Tenkise Tabi Sağlararası Kazandırımlar

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Nalan KAHVECİ
ISBN: 9786257595094
Stok Durumu: Tükendi
267,30 TL 297,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Nalan KAHVECİ
Baskı Tarihi 2021/05
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 271

Mirasbırakan malvarlığına ilişkin olarak ölüme bağlı tasarruflarda bulunabileceği gibi sağlararası kazandırmalarda da bulunabilir. Mirasbırakanın mallarını sağlararası işlemlerle karşılıksız olarak devretmesi uygulamada çok sık karşımıza çıkmaktadır.

Kişiler malvarlıkları üzerinde kural olarak serbestçe tasarrufta bulunma hakkına sahiptir. Bununla birlikte Kanunkoyucu, sağlararası kazandırmaların bir kısmının tenkise tabi olduğunu hükme bağlamıştır. Bunun sebebi saklı payların etkin bir şekilde korunabilmesini sağlamaktır. Zira söz konusu sağlarararası kazandırmalar tenkise tabi tutulmasaydı, mirasbırakanın, malvarlığının büyük bir kısmını veya tamamını sağlığında karşılıksız olarak elinden çıkararak saklı payları etkisiz hale getirmesi mümkün olabilecekti. Oysa bu sonucun, kanunun altsoy, anne-baba ve sağ kalan eşe tanıdığı saklı pay koruması ile bağdaşmadığı açıktır. Dolayısıyla her ne kadar kural herkesin sağlığında malvarlığı üzerinde serbestçe tasarruf edebilmesi olsa da, saklı payların mevcut olduğu bir miras hukuku sisteminde, mirasbırakan tarafından yapıl[1]mış ve belirli niteliklere sahip sağlararası kazandırmaların tenkise tabi tutulması, saklı paylı mirasçılara gerçek bir koruma sağlanması açısından zorunlu[1]dur. Bu kapsamda değerlendirildiğinde hangi sağlararası kazandırmaların tenkise tabi olduğunun tespiti büyük bir önem taşımaktadır. Çalışmamızın konusu da bu husus dikkate alınarak belirlenmiştir.

ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 9

KISALTMALAR......................................................................................................... 17

GİRİŞ ....................................................................................................................... 19


BİRİNCİ BÖLÜM


TENKİS KURUMU HAKKINDA GENEL AÇIKLAMALAR


I. MİRAS HUKUKU SİSTEMLERİ......................................................................23

II. TÜRK HUKUKUNDA MİRAS PAYI, SAKLI PAY VE TASARRUF

ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMLARI .......................................................................26

A. Genel Olarak ............................................................................................. 26

B. Yasal Mirasçılar Ve Yasal Miras Payları..................................................... 27

C. Saklı Pay Ve Tasarruf Özgürlüğü ............................................................... 30

1. Saklı Pay Kavramı ve Tasarruf Özgürlüğü Kavramı İle İlişkisi.............. 30

2. Saklı Payın Korunması İhtiyacının Temelinde Yatan Düşünce............ 33

III. TENKİSE ESAS TEREKENİN BELİRLENMESİ ...................................................36

A. Genel Olarak ............................................................................................. 36

B. Net Terekenin Belirlenmesi ...................................................................... 37

1. Tereke Aktiflerinin Belirlenmesi......................................................... 37

2. Tereke Pasiflerinin Belirlenmesi......................................................... 39

3. Eklenecek Değerlerin Belirlenmesi..................................................... 42

a. Genel Olarak................................................................................ 42

b. Parası Mirasbırakan Tarafından Verilen Malların Değerinin

Belirlenmesi................................................................................. 43

c. Sağlararası Kazandırmaların Net Terekeye Eklenmesinde

Kazandırma Lehdarının Durumunun Dikkate Alınıp

Alınmayacağı Sorunu................................................................... 46

aa. Genel Olarak ........................................................................ 46

bb. Kazandırma Lehdarının Borç Ödemeden Acze Düşmüş

Olması .................................................................................. 46

cc. İyiniyetli Kazandırma Lehdarının Dava Konusu

Kazandırmayı Elden Çıkarmış Olması ................................... 51


10 İçindekiler

IV. TENKİS DAVASINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER.................................................51

A. Tenkis Davasının Tanımı Ve Konusu ......................................................... 51

B. Tenkis Davasının Hukuki Niteliği............................................................... 54

C. Tenkis Davasının Tarafları......................................................................... 56

1. Davacılar ............................................................................................ 56

2. Davalılar............................................................................................. 57

D. Tenkis Davasının Koşulları ........................................................................ 58

E. Tenkis Davasını Açma Süresi..................................................................... 60

F. Tenkiste Sıra ............................................................................................. 63

1. Genel Olarak ...................................................................................... 63

2. İsviçre Tasarısındaki Tenkiste Sıraya İlişkin Hükümlerin

Değerlendirilmesi............................................................................... 67

V. TENKİSE TABİ KAZANDIRMALAR ................................................................70

A. Genel Olarak............................................................................................. 70

B. Sağlararası Kazandırmaların Ölüme Bağlı Tasarruflar İle

Karşılaştırılması......................................................................................... 71

C. Sağlararası Tenkise Tabi Kazandırmalar (TMK.m.565) ............................. 74

1. Genel Olarak ...................................................................................... 74

2. Kazandırma Kavramı .......................................................................... 75

3. TMK.m.565’te Düzenlenen Sağlararası Kazandırmaların Ortak

Özellikleri ........................................................................................... 77

a. Karşılıksız Olma ........................................................................... 77

b. Objektif Olarak Saklı Payı İhlal Etme Olgusu ............................... 79

D. Diğer Tenkise Tabi Kazandırmalar ............................................................ 81


İKİNCİ BÖLÜM


DENKLEŞTİRMEYE TABİ KAZANDIRMALAR VE TENKİS İLE İLİŞKİSİ

I. DENKLEŞTİRME KURUMUNA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR........................83

A. Denkleştirmenin Tanımı Ve Amacı ........................................................... 83

B. Denkleştirme Türleri................................................................................. 87

C. Kanunun Denkleştirmeden Muaf Tuttuğu Kazandırmalar........................ 90

II. DENKLEŞTİRMENİN KOŞULLARI..................................................................91

A. Genel Olarak............................................................................................. 91

B. Kazandırmanın Karşılıksız Olması ............................................................. 92


İçindekiler 11

C. Kazandırmanın Mirasbırakanın Sağlığında Yapılmış Olması ..................... 93

D. Kazandırmanın Mirasbırakanın Malvarlığından Yapılmış Olması.............. 94

1. Genel Olarak ...................................................................................... 94

2. Bağışlamalar....................................................................................... 95

3. Varsayımsal (Farazi) Malvarlığı Kaymaları.......................................... 95

a. Bir Malın Veya Hakkın Kullanımının Devredilmesi ...................... 96

b. İşgücü Yoluyla Yapılan Kazandırmalar ......................................... 98

c. Malvarlığı Gelirlerinden Yapılan Kazandırmalar ........................ 100

d. Ahlaki Yükümlülüğün Yerine Getirilmesi İçin Yapılan

Kazandırmalar ........................................................................... 101

e. Hayat Sigortasında Yasal Mirasçıların Lehdar Olması

Durumunda Kazandırmanın Denkleştirmeye Tabi Olup

Olamayacağına İlişkin Tartışmalar............................................. 102

E. Kazandırmanın Yasal Mirasçının Miras Payına Mahsuben Yapılmış

Olması..................................................................................................... 103

1. Genel Olarak .................................................................................... 103

2. Mirasbırakının Denkleştirmeye Yönelik İrade Beyanının Şekli ve

İçeriği................................................................................................ 105

3. Miras Payını Aşan Kazandırmaların Durumu.................................... 107

III. TMK. m. 669/II HÜKMÜNÜN KAPSAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ.............. 108

A. Hükmün Kapsamına İlişkin Görüşler ....................................................... 108

B. Görüşümüz ............................................................................................. 112

IV. DENKLEŞTİRMENİN TARAFLARI................................................................ 114

A. Denkleştirme Borçlusu............................................................................ 115

B. Denkleştirme Alacaklısı........................................................................... 117

1. Genel Olarak .................................................................................... 117

2. Sağ Kalan Eşin Durumu .................................................................... 118

V. DENKLEŞTİRME VE TENKİS KURUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI.............. 123


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM


TMK.M.565’TE DÜZENLENEN TENKİSE TABİ KAZANDIRMALAR

I. DENKLEŞTİRMEYE TABİ OLMASI GEREKİRKEN DENKLEŞTİRMEDEN

KURTULAN KAZANDIRMALAR (TMK.m.565/b.1) ...................................... 127

A. Genel Olarak ........................................................................................... 127

B. Mirasbırakanın, Mirasçılık Sıfatını Kaybeden Yasal Mirasçıya Miras

Payına Mahsuben Yapmış Olduğu Sağlararası Kazandırmalar................ 129


12 İçindekiler

1. Genel Olarak .................................................................................... 129

2. TMK.m.565/b.1 ile TMK.m.670 Arasındaki İlişki.............................. 130

C. Mirasbırakan Tarafından Denkleştirmeden Muaf Tutulan

Kazandırmalar......................................................................................... 131

II. MİRAS HAKLARININ ÖLÜMDEN ÖNCE TASFİYESİ AMACIYLA YAPILAN

KAZANDIRMALAR....................................................................................133

A. Genel Olarak........................................................................................... 133

B. Mirastan Feragat Sözleşmesine İlişkin Genel Açıklamalar...................... 134

1. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Tanımı ve Amacı........................... 134

2. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Hukuki Niteliği.............................. 137

3. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Türleri .......................................... 138

C. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Tasarruf Özgürlüğüne Etkisi................ 140

D. Mirastan İvazlı Feragat Halinde Tenkise Esas Terekenin

Hesaplanması ......................................................................................... 142

E. Feragat Sözleşmesinde Verilen İvazın Tenkisi ........................................ 144

1. Genel Olarak .................................................................................... 144

2. Feragat Karşılığı Verilen İvazın Tenkisinde Sıra................................ 145

3. Feragat Karşılığı Verilen İvazın Tenkisine İlişkin Özel Hükümler ...... 145

a. Tenkise Tabi Olacak Miktarın Belirlenmesi ............................... 145

b. Feragat Eden Mirasçının Yeniden Mirasçı Sıfatına Sahip

Olma İmkanı.............................................................................. 148

III. BELİRLİ NİTELİKLERE SAHİP BAĞIŞLAMALAR.............................................149

A. Genel Olarak........................................................................................... 149

B. Hükmün Kişi Bakımından Uygulama Alanının Belirlenmesi.................... 150

C. Hükmün Konu Bakımından Uygulama Alanının Belirlenmesi................. 151

1. Genel Olarak .................................................................................... 151

2. Bağışlamalar..................................................................................... 152

a. Bağışlamanın Tanımı ve Konusu................................................ 152

b. Bağışlama Niteliğinde Olmayan Karşılıksız Kazandırmalar........ 154

aa. Genel Olarak ...................................................................... 154

bb. Bağışlama Niteliğinde Olmayan Karşılıksız

Kazandırmaların TMK.m.565/b.3 Kapsamında Tenkise

Tabi Olup Olamayacağına İlişkin Görüşlerin

İncelenmesi........................................................................ 154

aaa. Genel Olarak ........................................................... 154


İçindekiler 13

bbb. Ahlaki Ödevin İfasına İlişkin Olarak Doktrinde

İleri Sürülen Görüşler .............................................. 156


c. TMK.m.565/b.3 Kapsamında Tenkise Konu Olabilecek

Bağışlama Türleri....................................................................... 160

aa. Karma Bağışlamalar ........................................................... 160

aaa. Genel Olarak............................................................ 160

bbb. Karma Bağışlamanın Uygulamada Görünüm

Şekilleri.................................................................... 163

ccc. Karma Bağışlamanın Muvazaalı Sözleşmelerden

Ayırt Edilmesi .......................................................... 164

ddd. Karma Bağışlamalarda Tenkise Tabi Kazandırma

Miktarının Belirlenmesi ........................................... 166

bb. Gizli Bağışlamalar ............................................................... 167

cc. Mükafatlandırıcı Bağışlamalar (Remuneratorische

Schenkungen) .................................................................... 169


D. Mirasbırakanın Serbestçe Dönme Hakkını Saklı Tutarak Yaptığı

Bağışlamalar............................................................................................ 170

1. Serbestçe Dönme Hakkı Saklı Tutulan Bağışlama Kavramı .............. 170

2. Serbestçe Dönme Hakkı Saklı Tutulan Bağışlamaların Kapsamı....... 171

E. Mirasbırakanın Ölümünden Önceki Bir Yıl İçinde Adet Üzere Verilen

Hediyeler Dışında Yapmış Olduğu Bağışlamalar......................................... 176

IV. MİRASBIRAKANIN SAKLI PAY KURALLARINI ETKİSİZ KILMAK

AMACIYLA YAPTIĞI AÇIK OLAN KAZANDIRMALAR ................................... 179

A. Genel Olarak ........................................................................................... 179

B. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla Yapılan

Kazandırmaların Kapsamı ....................................................................... 180

C. Koşulları .................................................................................................. 184

1. Saklı Payı İhlal Etme Koşulu (Objektif Koşul).................................... 184

2. Kazandırmanın Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla

Yapılmış Olması (Subjektif Koşul)..................................................... 186

a. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılma Amacı.................................... 186

b. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılma Amacının İspatı..................... 187

aa. Genel olarak....................................................................... 187

bb. Kazandırmanın Yapıldığı Tarihte Saklı Paylı Mirasçının

Mevcut Olmamasının Saklı Payı İhlal Kastına Etkisi ........... 189

D. Muris Muvazaasının TMK.m.565/b.4 ile İlişkisi ...................................... 192


14 İçindekiler

1. Muvazaa Kavramına İlişkin Genel Açıklamalar ................................ 192

a. Muvazaanın Tanımı ve Türleri................................................... 192

b. Muvazaanın Yaptırımı ............................................................... 194

c. Muvazaanın İspatı..................................................................... 196

aa. Taraflar Açısından .............................................................. 196

bb. Üçüncü Kişiler Açısından.................................................... 199

2. Muris Muvazaasına İlişkin Genel Açıklamalar.................................. 200

3. Muris Muvazaasının Unsurları ......................................................... 203

4. Muris Muvazaasının Konu Bakımından Uygulama Alanı.................. 204

5. Muris Muvazaası ile Taraf Muvazaası (TBK.m.19) Arasındaki

Farklar.............................................................................................. 209

a. Amaç Yönünden Farklar............................................................ 209

b. İspat Yönünden Farklar ............................................................. 212

C. Taraf Sıfatı Yönünden Farklar.................................................... 213

6. Muvazaalı Olduğu Halde Muvazaa Sebebiyle Tapu Sicilinin

Düzeltilmesi Davası ve Tenkis Davasına Konu Olmayan

Kazandırmalar.................................................................................. 214

7. 1974 Tarihli Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı’na Getirilen

Eleştiriler.......................................................................................... 216

8. Görüşümüz ...................................................................................... 218


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

DİĞER TENKİSE TABİ KAZANDIRMALAR


I. GENEL OLARAK........................................................................................221

II. HAYAT SİGORTASI SATIN ALMA DEĞERİ ...................................................221

A. Genel Olarak........................................................................................... 221

B. Hayat Sigortasına İlişkin Genel Açıklamalar............................................ 222

1. Hayat Sigortası Türleri ..................................................................... 222

2. Hayat Sigortasında Sigortalı, Sigorta Ettiren ve Lehdar

Kavramları........................................................................................ 224

3. Sigorta Primi, Sigorta Bedeli ve Satın Alma Değeri Kavramları........ 225

C. Hayat Sigortası Satın Alma Değerinin Tenkise Tabi Tutulma

Koşulları.................................................................................................. 225

1. Mirasbırakanın Ölümü İhtimaline Karşı Kurulmuş Bir Hayat

Sigortasının Varlığı ........................................................................... 226


İçindekiler 15

2. Sigorta Ettirenin Mirasbırakan Olması ve Sigorta Primlerinin

Mirasbırakan Tarafından Ödenmiş Olması ...................................... 228

3. Hayat Sigortasının Karşılıksız Olarak Üçüncü Kişi Lehine

Yapılmış Olması veya Üçüncü Kişiye Devredilmesi .......................... 228

a. Genel Olarak.............................................................................. 228

b. Üçüncü Kişinin Hayat Sigortasında veya Daha Sonra Lehdar

Olarak Belirlenmesi ................................................................... 229

c. Mirasbırakanın Sigortacıya Karşı Olan Talep Hakkını

Alacağın Temliki Yoluyla Üçüncü Kişiye Devretmesi ................. 231

d. Mirasbırakanın Sigortacıya Karşı Olan Talep Hakkını Ölüme

Bağlı Tasarrufla Üçüncü Kişiye Vasiyet Etmesi .......................... 231

4. Sigorta Alacağının Mirasbırakanın Ölümü Anında Satın Alma

Değerine Sahip Olması ..................................................................... 233

III. MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİNİN TENKİSİ................................................... 234

A. Genel Olarak ........................................................................................... 234

B. Sağ Kalan Eşin Mal Rejiminden Doğan Alacağı ile Miras Payı

Arasındaki İlişki ....................................................................................... 236

C. Artık Değere Katılma Oranını Değiştiren Mal Rejimi Sözleşmelerinin

Tenkisi (TMK.m.237/II) ........................................................................... 238

1. Genel Olarak .................................................................................... 238

2. Mal Rejimi Sözleşmesine İlişkin Genel Açıklamalar.......................... 239

a. Mal Rejimi Sözleşmesinin Şekli.................................................. 239

b. Mal Rejimi Sözleşmesinin Kapsamı ........................................... 240

c. Evliliğin Sona Erme Sebepleri Açısından Mal Rejimi

Sözleşmesi ................................................................................. 244

d. Mal Rejimi Sözleşmesinin Hukuki Niteliği.................................. 245

3. TMK.m.237/II İle Ortak Olmayan Altsoya Getirilen Koruma............ 248

4. Mal Rejimi Sözleşmesi Karşısında Ortak Olmayan Altsoy

Dışındaki Saklı Paylı Mirasçıların Durumu ........................................ 249

SONUÇ.................................................................................................................. 255

KAYNAKÇA............................................................................................................ 263

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.