Tacirler Arası Ticari Satış

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Burak ADIGÜZEL
ISBN: 9786257277808
377,10 TL 419,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Burak ADIGÜZEL
Baskı Tarihi 2020/12
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Sert Kapak (İplik Dikiş)
Sayfa Sayısı 350

Ticarî satış, ticaret hayatında yer alan gerçek ve tüzel kişilerin yaptıkları sözleşmelerden biridir. Ticarî hayatta tacirler tarafından ister TBK’da yer alsın isterse kendi özgü niteliği olsun birçok sözleşme türü akdedilmekle birlikte, satış sözleşmesi bunların içinde ağırlıklı yer tutmaktadır. Özellikle bunun tacirler arası olması uygulanacak özel hükümler bakımından onu, üstünde durulması gerekli hale getirmektedir.

Ticarî satışa ilişkin olarak 865 sayılı Ticaret Kanunu döneminde, ebediyete intikal etmiş Halil Arslanlı hocamız tarafından yazılan, bugün de değerini koruyan monografik eserden sonra, ticarî satışa ilişkin bazı monografik çalışmalar ve makale çalışmaları yapılmıştır. Bununla beraber çalışmalar ya tacirler arası ticarî satışı TTK veçhesinden ele almış ya da TTK düzenlemesinin bir hükmü ya da hüküm içindeki bir konu üzerinden inceleme yapmıştır. Fakat özellikle 6102 TTK yürürlüğe girdikten sonra bu konuda TBK ve TTK’yı birlikte ele almak suretiyle ve yargı kararları çerçevesinde ayrıntılı bir monografik eser verilmemiş olması, bizi bu çalışmayı yapmaya sevk etti.

Bilhassa TTK’ya kanunlaşma aşamasında eklenen m.1530 hükmü tacirler arası ticarî satış açısından getirdiği düzenleme bakımından ayrıntılı olarak ele alınması gereken bir niteliktedir. Bunun yanında tacir tarafların sözleşmedeki edimleri yerine getirmemeleri nedeniyle ortaya çıkan sonuçlar, talep tahsil ve tazminat hususları ve bunlara ticarî iş mahiyeti nedeniyle uygulanacak hükümler de, tacirler arası ticarî satış açısından incelenmesi gereken konular olduğunu düşünerek bu kitabı hazırladık.

ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 5

İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 7

KISALTMALAR......................................................................................................... 15

GİRİŞ ...............................................................................................................17


BİRİNCİ BÖLÜM

TİCARÎ SATIŞ KAVRAMI

TACİRLER ARASI TİCARÎ SATIŞ SÖZLEŞMESİ

TİCARÎ SATIŞIN TÜRLERİ


§1. TİCARÎ SATIŞ KAVRAMI ..............................................................................21

I. Genel Olarak ............................................................................................. 21

II. Satışın Ticarî Olma Niteliğine İlişkin Görüşler ........................................... 22

1. Malın Tekrar Satma Amacıyla Satım Sözleşmesi Konusu Olması ....... 22

2. Satış Sözleşmesinin Taraflarının Tacir Olması .................................... 24

3. Satış Sözleşmesinin Ticarî İş Niteliğinde Olması................................. 25

4. Kanunlarda Satışın Ticarî Satış Olarak Nitelendirilmesi...................... 28

5. Yargıtay Kararlarına Göre Ticarî Satış................................................. 28

6. Görüşümüz......................................................................................... 29

III. Ticarî Satışı Diğer Sözleşmelerden Ayıran Özellikler ................................. 35

IV. Ticarî Satışın Konusu ................................................................................. 38

§2. TACİRLER ARASI TİCARÎ SATIŞ SÖZLEŞMESİ.................................................42

I. Kurulması ve Şekli..................................................................................... 42

II. Tacirler Arası Satış Sözleşmesinin Genel İşlem Şartları İçermesi .............. 50

III. Ticarî Satışa Uygulanacak Hükümler......................................................... 58

IV. Tacirler Arası Ticarî Satışta Tarafların Hak ve Borçları .............................. 59

1. Genel Olarak ...................................................................................... 59

2. Satıcı Tacirin Borçları.......................................................................... 60

A. Zilyetliği Devir Borcu ................................................................... 60


8 İçindekiler

B. Mülkiyeti Devir Borcu ................................................................. 63

C. Yan Borçlar.................................................................................. 65

a) Satılanın Muhafazası Borcu.................................................. 65

b) Aydınlatma ve Bilgi Verme Borcu......................................... 65

c) Gerekli Belgeleri Sağlama Borcu .......................................... 66

d) Devir Giderlerini Ödeme Borcu ............................................ 66

e) Satılanın İfa Yeri Dışına Götürme Borcu ............................... 67

f) Basiretli Bir Tacir Gibi Hareket Etme Borcu.......................... 68

D. Tacir Satıcının Satış Sözleşmesine Etki Eden Yükümlülükleri

(Sorumlulukları) .......................................................................... 69

a) Satıcının Ayıptan Doğan Sorumluluğu.................................. 69

b) Satıcının Zapttan Doğan Sorumluluğu.................................. 72

3. Alıcı Tacirin Borçları ........................................................................... 73

A. Satış Bedelini (Semeni) Ödeme Borcu......................................... 73

B. Satılanı Teslim Alma (Devralma) Borcu....................................... 75

C. Yan Borçlar.................................................................................. 77

a) Başka Yerden Gönderileni Saklama Borcu ........................... 77

b) Taşıma Giderlerini Ödeme Borcu ......................................... 77

c) Zorunlu ve Faydalı Giderleri Ödeme Borcu .......................... 78

d) Menkulü Teslim Alma ve Senet Giderlerini Ödeme Borcu ....... 79

e) Ambalajı Geri Gönderme Borcu ........................................... 79

f) Satılanla İlgili Yükümlülüklere Katlanma Borcu .................... 79

g) Bedel İçin Faiz Ödeme Borcu................................................ 79

h) Basiretli Bir Tacir Gibi Hareket Etme Borcu.......................... 80

D. Başka Yan Borçlar........................................................................ 80

4. Tacirler Arası Ticarî Satışta Temel Edimlerin İfa Zamanı.................... 80

5. Tacirler Arası Ticarî Satışta İfa Yeri..................................................... 84

§3. TİCARÎ SATIŞIN TÜRLERİ .............................................................................85

I. Genel Olarak............................................................................................. 85

II. Örnek Üzerine Satış .................................................................................. 85

III. Beğenme Üzerine Satış............................................................................. 88

IV. Taksitle Satış ............................................................................................. 90

V. Açık Arttırma Yoluyla Satış........................................................................ 91


İçindekiler 9


İKİNCİ BÖLÜM


SATICI TACİRİN ZİLYETLİĞİN TESLİMİ İLE MÜLKİYETİN DEVRİ BORCUNA


AYKIRI DAVRANMASI VE SONUÇLARI


§4. SATICI TACİRİN ZİLYETLİĞİN TESLİMİ BORCUNA AYKIRI DAVRANMASI.........95

I. Genel Olarak ............................................................................................. 95

II. Satıcı Tacirin Temerrüdü........................................................................... 95

1. Belirli Süreli Olmayan Ticarî Satışlarda............................................... 97

A. Aynen İfa ve Gecikme Tazminatı İsteme ..................................... 98

B. Aynen İfadan Vazgeçerek Müspet Zararın Tazminini İsteme .... 100

C. Sözleşmeden Dönme ve Menfi Zararın Tazminini İsteme......... 102

2. Belirli Süreli Ticarî Satışlarda............................................................ 104

A. Kavram ...................................................................................... 104

B. Uygulanan Karine ...................................................................... 105

C. Mütemerrit Satıcıdan Tazminat Talebi...................................... 109

3. Kısmî Temerrüt Hâli ......................................................................... 112

A. Tek Seferde İfası Gereken Teslim Borcunda Kısmî Temerrüt .... 112

B. Art Arda Teslimli Satımda Kısmî Temerrüt ................................ 117

§5. SATICI TACİRİN MÜLKİYETİN DEVRİ BORCUNA AYKIRI DAVRANMASI ........ 120

I. Genel Olarak ........................................................................................... 120

II. Ayıba Karşı Tekeffül ................................................................................ 120

1. Alıcı Tacirin Malı Kabul Etmemesi .................................................... 120

A. Alıcı Tacirin Malı Gözden Geçirmesi .......................................... 121

a) Gözden Geçirmenin İçeriği ve Şekli .................................... 125

b) Gözden Geçirme Süresi ...................................................... 127

B. Ayıp İhbarı ................................................................................. 131

a) Hukuki Niteliği .................................................................... 131

b) İhbarın İçeriği ve Şekli......................................................... 133

c) İhbarın Süresi...................................................................... 137

d) İhbarın İspatı....................................................................... 144

C. Mesafe Satımlarında Getirilen Yükümlülükler .......................... 146

a) Satılan Malı Koruma ........................................................... 148

b) Satılan Malın Durumunu Tespit Ettirme............................. 150

c) Satılan Malı Sattırma Yetki ve Yükümlülüğü....................... 152


10 İçindekiler

2. Ayıba Karşı Tekeffülden Doğan Haklar............................................. 154

A. Satılanın Geri Verilmesi Şartıyla Sözleşmeden Dönme ............. 156

a) Genel Olarak....................................................................... 156

b) Satıcı Tacirin Bedeli İade Borcu .......................................... 161

c) Yargılama Giderleri ve Diğer Giderleri Ödeme................... 164

d) Zararın Tazmini................................................................... 166

aa) Doğrudan Zararlar ....................................................... 166

bb) Dolaylı Zararlar ............................................................ 168

B. Satış Bedelinin İndirilmesini Talep Etme ................................... 169

C. Satılanın Ayıpsız Benzeri İle Değiştirilmesini Talep Etme.......... 172

D. Satılanın Ücretsiz Olarak Tamirini Talep Etme .......................... 174

3. Ayıba Karşı Tekeffülden Doğan Hakların Kullanımının Sınırları........ 176

A. Sözleşmeden Dönme Talebine Karşın Satış Bedelinin

İndirilmesi veya Malın Tamir Edilmesi Kararı............................ 176

B. Satılandaki Değer Eksikliğinin Satış Bedeline Yakın Olması

Halinde Sadece Sözleşmeden Dönme ve Ayıpsız Benzeriyle

Değiştirme Haklarının Kullanılabilmesi ..................................... 179

C. Satıcı Tacirin Satılanı Ayıpsız Benzeriyle Değiştirmeyi

Önermesi................................................................................... 181

D. Alıcı Tacirin Satılanın İadesini İmkânsızlaştırması ..................... 182

a) Satılanın Telef Olması veya Ağır Biçimde Zarara

Uğraması ............................................................................ 183

b) Satılanın Başkasına Temlik Edilmesi ................................... 184

c) Satılanın Biçiminin Değiştirilmesi ....................................... 185

d) Satılanı Alıcının Kullanmaya Devam Etmesi........................ 185

4. Satılanın Garantili Olması ................................................................ 186

5. Seçimlik Hakları Kullanma Süresi ..................................................... 190

III. Zapta Karşı Tekeffül................................................................................ 191

1. Satılanın Zapt Edilmesi..................................................................... 191

2. Zapttan Sorumluluğun Hukuki Niteliği............................................. 194

3. Zaptan Sorumluluğun Şartları.......................................................... 195

4. Zaptın İhbar ve İspatı ....................................................................... 200

A. İhbar.......................................................................................... 200

B. İspat .......................................................................................... 203


İçindekiler 11

5. Zapttan Sorumlulukta Alıcı Tacirin Hakları....................................... 207

A. Tam Zapt Halinde ...................................................................... 207

a) Satış Bedelinin İadesini Talep Hakkı ................................... 208

b) Satılanı Elinden Alan Üçüncü Kişiden İsteyemeyeceği

Giderler............................................................................... 211

c) Yargılama Giderleri İle Yargılama Dışındaki Giderler.......... 212

d) Doğrudan Doğruya Uğranılan Diğer Zararlar...................... 213

e) Dolaylı Zararlar ................................................................... 214

B. Kısmî Zapt Halinde..................................................................... 215

6. Zapttan Sorumluluğun Sınırlanması veya Kaldırılması ..................... 218

7. Zaptan Doğan Sorumlulukta Zamanaşımı ........................................ 219


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM


ALICI TACİRİN SATILANI TESLİM (DEVİR) ALMA İLE SATIŞ BEDELİNİ

İFA BORCUNA AYKIRI DAVRANMASI VE SONUÇLARI


§6. ALICI TACİRİNSATILANI TESLİMALMABORCUNAAYKIRIDAVRANMASI ....... 221

I. Genel Olarak ........................................................................................... 221

II. Alıcı Tacirin Satılanı Teslim Almada Temerrüdü ..................................... 222

1. Temerrüdün Şartları......................................................................... 223

A. Satıcı Tacirin Satılanı Teslim Etmeyi Önermesi.......................... 223

B. Alıcı Tacirin Haklı Bir Neden Olmaksızın Teslimi Kabulden

Kaçınması .................................................................................. 227

2. Alıcı Tacir Temerrüdünün Sonuçları................................................. 229

A. Genel Olarak.............................................................................. 229

B. Satıcı Tacirin Sağladığı Faydalar................................................. 230

a) Sorumluluğun Hafiflemesi .................................................. 230

b) Hasarın Alıcıya Geçmesi...................................................... 231

c) Satıcı Tacirin Temerrüdünün Sona Ermesi.......................... 231

d) Yapılan Masrafları İsteme Hakkının Doğması ..................... 231

C. Satıcı Tacirin Borçtan Kurtulması İmkânları............................... 232

a) Tevdi Hakkı ......................................................................... 232

b) Malın Sattırılarak Bedelini Tevdi......................................... 235

III. Borçlu Temerrüdü Hükümlerinin Uygulanması ...................................... 240


12 İçindekiler

§7. ALICI TACİRİN SATIŞ BEDELİNİ İFA BORCUNA AYKIRI DAVRANMASI ...........241

I. Genel Olarak........................................................................................... 241

II. Alıcı Tacirin Satılanın Bedelini Ödemede Temerrüdü............................. 243

1. Temerrüdün Şartları ........................................................................ 243

A. Alıcı Tacirin Borcu Satıcı Tacir İle Aynı Anda veya Satıcı

Tacirin Teslim (Devir) Borcundan Önce Muaccel İse................. 243

B. Alıcı Tacirin Borcu Satıcı Tacirin Satılanı Teslim (Devir)

Borcundan Sonra Muaccel İse................................................... 246

a) Belirli Vadeli Sözleşmelerde ............................................... 250

b) Belirsiz Vadeli Sözleşmelerde............................................. 252

aa) Sözleşmede Hiç Vade Yoksa ........................................ 252

aaa) Fatura veya Eş Değer Ödeme Talebinin

Alınmasını Takip Eden Otuz Günün Sonunda ..... 254

bbb) Faturanın veya Eş Değer Ödeme Talebinin

Alınma Tarihi Belirsizse Malın Teslim Alınmasını

Takip Eden Otuz Günlük Sürenin Sonunda......... 257

ccc) Alıcı Faturayı veya Eş Değer Ödeme Talebini

Mal Tesliminden Önce Almışsa, Mal Teslim

Tarihini Takip Eden Otuz Günlük Sürenin

Sonunda.............................................................. 258

ddd) Kanunda veya Sözleşmede Mal veya

Hizmetin Kabul veya Gözden Geçirme

Usulünün Öngörüldüğü Haller............................ 259

b) Sözleşmede Vade Olmasına Rağmen Hükme Aykırı İse ..... 263

C. Bedelin Taksitle Ödenmesinin Kararlaştırıldığı Durum ............. 266

2. Temerrüdün Sonuçları ..................................................................... 274

A. TBK’ya Göre............................................................................... 274

B. TTK’ya Göre............................................................................... 279

a) Alıcının Borcunun Aynı Anda veya Teslim (Devir)

Borcundan Önce Muaccel Olması Halinde ......................... 279

b) Alıcının Borcunun Satılanın Teslim (Devir) Borcundan

Sonra Muaccel Olması Halinde .......................................... 280


İçindekiler 13


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM


TİCARÎ SATIŞTA TARAFLARIN İFA EDİLMEMİŞ

BORÇLARININ TALEP VE TAHSİLİ

§8. SATILANIN TESLİMİ VE MÜLKİYETİ GEÇİRME BORCUNUN İFA

EDİLMEMESİ............................................................................................ 287

I. Genel Olarak ........................................................................................... 287

II. Satılanın Tesliminin İcrası........................................................................ 288

§9. SATIŞ BEDELİNİN İFA EDİLMEMESİ............................................................ 290

I. Genel Olarak ........................................................................................... 290

II. Satış Bedelinin Dava Konusu Yapılması................................................... 291

III. Satış Bedelinin Takip Konusu Yapılması.................................................. 292

IV. İtirazın İptali Davası................................................................................. 294

1. İtirazın İptali Davasında İspat........................................................... 295

A. Faturaya Dayalı İspat................................................................. 295

B. Cari Hesap İle İspat.................................................................... 304

C. Ticarî Defterlerle İspat............................................................... 307

D. Delil Başlangıcı İle İspat ............................................................. 314

2. Alıcı Tacirin İtirazın İptali Davasındaki Savunmaları......................... 316

A. Ticarî İlişkinin Olmadığı Savunması ........................................... 316

B. Ödemenin Yapıldığı veya Takas Savunması............................... 316

C. Satılan Malın Ayıplı Olduğu Savunması ..................................... 319

SONUÇ .......................................................................................................... 321

KAYNAKÇA .................................................................................................... 339

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.