Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesine Acentelik Sözleşmesi Hükümlerinin Uygulanması

Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesine Acentelik Sözleşmesi Hükümlerinin Uygulanması

Av. Hüseyin AYDIN

2019/09 1. Baskı, 200 Sayfa

ISBN 978-975-02-5636-3

Ülkemizin ve dünyanın değişik coğrafyaları arasında hızla gelişen ticarete bağlı olarak gerek yurt içi gerekse yurt dışında üretilen malların en az maliyet ve en güvenli bir şekilde alıcılara ulaştırılmasında lojistik ve taşıma alanında faaliyet gösteren ve ticari hayatta freight forwarder olarak adlandırılan taşıma işleri komisyonculuğu faaliyeti fazlasıyla önem arz etmektedir.

Kitabın konusunu da lojistik ve taşıma hukukunda kendine özgü nitelikleri ile önemli bir yer tutan taşıma işleri komisyonculuğu sözleşmesine acentelik sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasının koşulları ve buna bağlı olarak ortaya çıkan hukuki neticeler oluşturmaktadır.

Bu kapsamda çalışmamızda öncelikle taşıma işleri komisyonculuğu sözleşmesinin hukuki niteliği ile taşıma işleri komisyonculuğu sözleşmesinden doğan hukuki ilişkiler ve taşıma işleri komisyonculuğu sözleşmesinin benzeri hukuki kurumlarla karşılaştırması yapıldıktan sonra acentelik kavramı ile acentelik sözleşmesinin benzeri hukuki ilişkiler ile mukayesesi yapılmıştır. 

Nihai olarak acente sayılan taşıma işleri komisyoncusuna acentelik sözleşmesi hükümlerinin uygulanması ve buna bağlı olarak ortaya çıkan sonuçlar ile yetki, hak ve yükümlükler değerlendirilmiştir

Konu Başlıkları

	Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi
	Acentelik Sözleşmesi
	Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesine Acentelik Sözleşmesi Hükümlerinin Uygulanması ve Sonuçları

İÇİNDEKİLER

İçindekiler

Önsöz  5

Özet  6

Kısaltmalar  11

Giriş  13

Birinci Bölüm

TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULUĞU SÖZLEŞMESİ

A. TANIMI  17

B. UNSURLARI  20

1. Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi  20

2. Taşıtmanın Konusunun Eşya Olması  22

3. Eşyanın Taşıtılmasının Üstlenilmesi  22

4. Taşıtma Faaliyeti Karşılığında Ücret  25

5. Bağımsızlık  27

C. 6762 SAYILI MÜLGA TÜRK TİCARET KANUNU’NDAN FARKLI OLARAK 6102 SAYILI YENİ TÜRK TİCARET KANUNU’NDA YER ALMAYAN UNSURLAR  28

1. Faaliyetin Meslek Edinilmiş Olması ve Devamlılık Unsuru  28

2. Kendi Namına Gönderen Hesabına Hareket–Dolaylı Temsil Yetkisi  30

D. SÖZLEŞMENİN KURULMASI VE ŞEKLİ  32

1. Şekil Serbestisi Esası  33

2. Sözleşmenin Kurulması İçin Uygulamada Kullanılan Bazı Belgeler  34

2.1. Nakliyeci Makbuzu (Forwarder’s receipt)  35

2.2. Taşıma İşleri Komisyoncusu Makbuzu (FCR–Forwarder’s Certificate of Receipt)  35

2.3. Taşıma İşleri Komisyoncusu Taşıma Belgesi (FCT–Forwarder’s Certificate of Transport)  35

2.4. Karma–Multimodal Taşıma Konşimentosu (FBL–FIATA Multimodal Transport Bill of Lading)  36

E. TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULUĞU SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE UYGULANACAK HÜKÜMLER  37

F. TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULUĞU SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HUKUKİ İLİŞKİLER  42

1. Taşıma İşleri Komisyoncusu ile Gönderen (Müvekkil) Arasındaki Hukuki İlişki  43

2. Taşıma İşleri Komisyoncusu ile Taşıyıcı Arasındaki Hukuki İlişki  44

3. Gönderen (Asıl Gönderen) ile Taşıyıcı Arasındaki Hukuki İlişki  46

4. Taşıma İşleri Komisyoncusu ile Gönderilen Arasındaki Hukuki İlişki  48

5. Taşıma İşleri Komisyoncusu ile Alt Taşıma İşleri Komisyoncusu Arasındaki Hukuki İlişki  54

G. TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULUĞU SÖZLEŞMESİNİN BENZER HUKUKİ İLİŞKİLERLE KARŞILAŞTIRILMASI  55

1. Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi ile Alım Satım Komisyonculuğu Sözleşmesinin Karşılaştırılması  55

2. Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi ile Taşıma Sözleşmesinin Karşılaştırılması  58

3. Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi ile Simsarlık Sözleşmesinin Karşılaştırılması  68

4. Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi ile Karma Taşıma Sözleşmesinin Karşılaştırılması  69

5. Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi ile Gümrük Müşavirliğinin Karşılaştırılması  71

6. Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi ile Acentelik sözleşmesinin Karşılaştırılması  71

İkinci Bölüm

ACENTELİK SÖZLEŞMESİ

A. TANIMI  73

B. UNSURLARI  79

1. Bağımsızlık  79

2. Acentelik İlişkisinin Bir Sözleşmeye Dayanması  83

3. Acentenin Belirli Bir Yer veya Bölge İçinde Faaliyet Göstermesi  85

4. Acentenin Faaliyetlerin Sürekli Olması  86

5. Acentelik Faaliyetlerinin Meslek Edinilmiş Olması  88

6. Acentenin Ticari Bir İşletmeyi İlgilendiren Sözleşmelerde Aracılık Etmesi veya İşletme Adına Sözleşme Yapması  89

C. SÖZLEŞMENİN KURULMASI VE ŞEKLİ  89

D. ÇEŞİTLERİ  90

1. Aracı Acente  90

2. Sözleşme Yapma Yetkisine Haiz Acente  91

E. ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN BENZER HUKUKİ İLİŞKİLERLE KARŞILAŞTIRILMASI  92

1. Bağımlı Tacir Yardımcıları ile Karşılaştırılması  92

1.1. Ticari Temsilci ile Karşılaştırılması  92

1.2. Ticari Vekil ile Karşılaştırılması  93

1.3. Pazarlamacı ile Karşılaştırılması  94

2. Bağımsız Tacir Yardımcıları ile Karşılaştırılması  96

2.1. Simsar ile Karşılaştırılması  96

2.2. Komisyoncu ile Karşılaştırılması  97

3. Tek Satıcılık Sözleşmesi ile Karşılaştırılması  98

4. Franchise Sözleşmesi ile Karşılaştırılması  101

Üçüncü Bölüm

TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULUĞU SÖZLEŞMESİNE ACENTELİK SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI VE SONUÇLARI

A. GENEL OLARAK  103

B. ŞARTLARI VE UYGULANACAK HÜKÜMLER  108

1. Sözleşmeleri Yerli veya Yabancı Bir Tacir Hesabına ve Kendi Adına Yapmaya Sürekli Olarak Yetkili Olunması  108

2. Türkiye Cumhuriyeti Sınırları İçinde Merkez veya Şubesi Bulunmayan Yabancı Tacirler Ad ve Hesabına Ülke İçinde İşlemde Bulunulması  115

3. Yetkili Mahkeme ve Yabancılık Unsuru Taşıyan Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Kuralları  119

3.1. Yetkili mahkeme  119

3.2. Yabancılık Unsuru Taşıyan Uyuşmazlıklarda Yetki ve Uygulanacak Hukuk Kuralı  120

3.2.1. Yetki  120

3.2.2. Uygulanacak Hukuk Kuralı  121

3.2.2.1. Acentelik Sözleşmesine Uygulanması Açısından  121

3.2.2.2. Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesine Uygulanması Açısından  125

C. SONUÇLARI  130

1. Yetkileri  131

1.1. Temsil Yetkisi  132

1.2. Özel ve Yazılı Yetki Gerektiren Hâller  141

1.3. Sözleşme Yapma Yetkisi  141

1.4. Acentenin Yetkisizliği  142

2. Hakları  143

2.1. Genel olarak  143

2.2. Ücret (Provizyon) isteme hakkı  144

2.2.1. Ücrete Hak Kazanma Zamanı  148

2.2.2. Ücretin Miktarı  149

2.2.3. Ücretin Ödenme Zamanı ve Yeri  149

2.3. Bilgi Verilmesini Talep Etme Hakkı  150

2.4. Olağanüstü Masraflarını İsteme Hakkı  151

2.5. Faiz İsteme Hakkı  153

2.6. Hapis Hakkı ve Takas İmkânı  153

2.7. Tekel (İnhisar) Hakkı  155

2.8. Müşteri Tazminatı (Denkleştirme İstemi) Hakkı  156

2.9. Rekabet Yasağı Anlaşması Nedeniyle Tazminat Hakkı  163

3. Borçları  164

3.1. Genel Olarak  164

3.2. Müvekkil Tacirin İşlerini Görme ve Menfaatlerini Koruma Borcu  165

3.3. Müvekkili Adına Sakladığı Malı Koruma Borcu  167

3.4. Bilgi Verme Borcu  168

3.5. Müvekkilin Talimatlarına Uyma Borcu  169

3.6. Rekabet Yapmama Borcu  170

3.6.1. Sözleşme Süresince Rekabet Yapmama Borcu  170

3.6.2. Sözleşme Sonrası Rekabet Yasağı  173

3.7. Önleyici Tedbirler Alma Borcu  176

3.8. Müvekkile Ait Parayı Zamanında Ödeme Borcu  178

Sonuç  181

Kaynakça  189

Kavramlar Dizini  195