Kasko Sigortası

Kasko Sigortası

Ümit MÜDERRİSOĞLU

2020/07 1. Baskı, 640 Sayfa

ISBN 978-975-02-5991-3

Mal sigortaları arasında yer alan Kasko sigortaları konusunda, uygulamaya dönük, daha çok hukukçulara hitap eden bir eserin eksikliğini telafi etmeyi amaçlayan bu eser, alanındaki bir boşluğu doldurmayı ümit etmektedir.

Kasko sigortaları, uygulamada en çok karşılaşılan sigorta türlerindendir. İsteğe bağlı bir sigorta türü olmasına rağmen, kara araçlarındaki maddi hasarların karşılanmasında çok önemli bir işleve sahiptir.

Kasko sigortaları, kara araçlarının hasar görmemesinde menfaati bulunan ve araç üzerinde ayni, ya da şahsi hakları bulunan şahısların, bu menfaatlerini sigortalamaktadır.

Kasko sigortalarına eklenebilen İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası (İMMS) ile Ferdi Kaza Sigortası gibi ek sigorta teminatları, birleşik kasko sigortacısının üçüncü şahısların zararlarını tazmin etmeye de imkan tanımaktadır. Kasko sigortalarına birleşik kasko sigorta poliçesi tanımlaması altında eklenebilen bu tarz sigortalar ve teminatlarına da kitapta yer verilmeye çalışılmıştır.

Kitap, özellikle hukuk uygulamasına dönük olduğu için; öğretideki tartışmalara girilmemiş, mevzuat ve özellikle yüksek yargı uygulaması ekseninde hukuk normlarının nasıl uygulandığı ve uygulanması gerektiği, Yargıtay kararlarıyla açıklanmaya çalışılmıştır.

Kasko sigortalarının özelliği itibariyle uygulamanın anlaşılabilmesinde yasa hükümleri yeterli olmamaktadır. Kasko sigortalarında genel şartlar adı altında idari düzenlemeler de taraflar için bağlayıcıdır. Yasalardan- yönetmeliklere oradan genel ve özel şartlara uzanan bir yelpazeye dağılan sigorta hukukunda nihai belirleyici olan, hukuk normlarının uygulamada nasıl algılandığı ve değerlendirildiğidir.

Toplumda ve ekonomik hayatta meydana gelen rizikolar sonucu oluşan zararların, aynı risklere muhatap kimselerden toplanan primlerle finanse edilmesini amaçlayan sigorta kavramı, sektörde yer alan sınırlı sayıdaki sigorta şirketlerinin uygulamaları ile de şekillenmektedir. Kitapta sigorta şirketlerinin uygulamalarına de yer verilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda sigorta şirketlerinin kasko sözleşmelerine teminatın türüne göre ekledikleri klozlar da kitap ta yer almaktadır.

	Kasko Sigortaları
	İMSS Sigortaları
	Ferdi Kaza Sigortaları
	Hukuki Koruma Sigortaları
	Seyahat Araç Destek Sigortaları
	Kasko Klozları
	Kasko Teminatları
	Teminat Dışı Haller
	Kasko Davaları
	Yargıtay Kararları
	İlgili Mevzuat

İçindekiler

Önsöz  7

BİRİNCİ BÖLÜM

1. GENEL OLARAK SİGORTA KAVRAMI  21

2. SİGORTA TÜRLERİ  21

2.1. Zarar Sigortaları  22

2.1.1. Mal Sigortaları  22

2.1.2. Sorumluluk Sigortaları  22

2.2. Can Sigortaları  23

2.2.1. Hayat Sigortaları  23

2.2.2. Kaza Sigortaları  24

2.2.3. Hastalık ve Sağlık Sigortaları  24

3. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI  25

İKİNCİ BÖLÜM

1. KASKO SİGORTALARI  29

2. KASKO SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI  30

2.1. Sigortacı (Sigorta Eden)  31

2.2. Sigortalı (Sigorta Ettiren)  32

2.3. Sigorta Sözleşmesine Aracılık Edenler  33

2.3.1. Acenteler  33

2.3.2. Sigorta Brokerleri  42

3. KASKO SÖZLEŞMESİNİN KONUSU (SİGORTALANABİLİR MENFAAT)  45

3.1. Araç Maliki  46

3.2. İşleten  48

3.3. Sınırlı Ayni Hak Sahipleri (Rehin Hakkı Alacaklısı Daini Mürtehin)  51

3.4. Haciz Alacaklısı  59

4. KASKO SİGORTASINA KONU OLABİLECEK ARAÇLAR  61

4.1. Karayollarında Kullanma İzni Olan Motorlu Kara Taşıtları  62

4.1.1. Kara Taşıtları  62

4.1.2. Özellikli Kara Taşıtları  64

4.2. Karayollarında Kullanma İzni Olan Motorsuz Kara Taşıtları  66

4.3. Römorklar  66

4.4. Karavanlar  68

4.5. İş Makineleri  68

4.6. Lastik Tekerlekli Traktörler  69

4.7. Zirai Tarım Makineleri  70

5. KASKO SİGORTASINDA RİZİKOLAR  71

5.1. Kasko Sigortasında Standart–Temel Rizikolar  73

5.1.1. Sigortalanan Aracın Karayolunda Yahut Demiryolunda Kullanılan Motorlu ya da Motorsuz Araçlarla Çarpışması (Trafik Kazası)  73

5.1.2. Trafik Aracı Hareket Halindeyken ya da Dururken Aracı Kullananın İradesi Dışında Araca Ani ve Dış Etkiler Neticesinde Hareketli Yahut Sabit Bir Cismin Çarpması– ya da Aracın Böyle Bir Cisme Çarpması– Aracın Devrilmesi–Düşmesi–Yuvarlanması Gibi Kazalar  76

5.1.3. Üçüncü Kişilerin Kötüniyetli (Kasten) veya Muziplikle (Şaka Amaçlı) Gerçekleştirdikleri Hareketler Sonucu Oluşan Zararlar İle Fiil Ehliyeti Olmayan Kişilerin Verdikleri Zararlar  77

5.1.4. Aracın Yanması  79

5.1.5. Aracın veya Araç Parçalarının Çalınması Yahut Çalınmaya Teşebbüs Edilmesi Sonucu Oluşan Zararlar  82

5.2. Ek Sözleşmeyle Eklenebilecek Rizikolar  86

5.2.1. Türkiye Sınırları Dışında Gerçekleşen Olaylardan Meydana Gelen Zararlar  86

5.2.2. Grev, Lokavt, Kargaşalık İle Halk Hareketleri ve Bunları Önlemek ve Etkileri Azaltmak Üzere Yetkili Organlar Tarafından Yapılan Müdahaleler Sonucunda Meydana Gelen Zararlar  89

5.2.3. Terörle Mücadele Kanununda Belirtilen Terör Eylemleri veya Yetkili Organların Bu Eylemleri Önlemek ve Etkilerini Azaltmak Amacıyla Müdahaleleri Sonucu Oluşan Zararlar  90

5.2.4. Doğa Olayları Sonucu Meydana Gelen Zararlar  91

5.2.5. Sel ve Su Baskınından Meydana Gelen Zararlar  96

5.2.6. Araçta Sigara Benzeri Maddelerden Kaynaklanan Yangın Dışı Zararlar  97

5.2.7. Yetkili Olmayan Kişilere Çektirmekten Yahut Kurallara Uygun Olmayan Bir Şekilde Çekilmekten Kaynaklanan Zararlar  98

5.2.8. Araçta Oluşan Hasarın Giderilmesine Kadar Aracın Kullanım ve Gelir Kaybından Kaynaklanan Zararlar  100

5.2.9. Aracın Yasal ve İzinle Taşıdığı Patlayıcı–Parlayıcı ve Yakıcı Maddelerden Kaynaklanan Zararlar  101

5.2.10. Aracın İddia ve Yarışlara Katılması Sonucu Oluşan Yahut Bunlara Hazırlık Esnasında Meydana Gelen Zararlar  103

5.2.11. Araç Anahtarının Ele Geçirilmesiyle Aracın Çalınması veya Teşebbüsü Sonucu Oluşan Zararlar  103

5.2.12. Kaybolan ve Çalınan Anahtarlardan Dolayı Aracın Kilit Mekanizmasının Değiştirilmesinden Doğan Zararlar  107

5.2.13. Kemirgen Yahut Sözleşmeyle Belirtilen Hayvanların Verdiği Zararlar  107

5.2.14. Aracın Bakımındaki İhmallerden Kaynaklanan Zararlar  109

5.2.15. (Öngörülen Rizikoyla Bağlantılı Olmayan) Aracın Mekanik–Elektrik–Elektronik Donanımında Meydana Gelen Arızalar–Kırılmalar ve Lastiklerde Meydana Gelen Zararlar  111

5.2.16. Diğer Zararlar  112

5.2.16.1. Değer Kaybı Zararları  112

5.2.16.2. Kazanç–Gelir Kaybı  114

5.2.16.3. Sigorta Edilen Aracın Ayıbından Kaynaklanan Hasarlar  117

6. KASKO SİGORTASININ TEMİNAT ALTINA ALMADIĞI RİSKLER–ZARARLAR  120

6.1. Savaş–İstila–İhtilal–İsyan–Ayaklanma ve Bunlarla İlgili İnzibati ve Askeri Hareketler  120

6.2. Nükleer Zararlar  121

6.3. Kamu Otoritesi Kaynaklı Zararlar  122

6.4. Aracın Gerekli Sürücü Belgesine Sahip Olmayan Kimseler Tarafından Kullanılması Esnasında Meydana Gelen Zararlar  122

6.5. Aracın Uyuşturucu Madde ya da Alkol Kullanmış Kimseler Tarafından Kullanılması  131

6.6. Sigortalı ya da Onunla Bağlantılı Kimseler Tarafından Kasten Verilen Zararlar İle Sigortalının Birlikte Yaşadığı Yahut Eylemlerinden Sorumlu Olduğu Kimseler Tarafından Aracın Çalınması–Kaçırılması  136

6.7. Sigortalı Aracın Taşınma veya Çekilmesinden Kaynaklanan Zararlar  137

6.8. Rizikonun Aracın Ruhsatında Belirtilen İstiap Haddinin Aşılması Yoluyla Meydana Gelmesi  138

6.9. Terörist Eylemlerden Kaynaklanan ya da Bunları Önlemek–Etkilerini Azaltmak İçin Yetkili Makamların Müdahalesinden Kaynaklanan Biyolojik–Kimyasal Kirlenme–Bulaşma veya Zehirlenmeler Sonucu Oluşan Zararlar  140

6.10. (Tedavi veya Yardım Amaçlı Sağlık Kuruluşuna Gitme ya da Can Güvenliği Nedeniyle Ayrılma Gibi) Zorunlu Nedenler Dışında Teminat Dışı Kalan Alkollü veya Ehliyetsiz Araç Kullanma İhlallerinden Dolayı Kimliğin Tespit Edilmesini Engellemek Amacıyla Rizikonun Gerçekleştiği Yerden Uzaklaşma  142

6.11. Teminat Altına Alınmayan Diğer Haller  147

6.11.1. Sigorta Ettiren– Sigortalının Manevi Zararları  147

6.11.2. Rizikoda Kasıt ve Ağır Kusur  148

6.11.3. Diğer Haller  151

7. TEMİNAT ALTINA ALINAN RİSKLERE GÖRE KASKO TÜRLERİ  152

7.1. Dar Kasko  152

7.2. Kasko  153

7.3. Genişletilmiş Kasko  155

7.4. Tam Kasko  156

7.5. Özel Teminatlar İçeren Kasko Sigortaları  157

8. KASKO SİGORTASINA EKLENEBİLEN DİĞER SİGORTA TÜRLERİ  159

8.1. İhtiyari (İsteğe Bağlı) Mali Sorumluluk Sigortası  159

8.2. Ferdi Kaza Sigortaları  175

8.3. Hukuksal Koruma Sigortaları  187

8.4. Seyahat Araç Destek Sigortası  201

9. SİGORTA BEDELİ–RAYİÇ DEĞER  206

10. SİGORTA PRİMİ VE SİGORTACININ SORUMLULUĞUNUN BAŞLAMASI  208

11. SİGORTA SÜRESİ  209

12. SİGORTA TEMİNATINDA ÖZEL DÜZENLEMELER  209

13. TEBLİĞ– BİLDİRİM– BİLGİ TALEPLERİ VE ŞİKAYETLERİ YANITLAMA YÖNTEMİ  210

13.1. Tebliğ Yöntemi  210

13.2. Bildirim Yöntemi  210

13.3. Bilgi Talepleri ve Yakınmaların Yanıtlanması  210

14. KASKO SİGORTASINDA KLOZLAR  212

14.1. Hasarsızlık İndirimi Klozu  213

14.2. Enflasyondan Korunma Klozu  215

14.3. Eskisi Yerine Yenisi Klozu  216

14.4. Muafiyet Klozu  218

14.5. Rehinli Alacaklı Klozu  219

14.6. Araç Anahtarının Ele Geçirilmesi Suretiyle Aracın Çalınması Klozu  220

14.7. Aracın Kilit Mekanizmasının Değiştirilmesi Klozu  220

14.8. Kullanım Gelir Kaybı Klozu  221

14.9. Kıymet Kazanma İndirim İstisnası Klozu  221

14.10. Teminat Limitinin Devamlılığı Klozu  223

14.11. Araçta Bulunan Özel Eşyalar Klozu  223

14.12. Aksesuarlar, Görüntü– Ses Cihazları Klozları  224

14.13. İkame Araç Klozu  225

14.14. Yurtdışı Teminat Klozu  227

14.15. Kullanım Şekli Klozu  228

14.16. Operasyonel Kiralık Araçlar Klozu  229

14.17. Hatalı Akaryakıt Klozu  229

14.18. LPG Kullanan Araçlar Klozu  230

14.19. Pert Araç Klozu  230

14.20. Engellilere Ait Yahut Engelliler Üzerinden Alınan Araçlar Klozu  232

14.21. Diğer Klozlar  232

14.22. Klozların Genel İşlem Şartları Açısından Değerlendirilmesi  235

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

1. KASKO SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI  241

1.1. Sözleşmenin Kurulma Anı ve Şekli  241

1.2. Sigortalının (Sigorta Ettirenin) Yükümlülükleri  242

1.2.1. Beyan Yükümlülüğü  242

1.2.2. Prim Ödeme Yükümlülüğü  244

1.2.2.1. Primin Ödenme Zamanı ve Yeri  247

1.2.2.2. Primin Ödenme Şekli  250

1.2.2.3. Prim Borcunun Ödenmemesi  259

1.3. Sigortacının Yükümlülükleri  260

1.3.1. Poliçeyi Düzenleme ve Verme  260

1.3.2. Sigortalıyı Bilgilendirme ve Aydınlatma  264

2. SÖZLEŞMENİN YÜRÜRLÜKTE (AKTİF) OLDUĞU SÜRE ZARFINDA TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  271

2.1. Sigortalının Koşulları Ağırlaştırmama– Değişiklikleri Bildirme Yükümlülüğü  271

2.2. Sigortacının Yükümlülükleri  275

2.2.1. Rizikonun Yüklenilmesi  275

2.2.2. Sırların Saklı Tutulması  277

2.2.3. Değişiklikleri ve Önemli Hususları Bildirme (Aydınlatma)  278

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

1. KASKO SİGORTASINA KONU RİZİKONUN–RİSKİN GERÇEKLEŞMESİ  283

1.1. Sigortalının Yükümlülükleri  283

1.1.1. Rizikoyu Süresinde ve Doğru Şekilde Bildirmek  284

1.1.2. Gerekli Kurtarma ve Koruma Önlemlerini Almak  295

1.1.3. Zorunlu Haller Dışında Rizikonun Gerçekleştiği Yer ve Bağlantılı Alanlarda Değişiklik Yapmamak  298

1.1.4. Rizikonun Nedenlerine– Zararın Tespitine ve Rücu Hakkının Kullanılmasına Yarayacak Bilgi ve Belgeleri Vermek– Gerekli Araştırma ve İncelemelere İzin Vermek  301

1.1.5. Aracın Çalınması Halinde Yetkili Makamlara Bildirme  302

1.2. Sigortacının Yükümlülükleri  304

1.2.1. Sigortalının Yükümlülüklerini Bildirmek  305

1.2.2. Rizikonun Oluş Şekli ve Zararı Tespit Etmek– Ettirmek  307

1.2.2.1. Sigorta Eksperlerinin Belirlenmesi  309

1.2.2.2. Sigorta Eksperlerinin Rapor Verme Süreci  312

1.2.3. Sigortalının Giderlerini Ödemek  321

1.2.4. Sigorta Tazminatını Ödemek  321

1.3. Zeyilname  324

2. TAZMİNATIN BELİRLENMESİ VE ÖDENMESİ  329

2.1. Genel Olarak  329

2.2. Araçta Oluşan Hasar ve Zarar Durumlarına Göre Tazminat  335

2.2.1. Tam veya Ağır Hasar– Pert Total Durumunda Tazminat  335

2.2.2. Kısmi Hasar Halinde Tazminat  339

2.2.3. Aracın Çalınması Halinde Tazminat  345

2.3. Ek Sözleşmeyle Teminat Verilen Durumlarda Tazminat  351

2.3.1. Değer Kaybı Halinde Tazminat  351

2.3.2. Kazanç Kaybı Taleplerinde Tazminat  355

2.3.3. Yeni Değer Sigortaları– Eskisi Yerine Yenisi Klozunda Tazminat  357

2.4. Aracın Kullanım Durumlarına Göre Tazminat  360

2.4.1. Kira Sözleşmelerine (Rent A Car) Konu Araçların Zarara Uğraması  360

2.4.2. Finansal Kiralamaya Konu (Leasing Sözleşmesi) Araçların Zarara Uğraması  368

2.4.3. Saklama Sözleşmesine Konu (Otoparka V.B. Yerlere Bırakılan) Araçların Zarara Uğraması  371

2.4.4. Servise Yahut Tamire Verilen Araçların Zarara Uğraması  379

2.4.5. Sigorta Ettiren–Sigortalının Hukuken Fiillerinden Sorumlu Bulundukları Kişilerin Kusurlarıyla Verdikleri Zararlarda Tazminat  384

2.5. Sigorta Bedelinin– Sigorta Değerinden Farklı Olduğu Durumlarda Tazminat  389

2.5.1. Eksik Sigortada Tazminat  389

2.5.2. Aşkın Sigortada Tazminat  394

2.5.3. Muafiyet İndirimi Bulunan Sigortalarda Tazminat  395

2.5.4. Çifte Sigorta  397

2.6. Hurda Değeri– Sovtaj  398

2.7. Ex Gratia (Lütuf–Hatır) Ödemesi  402

2.8. Tazminat Ödenmesi ve KDV  406

3. KASKO SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ  408

3.1. Sigorta Sözleşmesinin Süresinin Bitmesi  408

3.2. Sigorta Edilen Menfaat Sahibinin Değişmesi  409

3.1.1. Menfaatin Geçerli Bir Şekilde El Değiştirmesi  410

3.1.2. Menfaatin Geçerli Bir Şekilde El Değiştirmemesi (Noterler Aracılığıyla Satılmayan Haricen El Değiştiren Araçlar)  412

3.3. Sigortacının İflası  415

3.4. Sözleşmenin Feshi ve Sözleşmeden Cayma  415

3.4.1. Sigorta Ettiren–Sigortalının Sözleşmeyi Feshi ve Sözleşmeden Cayması  415

3.4.2. Sigortacının Sözleşmeyi Feshi ve Sözleşmeden Cayması  419

3.5. Rizikonun Gerçekleşmesi  426

3.6. Sözleşmenin Sona Ermesi Halinde Primlerin İadesi  427

3.7. Sigortanın Yenilenmesi  429

3.8. Sigortacının Sigortalısına Başvurması  430

4. SİGORTACININ SORUMLULARA RÜCUU (HALEFİYET)  437

5. İBRANAME  444

BEŞİNCİ BÖLÜM

1. KASKO SİGORTASINDA İCRA TAKİBİ VE DAVALAR  451

1.1. Genel Usul Kuralları  451

1.1.1. Kısmi Dava  451

1.1.2. Belirsiz Alacak Davası  455

1.1.4. Tebligat  462

1.1.4. Ön İnceleme Duruşması ve Yargılama Safhaları  475

1.2. Görevli Mahkeme  478

1.2.1. Asliye Hukuk Mahkemeleri  478

1.2.2. Asliye Ticaret Mahkemeleri  480

1.2.3. Tüketici Mahkemeleri  483

1.2.4. İdare Mahkemeleri  485

1.3. Yetkili Mahkeme ve İcra Dairesi  492

1.4. Kasko Davalarında İspat  501

1.4.1. Rizikonun Kasko Teminatı İçinde Kaldığını İspat  503

1.4.2. Rizikonun Kasko Teminatı İçinde Kalmadığını İspat  504

1.4.3. Hasarın Mahiyeti ve Tazminat Tutarını İspat  504

1.4.4. Sigortacının Zarar Sorumlusuna Karşı Açtığı Rücuen Tazminat Davalarında İspat  505

1.5. Diğer Usuli Konular  506

1.5.1. Davada Taraf Değişikliği  506

1.5.2. Bilirkişi Raporları  507

1.5.3. Yargılama Giderleri  510

1.5.4. Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Mahkemesine Etkisi  513

1.5.5. Zamanaşımı  515

1.5.6. Uzamış Ceza Zamanaşımı  523

1.6. Yargı Dışı Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları  532

1.6.1. Arabuluculuk  533

1.6.2. Tahkim  535

2. KASKO TAKİP VE DAVALARINDA TARAFLAR  540

2.1. Sigortalının Alacaklı– Davacı Olduğu Takip ve Davalar  540

2.2. Sigortacının Alacaklı– Davacı Olduğu Takip ve Davalar  543

2.3. Zarar Gören 3. Kişinin Birleşik Kasko Sigortacısı ve Sigortalısına Karşı Açtığı Davalar  546

2.4. Diğer Takip ve Davalar  547

2.5. Temerrüt– Faiz Türü ve Başlangıcı  549

ALTINCI BÖLÜM

1. ÖRNEK DİLEKÇELER VE BİLİRKİŞİ RAPOR ÖRNEKLERİ  559

1.1. Örnek Dava Dilekçeleri  559

1.1.1. Sigortalı Tarafından Sigortacıya Karşı Açılan Kasko Alacağı Davası  559

1.1.2. Riziko Sonucu Zarar Gören Tarafından (Birleşik Kasko) Sigortacısı ve Diğer Sorumlulara Karşı Açılan Tazminat Davası  561

1.2. Örnek Cevap Dilekçeleri  563

1.2.1. Kendisine Rücu Edilen Zarar Sorumlusunun Sigortacı Tarafından Açılan İtirazın İptali Davasına Cevap Dilekçesi  563

1.2.2. Zarar Sorumlusunun Sigortacı Tarafından Açılan Alacak– Tazminat Davacına Cevap Dilekçesi  565

2. BİLİRKİŞİ RAPORLARI  567

2.1. Değer Kaybı Tespitine İlişkin Bilirkişi Raporu  567

2.2. Kazanç Kaybı Tespitine İlişkin Bilirkişi Raporu  572

YEDİNCİ BÖLÜM

1. İLGİLİ MEVZUAT  577

1.1. 6102 Sayılı TTK’nın Sigorta Hukuku Giriş ve Zarar –Mal Sigortaları Bölümü  577

1.2. Kara Araçları Kasko Sigortası Genel Şartları 01/04/2013  593

1.3. Sigorta Sözleşmelerinde Bilgilendirmeye İlişkin Yönetmelik  604

1.4. Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik  610

Kaynakça  631

Kavramlar Dizini  633