| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Mustafa TİFTİK |
| Baskı Tarihi | 2020/10 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 348 |
Bu kitap, yükseköğretim kurumlarında lisans ve önlisans düzeyinde çeşitli birimlerde verilmekte olan “Hukuk Başlangıcı”, “Hukukun Temel Kavramları”, “Temel Hukuk”, “Temel Hukuk Bilgisi”, “Hukuka Giriş”, “Genel Hukuk Bilgisi” gibi derslerin ders notu ihtiyacını karşılamak ve hukuk bilimiyle ilgilenen herkese temel bir hukuki perspektif kazandırmak üzere hazırlanmış bulunmaktadır. Kitabımız, aynı zamanda birtakım mesleklere giriş sınavlarında ve meslek uygulamalarında ihtiyaç duyulan temel hukuk bilgilerini de vermektedir. Ayrıca hukuk sistemimizin temel mantığı ve işleyişi hakkında öğrencilere ve hukuk bilimiyle ilgilenenlere eleştirel bir bakış açısı kazandırmak da, uygulamada sistemin geliştirilebilmesi bakımından zorunlu fakat zor görülen bir hedef olarak eserimizin amaçları arasında yer almaktadır.
Kitabın bu baskısında, 2017 Anayasa Değişikliği sonrasında hukuk sistemimizde kabul edilmiş olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle ilgili anayasal ve yasal değişiklikler, nispeten ayrıntılı olarak işlenmiş, özellikle anayasa hukuku konuları ele alınırken, yeni anayasal sistemin iyi anlaşılabilmesi düşüncesiyle Anayasa’nın başlangıç hükümlerinde öngörülmüş olan temel ilkeler hakkında anayasal teorik bilgiler yanında Anayasa Mahkemesi içtihatlarına da yer verilmiştir.
Ders hocaları olarak, öğrenci dostu bir ders kitabı niteliğinde hazırlamış bulunduğumuz bu eserin, gerek öğrencilerin mezuniyet sonrası girecekleri meslek sınavları ile meslek uygulamalarında gerekse hukuk bilimi ile ilgilenen kişilerin ihtiyaç duyacakları temel hukuk bilgilerini edinmeleri açısından faydalı bir kaynak olacağı kanaatini taşımaktayız.
Esas itibariyle hukuk fakültelerinin ‘Hukuk Başlangıcı’, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ve eşdeğer fakültelerin ‘Hukukun Temel Kavramları’ dersleri için “Temel Hukuk Bilgisi” adıyla hazırlanmış olan kitabımızın; başta adalet meslek yüksekokulları olmak üzere meslek yüksekokulları ile müfredat programlarında ‘Hukuka Giriş’ ‘Temel Hukuk’ gibi adlarla yer alan önlisans/lisans programlarında öğrenim gören tüm öğrencilerimize yeterli bir bilimsel kaynak teşkil edeceği kanaatindeyiz.
ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 5
İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 7
KISALTMALAR......................................................................................................... 23
BİRİNCİ KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
HUKUKA GİRİŞ ve TEMEL BİLGİLER
§ 1. HUKUK VE TOPLUM HAYATI ......................................................................27
I. Hukukun Çeşitli Anlamları......................................................................... 27
II. Toplum Hayatı ve Hukuk........................................................................... 28
III. Hukukun Tanımı ve Hukuk Kurallarının Nitelikleri .................................... 30
A. Hukukun Tanımı ................................................................................. 30
B. Hukuk Kurallarının Nitelikleri ............................................................. 31
1. Hukuk Kuralları Soyut, Objektif ve Genel Olmalıdır .................... 31
2. Hukuk Kuralları Devletçe Tanınmış Olmalıdır.............................. 31
3. Hukuk Kuralları Maddi Müeyyidelerle Kuvvetlendirilmiş
Olmalıdır...................................................................................... 32
IV. Hukukun Temel Amaçları.......................................................................... 32
A. Toplum Düzenini Sağlamak................................................................ 32
B. Hukuki Güvenliği Sağlamak ................................................................ 33
C. Adaleti Sağlamak................................................................................ 33
D. Olması Gereken Hukuku (De Legeferenda) Sağlamak ....................... 35
V. Hukuk Alanındaki Müeyyideler (Yaptırımlar)............................................ 36
A. Genel Olarak Müeyyide Kavramı ....................................................... 36
B. Müeyyide Çeşitleri ............................................................................. 37
1. Ceza Müeyyidesi.......................................................................... 37
8 İçindekiler
2. Cebri İcra Müeyyidesi.................................................................. 38
3. Tazminat Müeyyidesi .................................................................. 38
4. Geçerli Sayılmama (Geçersizlik) Müeyyidesi............................... 39
5. İptal Müeyyidesi.......................................................................... 39
VI. Pozitif Hukuk-Tabii Hukuk ........................................................................ 40
A. Pozitif Hukuk...................................................................................... 40
B. Tabii Hukuk ........................................................................................ 40
VII. Maddi Hukuk-Usuli Hukuk........................................................................ 41
VIII. Hukuk ve Sosyal Hayatı Düzenleyen Diğer Kurallar.................................. 42
A. Dini Kurallar ....................................................................................... 42
B. Ahlâk Kuralları.................................................................................... 43
C. Görgü Kuralları................................................................................... 44
İKİNCİ BÖLÜM
HUKUKUN KOLLARA AYRILMASI
§ 1. KAMU HUKUKU-ÖZEL HUKUK AYRIMI VE KARMA NİTELİKLİ HUKUK ...........47
I. Genel Olarak............................................................................................. 47
II. Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımında Kullanılan Kriterler........................ 48
A. Menfaat Kriteri .................................................................................. 48
B. Hâkimiyet (Hükümranlık) Kriteri ........................................................ 48
C. İrade Serbestîsi Kıstası ....................................................................... 49
III. Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımında Kullanılan Kriterlerin
Değerlendirilmesi ..................................................................................... 50
§ 2. ÖZEL HUKUKUN DALLARI...........................................................................51
I. Medeni Hukuk .......................................................................................... 51
A. Kişiler Hukuku .................................................................................... 52
B. Aile Hukuku........................................................................................ 53
C. Miras Hukuku..................................................................................... 53
D. Eşya Hukuku....................................................................................... 55
E. Borçlar Hukuku .................................................................................. 56
II. Ticaret Hukuku ......................................................................................... 56
A. Ticari İşletme Hukuku ........................................................................ 57
B. Şirketler Hukuku ................................................................................ 58
İçindekiler 9
C. Kıymetli Evrak Hukuku ....................................................................... 58
D. Sigorta Hukuku................................................................................... 58
E. Deniz Ticareti Hukuku ........................................................................ 59
III. Devletler Özel Hukuku .............................................................................. 59
A. Tabiiyet (Uyrukluk) ve Yabancılar Hukuku ......................................... 60
B. Kanunlar İhtilafı.................................................................................. 61
§ 3. KAMU HUKUKUNUN DALLARI ...................................................................61
I. Anayasa Hukuku ....................................................................................... 62
A. Genel Olarak Anayasa Kavramı .......................................................... 62
B. Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü ............................................... 63
C. Anayasaların Sınıflandırılması ............................................................ 64
1. Maddi (Geniş) Anlamda Anayasa-Şekli (Dar) Anlamda
Anayasa ....................................................................................... 64
2. Yazılı Anayasalar- Yazılı Olmayan (Geleneksel) Anayasalar......... 65
3. Katı (Sert) Anayasalar-Yumuşak (Esnek) Anayasalar ................... 66
4. Çerçeve Anayasalar-Düzenleyici (Ayrıntılı) Anayasalar ............... 67
D. Türkiye’de Anayasaların Tarihî Gelişimi ............................................. 68
E. 1982 Anayasası’na Göre Devletin Temel Nitelikleri ve
Anayasaya Hâkim Olan İlkeler............................................................ 69
1. Cumhuriyetçilik İlkesi .................................................................. 69
2. Başlangıçta Yer Alan İlkeler ......................................................... 71
3. İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi ............................................ 71
4. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet İlkesi ................................... 73
5. Demokratik Devlet İlkesi ............................................................. 74
6. Laik Devlet İlkesi.......................................................................... 75
7. Sosyal Devlet İlkesi ...................................................................... 79
8. Hukuk Devleti İlkesi ..................................................................... 81
9. Eşitlik İlkesi .................................................................................. 85
F. 1982 Anayasası’na Göre Devletin Temel Organları ve Görevleri ....... 86
1. Yasama Organı ve Yasama Görevi ............................................... 87
2. Yürütme Organı ve Yürütme Görevi............................................ 91
a. Cumhurbaşkanı..................................................................... 93
aa. Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri ........................... 94
bb. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu ................................... 96
10 İçindekiler
b. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar............................. 97
3. Yargı Organı ve Yargı Görevi ....................................................... 99
II. Genel Kamu Hukuku............................................................................... 101
III. İdare Hukuku .......................................................................................... 102
IV. Ceza Hukuku........................................................................................... 104
V. Yargılama Hukuku................................................................................... 107
A. Medeni Yargılama Hukuku (Medeni Usul Hukuku).......................... 107
B. Ceza Yargılaması Hukuku ................................................................. 108
C. İdari Yargılama Hukuku.................................................................... 111
VI. İcra ve İflas Hukuku ................................................................................ 111
VII. Devletler Genel Hukuku ......................................................................... 113
VIII. Mali Hukuk (Vergi Hukuku)..................................................................... 113
XI. Sosyal Güvenlik Hukuku ......................................................................... 117
§ 4. KARMA NİTELİKLİ HUKUKUN DALLARI......................................................119
I. İş Hukuku................................................................................................ 120
II. Fikri Hukuk.............................................................................................. 121
III. Toprak Hukuku ....................................................................................... 123
IV. Hava ve Uzay Hukuku ............................................................................. 123
V. Bankacılık Hukuku .................................................................................. 124
VI. Çevre Hukuku ......................................................................................... 125
VII. Sermaye Piyasası Hukuku ....................................................................... 127
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
POZİTİF HUKUKUN KAYNAKLARI
§ 1. GENEL OLARAK........................................................................................131
§ 2. YAZILI KAYNAKLAR: YAZILI HUKUK KURALLARI.........................................132
I. Kuvvet ve Geçerlilik Dereceleri Bakımından Yazılı Hukuk Kuralları ........ 132
A. Anayasa............................................................................................ 132
B. Kanunlar........................................................................................... 133
1. Tanım ........................................................................................ 133
2. Kanunların Özellikleri ................................................................ 133
a. Kanunların Yazılı Olması Niteliği......................................... 133
b. Kanunların Genel Olması Niteliği........................................ 136
İçindekiler 11
c. Kanunların Sürekli Olması Niteliği ...................................... 137
3. Yazılı Hukukun Genel Kuralları-Özel Kuralları Ayrımı ................ 137
C. Kanunlara Eşdeğer Diğer Kaynaklar ................................................. 138
1. Milletlerarası Antlaşmalar......................................................... 138
2. Kanun Hükmünde Kararnameler............................................... 139
3. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.............................................. 142
4. TBMM İçtüzüğü ......................................................................... 144
D. Tüzük (Nizamnameler) ..................................................................... 145
E. Yönetmelikler (Talimatnameler) ...................................................... 146
II. Hükümlerin Niteliği İtibariyle Yazılı Hukuk Kuralları ............................... 149
A. Emredici Hukuk Kuralları.................................................................. 149
1. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılığın Müeyyideleri ................ 151
a. Yokluk (Keenlemyekün Olma) ............................................ 151
b. Geçersizlik (Hükümsüzlük).................................................. 152
aa. Butlan (Mutlak Butlan) ................................................ 152
bb. İptal Edilebilirlik (Nisbi Butlan)..................................... 153
c. Diğer Müeyyideler .............................................................. 155
B. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları............................................................ 155
C. Yorumlayıcı (Tefsir Edici) Hukuk Kuralı............................................. 156
D. Tanımlayıcı (Tarif Edici) Hukuk Kuralı............................................... 157
§ 3. YAZILI OLMAYAN KAYNAKLAR: ÖRF VE ADET HUKUKU KURALLARI .......... 158
I. Genel Olarak ........................................................................................... 158
II. Örf ve Adet Hukukunun Unsurları .......................................................... 159
A. Maddi (Objektif) Unsur: Sürekli Uygulanış....................................... 159
B. Manevi Unsur: Genel Kanaat ........................................................... 160
C. Örf ve Adet Hukuku ve Devlet Desteği............................................. 160
III. Örf ve Adet Hukukunun Türleri............................................................... 162
IV. Örf ve Adet Hukuku Kurallarının Uygulamadaki Önemi ......................... 162
§ 4. YARDIMCI KAYNAKLAR: İÇTİHATLAR........................................................ 163
I. Genel Olarak ........................................................................................... 163
II. Mahkeme İçtihatları ............................................................................... 164
A. Genel Olarak .................................................................................... 164
B. İçtihadı Birleştirme Kararları ............................................................ 166
12 İçindekiler
III. İlmi İçtihatlar (Doktrin) .......................................................................... 167
A. Genel Olarak .................................................................................... 167
B. Doktrinin Yer Aldığı Eser Çeşitleri .................................................... 169
1. Kanun Şerhleri........................................................................... 169
2. Sistematik Eserler...................................................................... 169
3. Monografiler ............................................................................. 170
4. Makaleler .................................................................................. 170
5. Kitap ve Mahkeme İçtihat Tahlilleri .......................................... 170
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KANUNLARIN UYGULANMASI
§ 1. KANUNLARIN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI .....................................171
§ 2. KANUNLARIN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI ...............................173
I. Kanunların ve Diğer Yazılı Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girmesi........... 173
II. Kanunların ve Diğer Yazılı Hukuk Kurallarının Yürürlükten
Kaldırılması ............................................................................................. 175
A. Kanunların Yürürlükten Kaldırılması ................................................ 175
1. Kanunların Açıkça Yürürlükten Kaldırılması (Sarih İlga) ............ 175
2. Kanunların Üstü Kapalı Olarak Yürürlükten Kaldırılması
(Zımnen İlga) ............................................................................. 176
B. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yürürlükten Kaldırılması........ 177
C. Yönetmeliklerin Yürürlükten Kaldırılması ........................................ 178
III. Kanunların Geriye Yürümemesi (Makabline Şamil Olmaması) İlkesi...... 178
A. Genel Olarak .................................................................................... 178
B. Özel Hukuk Alanında........................................................................ 179
1. Ana Kural................................................................................... 179
2. İstisnalar.................................................................................... 181
a. Beklenen Haklar Dolayısıyla Getirilen İstisna ..................... 181
b. Kamu Düzeni ve Genel Ahlak Sebebiyle Getirilen
İstisna ................................................................................. 182
c. Kanunun Emredici Hükümlerinden Doğan İstisna.............. 182
d. İçeriği Kanunla Belirlenen İlişkiler ...................................... 183
C. Kamu Hukuku Alanında ................................................................... 184
İçindekiler 13
§ 3. KANUNLARIN ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI ............................... 185
I. Kanunların Yorumlanması....................................................................... 185
A. Yorum Çeşitleri................................................................................. 186
1. Yasama Yorumu (Teşrii Tefsir)................................................... 186
2. Yargı Yorumu (Kazai Tefsir) ....................................................... 187
3. Doktrin Yorumu (İlmi Tefsir)...................................................... 187
B. Yorumlama Yöntemleri .................................................................... 187
1. Lafzi (Deyimsel/Sözel) Yorum.................................................... 188
2. Tarihi (Sübjektif) Yorum ............................................................ 188
3. Gai (Amaca Yönelik) Yorum....................................................... 189
4. Karma Yorum............................................................................. 190
C. Yorumda Dayanılacak Unsurlar........................................................ 191
D. Yorumlamada Başvurulabilen Bazı Mantık Usulleri ......................... 192
1. Kıyas Yolu (=Analogie) ............................................................... 192
2. Mefhumu Muhalif (Zıt Anlam) Delili.......................................... 193
3. Evleviyet Yolu ............................................................................ 194
II. Hâkimin Hukuk Kuralı İhdası (Yaratması) ve Takdir Yetkisi..................... 195
A. Hâkimin Hukuk Kuralı İhdas Etmesi ................................................. 195
B. Hâkimin Takdir Yetkisi...................................................................... 196
İKİNCİ KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
HAK, BORÇ VE SORUMLULUK KAVRAMLARI
§ 1. HAKLAR................................................................................................... 199
I. Hak Kavramı ve Niteliği........................................................................... 199
II. Hak Kavramını Açıklayan Nazariyeler ..................................................... 200
A. İrade Nazariyesi................................................................................ 200
B. Menfaat Nazariyesi .......................................................................... 200
C. Karma Nazariye ................................................................................ 200
III. Hakların Türleri ve Özellikleri.................................................................. 201
IV. Kamu Hakları ve Türleri .......................................................................... 202
A. Özel Nitelikli Kamu Hakları............................................................... 203
14 İçindekiler
B. Genel Nitelikli Kamu Hakları ............................................................ 203
1. Şahsi Kamu Hakları.................................................................... 203
2. Ekonomik ve Sosyal Kamu Hakları ............................................ 203
3. Siyasi Kamu Hakları ................................................................... 204
4. Kamu Haklarının Sınırlanması ................................................... 204
§ 2. ÖZEL HAKLAR VE TÜRLERİ........................................................................204
I. Mahiyetlerine Göre Özel Haklar ............................................................. 205
A. Mutlak Haklar .................................................................................. 205
1. Maddi Mallar (Eşya) Üzerindeki Mutlak Haklar ........................ 206
a. Mülkiyet Hakkı.................................................................... 206
b. Sınırlı Ayni Haklar ............................................................... 207
aa. İrtifak Hakları ............................................................... 208
bb. Taşınmaz Yükü (Gayrimenkul Mükellefiyeti) ............... 209
cc. Rehin Hakkı.................................................................. 210
2. Maddi Olmayan Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar (Fikri Hak)..... 210
3. Kişiler Üzerindeki Mutlak Haklar............................................... 213
a. Bir Kimsenin Kendi Kişiliği Üzerindeki Hakları .................... 213
b. Başka Kişiler Üzerindeki Haklar .......................................... 214
B. Nisbi Haklar............................................................................... 215
1. Borç İlişkilerinden Doğan Nisbi Haklar (Alacak Hakları) ............ 215
2. Aile İlişkilerinden Doğan Nisbi Haklar ....................................... 216
3. Miras İlişkilerinden Doğan Nisbi Haklar .................................... 216
4. Eşya Hukukundan Doğan Nisbi Haklar ...................................... 216
II. Konularına Göre Özel Haklar .................................................................. 217
A. Malvarlığı Hakları............................................................................. 217
B. Kişilik Hakları.................................................................................... 218
III. Kullanılmalarına Göre Özel Haklar.......................................................... 218
A. Devredilebilen Haklar ...................................................................... 218
B. Devredilemeyen Haklar ................................................................... 219
IV. Amaçlarına Göre Özel Haklar.................................................................. 219
A. Yenilik Doğuran Haklar .................................................................... 220
1. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar ................................................. 220
2. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar............................................. 221
İçindekiler 15
3. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar ................................................. 221
B. Alelade Haklar.................................................................................. 222
§ 3. MİRAS HAKLARI ...................................................................................... 222
I. Genel Olarak ........................................................................................... 222
II. Miras Hukukunun Temel Kavramları ...................................................... 223
A. Miras Bırakan ................................................................................... 223
B. Tereke .............................................................................................. 223
C. Mirasçı.............................................................................................. 223
D. Ölüme Bağlı Tasarruf........................................................................ 224
E. Parantel Sistemi ............................................................................... 224
III. Mirasçılar ................................................................................................ 224
A. Kanuni Mirasçılar ............................................................................. 224
1. Kan Hısımlarının Mirasçılığı ....................................................... 224
a. Birinci Derecede Mirasçılar: Altsoy..................................... 225
b. İkinci Derecede Mirasçılar: Ana ve Baba ............................ 225
c. Üçüncü Derece Mirasçılar: Büyük Ana ve Büyük Baba ....... 225
2. Kanunî Mirasçılar ile İlgili Hükümler.......................................... 226
a. Altsoy.................................................................................. 226
b. Ana ve Baba........................................................................ 226
c. Büyük Ana ve Büyük Baba .................................................. 226
d. Devlet ................................................................................. 227
e. Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı.................................................... 227
B. Miras Bırakanın Tasarruf Özgürlüğü ve Saklı Paylar......................... 227
C. Parantel (Derece) Sisteminin Özellikleri........................................... 228
D. İradi Mirasçılar ................................................................................. 228
1. Atanmış (Mansup) Mirasçı ........................................................ 228
2. Belirli Bir Mal Bırakılan Mirasçı ................................................. 229
IV. Ölüme Bağlı Tasarruflar .......................................................................... 229
A. Kavram ............................................................................................. 229
B. Anlamı .............................................................................................. 230
1. Şeklî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar ..................................... 230
a. Vasiyetname....................................................................... 230
b. Miras Sözleşmesi ................................................................ 231
V. Tenkis Davası .......................................................................................... 232
16 İçindekiler
§ 4. BORÇ VE HUKUKÎ SORUMLULUK ..............................................................233
I. Borç ve Sorumluluk................................................................................. 233
A. Ferdi Sorumluluk İlkesi..................................................................... 234
B. Ayni Sorumluluk İlkesi...................................................................... 234
C. Sınırsız Malvarlığı Sorumluluğu İlkesi............................................... 235
D. Para ile Karşılanma İlkesi ................................................................. 235
§ 5. HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ.............................................235
I. Hakların Kazanılması............................................................................... 235
A. Asli Yol ile Kazanma (Aslen İktisap).................................................. 236
B. Devir Yolu ile Kazanma (Devren İktisap) .......................................... 236
1. Hukuki Olayla Kazanma............................................................. 237
2. Hukuki İşlem ile Kazanma ......................................................... 237
II. Hakların Kaybedilmesi ............................................................................ 237
A. Hakkı Sona Erdiren Hukuki Olaylar .................................................. 238
1. Ölüm ......................................................................................... 238
2. Eşyanın Yok Olması ................................................................... 238
3. Mücbir Sebep ve Umulmayan Hal............................................. 238
4. Belli Bir Zamanın Geçmesi......................................................... 239
B. Hakkı Sona Erdiren Hukuki Fiiller..................................................... 241
C. Hakkı Sona Erdiren Hukuki İşlemler................................................. 241
§ 6. HAKLARIN KAZANILMASINDA VE KULLANILMASINDA İYİNİYET.................242
I. Genel Olarak........................................................................................... 242
II. Hakların Kazanılmasında İyiniyet (Sübjektif İyiniyet).............................. 242
A. Kavram............................................................................................. 242
B. Sübjektif İyiniyetin Rolü ................................................................... 244
1. Taşınır Mülkiyetinin Kazanılmasında......................................... 245
a. Sahibinin Elinden Rızasıyla Çıkan Taşınırlarda (Emin
Sıfatıyla Zilyetten Ayni Hak Kazanılması) (TMK m. 988) ..... 245
b. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Taşınırlarda
(TMK m. 989)...................................................................... 246
2. Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılmasında (Tapu Sicilindeki
Kayda Güvenerek İyiniyetle Aynî Hak Kazanılması) .................. 248
C. Sübjektif İyiniyetin Mahiyeti............................................................ 249
İçindekiler 17
III. Dürüstlük İlkesi (Objektif İyiniyet) .......................................................... 250
A. Kavram ............................................................................................. 250
B. Dürüstlük Kuralının Uygulanma Alanları .......................................... 252
1. Kanundan Doğan Hak ve Yükümlülüklerin
Yorumlanmasında ..................................................................... 253
2. Hukuki İşlemlerin Yorumlanmasında......................................... 253
3. Sözleşmelerin Yeni Şartlara Uyarlanmasında............................ 254
C. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı................................................... 256
1. Kavram ...................................................................................... 256
2. Uygulanma Şartları.................................................................... 257
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları .................................. 259
§ 7. HAKLARIN KORUNMASI........................................................................... 260
I. Hakların Hak Sahibi Eliyle Korunması ..................................................... 260
A. Kuvvet Kullanarak Hakkı Koruma ..................................................... 260
B. Meşru Müdafaa................................................................................ 262
C. Zaruret Hali ...................................................................................... 263
II. Hakkın Devlet Eliyle Korunması .............................................................. 264
A. Genel Olarak Dava ........................................................................... 264
B. İspat Yükü......................................................................................... 266
1. Genel olarak .............................................................................. 266
2. İspat Yükünün Yer Değiştirmesi................................................. 266
C. Dava Çeşitleri ................................................................................... 268
1. Hukuk Davaları .......................................................................... 268
a. İfa (Eda) Davaları ................................................................ 269
b. Tespit Davaları.................................................................... 269
c. Yenilik Doğuran Davalar ..................................................... 270
2. Ceza Davaları............................................................................. 270
3. İdari Davalar .............................................................................. 271
a. İptal Davaları....................................................................... 272
b. Tam Yargı Davaları.............................................................. 274
c. İdari Davalarda Kararların Uygulanması ............................. 274
§ 8. YARGI YERLERİ ........................................................................................ 275
I. Genel Olarak ........................................................................................... 275
II. Anayasa Yargısı ....................................................................................... 276
A. Genel Olarak .................................................................................... 276
18 İçindekiler
B. Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu................................................... 278
C. Anayasa Mahkemesi’nin Görevleri .................................................. 279
D. Anayasa Mahkemesi’nin Çalışma ve Yargılama Usulü ..................... 281
E. Anayasaya Uygunluk Denetimi ........................................................ 282
1. İptal Davası Yolu........................................................................ 283
2. İtiraz (Def’i) Yolu ....................................................................... 284
3. Bireysel Başvuru Yolu................................................................ 286
III. Adli Yargı Düzeninde Alt Derece Mahkemeler ve Yargıtay..................... 288
IV. İdari Yargı Düzeninde Alt Derece Mahkemeler ve Danıştay................... 291
A. Alt Derece Mahkemeler................................................................... 291
1. İdare Mahkemeleri.................................................................... 291
2. Vergi Mahkemeleri.................................................................... 292
3. Bölge idare Mahkemeleri.......................................................... 293
a. Bölge İdare Mahkemesinin Görevleri................................. 294
b. Bölge İdare Mahkemesi Dairelerinin Görevleri .................. 294
c. Bölge İdare Mahkemesi Başkanının Görevi........................ 295
d. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulu.......................... 295
e. Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun Görevleri...... 295
4. İdare ve Vergi Mahkemelerinin Kararlarına Karşı Olağan
Kanun Yolları: İstinaf ve Temyiz ................................................ 296
a. İdare ve Vergi Mahkemelerinin Kararlarına Karşı
İstinaf Yolu (İYUK, 18/6/2014 tarih ve 6545 sayılı
Kanunla değişik m. 45) ....................................................... 296
b. İdare ve Vergi Mahkemelerinin Kararlarına Karşı
Temyiz Yolu (İYUK, 18/6/2014 tarih ve 6545 sayılı
Kanunla değişik m. 46) ....................................................... 297
c. Temyiz sebepleri ................................................................ 298
B. Danıştay ........................................................................................... 298
1. Danıştay’ın Danıştay Kanunu’na Göre İlk Derece
Mahkemesi Olarak Bakacağı Davalar........................................ 299
2. Danıştay’ın Başka Kanunlarda Düzenlenen İlk Derece
Mahkemesi Olarak Bakacağı Davalar........................................ 300
3. Danıştay’ın Temyiz Mercii Olarak Görevleri.............................. 300
C. İdari Yargıya Başvurma ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırları ................. 302
V. Uyuşmazlık Yargısı .................................................................................. 302
VI. Seçim Yargısı........................................................................................... 303
İçindekiler 19
İKİNCİ BÖLÜM
KİŞİLER VE KİŞİLİK
§ 1. GENEL OLARAK........................................................................................ 305
§ 2. GERÇEK KİŞİLER ....................................................................................... 305
I. Kişiliğin Başlangıcı ................................................................................... 305
II. Kişiliğin Sona Ermesi ............................................................................... 306
A. Ölüm ................................................................................................ 306
B. Ölüm Karinesi................................................................................... 307
C. Gaiplik Kararı.................................................................................... 308
1. Gaiplik Kararının Şartları............................................................ 308
a. Ortadan Kaybolma.............................................................. 308
b. Kaybolan Kimsenin Ölümü “Kuvvetli Olasılık”
Dahilinde Görünmelidir ...................................................... 309
c. Belirli Süreler Geçmiş Olmalıdır.......................................... 309
2. Gaiplik Kararını İstemeye Yetkili Olanlar ve Gaiplik
Kararının Sonuçları .................................................................... 309
III. Hak Ehliyeti ............................................................................................. 311
IV. Fiil Ehliyeti............................................................................................... 311
A. Kavram ............................................................................................. 311
B. Fiil Ehliyeti İçin Gerekli Şartlar.......................................................... 312
1. Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti)............................................. 312
2. Erginlik (Rüşt) ............................................................................ 313
3. Kısıtlı (Mahcur) Olmamak.......................................................... 313
C. Fiil Ehliyetinin Kapsamındaki Ehliyetler............................................ 314
1. Hukuki İşlem Ehliyeti ................................................................. 314
2. Haksız Fiillerden Sorumlu Olma Ehliyeti.................................... 315
3. Dava Ehliyeti.............................................................................. 315
D. Fiil Ehliyetine Göre Gerçek Kişilerin Hukuki Durumları .................... 315
1. Tam Ehliyetliler.......................................................................... 316
2. Sınırlı (Mahdut) Ehliyetsizler ..................................................... 316
3. Sınırlı (Mahdut) Ehliyetliler ....................................................... 317
4. Tam Ehliyetsizler ....................................................................... 318
20 İçindekiler
§ 3. TÜZEL KİŞİLER..........................................................................................318
I. Kavram.................................................................................................... 318
II. Tüzel Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi ................................................ 320
A. Tüzel Kişiliğin Başlangıcı................................................................... 320
1. Serbest Kuruluş Sistemi............................................................. 320
2. İzin Sistemi ................................................................................ 320
3. Tescil Sistemi............................................................................. 321
B. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi............................................................... 321
1. Kendiliğinden Sona Erme .......................................................... 321
2. İradi Sona Erme......................................................................... 321
III. Tüzel Kişilerin Ehliyeti............................................................................. 322
A. Hak Ehliyeti ...................................................................................... 322
B. Fiil Ehliyeti........................................................................................ 322
IV. Tüzel Kişilerin Fayda ve Mahzurları ........................................................ 322
§ 4. TÜZEL KİŞİLERİN TÜRLERİ.........................................................................323
I. Özel Hukuk Tüzel Kişileri......................................................................... 323
A. Kazanç Amacı Güden Tüzel Kişiler .......................................................... 323
B. Kazanç Amacı Gütmeyen Tüzel Kişiler ............................................. 323
1. Dernekler .................................................................................. 323
2. Vakıflar ...................................................................................... 325
II. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri .................................................................... 326
A. Kamu İdareleri ................................................................................. 327
1. Devlet (Merkezi İdare) .............................................................. 327
2. Mahalli İdareler......................................................................... 327
a. İl Özel İdaresi...................................................................... 327
b. Belediye.............................................................................. 328
c. Köy...................................................................................... 329
B. Kamu Müesseseleri.......................................................................... 329
III. Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT)............................................................. 330
İçindekiler 21
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HUKUKİ FİİLLER VE HUKUKİ İŞLEMLER
§ 1. HUKUKİ FİİLLER ....................................................................................... 333
I. Genel Olarak ........................................................................................... 333
II. Haksız Fiiller ............................................................................................ 333
§ 2. HUKUKİ İŞLEMLER ................................................................................... 334
I. Genel Olarak ........................................................................................... 334
II. Hukuki İşlemlerin Çeşitleri ...................................................................... 334
A. Tek Taraflı Hukuki İşlemler............................................................... 334
B. Çok Taraflı Hukuki İşlemler .............................................................. 335
1. Sözleşmeler (Akitler) ................................................................. 335
a. Tek Taraflı Sözleşmeler....................................................... 336
b. İki Taraflı Sözleşmeler......................................................... 336
2. Kararlar...................................................................................... 336
C. Sağlar Arası Hukuki İşlemler-Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler .............. 336
D. İvazlı Hukuki İşlemler-İvazsız Hukuki İşlemler .................................. 337
E. Tasarruf İşlemleri-Borçlandırıcı İşlemler (Taahhüt İşlemleri)........... 337
F. Kazandırıcı İşlemler .......................................................................... 338
G. Sebebe Bağlı (İlli) İşlemler-Sebebe Bağlı Olmayan
(Mücerret=Soyut) İşlemler............................................................... 339
§ 3. KAMU HUKUKU İŞLEMLERİ ...................................................................... 340
I. Genel Olarak ........................................................................................... 340
II. İdarenin Hukuki İşlemleri........................................................................ 340
A. İdarenin Özel Hukuk Kurallarına Göre Yaptığı Hukuki İşlemler........ 341
B. İdarenin Kamu Hukuku Kurallarına Göre Yaptığı Hukuki
İşlemler ............................................................................................ 341
KAYNAKÇA .................................................................................................... 343
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
