Şirketlerde Sermaye Kaybı ve Borca Batıklık

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ

Kitabın birinci baskısında, mali yapısı bozulan şirketlerde sermaye kaybı ve borca batıklık durumlarının hayati bir sorun olduğu vurgulanmış ve şirketlerden alacaklı olanların mağdur olmamasının büyük önem taşıdığı anlatılmaya çalışılmıştı.

Sermaye şirketlerinde ortakların şirkete karşı sadece taahhüt ettikleri sermaye miktarı kadar sorumlu olmaları nedeniyle şirket alacaklılarının, şirketten olan alacaklarından dolayı şirket ortaklarının kişisel mal varlığına başvurma hakları bulunmamaktadır. Dolayısıyla yasa koyucu, şirketlerin mal varlığının ve sermayelerinin korunmasına yönelik hukuk sistemimizde bazı düzenlemelere yer vermiştir.

Kitapta, mal varlığının ve sermayenin korunmasına yönelik düzenlemeler örnekleri ile açıklanmaya çalışılmıştır. TTK. m. 376 kapsamında yönetim kuruluna yüklenen sorumluluklar anlatılmış, bu sorumlulukların yerine getirilmemesi sonucunda yaşanması muhtemel olaylar örnekleriyle açıklanmıştır.

Bir şirkette risk almadan faaliyetlerin sürdürülmesi hemen hemen mümkün olmamaktadır. Şirketlerin asıl amaçları kâr etmektir. Bu amaca ulaşabilmek için yapılan planlamalar ve alternatifler arasından yapılan seçimler şirketin yararına veya zararına sonuçlanabilmektedir. Dolayısıyla şirketlerin yönetim organları tarafından verilen yanlış kararlar ve beklenmeyen olumsuzluklar gibi nedenlerle işletmeler, çeşitli krizler ve hatta iflaslarla karşı karşıya kalmaktadır.

Kitapta ayrıca, şirket iflaslarının ve krizlerinin önlenmesi amacıyla “Riskin Erken Saptanması” sisteminin kurulmasına yönelik temel bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

Kitabın, birinci baskısının beklediğimizden de fazla ilgi görmesi sebebiyle aynı zamanda okuyuculardan gelen sorulara cevap verebilmek amacıyla ikinci baskısının genişletilerek basılmasının gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Her çalışmada olduğu gibi bu çalışmada da görüş ve önerilerinize açık olduğumu ifade etmek isterim.

Kitabın bu baskısında eleştiri, öneri ve yazımlarıyla bana büyük destek olan arkadaşlarıma, kitabın basılmasında emeklerinden dolayı Yetkin Yayınevinin yöneticilerine ve çalışanlarına sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Abdulkadir Bozdogan

Yeminli Mali Müşavir, Mayıs 2025

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ............................................................................................ 7

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ ........................................................... 9

İÇİNDEKİLER ............................................................................. 11

KISALTMALAR .......................................................................... 17

GİRİŞ ............................................................................................. 19

BÖLÜM 1 SERMAYE (TÜKETİMİ) KAYBI

1.1. Genel Olarak Sermaye Kaybı ................................................... 21

1.2. Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması ............................... 24

1.3. Sermaye ile Yedek Akçeler Toplamının En Az Yarısının Karşılıksız Kalması Hâli ..................................................... 25

1.4. Sermaye ile Yedek Akçeler Toplamının En Az Üçte İkisinin Karşılıksız Kalması Hâli .................................................... 26

1.5. Sermayenin Azaltılması ..................................................... 27

1.6. Sermaye Azaltılması ile ilgili Örnek Çalışma .................... 29

1.6.1. Limited Şirketlerde Sermaye Azaltılması İşlemleri ve Muhasebe Kayıtları ................................................ 29

1.6.2. Anonim Şirketlerde Sermaye Azaltılması İşlemleri ve Muhasebe Kayıtları ................................................ 31

1.7. Sermayenin Tamamlanması ............................................... 34

1.8. Sermaye Tamamlanması ile İlgili Örnek Çalışma 36

1.9. Sermayenin Artırılması ...................................................... 37

1.10. Sermaye Artırılması İçin Gerekli Evraklar ve Örnek Sermaye Artırımı Belgeleri ............................................. 42

12

1.10.1. Limited Şirket Sermaye Artırımı İçin Gerekli Evraklar ................................................... 42

1.10.2. Anonim Şirket Sermaye Artırımı İçin Gerekli Evraklar ............................................................... 56

BÖLÜM 2 BORCA BATIKLIK

2.1. Genel Olarak Borca Batıklık .................................................... 69

2.2. Borca Batıklığın Tanımı ........................................................... 70

2.3. İşletmelerde Sermaye Kaybı ve Borca Batık Olma Durumu ..... 71

2.4. Bilanço ve Borca Batıklık Bilançosu ........................................ 77

2.5. Borca Batıklık Bilançosunun Düzenlenmesinde Esas Alınacak Kriterler ................................................................................... 86

2.6. İşletmelerde Borca Batıklığın Belirlenmesi ............................ 154

2.6.1. İşletmenin Sürekliliği Esası ......................................... 155

2.6.2. Aktiflerin Muhtemel Satış Fiyatı Esası ........................ 156

2.7. Borca Batıklık Bilançosu Bildiriminde Bulunulması .............. 157

2.8. Sermayenin Kaybı Hâlinde Alınması Gereken Tedbirler ........ 159

2.9. Borca Batıklık Hâlinde Alınması Gereken Tedbirler ............... 160

2.10. Borca Batıklık Bilançosu Düzenleme Yükümlülüğü ............. 161

2.11. Borca Batıklığın Mahkemece Tespiti ................................... 163

2.12. Sermayenin Kaybı veya Borca Batık Olma Durumlarında Bir Başka Şirket ile Birleşme ..................................................... 164

2.13. Borca Batıklıktan Kurtulmak İçin Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerlemesi ....................................................... 167

2.14. Garameye İştirakten Feragat Sözleşmesi (Alacağın Sona Bırakılması) ......................................................................... 168

BÖLÜM 3 BORCA BATIKLIK (VARLIK/BORÇ) BİLANÇOSU ÖRNEKLERİ

3.1. Borca Batıklık (Varlık/Borç) Bilançosu ve Riskin Erken Saptanması Örnekleri ............................................................. 177

3.1.1. Borca Batıklık Bilançosu Örnek (1) Gökşin Grup Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Varlık/Borç Hesaplamaları ...... 177

3.1.2. Borca Batıklık Bilançosu Örnek (2) Göksu Grup Mobilya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Varlık/Borç Hesaplamaları ...... 196

BÖLÜM 4 BORCA BATIKLIĞIN MAHKEMEYE BİLDİRİLMESİNİN SONUÇLARI

4.1. İflas Kararı ............................................................................. 217

4.2. İflasın Reddi ........................................................................... 242

4.3. Sonuç ..................................................................................... 242

BÖLÜM 5 RİSKİN ERKEN SAPTANMASI KOMİTESİ VE ÇALIŞMA ÖRNEKLERİ

5.1. Riskin Erken Saptanması (Riskin Erken Teşhis) Komitesi ...... 245

5.2. Borca Batıklık (Varlık/Borç) Bilançosu ve Riskin Erken Saptanması Çalışmaları .......................................................... 248

5.3. Riskin Erken Saptanması Komitesi Görev ve Çalışma Esasları ..................................................................... 250

5.4. Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu Örneği ........................................................... 253

5.5. Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetiminden Sorumlu Komitesi Toplantı Tutanakları Örnekleri ................................ 255

BÖLÜM 6 RİSKİN ERKEN SAPTANMASI İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER

6.1. Kamu Gözetimi Kurumunun 19.09.2018 Tarihinde Resmî Gazete’de Yayımlanan Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) Uygulama Kapsamına İlişkin Kurul Kararı ............................. 263

6.2. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Tarafından Yayımlanan “Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporuna İlişkin Esaslar” ........... 267

BÖLÜM 7 BORCA BATIKLIK İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

7.1. Yargıtay 23. Hukuk Dairesi 2014/1096 E., 2014/6250 K. ....... 275

7.2. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2019/3047 E., 2019/11088 K. ..... 278

7.3. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2019/3526 E., 2019/12216 K. ..... 281

7.4. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2019/3520 E., 2019/12646 K. ..... 282

7.5. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2019/3742 E., 2019/13801 K. ..... 283

7.6. Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2017/1127 E., 2019/101 K. ............ 285

7.7. Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2018/5313 E., 2019/418 K. ............ 286

7.8. Yargıtay 19. Hukuk Dairesi E. 2010/5860 K. 2010/14737 ...... 287

7.9. Yargıtay 19. Hukuk Dairesi E. 2011/749 K. 2011/3328 .......... 289

BÖLÜM 8 TÜRK TİCARET KANUNU'NUN 376'NCI MADDESİNİN UYGULANMASIYLA İLGİLİ TEBLİĞLER

8.1. 15.09.2018 tarih ve 30536 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” ...... 293

8.2. 26.12.2020 tarih ve 31346 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ...................................... 300

8.3. 08.11.2022 tarih ve 32007 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ...................................... 303

8.4. 31.10.2023 tarih ve 32355 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ...................................... 304

8.5. 25.12.2024 tarih ve 32763 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ...................................... 305

KAYNAKÇA ............................................................................... 307

ABDULKADİR BOZDOGAN .................................................... 311