Demiryolu İşletenin Sözleşme Dışı Sorumluluğu

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Ayşe EROL
ISBN: 9786050503876
297,50 TL 350,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ayşe EROL
Baskı Tarihi 2018/12
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

TH189
Türk Sorumluluk Hukukuna Göre Demiryolu İşletenin Sözleşme Dışı Sorumluluğu
Dr. Ayşe EROL
2018/12 1. Baskı, XXIV+197 Sayfa,   
ISBN 978-605-05-0387-6


İÇİNDEKİLER

Sayfa

ÖNSÖZ5

İÇİNDEKİLER7

KISALTMALAR13

BİBLİYOGRAFYA15

DİĞER KAYNAKLAR27

GİRİŞ31

BİRİNCİ BÖLÜM
DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINA ÖZGÜ
TEMEL KAVRAMLARA GENEL BAKIŞ

I.DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI37

A.GENEL OLARAK…37

B.DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞINA İLİŞKİN
MEVZUAT39

II.DEMİRYOLU ARACI40

A.TANIMI VE ÖZELLİKLERİ40

1) Tanımı40

2) Özellikleri42

B.ÇEŞİTLERİ43

1)Ağır Raylı Sistemler44

a) Banliyö Treni44
b)Metro46

2)Hafif Raylı Sistemler (Hafif Metro)47

3)Tramvay48

4)Monoray (Havaray) 49

III. DEMİRYOLU İŞLETENİ50

A. GENEL OLARAK İŞLETEN50

1)Türk Borçlar Kanunu’na Göre İşleten51

2) Karayolları Trafik Kanunu’na Göre İşleten52

a)Genel Olarak52
b)İşleten Çeşitleri53
aa)Gerçek İşleten53

aaa)Demiryolu Aracının Sahibi54

bbb)Demiryolu Aracının Kiracısı,
Âriyet Alanı veya Rehin Alanı57

ccc)Demiryolu Aracını Mülkiyeti
Muhafaza Kaydıyla Satın Alan60

ddd)Yolcu Taşımacılığı Yapan Firmalar60

bb)Farazî İşleten62

aaa)Demiryolu Aracını Çalan ve
Gasbeden62

bbb)Demiryolu Aracını Tamir,
Bakım ve Benzerî Amaçlarla
Devralan63

B. DEMİRYOLU İŞLETENİN TÜRK HUKUKUNA
GÖRE KAPSAMI64

1) Demiryolu Altyapı İşletmecisi
(TCDD Genel Müdürlüğü) ve Demiryolu Tren İşletmecisi (TCDD Taşımacılık A. Ş.)64

2)Şehir İçi Raylı Toplu Taşıma İşletmecisi
(Belediyeler ve Diğer İşletenler)68

İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK

I.SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUĞUN HUKUKÎ
 NİTELİĞİ71

A.GENEL OLARAK SORUMLULUK SEBEPLERİ71

1)Kusur Sorumluluğu72

2)Sebep Sorumluluğu (Kusursuz Sorumluluk)73

a)Olağan Sebep Sorumluluğu
(Olağan Kusursuz Sorumluluk) 73
b)Tehlike Sorumluluğu75
aa)Genel Olarak75
bb)TBK. m. 71’in Değerlendirilmesi80
cc)Diğer Ülkelerin Hukuk Sistemlerinde
Tehlike Sorumluluğu86

aaa)Genel Olarak86

bbb)Demiryolu İşletenin Sorumluluğunu Düzenleyen Özel Kanunlar87

dd)Demiryolu İşletenin Sorumluluğunun
Özel Bir Tehlike Kanunu ile
Düzenlenmesinin Gerekliliği91

B.İDARENİN SORUMLULUĞU98

C.DEMİRYOLU İŞLETENİN SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUĞUNUN HUKUKÎ NİTELİĞİ101

1)Hemzemin Geçit Dışında Meydana Gelen
Tren Kazaları, Metro Kazaları ve
Karayolu Dışında Seyreden Tramvay Kazalarında103

a) İşleten Olarak Şirketlerin ve Gerçek Kişilerin Sorumluluğunun Hukukî Niteliği103
b) Devlet Demiryolları ve Belediyelerin Sorumluluğunun Hukukî Niteliği108
aa)Üçüncü Kişilerin Şahısvarlığı
Zararları Açısından108
bb)Üçüncü Kişilerin Malvarlığı Zararları Açısından111

2)Hemzemin Geçitte Meydana Gelen
Tren Kazaları ve Karayolu Üzerindeki Raylarda Seyreden Tramvay Kazalarında114

a)Karayolları Trafik Kanununun Uygulama
Alanı114
aa)Genel Olarak 114
bb)Trenin Karayolları Trafik Kanunundaki
Yeri119
cc) Tramvayın Karayolları Trafik Kanunundaki Yeri123
b) Karayolları Trafik Kanunundaki Sorumluluk Sebepleri125
aa)Tehlike Sorumluluğu125
bb)Kusur Sorumluluğu ve Olağan Sebep Sorumluluğu127

II.DEMİRYOLU İŞLETENİN SÖZLEŞME DIŞI
 SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI130

A.TÜRK BORÇLAR KANUNU AÇISINDAN
(TBK. m. 71 KAPSAMINDA)130

1)Demiryolu Aracının İşletilmesi131

2)Zarar133

a)Genel Olarak133
b)Maddî Zarar134
aa)Şahsa Verilen Zarar135
bb)Eşyaya Verilen Zarar136
cc)Diğer Zararlar136
dd)Demiryolu Aracının Gürültüsünün
Neden Olduğu Zarar137
c)Manevî Zarar140

3)Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağı141

4)Zararın Üçüncü Kişilere Verilmiş Olması144

a)Genel Olarak144
b)Üçüncü Kişi Kavramı144
c)İşletene Karşı Üçüncü Kişi Sayılmayan
Kimseler145
aa)Demiryolu Aracında Yolcu Taşıma Sözleşmesine Göre Taşınan Yolcular145
bb)Ücretsiz Taşınan Yolcular147
cc)Kaçak Yolcular148
dd)İşletenin Yardımcıları149

B.KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU AÇISINDAN (KTK.m.85/f.1 KAPSAMINDA)150

1)Demiryolu Aracının Hemzemin Geçitte veya
Karayolu Üzerindeki Raylarda İşletilmesi151

2) Zarar154

3)Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağı156

C.İDARE HUKUKU KURALLARI AÇISINDAN158

1)Demiryolu Aracının Hemzemin Geçit Dışında veya Karayolu Dışındaki Raylarda İşletilmesi158

2)Hizmet Kusuru veya Görev ile Bağlantılı
Kişisel Kusur158

3)Malvarlığı Zararı158

4)Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağı159

III.DEMİRYOLU İŞLETENİN SÖZLEŞME DIŞI
 SORUMLULUĞUNUN KAPSAMI159

IV.DEMİRYOLU İŞLETENİN SÖZLEŞME DIŞI
 SORUMLULUĞUNU AZALTAN VEYA
 ORTADAN KALDIRAN SEBEPLER167

A.GENEL OLARAK167

B.TÜRK BORÇLAR KANUNUNA GÖRE171

1)Mücbir Sebep171

2)Zarar Görenin Ağır Kusuru174

3)Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru178

C.KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNA GÖRE180

1)Mücbir Sebep180

2)Zarar Görenin Ağır Kusuru180

3)Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru182

D.İDARE HUKUKUNA GÖRE183

1)Mücbir Sebep183

2)Beklenmeyen Hal183

3)Zarar Görenin Kusuru183

4)Üçüncü Kişinin Kusuru183

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAZMİNAT DAVASINDA YARGILAMA USULÜ

I.DAVADA TARAFLAR185

A.DAVACI 185

B.DAVALI 186

1)Genel Olarak 186

2)Birden Fazla Sorumlu Bulunması Halinde187

a)Genel Olarak187
b)Türk Borçlar Kanununa Göre188
aa)Birden Fazla İşletenin Müteselsil
Sorumluluğu188
bb)İşleten, İşletme Sahibi ile
Aracı Kullananın Müteselsil Sorumluluğu190
c)Karayolları Trafik Kanununa Göre192
aa)Müteselsil Sorumluluk192
bb)Sorumlulukların Karşılaşması199

II.GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME202

A.GÖREVLİ MAHKEME202

1)Adlî Yargıda202

2)İdarî Yargıda205

B.YETKİLİ MAHKEME207

1)Adlî Yargıda207

2)İdarî Yargıda208

III.DAVA AÇMA SÜRESİ209

A.ZAMANAŞIMI209

1)Türk Borçlar Kanununa Göre209

2)Karayolları Trafik Kanununa Göre214

B.HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE216

IV.İSPAT YÜKÜ216

V.YABANCILIK UNSURU İÇEREN
 DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI KAZALARINDA
 UYGULANACAK HUKUK220

SONUÇ223

KAVRAM ENDEKSİ237

MADDE ENDEKSİ243

 

ÖNSÖZ

“Türk Sorumluluk Hukukuna Göre Demiryolu İşletenin Sözleşme Dışı Sorumluluğu” başlıklı bu eserde öncelikle, demiryolu taşımacılığı, demiryolu aracı ve demiryolu işleteni hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Eserde genel olarak, demiryolu işletmesinin hangi gerekçelerle önemli ölçüde tehlike arz eden bir işletme olduğu ve demiryolu araçlarından kaynaklanan tehlike sorumluluğunun karakteristik rizikosu değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda, Almanya, İsviçre ve Avusturya hukuklarında olduğu gibi özel bir Demiryolu Kanunu’nun ülkemiz açısından da ihtiyaç olduğuna dair kanaatimiz açıklanmıştır.

Demiryolu işletenin sözleşme dışı sorumluluğunun hukukî niteliği ve şartları, mevcut kanunî düzenlemeler doğrultusunda, hemzemin ge­çit dışında meydana gelen tren kazaları, karayolu dışında seyreden tramvayın sebebiyet verdiği kazalar ve metro kazaları ile hemzemin geçitte meydana gelen tren kazaları ve karayolu üzerindeki raylarda seyreden tramvayın sebebiyet verdiği kazalar olarak ikili bir ayrım yapılmak suretiyle incelenmiştir.

Demiryolu araçlarının sebebiyet verdiği demiryolu kazaları sonucu zarara uğrayan üçüncü kişilerin, demiryolu işleteni ve diğer sorumlulara yöneltecekleri maddî-manevî tazminat davalarını hangi hukukî sebeplere dayanarak, hangi mahkemelerde ve hangi sürelerde açmaları gerektiğine de ayrıca değinilmiştir.

Bu eserin temelini, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Medenî Hukuk Anabilim Dalı’nda yürütülen doktora tezi oluşturmaktadır. 22 Ocak 2018 tarihinde savunulup oybirliğiyle kabul edilen tez, doktora tez jürisinde yer alan değerli hocaların görüş ve önerileri doğrultusunda gözden geçirilerek yayıma sunulmuştur.

Çalışma konusunun belirlenmesinde ve yürütülmesi sırasında engin bilgisini ve tecrübesini esirgemeyen, hayata bakışından akademik ve insanî değerler yönüyle feyzaldığım, bilgisi ve tavrı ile yoluma ışık tutan eşsiz hocam Prof. Dr. Hasan İŞGÜZAR’a bu vesileyle sonsuz şükranlarımı sunmayı bir borç bilirim.

Tez savunma jürimde yer alan, değerli görüş ve önerileriyle çalışmama katkı sunan kıymetli hocalarım Prof. Dr. Muharrem ÖZEN’e; Prof. Dr. Mehmet DEMİR’e; Prof. Dr. Fadıl ÜNAL’a ve Prof. Dr. Erkan KÜÇÜKGÜNGÖR’e ayrıca teşekkürlerimi sunarım.

Vakit ayırarak tezimi inceleyen, değerli görüş ve önerileriyle çalışmanın oluşmasına ve gelişmesine katkı sağlayan, hiç unutmayacağım desteği için kıymetli hocam Prof. Dr. Hasan PETEK’e gönülden teşekkür ederim.

Değerli akademik katkıları ve yardımlarından dolayı Dr. Adem YELMEN’e; Dr. Tuğçe ORAL’a ve Arş. Gör. Zehra Betül KULP’a ayrıca teşekkürlerimi sunarım.

Bu çalışmanın hazırlanması sırasında gösterdikleri destek ve anlayış için başta“iyi ki varlar” dediğim canım ailem olmak üzere; desteklerini esirgemeyen sevgili arkadaşlarım Av. Ceren Diner YOZGATLI ve Psikolog Dr. Burcu SEVİM’e ve burada isimlerine tek tek yer veremediğim ancak bu zorlu yolda benimle birlikte yürüyen, ellerinden geldiğince destek veren, yüreklendiren tüm değerli dostlarıma ve meslektaşlarıma teşekkürlerimi sunarım.

Bu eserin kısa sürede titizlikle basılmasını sağlayan Yetkin Kitabevi yöneticileri Y. Ziya GÜLKÖK ve Muharrem BAŞER’e ve diğer tüm çalışanlarına da özverili çalışmalarından dolayı ayrıca teşekkür ederim.

 

Ekim 2018                                                         Dr. Ayşe EROL

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.