Karayoluyla Yolcu Taşıma – Taşımacının ve Sigortacının Sorumluluğu

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Çelik Ahmet ÇELİK
ISBN: 9789750257926
Stok Durumu: Tükendi
670,50 TL 745,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Çelik Ahmet ÇELİK
Baskı Tarihi 2019/11
Baskı Sayısı 2
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

TH075
Karayoluyla Yolcu Taşıma – Taşımacının ve Sigortacının Sorumluluğu
Çelik Ahmet ÇELİK
2009/11 2. Baskı, 632 Sayfa,  
ISBN 978-975-02-5792-6

Ülkemizde ulaşımın yüzde doksandan fazlası karayoluyla yapılmakta; ülkemiz gibi petrolü olmayan ülkelerde bu taşıma türü, ekonomiye ağır yük getirmekte, ürün maliyetlerini artırmakta, karayollarının yapımı, bakımı, onarımı Devlet bütçesinden büyük harcamaları gerektirmekte; motorlu araçlardan yayılan gazlar hava, su, toprak kirliliğine neden olmakta; trafik sıkışıklığı büyük kentlerde sağlık sorunları yaratmaktadır. Asıl önemlisi sıkça meydana gelen trafik kazalarında binlerce yurttaşımız ölmekte ve sakat kalmaktadırlar.

Öte yandan, plansızca ve düşünülmeden yapılan TEM otoyolu gibi geniş ve çift yönlü yollar, verimli topraklardan geçirilmiş; geniş tarım alanları ve meralar yokedilmiş, ormanlar talan edilmiş; ülkemizin tarım ve hayvancılığına büyük zararlar verilmiştir.

Karayolu taşımacılığının zararlarını, sakıncalarını, ekonomiye getirdiği ağır yükü, maliyet artışlarını, çevreye verdiği zararları ve sıkça meydana gelen trafik kazalarında can ve mal kayıplarını önlemenin veya azaltmanın yolları, ulaşımın olabildiğince demiryollarına ve deniz taşımacılığına kaydırılmasıdır.

Demiryolları, yalnızca bir ulaşım aracı olarak görülmemeli; aynı zamanda ülke savunması, ekonomik kalkınma ve sosyo-kültürel gelişmenin temel unsurlarından biri kabul edilmeli; Cumhuriyeti kuranların düşündükleri gibi, demiryollarının tüm ülkeyi ağ gibi sarması, en uzak yurt köşelerine trenlerle gidilip gelinmesi sağlanmalıdır.

Üç yanı denizlerle çevrili ülkemizde, kıyı kentleri arasında uzun, tehlikeli ve yorucu kara yolculuklarıyla gidilip gelinmesi yerine, deniz taşımacılığı güçlendirilmeli; ulaşım, hızlı deniz araçlarıyla sağlanmalıdır.

Konu Başlıkları

Taşımacının Yolculara Karşı Sorumluluğu
Taşıma Sorumluluğunun Sınırları
Yolcu Taşımada Sigortalar
Şehirlerarası Yolcu Taşımaları
Kent İçi Yolcu Taşımaları
Personel Servis Araçları
Okul Servis Araçları
Seyahat Acenteleri ve Turist Taşımaları
Demiryolu Taşımaları


İçindekiler

İkinci Baskıya Önsöz  V

Giriş

GENEL OLARAK ULAŞIM VE TAŞIMA

I– ULAŞIM  1

1– Ulaşımın insan yaşamındaki yeri  1

2– Ulaşım ve taşımanın ekonomiye etkileri  2

3– Karayolu taşımalarının yararları ve zararları  4

4– Karayolu taşımalarının çevreye ve sağlığa verdiği zararlar  5

II– TÜRKİYE’DE ULAŞIM VE TAŞIMA  6

1– Genel olarak  6

2– Cumhuriyetin ilk yıllarından 1950 yılına kadar durum  7

3– 1950 yılından sonraki durum  8

4– Karayolu taşımacılığının ülkemize getirdiği ağır ekonomik yük  10

5– Ulaştırma türlerinin kullanım oranları ve ekonomiye yansımaları  11

6– Rakamlarla karayolu taşımalarına bakış  12

7– Tespitler ve görüşler  13

Birinci Bölüm

KARAYOLU TAŞIMACILIĞI

I– KAVRAMLAR VE TANIMLAR  19

1– Kara taşımaları  19

2– Kara taşıtları  20

3– Kara yolları  21

II– YASALARDAKİ VE YÖNETMELİKLERDEKİ TANIMLAR  23

1– Yer tanımları  23

2– Trafikle ilgili tanımlar  24

3– Taşıma ile ilgili tanımlar  24

4– Kişilerle ilgili tanımlar  26

5– Taşıtlarla ilgili tanımlar  26

6– Taşıt tanımları arasında farklılıklar  28

a) Otobüs tanımı  29

b) Minibüs tanımı  29

c) Otomobil tanımı  30

d) Tramvay tanımı  30

III– YOLCU TAŞIMA İLE İLGİLİ YASALAR  30

1– Türk Ticaret Kanunu  30

2– Karayolu Taşıma Kanunu  31

3– Karayolları Trafik Kanunu  33

4– Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri  34

5– Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un yolcu taşımaya uygulanması  35

a) Yolcu taşıma bir hizmet sunumudur  36

b) Yolcu taşımada “ayıplı hizmetler” neler olabilir  36

6– Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu  38

7– Sigortacılık Kanunu  39

8– Belediye Kanunu  40

9– Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümleri  40

10– Gelir Vergisi Kanunu’nun 25/1. maddesi  40

11– İcra ve İflas Kanunu 82/11. maddesi  41

IV– YÖNETMELİKLER  41

1– Karayolu Taşıma Yönetmeliği  41

2– Karayolları Trafik Yönetmeliği  42

3– Okul Servis Araçları Yönetmeliği  42

4– Seyahat Acentaları Yönetmeliği  43

5– Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği  43

6– Şehirlerarası yolcu taşıma hizmeti ile servis ve turizm taşımacılığı hizmetinin erişilebilir hale getirilmesine dair Yönetmelik  43

7– Karayolu Taşımacılık Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği  44

8– Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği  45

İkinci Bölüm

KARAYOLUYLA YOLCU TAŞIMA

I– YOLCU  47

1– Taşıta binen ve bir yerden bir yere giden kişi  47

2– Ücret ödeme koşulu  47

3– Ücret ödemeden taşıta binenler  48

4– Ücret indirimli yolcular  48

5– Hatır için taşınanlar  49

6– Personel taşıma araçlarıyla taşınanlar “yolcu” sayılmazlar  52

7– Özel otomobillerle ve traktörlerle yapılan taşımalar Yasa kapsamında değildir  52

II– TAŞIT  52

III– TAŞIMA İŞİ  53

1– Genel anlamda taşıma işi  53

2– Ticari anlamda taşımalar  54

IV– TAŞIMACI  54

1– Tanım  54

2– Tacir ve ticari iş  55

3– Taşımacılar  57

4– Taşıma işini geçici olarak üstlenenler  61

5– Yolcu taşımacılığı yapan kamu kurum ve kuruluşları  62

6– Oto kiralama şirketlerinin taşımacı olarak sorumlulukları  66

7– Taksi yazıhanesi işletenler “taşımacı” mıdır ?  67

8– Gezi düzenleyenlerin “taşımacı” olarak sorumlulukları  67

9– Kamyon, kamyonet ve traktör römorklarıyla yolcu taşıma  68

V– TAŞIMA SÖZLEŞMESİ  70

1– Sözleşmenin tanımı ve koşulları  70

2– Taşıma sözleşmesinin hukuksal niteliği  70

3– Taşıma sözleşmesi bir şekle bağlı değildir  72

4– Yönetmelikte taşıma sözleşmesinin biçimi ve içeriği  72

VI– YOLCU BİLETİ  73

1– Yolcu sayılmak için bilet koşul değildir.  73

2– Bilet koşul değil ise de, hak aramada önemli bir kanıttır.  73

3– Yasa ve Yönetmelikteki tanımlar  75

4– Yolcu biletinin düzenlenme biçimi ve içeriği  75

Üçüncü Bölüm

YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMELERİNDE TARAFLARIN HAKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

I– GENEL OLARAK  77

II– TAŞIMACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ  78

1– Taşımacının yolcuları sağ ve sağlıklı olarak ulaştırma yükümlülüğü  78

2– Güvenli ve rahat bir yolculuk yaptırma yükümlülüğü  80

3– Yolcuyu, zamanında ve gecikmeden gideceği yere ulaştırma yükümlülüğü  81

4– Bilette yazılı yeri, taşıtı ve hareket saatini değiştirmeme yükümlülüğü  81

5– Yolcu taşımaya elverişli, sağlam ve bakımlı taşıtları sefere koyma yükümlülüğü  81

6– Personel seçmede özen ve yeterli sayıda yardımcı bulundurma yükümlülüğü  82

7– Sağlıklı personel çalıştırma ve düzenli sağlık kontrolü yaptırma yükümlülüğü  85

8– Taşımacıların çalışma ve dinlenme sürelerini düzenleme, sürücülerin yorgun ve uykusuz yola çıkmalarını önleme yükümlülüğü  86

9– Taşımacıların, sürücülerin trafik kurallarına uymalarını sağlama yükümlülüğü  88

10– Taşımacının, yol koşullarını gözetme ve beklenmeyen durumlara karşı önlem alma yükümlülüğü  89

11– Mola ve duraklama yerlerinin seçiminde özen yükümlülüğü  90

12– Yolculuk sırasında araç içi yükümlülükler  90

13– Yolcu indirme bindirmede özen yükümlülüğü  91

14– Taşımacının, yolcuları ve eşyalarını denetleme yükümlülüğü  92

15– Taşımacının zorunlu sorumluluk sigortalarını yaptırma yükümlülüğü  92

16– Taşımacının yolcu bagajını taşıma ve koruma yükümlülüğü  94

17– Yolcunun sefer sırasında ölümü durumunda taşımacının önlem alma yükümlülüğü  95

18– Terminal ve bekleme yerleri kurma ve düzenleme yükümlülüğü  95

III– TAŞIMACININ HAKLARI  96

1– Ücret isteme hakkı  96

2– Bagaj üzerinde hapis hakkı  96

3– Yolcunun üzerini ve eşyasını arama hakkı  97

4– Yolcudan kurallara uymasını isteme hakkı  98

IV– YOLCUNUN BORÇLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ  98

1– Ücret ödeme borcu  98

2– Yolcunun, taşıtın kalkış saatinde hazır bulunma yükümlülüğü  99

3– Yolcunun kurallara uyma yükümlülüğü  100

V– YOLCUNUN HAKLARI  101

Dördüncü Bölüm

TAŞIMACININ YOLCULARA KARŞI SORUMLULUĞU

I– SORUMLULUĞUN TÜRÜ  103

1– Taşımacı olarak  103

2– Motorlu araç işleteni olarak  105

II– SORUMLULUĞUN SINIRLARI VE KAPSAMI  108

1– Yer ve zaman bakımından sorumluluk sınırları  108

2– Sorumluluğun kapsamı  112

III– SORUMLULUK NEDENLERİ  115

1– İşletme kusurları nedeniyle sorumluluk  115

2– Sürücülerden ve yardımcı kişilerden sorumluluk  117

3– Yolcuların davranış ve eylemlerinden sorumluluk  118

4– Teknik arıza (araçtaki bozukluk) nedeniyle sorumluluk  119

a) Yasal düzenleme  119

b) Teknik arıza ve nedenleri  120

c) Teknik arıza nedeniyle tam sorumluluk  122

d) Teknik arıza, yasalarda, sorumluluktan kurtuluş nedenleri arasında yer almamıştır.  123

e) Teknik arıza nedeniyle tazminattan indirim yapılamaz  124

f) Teknik arıza nedeniyle indirim yapılamayacağının gerekçeleri  127

aa) Yasalardan kaynaklanan gerekçe  127

bb) Tehlike sorumluluğunun yapısından kaynaklanan gerekçe  128

cc) Aracın düzenli (periyodik) bakımının yapılmamasından (işletme kusurlarından) kaynaklanan gerekçe  129

g) Bakım ve onarımın eksik ve hatalı yapılması  133

h) Hor kullanma, aşırı yükleme, kullanım süresi dolmuş araç ve teknik arıza  133

ı) İmalât hataları  134

i) Teknik arıza nedeniyle tazminattan indirim yapılması hakkaniyet kurallarıyla da bağdaşmaz  134

IV– SORUMLULUĞU GEREKTİREN OLAYLAR  135

1– Yolcunun ölmesi veya yaralanması  135

2– Yolcunun eşyasının kaybolması veya hasarlanması nedeniyle sorumluluk  136

3– Yolcunun gideceği yere gidememesinden veya geç ulaşmasından dolayı uğradığı zararlar  140

4– Rahat ve güvenli yolculuk yapılamamasından dolayı sorumluluk (Yolculuğun kötü geçmesi)  142

5– Sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle sorumluluk  143

V– SORUMLULUĞUN ÖLÇÜSÜ  144

1– Tam sorumluluk  144

2– Yasa hükümleri  144

3– Taşımacının doğrudan kendisinin “tam” sorumlu olduğu durumlar  146

4– Taşımacının sürücü ve yardımcı kişilerden “tam” sorumluluğu  152

5– Araçtaki bozukluk (teknik arıza) nedeniyle “tam” sorumluluk  156

6– Üçüncü kişilerin kusura katılımı durumunda, yolcunun, taşımacıdan zararının tamamını isteyebilmesi  157

7– Taşımacının, üçüncü kişilerle ortaklaşa sorumluluğu ve yolcunun zararının tamamından sorumlu olması  157

8– Yolcunun kusura katılım yoksa, sorumluların ortaklaşa zararın tamamından sorumlu olacaklarına ilişkin Yargıtay kararlarından örnekler  159

Beşinci Bölüm

YOLCUNUN KUSURU NEDENİYLE TAZMİNATTAN İNDİRİM YAPILMASI

I– YOLCUNUN KUSURU  163

1– Ağır kusur  164

2– Hafif kusur (Kusura katılım – Ortak kusur)  166

II– YOLCUNUN KUSURUNUN TAZMİNATA ETKİSİ  167

1– Yolcunun kusuru tazminattan “tek” indirim nedenidir  167

2– Taşımacının sorumluluğunu hafifleten tek nedenin “yolcunun kusura katılımı” olması, yasal bir düzenlemedir  168

Altıncı Bölüm

SORUMLULUĞUN KALDIRILMASI VE HAFİFLETİLMESİ YASAĞI

I– GENEL OLARAK  171

II– YASALARDAKİ HÜKÜMLER  173

1– Türk Ticaret Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri  173

2– Karayolları Trafik Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri  175

a) KTK. 111/1. maddesi  175

b) KTK. 95/1. maddesi  176

c) KTK. 100. maddesi  177

3– Karayolu Taşıma Kanunu’nda sözleşme yasağına ilişkin düzenlemeler  177

III– YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER  179

Yedinci Bölüm

ZARAR GERÇEKLEŞTİKTEN SONRA YAPILAN YETERSİZ VEYA

AŞIRI ANLAŞMALARIN İPTALİNİN İSTENMESİ

I– YASA HÜKMÜ  185

II– UYGULAMA  186

1– Yetersiz ve ölçüsüz anlaşmalar  186

2– Anlaşmanın iptali isteminde yöntem  187

3– Yetersizliğin ve ölçüsüzlüğün araştırılması ve kanıtlanması yöntemi  188

4– İki yıllık hak düşürücü süre ve sürenin başlangıcı  189

III– YETERSİZ ÖDEMELERİN TAZMİNATTAN İNDİRİMİ  189

1– İndirimin nasıl yapılacağı konusunda görüşler ve uygulanan yöntemler  189

a) Güncelleyerek indirim görüşü  190

b) Aynen indirim görüşü  190

c) İndirimin nasıl yapılması gerektiği konusunda görüşümüz  191

2– Güncelleme konusunda Hukuk Genel Kurulu’nda iki yöntemin tartışılması  192

IV– YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER  193

Sekizinci Bölüm

TAŞIMACININ SORUMLULUKTAN KURTULABİLMESİNİN

KOŞULLARI VE KANIT YÜKÜ

I– YASAL DÜZENLEMELER  203

1– Türk Ticaret Kanunu’nda  203

2– Karayolu Taşıma Kanunu’nda  203

3– Karayolları Trafik Kanunu’nda  204

II– SORUMLULUKTAN KURTULABİLMENİN KOŞULLARI  205

1– Nedensellik bağının kurulamaması (kesilmesi) koşulu  205

2– Taşımacının “kendisinin” kusuru bulunmadığını kanıtlaması koşulu  206

3– Taşımacının, eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmadığını kanıtlaması koşulu  207

4– Kazanın araçtaki bozukluktan kaynaklanmadığını kanıtlama koşulu  207

5– Yolcuyu zarara uğratanın, bir başka yolcu olmadığını kanıtlama koşulu  208

6– Taşımacının, yolcunun zarar görmesinden, üçüncü kişinin “tam kusurlu” olduğunu kanıtlaması koşulu  209

III– TAŞIMACIYI SORUMLULUKTAN KURTARAN NEDENLER  209

1– Yolcunun tam kusurlu olması  209

2– Üçüncü kişinin tam kusurlu olması  210

3– Mücbir sebep  214

a) İşletme dışında gerçekleşen bir olay  215

b) Dış etken öğesi  216

c) Öngörülmezlik  217

d) Kaçınılmazlık (Önleyememe)  217

IV– SORUMLULUĞU KALDIRAN NEDENLERE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI  218

1– Üçüncü kişinin ağır kusuru  218

2– Mücbir sebeple ilgili Yargıtay kararları  220

V– KANIT YÜKÜ  223

1– Genel kural ve yasalardaki hükümler  223

2– Taşımacının kanıtlaması gereken hususlar  223

3– Kanıt yüküyle ilgili Yargıtay kararları  224

Dokuzuncu Bölüm

KARAYOLUYLA YOLCU TAŞIMACILIĞINDA UYGULAMA VE KOŞULLAR

I– KARAYOLU TAŞIMACILIĞINA GENEL BAKIŞ  227

1– Geçmişten bugüne karayolu taşımacılığı  227

2– Geçmişten bugüne şehirlerarası yolcu taşımacılığı  229

II– KARAYOLU KAZALARI VE NEDENLERİ  234

1– Sürücü kusurları kazaların en büyük nedenidir.  234

2– Yıllara göre ölümlü ve yaralanmalı kazalar  235

3– Araçlardaki artış  235

4– Kent içi taşımalarda kazaların artması ve görülen nedenleri  236

5– Otobüs ve minibüs kazalarından çarpıcı örnekler  237

III– YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPMANIN KOŞULLARI  241

1– Yasalar  241

2– Karayolu Taşıma Yönetmeliği  242

a) Yetki belgelerinde genel kurallar  242

b) Otomobille yolcu taşımacılığına ilişkin koşullar  243

c) Otobüsle yurtiçi ve uluslararası yolcu taşımacılığına ilişkin koşullar  244

ç) Otobüsle yurtiçi yolcu taşımacılığına ilişkin koşullar  244

d) İliçi ve 100 kilometreye kadar şehirlerarası taşımacılarının almaları gereken yetki belgesi ve koşulları  245

e) Kendi personelini taşıyacakların almaları gereken yetki belgeleri  245

f) Oto kiralama işletmelerinin yetki belgeleri hakkında  246

g) Acentalar  247

h) Terminaller  248

IV– OTOBÜS İŞLETMECİLERİ  249

1– Otobüs şirketleri  249

a) Tarifeli yolcu taşımaları  250

b) Tarifesiz yolcu taşımaları  255

2– Yolcu taşıma kooperatifleri  256

3– Otobüs sahipleri topluluğu  259

4– İliçi ve 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımaları  260

V– KENT İÇİ YOLCU TAŞIYAN TAKSİLER VE MİNİBÜSLER  262

1– Taksiler ve minibüsler  262

2– Taksi ve minibüs işletenlerin yasal nitelikleri  263

3– Kent içi yolcu taşımalarına ilişkin yasal düzenlemeler  264

4– Ticari taksi ve taksi dolmuş yönergeleri  266

VI– YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPAN KAMU KURULUŞLARI  269

1– Genel olarak  269

2– Belediye toplu taşıma araçları  271

3– Belediye Halk Otobüsleri  273

VII– PERSONEL SERVİS ARAÇLARI  274

1– Tanım  274

2– Kendi personelini taşıyacaklara verilecek yetki belgesi  275

3– Uygulamada personel servis araçları  275

4– İşverenlerin personel servis araçlarından sorumluluğu  275

5– Taşıma işini sözleşme ile üstlenen yüklenicinin sorumluluğu  276

6– Trafik–iş kazaları yönünden işverenin sorumluluğu  277

VIII– OKUL SERVİS ARAÇLARI  278

1– Öğrenci taşıma  278

2– Okul Servis Araçları Yönetmeliği  278

a) Yönetmeliğin amacı  278

b) Tanımlar  279

c) Okul servis araçlarında aranacak şartlar  280

d) Taşımacılarda aranan şartlar  281

e) Okul servis araçlarından taşımacıların yükümlülükleri  282

f) Okul yönetimlerinin yükümlülükleri  283

g) Milli Eğitim Müdürlüklerinin yükümlülükleri  283

h) Okul servis araçlarının çalıştırılması  283

ı) Okul servis aracı şoförlerinin yükümlülükleri  284

i) Okul servis aracı rehberlerinin yükümlülükleri  284

3– Okul servis aracı işletenlerin zorunlu sigorta yaptırma yükümlülüğü  285

4– Okul servis araçlarına ilişkin Karayolları Trafik Kanunu ve Trafik Yönetmeliği hükümleri  287

5– Öğrencilerin geçirdikleri kazalardan ve uğradıkları zararlardan sorumluluk  288

IX– ARAÇ KİRALAMA ŞİRKETLERİ  292

1– Tanım  292

2– Oto kiralama işletmelerinin yetki belgeleri hakkında  292

3– Oto kiralama şirketlerinin “işleten” olarak sorumlulukları  293

4– Oto kiralama şirketlerinin “taşımacı” olarak sorumlulukları  294

X– GEZİ DÜZENLEYİCİLER VE SEYAHAT ACENTALARI  295

1– Gezi düzenleme sözleşmeleri  295

2– Gezi düzenleme sözleşmeleriyle ilgili tanımlar  296

3– Seyahat acentalarının verdikleri hizmetler  298

4– Seyahat acentalarının yükümlülükleri  299

5– Seyahat acentası personelinin nitelikleri  300

6– Karayolu turist taşıma araçları ve yetki belgeleri  301

7– Turist taşıma araçlarının nitelikleri  302

8– Gezi düzenleyicilerin yaptırmaları zorunlu sigortalar  303

9– Turist taşıma araçlarında zorunlu sigortalar  304

10– Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre paket tur sözleşmeleri  305

11– Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği  307

12– Turist taşıma araçlarında meydana gelen kazaların değerlendirilmesi  311

XI– KAMYON, KAMYONET VE TRAKTÖR RÖMORKLARIYLA YOLCU TAŞIMACILIĞI  312

1– Ülke gerçekleri ve yasalar  312

2– Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne göre kamyon, kamyonet ve römorklarla yolcu taşınabilmesi esasları  312

XII– ARIZİ VE MEKİK SEFERLER YAPAN TAŞIMACILAR  313

Onuncu Bölüm

KARAYOLUYLA YOLCU TAŞIMADA SİGORTALAR GENEL OLARAK

I– ZORUNLU SİGORTALAR  315

1– Taşımacının yaptıracağı zorunlu sigortalar  315

a) Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası  315

b) Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası  317

c) Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası  318

2– Karayolu turist taşıma araçları (paket tur) zorunlu sigortaları  318

3– Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigortası  320

4– Güvence Hesabı  321

II– YOLCUNUN BAŞVURABİLECEĞİ BAŞKA SİGORTALAR  322

1– İsteğe bağlı sorumluluk sigortası  322

2– Taşımacının manevi tazminat sigortası yaptırmış olması  322

Birinci Ayrım

KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU

KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI

I– TANIM  323

II– TOPLU TAŞIMADA CAN SİGORTALARININ ÖNEMİ  323

III– YASAL DÜZENLEMELER  325

1– Karayolu Taşıma Kanunu’ndan önceki dönem  325

2– Karayolu Taşıma Kanunu’ndan sonraki dönem  325

IV– ZORUNLU KOLTUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ  327

1– Sigorta türleri arasındaki yeri  327

2– Başlıca özellikleri  328

3– Öteki zorunlu sigortalarla karşılaştırma  329

V– KOLTUK SİGORTASINDA GÜVENCENİN KAPSAMI  331

1– Yer ve zaman yönünden  331

2– Zararı doğuran olaylar yönünden  332

3– Sigortalanan kişiler yönünden  335

a) Yolcular  335

b) Yolcu sayılanlar  335

aa) Kucakta taşınan çocuklar  336

bb) Hatır için taşınanlar  337

cc) Kaçak veya biletsiz yolcular  337

dd) Taşıma sırasında görevli olmayan personelden en fazla iki kişinin sigorta kapsamında olması  338

c) Sürücülerin Koltuk Sigortasından yararlanma koşulları  338

d) Yardımcı kişiler  339

VI– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAK ZORUNDA OLAN TAŞIMACILAR  340

1– Yasal düzenleme  340

2– Koltuk Sigortası yaptırmak zorunda olan yetki belgesi sahipleri  341

3– İl sınırları içinde yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımaları konusunda belirsizlik  341

4– Seyahat Acentalarının Zorunlu Koltuk Sigortası ile birlikte üç tür sigorta yaptırma yükümlülükleri  343

5– Taşıtların Yasa ve Yönetmelik hükümlerine uygun olmamasının, Koltuk Sigortası yönünden yaptırımı  344

VII– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTA BEDELİ  344

A) ÖLÜMLERDE  344

B) BEDENSEL ZARARLARDA  349

C) TEDAVİ GİDERLERİNİN KOLTUK SİGORTASINDAN ÖDENMESİ  355

VIII– SİGORTACIYA KAZANIN BİLDİRİLMESİ  360

1– Bildirimi yapacak olanlar  360

2– Bildirim süresi  361

IX– BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER  361

A) ÖLÜMLERDE  361

B) YARALANMALARDA  363

X– TAZMİNATIN ÖDENMESİ  364

1– Ödeme süresi  364

2– Süresinde ödeme yapılmamasının sonuçları  365

3– Faizin türü  365

4– Teminat türlerinin birleşmesi durumunda ödeme tutarı  365

XI– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAYAN TAŞIMACININ SORUMLULUĞU  366

1– Yönetmelik hükmü  366

2– Koltuk Sigortası yaptırmayan taşımacının yolculara karşı sorumluluğu  366

XII– SİGORTACININ TAŞIMACIYA DÖNME (RÜCU) HAKKI  368

XIII– SİGORTACININ ARDILLIĞI  369

XIV– KOLTUK SİGORTASINDA KUSURUN TAZMİNATA ETKİSİ  371

XV– ZAMANAŞIMI  372

1– Zamanaşımı süresi  372

2– Dönme (rücu) davalarında süre  373

XVI– FAİZ  373

XVII– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME  373

1– Görevli mahkeme  373

2– Yetkili mahkeme  374

İkinci Ayrım

ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

I– ÖN AÇIKLAMA  375

1– Yasa değişikliğiyle kaldırılmış olmasının yanlışlığı  375

2– Taşıma Sigortasını kaldıranların hatalarını fark edip, taşımacılar için Trafik Sigortasını ikiye katlama biçiminde yaptıkları düzenleme yanlış ve yetersizdir  376

3– Taşımacının yaptıracağı iki kat Trafik Sigortası nasıl uygulanmalı  377

4– Sigortacının yolculara karşı sorumluluğunu açıklama gerekliliği  378

II– TAŞIMACININ YAPTIRMAK ZORUNDA OLDUĞU SİGORTALAR  378

III– YOLCULAR İÇİN SORUMLULUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ  378

IV– SİGORTANIN KAPSAMI  381

1– Yararlanacak kişiler (yolcular)  381

2– Yer ve zaman yönünden sigorta kapsamı  382

3– Zararı doğuran olaylar yönünden sigorta kapsamı  384

a) Taşıma kazaları  384

b) Araç dışında ve yolculuk sırasında yolcunun uğradığı zararlar  384

4– Taşıtlar yönünden sigorta kapsamı  384

V– GÜVENCE (TAZMİNAT) TÜRLERİ  385

1– Ölümlerde  385

2– Bedensel zararlarda  386

VI– SİGORTACIYA BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER  387

VII– SİGORTACININ ARDILLIĞI VE RÜCU HAKKI  387

VIII– TAZMİNAT ÖDENMESİNDE ÖNCELİKLİ SİGORTA  387

IX– KARAYOLU TAŞIMA SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI  389

1– Yolcu taşıma ticari bir iş ve bir sözleşme türüdür  389

2– Yolcu taşımada zamanaşımı (10) yıldır.  389

X– FAİZ  390

XI– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME  390

Onbirinci Bölüm

TAŞIMACIYA KARŞI DAVA AÇILMASI

I– GENEL OLARAK  391

1– Yolcuların taşımacıya karşı tazminat davaları  391

2– Yolcuların açacakları davaların konuları  391

II– GÖREVLİ MAHKEME  392

1– Yolcu taşımada görevli mahkeme ticaret mahkemeleridir  392

2– Taşıma işi geçici yapılsa dahi ticaret mahkemeleri görevlidir.  393

3– Özel hukuk hükümlerine göre taşıma işi yapan kamu kuruluşlarına karşı açılacak davalarda da ticaret mahkemeleri görevlidir  393

4– Personel servis araçlarıyla taşımalarda iş mahkemeleri görevlidir  394

5– Yolcu taşımada Tüketici Mahkemesinin görevli olduğu dava konuları  395

6– Gezi düzenleyenlere karşı açılacak davalara da Tüketici Mahkemelerinde bakılmak gerekecektir  396

II– YETKİLİ MAHKEME  396

1– Genel kural ve çeşitli olasılıklar  396

2– Genel yetkili mahkeme  398

3– Yolcunun seçimlik hakları  398

III– DAVACILAR VE DAVA KONULARI  399

1– Yolcunun ölümünde  399

a) Mirasçılar  399

b) Destekten yoksun kalanlar  400

2– Yolcunun yaralanması durumunda  403

a) Yolcu kaza sonucu sakat kalmışsa  403

b) Güç kaybı tazminatı isteyebilecek olanlar  404

c) Yolcu geçici işgöremezlik kaybına uğramışsa  406

3– Tedavi giderlerinin sorumlulardan istenmesi  407

4– Yolcunun eşyasının kaybolması veya hasarlanması nedeniyle dava açılması  411

5– Yolculuğun gecikmesi veya gidilecek yere gidilememesi, bundan bir zarar doğması durumunda dava hakkı  415

6– Rahat ve güvenli bir yolculuk yapılamaması (yolculuğun kötü geçmesi) nedeniyle dava ve tazminat hakkı  418

7– Sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle dava hakkı  420

IV– DAVALILAR  420

1– Yasalara ve Yargıtay kararlarına göre  420

2– Uygulamada davalılar  422

3– Davalının ad ve unvanı ile temsilcide yanılma nedeniyle yaşanan sorunlar  423

V– KUSUR ARAŞTIRMASI  427

1– Yolcu taşımada kusur  427

2– Yolcu taşımada kusur araştırmasının gerekli olduğu durumlar  430

VI– KAZANÇ ARAŞTIRMASI  437

1– Araştırma ilkeleri  437

2– Kazanç araştırma yöntemleri  440

3– Kazançlarla ilgili kanıtların toplanması  441

VII– ZAMANAŞIMI  444

1– Türk Ticaret Kanunu’na göre yolcu taşıma davalarında zamanaşımı  444

2– Karayolu Taşıma Kanunu’nda (yürürlükten kaldırılan) yanlış zamanaşımı hükmü  445

3– Zorunlu Koltuk Sigortası Genel Şartlarındaki yanlış zamanaşımı hükmü ve doğrusu  446

4– Zorunlu Taşıma Sigortası Genel Şartlarındaki yanlış zamanaşımı hükmü ve doğrusu  446

5– Yolcuların Güvence Hesabı’na başvurularında zamanaşımı  447

VII– YOLCU TAŞIMADA FAİZ  447

1– Yasa hükümleri  447

2– Sigorta genel şartlarındaki yanlış kavramlar  448

Onikinci Bölüm

YOLCU TAŞIMAYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

I– TAŞIMACININ SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN KARARLAR  449

II– ŞEHİRLERARASI OTOBÜSLERE İLİŞKİN KARARLAR  463

III– TAKSİ, DOLMUŞ, MİNİBÜS İŞLETENLERİN SORUMLULUĞU  474

IV– TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCULARININ SORUMLULUĞU  479

V– YOLCU EŞYASINDAN SORUMLULUĞA İLİŞKİN KARARLAR  481

VI– SİGORTALARLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI  490

VII– YETKİLİ MAHKEME KONUSUNDA YARGITAY KARARLARI  493

VIII– YOLCU TAŞIMADA FAİZE İLİŞKİN KARARLAR  497

Onüçüncü Bölüm

DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI

I– GEÇMİŞTEN BUGÜNE DEMİRYOLLARI  501

1– Osmanlı İmparatorluğu dönemi  501

2– Cumhuriyet dönemi  502

3– Demiryolu işletme ve yapımında gerileme  505

4– Demiryollarında son durum  506

5– Rakamlarla demiryolu taşımacılığı  507

6– Yolcu taşımacılığının karşılaştırılması  509

II– YASAL DÜZENLEMELER  509

1– T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi ana statüsü  509

2– TCDD’nin ticari işletme niteliği  510

3– TCDD’nin faaliyet alanı ve görevleri  511

4– Yönetmelikler  512

a) Demiryolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik  512

b) Demiryolu İşletmeciliği Yetkilendirme Yönetmeliği  513

c) Demiryolu Yolcu Taşımacılığında Kamu Hizmeti Yükümlülüğü Yönetmeliği  514

d) Demiryolu Emniyet Yönetmeliği  514

e) Demiryolu Hemzemin Geçitleri Hakkında Yönetmelik  515

III– TREN YOLCUSU  516

1– Sözleşme ilişkisi  516

2– Yolcu bileti  517

3– Küçük çocukların tren yolculuğu  518

4– Turnike  519

5– Yolcu sayılanlar  519

IV– DEMİRYOLU İŞLETMESİNDE SORUMLULUK VE YÜKÜMLÜLÜKLER  519

1– Yasa hükümleri  519

2– Yönetmelik hükümleri  520

3– Demiryolu tren işletmecisinin, yolcuları gidecekleri yere, rahat ve güvenli bir yolculukla, sağ ve sağlıklı olarak ulaştırma yükümlülüğü  520

4– Yolcu bagajından sorumluluk  522

a) Bagajların ve eşyaların taşınması  523

b) El bagajlarının ve evcil hayvanların taşınması  524

c) Bagajlardan sorumluluk  524

d) Bagaj ve eşyaların kaybı halinde tazminat  525

e) Bagaj veya eşyanın hasarı durumunda tazminat  525

f) Bagaj veya eşya tesliminde gecikme halinde tazminat  525

5– Tren seferlerinin gecikmesi ve iptali halinde sorumluluk  526

a) Tren seferlerinin gecikmesi durumunda yolcunun hakları  526

b) Gecikmelerden dolayı tazminat ödenmesi  528

c) Sefer iptalleri ve iptaller sonucu yolcu hakları  529

d) Gecikme ve iptallerde yolculara sunulacak hizmetler  530

6– Demiryolu üzerinde güvenliği sağlama yükümlülüğü  531

a) Güvenlik için genel esaslar  532

b) Güvenlik yönetim sistemi kurulması  532

c) Tehlikelerden korunma önlemleri  533

d) Personel yeterliği ve eğitiminin sağlanması  534

7– Demiryolu kazalarının ve olaylarının incelenmesi  535

a) Demiryolu Emniyet Yönetmeliği’ne göre, demiryolu kazalarının incelenmesi  535

b) Demiryolu Kazalarını ve Olaylarını Araştırma ve İnceleme Yönetmeliği  536

8– Demiryolu tren işletmecisinin sigorta yaptırma yükümlülüğü  538

9– Yolcuların ölmeleri veya yaralanmaları halinde sorumluluk ve tazminat  539

a) Ölüm veya yaralanma halinde tazminat istemleri  539

b) Ortaklaşa sorumluluk  539

V– YOLCULARIN HAK, SORUMLULUK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ  539

1– Yolcuların sorumluluk ve yükümlülükleri  539

2– Bagaj ve taşınan eşya için hasar ihbarı  540

3– Bagaj ve eşyalarda kısmi kaybın veya hasarın tespiti  540

4– Yolcuların hakları  541

VI– DEMİRYOLLARINDA İŞLETME KUSURLARI  543

1– İşletme kusuru kavramı  543

2– İşletme kusurları  543

3– İşletme kusurlarına ilişkin Yargıtay kararları  545

VII– SORUMLULUĞUN TÜRÜ, SINIRLARI VE KAPSAMI  548

1– Sorumluluğun türü  548

2– Sorumluluğun sınırları ve kapsamı  550

a) Sınırlar ve süre  550

b) Sorumluluğun kapsamı  550

c) Sorumluluğun sınırları ve kapsamı konusunda Yargıtay kararları  551

VIII– SORUMLULUKTAN KURTULMA KOŞULLARI  554

1– Mücbir sebep  554

2– Üçüncü kişinin ağır ve tam kusurlu olması  555

3– Yolcunun ağır (tam) kusurlu olması  557

IX– KANIT YÜKÜ  558

X– YOLCULARIN DEMİRYOLLARINA KARŞI DAVALARI  560

1– Dava konuları  560

2– Görevli mahkeme  560

3– Demiryoluyla taşımada zamanaşımı  566

4– Demiryoluyla taşımada faiz  566

XI– DEMİRYOLU GEÇİTLERİ  567

1– Genel olarak  567

2– Hemzemin geçitler  568

3– Demiryolu üzerindeki yaya geçitleri  572

4– Hemzemin geçitlerdeki kazalardan sorumluluk  574

5– Hemzemin geçitlerdeki kazalarda görevli mahkeme  576

XII– HEMZEMİN GEÇİTLER KONUSUNDA YARGITAY KARARLARI  577

1– Motorlu araç işleten olarak 2918 sayılı KTK’ya göre sorumluluk  577

2– Hemzemin geçitlerdeki kazalarda “adli yargı”nın görevli olması  579

3– Yayaların sürekli gelip geçtiği yerlerden sorumluluk  586

XIII– ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK  588

1– Üçüncü kişiler  588

2– Demiryolları işletmesinin üçüncü kişilere karşı sorumluluğu  588

3– Demiryolu işletmesinin çalıştırdığı personelden sorumluluğu  589

4– Demiryolu işletmesinin “işletme kusurları”ndan dolayı sorumluluğu  590

5– Hemzemin geçit gibi kullanılan yerlerdeki kazalardan sorumluluk  591

6– DDY’nin genel hükümlere göre sorumluluğu  592

7– DDY’nin üçüncü kişilere karşı sorumluluklarının incelenme yeri “adli yargı”dır  593

Yararlanılan Kitaplar ve Yazılar  599

Kavramlar Dizini  603

 

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar