNÜMLERİ .............. 302

A. Patent/Faydalı Model Hakkına Tecavüz ....................................... 302

B. Patent/Faydalı Model Başvuru Hakkına Tecavüz.......................... 304

C. Lisanstan Doğan Haklara Tecavüz................................................. 305

ALTINCI BÖLÜM

SINAÎ MÜLKİYET HAKLARINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER

§ 41 SÜRELER .............................................................................................. 307

§ 42 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU’NDA İŞLEM YAPMAYA YETKİLİ

OLANLAR ............................................................................................. 307

§ 43 HUKUKİ İŞLEMLER ................................................................................ 308

I. GENEL OLARAK .................................................................................... 308

II. DEVİR................................................................................................... 309

III. LİSANS SÖZLEŞMESİ............................................................................. 310

A. Genel Olarak ................................................................................. 310

B. Lisans Sözleşmesinin Türleri ......................................................... 310

1. İnhisarî Olup Olmaması Açısından Lisans Sözleşmeleri.......... 311

a. İnhisarî Lisans Sözleşmeleri .............................................. 311

b. İnhisarî Olmayan Lisans Sözleşmeleri............................... 311

2. Zorunlu Lisans ........................................................................ 312

a. Genel Olarak..................................................................... 312

b. Özellikleri.......................................................................... 313

XXX İçindekiler

c. Şartları.............................................................................. 313

aa. Buluşun Kullanılmaması ............................................ 314

bb. Buluş Konularının Bağımlılığı ..................................... 314

cc. Kamu Yararı............................................................... 314

dd. Islahçının, Önceki Bir Patente Tecavüz Etmeden

Yeni Bir Bitki Çeşidi Geliştirememesi Durumunda

Zorunlu Lisans ........................................................... 315

ee. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları

Anlaşmasını (TRIPS) Değiştiren Protokol Uyarınca

Verilen Zorunlu Lisans ............................................... 315

ff. Buluş Sahibinin, Patent Kullanılırken Rekabeti

Engelleyici, Bozucu veya Kısıtlayıcı Faaliyetlerde

Bulunması Nedeniyle Verilen Zorunlu Lisans ............ 315

d. Zorunlu Lisans Verilmesi Kararı........................................ 316

e. Zorunlu Lisans Verilmesini Gerektiren Şartlarda

Değişiklik .......................................................................... 316

f. Zorunlu Lisansın İptali ...................................................... 317

3. Kanundan Doğan Kullanma Hakkı.......................................... 317

a. Önceki Kullanımdan Doğan Hak....................................... 317

b. Patentin Gaspı Hâlinde Kullanma Hakkı........................... 318

c. Buluşun İşveren Tarafından Kullanılması ......................... 318

d. Buluşun Yükseköğretim Kurumu Tarafından

Kullanılması...................................................................... 319

e. Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlarda

Kullanım Hakkı ................................................................. 319

IV. REHİN .................................................................................................. 320

V. HACİZ................................................................................................... 320

VI. TESCİLLİ SINAÎ HAKKIN TEMİNAT OLARAK GÖSTERİLMESİ.................. 321

§ 44 TECAVÜZ HALİNDE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK TALEPLER ...............................321

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 321

II. DELİLLERİN TESPİTİ.............................................................................. 321

III. FİİLİN TECAVÜZ OLUP OLMADIĞININ TESPİTİ ..................................... 322

A. Menfi Tespit Davası...................................................................... 322

B. Müspet Tespit Davası ................................................................... 322

IV. MUHTEMEL TECAVÜZÜN ÖNLENMESİ TALEBİ.................................... 322

İçindekiler XXXI

V. TECAVÜZ FİİLLERİNİN DURDURULMASI TALEBİ................................... 323

VI. TECAVÜZÜN KALDIRILMASI TALEBİ ..................................................... 323

VII. TAZMİNAT TALEBİ ............................................................................... 324

A. Genel Olarak ................................................................................. 324

B. Maddi Tazminat Davasının Koşulları............................................. 325

1. Tecavüz Oluşturan Fiil............................................................ 325

2. Kusur...................................................................................... 325

3. Zarar....................................................................................... 325

4. İlliyet Bağı............................................................................... 326

C. Maddi Zararın Tazmini.................................................................. 326

1. Fiili Zarar ................................................................................ 326

2. Yoksun Kalınan Kazanç........................................................... 327

D. Manevi Zararın Tazmini ................................................................ 328

E. İtibar Tazminatı............................................................................. 329

VIII. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASI......................................................... 329

IX. TECAVÜZ OLUŞTURAN VEYA CEZAYI GEREKTİREN ÜRÜNLER İLE

BUNLARIN ÜRETİMİNDE MÜNHASIRAN KULLANILAN CİHAZ,

MAKİNE GİBİ ARAÇLARA ELKONULMASI TALEBİ ................................. 330

X. ELKONULAN ÜRÜNLER İLE CİHAZ VE MAKİNE GİBİ ARAÇLARIN

ŞEKİLLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ, ÜZERLERİNDEKİ MARKALARIN

SİLİNMESİ VEYA SINAİ MÜLKİYET HAKLARINA TECAVÜZÜN

ÖNLENMESİ İÇİN KAÇINILMAZ İSE İMHASI TALEBİ .................................. 330

XI. EL KONULAN ÜRÜN, CİHAZ VE MAKİNELER ÜZERİNDE MÜLKİYET

HAKKI TANINMASI TALEBİ ................................................................... 332

XII. MAHKEME KARARININ İLANI TALEBİ................................................... 333

XIII. İHTİYATİ TEDBİR TALEBİ....................................................................... 333

XIV. GÜMRÜKLERDE EL KOYMA (ALIKOYMA VEYA GÜMRÜK

İŞLEMLERİNİN DURDURULMASI)......................................................... 336

XV. TİCARİ VEKİL VEYA TEMSİLCİ ADINA TESCİLLİ MARKAYA İLİŞKİN

TALEPLER ............................................................................................. 336

XVI. TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜNDEN BELGE TALEBİ..................................... 337

XVII. MARKANIN TESCİLLİ OLDUĞUNUN BELİRTİLMESİ TALEBİ................... 337

XVIII. TANINMIŞLIĞIN TESPİTİ DAVASI.......................................................... 339

XIX. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜNÜN TESPİTİ TALEBİ............................. 339

XXXII İçindekiler

§ 45. SINAİ MÜLKİYET HAKKINDAN DOĞAN HAKKIN TÜKENMESİ ...................340

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 340

II. TÜKENME TÜRLERİ.............................................................................. 341

III. TÜKENMENİN KOŞULLARI ................................................................... 342

IV. TÜKENMENİN İSTİSNALARI ................................................................. 343

§ 46 SINAİ MÜLKİYET HAKKININ İLERİ SÜRÜLMESİ ........................................343

I. GENEL OLARAK.................................................................................... 343

II. DAVA DIŞI ÇÖZÜM YOLLARI ................................................................ 343

A. İhtar.............................................................................................. 344

B. Arabuluculuk ................................................................................ 344

C. Tahkim Yoluna Başvurma ............................................................. 345

III. HAKKIN DAVA YOLUYLA İLERİ SÜRÜLMESİ.......................................... 346

A. Görevli ve Yetkili Mahkeme.......................................................... 346

1. Görevli Mahkeme .................................................................. 346

2. Yetkili Mahkeme.................................................................... 347

B. Davacı Sıfatı .................................................................................. 348

1. Tecavüz Davalarında Davacı Sıfatı ......................................... 348

2. Hükümsüzlük Davalarında Davacı Sıfatı................................. 350

C. Davalı Sıfatı................................................................................... 350

1. Tecavüz Davalarında Davalı Sıfatı .......................................... 350

2. Hükümsüzlük Davalarında Davalı Sıfatı ................................. 351

D. İspat Yükü..................................................................................... 351

E. Önceki Tarihli Hakların Etkisi ........................................................ 352

F. Sessiz Kalma Suretiyle Hak Kaybı.................................................. 353

G. Zamanaşımı .................................................................................. 354