Bedensel Zararların Tazmininde Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası

Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Gülşah ULUBAY
ISBN: 9786257595865
194,40 TL 216,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Gülşah ULUBAY
Baskı Tarihi 2021/07
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 160

1. Araştırmanın Konusu

Çalışmamızın konusunu “Bedensel Zararların Tazmininde Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası” oluşturmaktadır.

Bedensel zararlar, Türk Borçlar Kanunu1 m. 54 hükmünde düzenlenmiştir. Bu hüküm hem sözleşme dışı sorumlulukta hem de sözleşme sorumluluğunda uygulanmaktadır; ayrıca sebep sorumluluklarıyla özel kanunlarda düzenlenmiş tehlike sorumluluklarında da uygulama alanı bulmaktadır. Türk Borçlar Kanunu m. 54’te sayılan bedensel zararlar; tedavi giderleri, kazanç kaybı, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar ve ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararlardır. Bedensel zararlar ile bu zararlara ilişkin tazminatın belirlenmesinde rol oynayan indirim sebepleri ve bedensel zararların hesaplanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.

Karayolları zorunlu mali sorumluluk sigortasına (KZMSS) ilişkin hükümler, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun2 “Hukuki Sorumluluk ve Sigorta” başlıklı sekizinci kısmının “Sigorta” başlıklı ikinci bölümünde m. 91-111 arasında düzenlenmiştir. Zorunlu mali sorumluluk sigortası, özellikle trafik kazalarında tehlike sorumluluğunun kabul edilmesi ve zarar görene zararının tamamının ödenmesi gereğinin bir sonucu olarak ortaya atılmış ve benimsenmiştir. Zorunlu mali sorumluluk sigortasının amacı, üçüncü kişilerin trafik kazası dolayısıyla uğrayacakları zararların kolayca tazmin edilmesinin sağlanması ve zarardan sorumlu olan işletenin kaza riskine karşı ekonomik bakımdan korunmasıdır.

Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının (Genel Şartlar), 01.06.2015 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte KTK’nın 90, 92 ve 99. maddelerinde 26.04.2016 değişiklikler yapılmıştır. Genel Şartlarda son değişiklik 20.03.2020 tarihinde yapılmıştır. Çalışmamızda hem Karayolları Trafik Kanunu’nda hem de Genel Şartlarda yapılan değişiklikler incelenecektir.

2. Araştırmanın Amacı ve Önemi

Gelişen teknolojiyle birlikte motorlu araç sayısının artmasına bağlı olarak birçok sorun ortaya çıkmaktadır. Bunlardan en önemlisi trafik kazaları sonucu meydana gelen can kayıpları ve yaralanmalardır.

Çalışmamızın amacı trafik kazası sonucu meydana gelen bedensel zararların neler olduğunu; nasıl belirleneceğini, hangi zararlardan ne oranda zorunlu mali sorumluluk sigortacısının sorumlu olduğunu Karayolları Trafik Kanunu ile Genel Şartlar çerçevesinde doktrin ve uygulama açısından eleştirisel bir şekilde incelemektir.

3. Araştırmanın Kapsam ve Yöntemi

Bedensel bütünlüğün ihlalinden doğan maddi zararlara bedensel zarar denilmektedir. Çalışmamızda bedensel zararlar, trafik kazaları sonucu meydana gelen maddi zararlar olarak sınırlandırılmıştır. Bu nedenle bedensel bütünlüğün ihlali sonucu meydana gelen manevi zarar ile ölüm halinde meydana gelen maddi zarar konuları çalışmamızın kapsamı dışında kalmaktadır.

Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın ilk bölümünde zarar, tazminat ve sorumluluk kavramları ana hatları ile ele alınacaktır. İkinci bölümde, bedensel bütünlüğün ihlalinden doğan maddi zararlar, bedensel zararların hesaplanması, bedensel zararların belirlenmesinde rol oynayan indirim sebepleri ile Türk Borçlar Kanunu m. 55 hükmünün buradaki işlevi konuları ayrıntılı bir şekilde incelenecektir. Çalışmamızın son bölümünde ise zorunlu mali sorumluluk sigortası doktrin ve uygulama bakımından ele alınacaktır.

İÇİNDEKİLER


ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7

TEŞEKKÜR ................................................................................................................. 9

İÇİNDEKİLER............................................................................................................ 11

KISALTMALAR......................................................................................................... 17

GİRİŞ ...............................................................................................................19


BİRİNCİ BÖLÜM


GENEL OLARAK ZARAR, TAZMİNAT VE SORUMLULUK KAVRAMLARI

I. GENEL OLARAK ZARAR ..............................................................................21

A. KAVRAM.................................................................................................... 21

B. ZARARIN HUKUKİ NİTELİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER..................................... 22

1. TABİİ ZARAR GÖRÜŞÜ ........................................................................ 22

2. MENFAAT GÖRÜŞÜ............................................................................ 23

3. NORMATİF ZARAR GÖRÜŞÜ............................................................... 23

C. MADDİ ZARAR........................................................................................... 24

1. GENEL OLARAK MADDİ ZARAR........................................................... 24

2. BAŞLICA MADDİ ZARAR ÇEŞİTLERİ ..................................................... 26

a. Doğrudan Zarar-Dolaylı Zarar...................................................... 26

b. Kişiye Verilen Zarar, Şeye Verilen Zarar ve Diğer Zararlar........... 27

c. Yansıma Zarar.............................................................................. 28

d. Fiili Zarar ve Yoksun Kalınan Kâr.................................................. 29

e. Menfi Zarar ve Müspet Zarar ...................................................... 30

D. MANEVİ ZARAR......................................................................................... 31

II. GENEL OLARAK TAZMİNAT KAVRAMI ........................................................32

III. GENEL OLARAK SORUMLULUK...................................................................34

A. KAVRAM.................................................................................................... 34

B. KUSUR SORUMLULUĞU (DAR ANLAMDA HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU)....... 35

1. FİİL (EYLEM)........................................................................................ 35

2. ZARAR................................................................................................. 36


12 İçindekiler

3. İLLİYET BAĞI ....................................................................................... 36

4. KUSUR................................................................................................ 38

5. HUKUKA AYKIRILIK............................................................................. 41

a. Genel Olarak ............................................................................... 41

b. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller................................... 42

(1). Zarar Görenin Rızası ............................................................. 42

(2). Haklı Savunma...................................................................... 44

(3). Zorunluluk Hali ..................................................................... 46

(4). Yasal Bir Yetkinin Kullanılması.............................................. 48

(5). Hakkını Kendi Gücüyle Koruma ............................................ 49

C. KUSURSUZ SORUMLULUK ........................................................................ 49


İKİNCİ BÖLÜM


BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDEN DOĞAN

ZARARLAR (BEDENSEL ZARARLAR)


I. BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİ ................................................................55

II. BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDEN DOĞAN MADDİ ZARARLAR .............56

A. GENEL OLARAK ......................................................................................... 56

B. TEDAVİ GİDERLERİ .................................................................................... 57

C. KAZANÇ KAYBI .......................................................................................... 60

D. ÇALIŞMA GÜCÜNÜN AZALMASINDAN YA DA YİTİRİLMESİNDEN

DOĞAN KAYIPLAR..................................................................................... 62

E. EKONOMİK GELECEĞİN SARSILMASINDAN DOĞAN ZARARLAR ............... 64

III. BEDENSEL ZARARLARIN TAZMİNİNDE ROL OYNAYAN İNDİRİM SEBEPLERİ.......67

A. GENEL OLARAK ......................................................................................... 67

B. ZARAR SORUMLUSUNA İLİŞKİN İNDİRİM SEBEPLERİ ................................ 68

1. ZARAR SORUMLUSUNUN HAFİF KUSURU.......................................... 68

2. ZARAR SORUMLUSUNUN YOKSULLUĞA DÜŞECEK OLMASI............... 71

C. ZARAR GÖRENE İLİŞKİN İNDİRİM SEBEPLERİ ............................................ 72

1. ZARAR GÖRENİN RIZASI ..................................................................... 72

2. ZARAR GÖRENİN KUSURU ................................................................. 73

D. TAKDİRE BAĞLI İNDİRİM SEBEPLERİ ......................................................... 76

1. GENEL OLARAK .................................................................................. 76

2. TARAFLARIN EKONOMİK DURUMU ................................................... 76


İçindekiler 13

3. HATIR İŞLERİ....................................................................................... 77

4. BEKLENMEDİK DURUM ...................................................................... 79

5. ZARAR GÖRENİN BEDENSEL YATKINLIĞI ............................................ 80

6. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN KUSURU ................................................................. 81

7. ZARAR GÖRENİN SORUMLU OLDUĞU İŞLETME TEHLİKESİ ................ 82

8. TAKDİRE BAĞLI DİĞER İNDİRİM SEBEPLERİ ........................................ 82

a. Zayıf İlliyet Bağı ........................................................................... 82

b. Kişisel Tanışıklık ........................................................................... 83

c. Yeterli Tedbir Almış Olmak.......................................................... 83

d. Zararın Önceden Tahmin Edilemeyecek Miktarda Olması .......... 84

IV. BEDENSEL ZARARLARIN BELİRLENMESİNDE TBK M.55 HÜKMÜNÜN

İŞLEVİ........................................................................................................84


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM


MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

I. GENEL OLARAK MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK

SİGORTASI.................................................................................................87

II. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASININ TARAFLARI .........................89

A. SİGORTA ETTİREN (İŞLETEN) ..................................................................... 90

1. İŞLETEN KAVRAMI .............................................................................. 90

a. Gerçek İşletenler ......................................................................... 91

(1). Araç sahibi ............................................................................ 91

(2). Motorlu aracı mülkiyeti muhafaza kaydıyla satın alan......... 92

(3). Motorlu aracın uzun süreli kiracısı, ariyet ve rehin

alanı ...................................................................................... 93

b. Farazi İşletenler ........................................................................... 94

(1). Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar........... 94

(2). Yarış düzenleyicileri .............................................................. 95

(3). Çekicinin işleteni................................................................... 96

(4). Devlete ait araçlarla ve diğer kamu tüzel kişilerine ait

araçlar................................................................................... 97

(5). Motorlu aracı çalan ve gasbeden kişiler ............................... 97

B. SİGORTACI................................................................................................. 99

C. SİGORTALI ................................................................................................. 99


14 İçindekiler

III. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI KAPSAMINA GİREN

ARAÇLAR...................................................................................................99

IV. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASININ GEÇERLİ OLDUĞU

YERLER ....................................................................................................101

V. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASININ KAPSAMI DIŞINDA

KALAN HUSUSLAR ...................................................................................102

A. İŞLETENİN, EYLEMLERİNDEN SORUMLU TUTULDUĞU KİŞİLERE

KARŞI YÖNELTEBİLECEĞİ TALEPLER ........................................................ 103

B. İŞLETENİN YAKINLARININ MALLARINA GELEN ZARARLAR...................... 104

C. MOTORLU ARAÇ YARIŞLARINDAKİ YA DA YARIŞ DENEMELERİNDEKİ

KAZALARDAN DOĞAN ZARARLAR........................................................... 105

D. MOTORLU ARAÇTA TAŞINAN EŞYANIN UĞRAYACAĞI ZARARLAR .......... 106

E. MANEVİ TAZMİNATA İLİŞKİN TALEPLER ................................................. 107

F. ÇALINAN VEYA GASBEDİLEN MOTORLU ARACIN NEDEN OLDUĞU

ZARARLAR............................................................................................... 107

G. MOTORLU ARAÇLARLA İLGİLİ MESLEKİ FAALİYETTEN

KAYNAKLANAN ZARARLAR ..................................................................... 108

H. İŞLETİLME HALİNDE OLMAYAN MOTORLU ARACIN NEDEN

OLDUĞU ZARARLAR................................................................................ 109

İ. KAZADAN SONRA YAPILAN YARDIM ÇALIŞMALARINDAN DOĞAN

ZARARLAR............................................................................................... 111

J. İŞLETEN İLE MALİK ARASINDAKİ İLİŞKİDE ARACA GELEN ZARARLAR ...... 112

K. ÇEKİLEN ARAÇLARA GELEN ZARARLAR ................................................... 113

L. MOTORLU BİSİKLETLERİN SEBEP OLDUĞU ZARARLAR ........................... 113

M. HATIR İÇİN YARARLANMADAN DOĞAN ZARARLAR ................................ 113

N. HAK SAHİBİNİN KENDİ KUSURUNA DENK GELEN TAZMİNAT TALEPLERİ .... 116

O. İLGİLİLERİN, SİGORTALININ SORUMLULUK RİSKİ KAPSAMINDA

OLMAYAN TAZMİNAT TALEPLERİ ........................................................... 116

Ö. DOLAYLI ZARARLAR NEDENİYLE YÖNELTİLEBİLECEK TAZMİNAT

TALEPLERİ ............................................................................................... 117

P. ÇEVRESEL ZARARLARDAN İLERİ GELEN TALEPLER .................................. 118

R. DESTEKTEN YOKSUN KALAN HAK SAHİBİNİN, SİGORTALININ

SORUMLULUK RİSKİ KAPSAMINDA OLMAYAN DESTEK TAZMİNATI

TALEPLERİ İLE DESTEKTEN YOKSUN KALAN HAK SAHİBİNİN,

SİGORTALININ SORUMLULUK RİSKİ KAPSAMINDA OLMAKLA

BERABER DESTEK ŞAHSININ KUSURUNA DENK GELEN DESTEK

TAZMİNATI TALEPLERİ............................................................................ 118


İçindekiler 15

VI. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI KAPSAMINA GİREN

TEMİNAT TÜRLERİ ................................................................................... 119

A. SAĞLIK GİDERLERİ TEMİNATI .................................................................. 119

B. SÜREKLİ SAKATLIK TEMİNATI.................................................................. 123

VII. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE

TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ .............................................................. 129

A. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINDA SİGORTA ETTİRENİN

YÜKÜMLÜLÜKLERİ .................................................................................. 130

1. PRİM ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ......................................................... 130

2. İHBAR YÜKÜMLÜLÜĞÜ .................................................................... 131

B. SİGORTACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ.......................................................... 131

1. POLİÇE DÜZENLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ.............................................. 131

2. ZARAR GİDERİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ .................................................... 132

VIII. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINDA İŞLETENİN DEĞİŞMESİ ..... 133

IX. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINDAN YARARLANACAK

OLANLAR ................................................................................................ 134

X. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINDA SİGORTACININ

SORUMLULUĞUNU KALDIRAN NEDENLER................................................ 136

A. MÜCBİR SEBEP........................................................................................ 136

B. ZARAR GÖRENİN AĞIR KUSURU.............................................................. 138

C. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN AĞIR KUSURU ............................................................. 139

XI. MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN SORUMLULUĞUNU KALDIRAN VEYA

DARALTAN ANLAŞMALAR VE İBRALARIN GEÇERLİLİĞİ.............................. 139

XII. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI ................. 141

XIII. SİGORTACIYA BAŞVURMA....................................................................... 143

XIV. SİGORTA TAZMİNATININ ÖDENMESİ....................................................... 145

XV. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU VE ZORUNLU MALİ SORUMLULUK

SİGORTASI GENEL ŞARTLARINA GÖRE SİGORTACININ RÜCU HAKKI.......... 147

SONUÇ .......................................................................................................... 151

KAYNAKÇA .................................................................................................... 155

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.