| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Osman Nuri ALKAN |
| Baskı Tarihi | 2021/07 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 406 |
Sigorta sözleşmelerinin sıklıkla konusunu oluşturan trafik kazaları sonucunda emek ve iş gücü kaybı meydana gelmektedir. Zararın giderimi hususunda görülen luzüm üzerine kanun ve genel şartlarda değişiklik yapılmıştır. Mevzuat değişikliği doktrinde tartışmaları ve yargı mercilerinde çelişkili kararları da beraberinde getirmiştir. Adalet duygusunu pekiştirmek adına hukuki değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Bilimsel yöntemlerle beraber çalışmaya, güncel Yargıtay içtihatları ve örnekler eklenmiştir. Böylelikle çalışmada izah edilen konuların özü itibariyle daha bütünsel ve net bir şekilde anlaşılması amaçlanmıştır. Trafik hukukuna özgü olan trafik kazası, işleten, işletilme hali tabirleri üzerinde durularak çalışmanın kapsamı belirlenmiştir. Maddi ve manevi zarar türleri ve esaslar sigortacının sorumluluğuna ilişki ilkeler detaylı lakin sistematik şekilde ele alınmıştır. Sigortacının sorumluluğunun tespiti bakımından eski- yeni ayrımı yapılarak, aradaki farklılıklar açıkça ortaya konulmuştur.
Erciyes Üniversitesi Özel Hukuk Anabilim- Ticaret Hukuku Dalı’nda hazırlanan ve trafik kazalarında sigortacının sorumluluğunu konu edinen çalışmada güncel literatürden faydalanılmıştır. Aynı zamanda sigortacının sorumluluğunda tartışmanın esasını oluşturabilecek konulara değinme fırsatı doğmuştur. Sigorta türlerinin farklılığı neticesiyle, üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde trafik kazası kavramı ve unsurları; ikinci bölümde sigorta türlerinin teminat kapsamı; üçüncü bölümlümde ise sigortacının rol aldığı uyuşmazlıklarda yetki, görev ve zamanaşımı konuları üzerinde durulmuştur.
ÖNSÖZ............................................................................................................................. 5
ÖZET................................................................................................................................ 7
ABSTRACT ....................................................................................................................... 9
İÇİNDEKİLER .................................................................................................................. 11
KISALTMALAR................................................................................................................ 21
GİRİŞ ....................................................................................................................... 23
BİRİNCİ BÖLÜM
TRAFİK KAZASI VE TRAFİK KAZALARINDA SORUMLULUK
I. Trafik Kazası Kavramı ..................................................................................... 25
II. Trafik Kazasından Doğan Sorumluluk.............................................................. 34
A. Trafik Kazaları Nedeniyle Tehlike Sorumluluğu ....................................... 34
1. Tehlike Sorumluluğu ve Unsurları..................................................... 39
a. Motorlu Aracın İşletilme Halinde Olması................................... 40
aa. Trafiğe Çıkarılmaya Dayalı İşletme Görüşü......................... 40
bb. Makine Tekniğine Dayalı İşletme Görüşü ........................... 42
cc. Yargıtay’ın İşletme Görüşü ................................................. 43
dd. Görüşümüz ......................................................................... 44
b. Motorlu Araç İşleteninin veya Teşebbüs Sahibinin Varlığı......... 46
aa. İşleten................................................................................. 46
aaa. Şekli Ölçüte Göre İşleten (Karine Olarak İşleten).............. 47
(1) Araç Maliki ................................................................ 47
(2) Aracı Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satın Alan .......... 49
(3) Motorlu Aracı Uzun Süre Kiralayan Veya Ariyet
(Ödünç) Alan ............................................................. 50
(4) Aracı Rehin Alan........................................................ 54
(5) Birden Çok İşleten..................................................... 54
bbb. Maddi Ölçüte Göre İşleten (Gerçek İşleten) ..................... 55
ccc. İşleten Gibi Sayılan Kişiler (Farazi İşletenler) .................... 55
(1) Motorlu Araçla İlgili Mesleki Faaliyette
Bulunan Teşebbüs Sahibi .......................................... 56
12 İçindekiler
(2) Motorlu Araçla İlgili Mesleki Faaliyette
Bulunan İşletme ........................................................57
(3) Mesleki Faaliyet Sahibinin Motorlu Araç
Üzerinde Fiili Hakimiyeti............................................58
(4) Devlet ve Kamu Kurumlarının Sorumlulukları ...........61
(5) Aracı Çalan Veya Gasp Edenlerin Sorumluluğu .........63
(6) İşleten Sayılan Diğer Kişiler........................................64
bb. Motorlu Aracın Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibinin
Sorumluluğu ....................................................................... 65
aaa. Teşebbüs Sahibinin Trafik Sigortası Yaptırma
Zorunluluğu.......................................................................66
2. Tehlike Sorumluluğundan Kurtulma veya Zararın Azaltılması .......... 68
a. Zarar Görenin Veya Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru........................ 72
b. Mücbir Sebebin Varlığı............................................................... 75
B. Olağan Sebep Sorumluluğu...................................................................... 78
1. İşletilme Halinde Olmayan Aracın Neden Olduğu Zararlardan
Sorumluluk........................................................................................ 78
2. Yardım Edenin Uğradığı Zararlardan Sorumluluk.............................. 80
3. Çalınan ve Gasp Edilen Araç Sürücüsünün Sorumluluğu .................. 82
C. Kusur Sorumluluğu................................................................................... 84
1. İşletenin Eylemi İle İşletilme Halinde Olmayan Aracın Sebep
Olduğu Zarardan Sorumluluk............................................................ 84
2. İşletenlerin Birbirlerine Verdiği Zararlardan Sorumluluk .................. 84
a. İşletenin Uğradığı Bedensel Zarardan Sorumluluk..................... 84
b. İşletene veya Motorlu Aracın Bağlı Bulunduğu Teşebbüs
Sahibine Ait Eşyanın Zararından Sorumluluk ............................. 88
c. İşleteninin Çalınan Veya Gasp Edilen Araçların Sebep
Olduğu Zarardan Sorumluluğu .................................................. 89
D. Genel Hükümlere Göre Sorumluluk......................................................... 92
1. Hatır İçin Taşıma veya Aracın Verilmesi Halinde Sorumluluk ........... 92
2. Aracın Çalındığını veya Gasp Edildiğini Bilerek Binen Yolcuya
Karşı Sorumluluk............................................................................... 99
3. Motorlu Aracın Zarar Görmesi Nedeniyle İşletenin Malike
Karşı Sorumluluğu........................................................................... 100
4. Trafik Kazaları Nedeniyle Manevi Tazminat Talepleri..................... 101
İçindekiler 13
İKİNCİ BÖLÜM
TRAFİK KAZALARINDA SİGORTA TÜRLERİNE GÖRE
SİGORTACININ SORUMLULUĞU
I. Trafik Kazası Nedeniyle Sorumlu Olan Sigortalar.......................................... 105
A. Kasko Sigortası....................................................................................... 105
B. Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası ............................................ 106
C. İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası (İMSS) .............................................. 106
1. Sorumluluk Sigortalarında Zarar Giderimine İlişkin Esaslar ............ 107
a. ZMSS ve İMSS’ye Hakim İlkeler................................................ 107
aa. Genel Olarak..................................................................... 107
bb. Sınırlı Sorumluluk İlkesi..................................................... 108
cc. Garameten Ödeme İlkesi.................................................. 110
dd. Gerçek Zararın Giderilmesi İlkesi...................................... 112
ee. Kusur Sorumluluğu İlkesi .................................................. 113
D. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası ....................................................... 115
E. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası ....................... 116
II. Sigortacının Yükümlülükleri .......................................................................... 117
A. Rizikoyu Taşıma Yükümlülüğü................................................................ 117
1. Kasko Sigortasında.......................................................................... 117
2. ZMSS ve İMSS’de ............................................................................ 118
3. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında .......................................... 120
B. Aydınlatma Yükümlülüğü....................................................................... 120
C. Sigorta Poliçesi Verme Yükümlülüğü ..................................................... 123
1. Kasko Sigortasında.......................................................................... 123
2. ZMSS ve İMSS’de ............................................................................ 125
3. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında .......................................... 126
D. Giderleri Ödeme Yükümlülüğü .............................................................. 127
1. Kasko Sigortasında.......................................................................... 127
2. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında .......................................... 129
E. Sigorta Tazminatını Ödeme Yükümlülüğü.............................................. 130
1. Kasko Sigortasında.......................................................................... 130
a. Sigorta Tazminatının Hesaplanması ve Ödenmesi................... 130
aa. Kısmi Hasar Halinde.......................................................... 130
bb. Tam Hasar Halinde ........................................................... 132
14 İçindekiler
b. Kasko Tazminatının Ödeme Zamanı ........................................ 135
c. Rizikonun Bildirim Şekli ve Bildirimin Yapılacağı Yer................ 136
d. Ödemenin Sonuçları ................................................................ 136
e. İbranamenin Geçerliliği ........................................................... 137
2. ZMSS ve İMSS’de ............................................................................ 138
3. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında .......................................... 142
III. Sigorta Türlerine Göre Sorumluluğunun Kapsamı ........................................ 144
A. Kasko Sigortası ....................................................................................... 144
1. Kasko Sigortasının Konusu ve Kapsamı........................................... 146
a. Aracın Karayolunda Veya Demiryolunda Kullanılabilen
Araçlarla Çarpışması ................................................................ 149
b. Aracı Kullananın İradesi Dışında Araca Ani Ve Harici
Etkiler Neticesinde Sabit Veya Hareketli Sabit Ya Da
Hareketli Bir Cismin Çarpması Veya Aracın Böyle Bir
Cisme Çarpması, Devrilmesi, Düşmesi, Yuvarlanması Gibi
Kazaları .................................................................................... 149
c. Üçüncü Kişilerin Kötü Niyet Veya Muziplikle Yaptıkları
Hareketler İle Fiil Ehliyetine Sahip Olmayan Kişilerin Yol
Açacağı Zararlar ....................................................................... 150
d. Aracın Yanması ........................................................................ 150
e. Aracın Parçalarının Çalınması Veya Çalınmaya Teşebbüs
Edilmesi ................................................................................... 151
2. Kasko Sözleşmesinde Teminatın Belirlenmesi ve Poliçeye
Yazılması ......................................................................................... 153
3. Ek Sözleşme İle Teminat Kapsamına Alınabilecek Zararlar ............. 155
4. Teminat Dışı Kalan Haller................................................................ 161
a. Savaş, İstila, İhtilal, İsyan, Ayaklanma ve Bunların
Gerektirdiği Askeri Hareketler ................................................. 161
b. Nükleer Maddeden Kaynaklı Zararlar ile Tedbirden
Kaynaklanan Zararlar............................................................... 163
c. Kamu Otoritesi Tarafından Çekilme Hali Hariç Araç
Üzerindeki Tasarruflar ............................................................. 163
d. Aracın Gerekli Sürücü Belgesine Sahip Olmayan Kişilerce
Kullanılması.............................................................................. 164
e. Alkol Veya Uyuşturucu Madde Kullanımı Nedeniyle
Meydana Gelen Hasarlar ......................................................... 169
aa. 24.05.2013 Tarihinden Önceki Dönem............................. 169
bb. 24.05.2013 Tarihinden Sonraki Dönem ............................ 171
İçindekiler 15
f. Sigortalının, Eylemlerinden Sorumlu Olduğu ya da Birlikte
Yaşadığı Kişilerin Araca Kasten Zarar Vermesi ......................... 176
g. Trafik İşaretlerine Aykırı Davranış ve Hız Limiti Aşımı
Sonucu Meydana Gelen Zararlar ............................................. 178
h. Sigortalının İzni Olmadan Eylemlerinden Sorumlu Olduğu
Kişilerin Aracı Kaçırması ya da Çalması Nedeniyle
Meydana Gelen Zararlar.......................................................... 180
i. Zorunlu Haller Dışında Taşıma veya Çekme Halinde
Uğranılan Zararlar.................................................................... 182
j. İstiap Haddinin Aşılması Nedeniyle Meydana Gelen
Hasarlar ................................................................................... 183
k. Terör Eylemi ile Eylemle Mücadele Kapsamında Oluşan
Kimyasal Veya Biyolojik Zararlar.............................................. 186
l. Zorunlu Haller Haricinde Sürücünün Kimliğinin Tespitini
Önlemek için Kaza Mahallinden Ayrılması............................... 187
m. Alacaklı ile Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi ................................. 189
5. Kasko Sigortası Teminatını Etkileyen Haller.................................... 190
a. Kasko Sigortasında Özel Belirlemelerin 14 Punto
Büyüklüğünde Yazılması .......................................................... 190
b. Rizikonun Gerçekleşmesi......................................................... 194
c. Menfaat Sahibi Değişikliği ....................................................... 194
B. Trafik Kazalarında Sorumluluk Sigortaları.............................................. 196
1. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası.................................................. 196
a. Genel Olarak............................................................................ 196
b. Trafik Sigortacısının Sorumluluğu ............................................ 196
aa. Trafik Sigortacısının Sorumluluk Kapsamı......................... 197
bb. Kapsama Giren Teminat Türleri........................................ 198
aaa. KTK m. 90’daki Değişikliğin Sigortacının
Sorumluluğuna Etkisi...................................................... 203
(1) 09.10.2020 Tarihinden Önce Hukuken
Kesinleşen Sorumluluklarda.................................... 203
(2) 09.10.2020 Tarihinde Henüz Kesinleşmemiş
Sorumluluklarda...................................................... 205
bbb. Trafik Sigortası Genel Şartlarının GİŞ Denetimine
Tabi Olup Olmayacağı..................................................... 207
ccc. Maddi Tazminat Teminatı............................................... 209
(1) Üçüncü Kişinin Malvarlığı Üzerindeki
Azalmalar ................................................................ 209
16 İçindekiler
(a) Araç Hasarı.......................................................210
(aa) Kısmen Zarar Halinde ..............................210
(i) Trafik Sigortası Genel
Şartlarında Değişiklik
Yapılmadan Önceki Durum ..............210
(ii) Trafik Sigortası Genel Şartları
Değişikliğinden Sonraki Durum........213
(bb) Tam Hasar Halinde ..................................214
(b) Değer Kaybı Tazminatı .....................................215
(c) Hukuki Koruma ................................................222
ddd. Sağlık Giderim Teminatı ..................................................223
(1) Geçici İş Görmezlik Zararı Ve Bakıcı Gideri ..............230
eee. Sürekli Sakatlık Teminatı.................................................232
(1) Sürekli Sakatlık Tazminatının Hesaplanması............234
(a) Sürekli Sakatlık Oranının Tespiti.......................237
(aa) Sakatlık Oranının Tespitinde Güncel
Mevzuat ..................................................240
(bb) Sürekli Sakatlık Oranının Tespitinde
Yönetmelikte Düzenlenen Usul ve
Esaslar .....................................................245
(cc) Sürekli Sakatlıkla İlgili Sağlık Kurulu
Raporunun Temini...................................248
(b) Zarar Görenin Mesleği ve Kazancının
Tespiti ..............................................................250
(c) Zarar Görenin Bakiye Ömrünün ve
Uygulanacak Formülün Tespiti.........................254
(aa) Aktif Dönem ve Pasif Döneme Ait
Tazminatın Hesaplanması .......................258
(i) PMF-1931 Yaşam Tablosuna ve
Progressif Rant Hesabına Göre ........258
(ii) TRH-2010 Yaşam Tablosu ve
Belirli Süreli Sabit Rant
Formülüne Göre ..............................262
(d) Tazminattan İndirim Sebepleri ve Sıra .............268
(2) Bakıcı Giderinin Hesaplanması ................................269
fff. Destekten Yoksun Kalma Teminatı .................................271
(1) Talepte Bulunabilecek Kişiler...................................271
(2) Teminat Kapsamındaki Zararlar...............................273
(3) Hukuken Üçüncü Kişi Sayılanlar...............................274
İçindekiler 17
(4) Trafik Sigortacısının Sorumluluğu İçin
Düzenlenen Usul Ve Esaslar.................................... 278
(5) Destekten Yoksun Kalma Tazminatının
Hesaplanması.......................................................... 280
(a) Destek Sürelerinin Hesaplanması .................... 280
(aa) Eşin Durumu ........................................... 281
(bb) Çocuğun Durumu.................................... 285
(cc) Anne ve Babanın Durumu....................... 288
(b) Destek Oranının Tespti .................................... 290
(aa) YİBKGK Öncesi Durum............................. 290
(bb) YİBGK Sonrası Durum.............................. 292
(c) Desteğin Muhtemel Gelirinin Tespiti............... 294
(d) İndirim Sebepleri ............................................. 295
(aa) Zarar Görenin Kusuru.............................. 295
(bb) Sağ Kalan Eşin Yeniden Evlenme
İhtimali.................................................... 295
(cc) SGK’nın Hak Sahiplerine Bağladığı
Aylığın İlk Peşin Değeri............................ 296
(dd) Muhtemel Yetiştirme Gideri ................... 297
(ee) Yetersiz Ödemeler ve İbra ...................... 299
(i) İbranamenin Müteselsilen
Sorumluluğa Etkisi........................... 302
(e) Örnek Tazminat Hesabı ................................... 304
(aa) Mevcut Trafik Sigortası Genel
Şartlarına Göre........................................ 304
(bb) Önceki Genel Şartlara Göre .................... 312
cc. Trafik Sigortasının Kapsamı Dışında Kalan Haller ............. 321
aaa. İşletenin, KTK’ya Göre Eylemlerinden Sorumlu
Tutulduğu Kişilere Karşı Yöneltebileceği Talepler........... 323
bbb. İşletenin Akrabalarının Mallarına Gelen Zararlar............ 323
ccc. İşletenin KTK’ya Göre Sorumlu Tutulmadığı Şeye
Gelen Zararlar................................................................. 324
ddd. Motorlu Araçta Taşınan Eşya Zararları ........................... 325
eee. Hak Sahibinin Kendi Kusuruna Karşılık Gelen
Zararlar........................................................................... 326
fff. İlgilinin Sorumluluk Riski Kapsamında Olmayan
Tazminat Talepleri .......................................................... 326
18 İçindekiler
ggg. KTK Çerçevesinde Genel Şartlar İle Eklerinde
Düzenlenen Teminat İçeriğinde Yer Almayan
Talepler...........................................................................327
hhh. İşletilme Halinde Olmayan Araçların Verdiği
Zararlar ...........................................................................330
iii. Dolaylı Zararlara İlişkin Talepler......................................331
jjj. Cezai Kovuşturma Nedeniyle Tüm Giderler Ve Para
Cezaları ...........................................................................332
kkk. Sigortacının Üçüncü Kişiye Def’i Olarak
Sunabileceği Durumlar....................................................332
2. İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası................................................... 334
a. İMSS’nin Konusu ve Kapsamı................................................... 334
b. İMSS’nin Teminatına Dahil Olmayan Zararlar.......................... 336
3. Zorunlu Mali Taşımacılık Sigortası .................................................. 338
C. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası ....................................................... 340
1. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasının Konusu Ve Kapsamı........... 343
a. Ölüm Teminatı ......................................................................... 349
b. Sakatlık Teminatı ..................................................................... 350
c. Tedavi Gideri Teminatı............................................................. 352
2. Teminat Dışında Kalan Zararlar....................................................... 354
3. Genel Şartlarda Düzenlenen Teminat Kapsamının Üçüncü
Kişilere Karşı Etkisi .......................................................................... 356
IV. Sigorta Türleri Arasında Trafik Kazası Sonrası Ödeme Sırası......................... 358
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SİGORTACI AÇISINDAN TRAFİK KAZALARINA İLİŞKİN DAVALARDA
YETKİ, GÖREV VE ZAMANAŞIMI
I. Yetkili Mahkeme ........................................................................................... 363
A. Genel Olarak .......................................................................................... 363
B. Kasko Sigortasında Yetkili Mahkeme ..................................................... 364
C. Trafik Sigortasında Yetkili Mahkeme ..................................................... 366
D. İMSS’de Yetkili Mahkeme ...................................................................... 368
E. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında Yetkili Mahkeme...................... 369
II. Zorunlu Arabuluculukta Yetki ....................................................................... 370
III. Tahkim Başvurusunda Yetkili Yargı Mercileri................................................ 371
IV. Görevli Mahkeme ......................................................................................... 372
İçindekiler 19
V. Zamanaşımı................................................................................................... 377
A. Kasko Sigortasında Zamanaşımı............................................................. 378
B. Trafik Sigortasında Zamanaşımı............................................................. 381
C. İMSS’de Zamanaşımı.............................................................................. 386
D. Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında Zamanaşımı ............................. 387
VI. Zamanaşımı Süresinin Uzama Halleri............................................................ 389
A. Zamanaşımı Süresinin Durması.............................................................. 389
B. Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi ............................................................ 390
1. Müteselsil Borç İlişkisinde Zamanaşımının Kesilmesi ..................... 393
SONUÇ ...................................................................................................................395
KAYNAKÇA .............................................................................................................401
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
