Tüketici Hukukunda Tüketici ile Sözleşme Kurma Zorunluluğu

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER ............................................................................... 5

KISALTMALAR CETVELİ ....................................................... 11

GİRİŞ ............................................................................................. 13

BİRİNCİ BÖLÜM

BORÇLAR HUKUKUNDAKİ GENEL KURAL: SÖZLEŞME

ÖZGÜRLÜĞÜ, SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN GÖRÜNÜM

ŞEKİLLERİ VE SINIRLARI

§ 1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE: SÖZLEŞME

ÖZGÜRLÜĞÜ ...................................................................... 15

I. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ANAYASADAKİ

YERİ ...................................................................................... 18

II. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ÖZEL

HUKUKTAKİ YERİ ............................................................. 19

III. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN TÜRK

HUKUKUNDAKİ GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ ....................... 22

A. Sözleşme Yapıp Yapmama Özgürlüğü ................................ 22

B. Sözleşmenin Tarafını Seçme Özgürlüğü ............................. 23

C. Sözleşmenin Konusunu ve İçeriğini Belirleme Özgürlüğü ...................................................................................... 24

D. Sözleşmenin Tipini Belirleme Özgürlüğü ........................... 24

E. Sözleşmeyi Değiştirme veya Sözleşmeye Son Verme

Özgürlüğü ............................................................................ 24

F. Şekil Özgürlüğü ................................................................... 25

İçindekiler

6

§ 2. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNE GETİRİLEN

SINIRLAMALAR ................................................................ 25

I. DÜZENLEME SERBESTİSİNE GETİRİLEN

SINIRLAMALAR ................................................................. 27

A. Hukuka Aykırı Olmama ...................................................... 28

1. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırı Olmama ................... 28

2. Kamu Düzenine Aykırı Olmama ....................................... 29

3. Kişilik Haklarına Aykırı Olmama ..................................... 29

B. Ahlaka Aykırı Olmama ....................................................... 31

C. İmkânsız Olmama ................................................................ 31

II. KURULUŞ SERBESTİSİNE GETİRİLEN

SINIRLAMALAR ................................................................. 32

A. Kamu Organlarının İznine Bağlı Sözleşmeler ..................... 32

B. Sözleşme Kurma Zorunluluğu ............................................. 33

İKİNCİ BÖLÜM

SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ KURALININ BİR İSTİSNASI

OLARAK SÖZLEŞME KURMA ZORUNLULUĞU

§ 1. GENEL OLARAK SÖZLEŞME KURMA

ZORUNLULUĞU ................................................................ 35

I. SÖZLEŞME KURMA ZORUNLULUĞUNUN

HUKUKİ TEMELLERİ ......................................................... 36

A. Doğrudan Kanundan Doğan Sözleşme Kurma

Zorunluluğu ......................................................................... 36

1. Kamu Hukuku Kuralları Uyarınca Sözleşme Kurma

Zorunluluğu ....................................................................... 37

Dilara DURAN

7

2. Özel Hukuk Kuralları Uyarınca Sözleşme Kurma

Zorunluluğu ....................................................................... 39

B. Temel൴n൴ Kanun Hükmüne Dayandıran Sözleşme

Kurma Zorunluluğu ............................................................. 40

1. Dürüstlük Kuralına Dayandıran Görüş .............................. 40

2. TBK 49/II Hükmüne Dayandıran Görüş ........................... 45

3. TBK m.8/II’ye Dayandıran Görüş ..................................... 46

4. TMK m.24’e Dayandıran Görüş ........................................ 47

C. Önceki Vaatten Doğan Sözleşme Kurma Zorunluluğu ....... 47

II. SÖZLEŞME KURMA ZORUNLULUĞUNUN

UNSURLARI ......................................................................... 49

A. Sözleşmeyi Kurmak İsteyen Tarafın Hak Sahibi

Olması .................................................................................. 49

B. Sözleşme Kurma Zorunluluğunu Doğuracak Bir

Kuralın Varlığı ..................................................................... 50

C. Hak Sahibinin Talebi ........................................................... 50

D. Sözleşme Kurma Talebinin Kabul Edilmemesinin

Hukuka Aykırı Olması ......................................................... 51

§ 2. SÖZLEŞME KURMA ZORUNLULUĞUNUN

İHLALİ HALİNDE YAPTIRIMI ....................................... 51

I. KAMU HUKUKU KURALLARINA GÖRE ....................... 51

II. ÖZEL HUKUK KURALLARINA GÖRE ............................ 52

A. Bir Kanun Hükmü Bulunması Halinde ................................ 52

B. Bir Kanun Hükmü Bulunmaması Halinde ........................... 52

İçindekiler

8

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SÖZLEŞME KURMA ZORUNLULUĞUNUN TÜKETİCİ

HUKUKUNDAKİ GÖRÜNÜMÜ

§ 1. TÜKETİCİ HUKUKU İÇİN ÖZEL DÜZENLEME

GEREKLİLİĞİ .................................................................... 57

I. TEKNOLOJİK GELİŞMELER VE TÜKETİM

TOPLUMU ............................................................................ 57

II. REKLAM VE PAZARLAMA TEKNİKLERİNDEKİ

GELİŞMELER ....................................................................... 58

§ 2. THKH MADDE 6’NIN İNCELENMESİ ........................... 59

I. 6502 SAYILI KANUNUN 6. MADDESİ İLE 4077

SAYILI KANUN’UN 5. MADDESİNİN

KARŞILAŞTIRILMASI ....................................................... 60

II. TKHK M.6 İLE TBK M. 8/2’NİN

KARŞILAŞTIRILMASI ....................................................... 62

III. TÜKETİCİNİN TKHK/6.MADDESİNDEN

YARARLANABİLME ŞARTLARI..................................... 64

A. Tüketici Sıfatını Taşıma ...................................................... 65

B. Satıcının Ticari/Mesleki Amaçlarla Hareket Etmesi ........... 67

1. Satıcının Tekel Konumunda Olması Hali ......................... 68

2. Satıcının Zorunlu İhtiyaç Niteliğinde Mal veya

Hizmet Sunması Hali ........................................................ 69

§ 3. TKHK/6. MADDESİ İLE GETİRİLEN

SINIRLAMALAR ................................................................ 73

I. SATIŞTAN / HİZMET SAĞLAMADAN KAÇINMA

YASAĞI(SÖZLEŞME KURMA ZORUNLULUĞU) .......... 73

A. Malların Satışına İlişkin Sözleşme Kurma

Zorunluluğu ......................................................................... 73

Dilara DURAN

9

1. Malın Teşhir Edilmesi ....................................................... 74

2. Stok Sorunu ....................................................................... 78

B. Hizmetlerin Yerine Getirilmesine İlişkin Sözleşme

Kurma Zorunluluğu ............................................................. 80

1. “Hizmet Sağlama” Kavramı .............................................. 80

2. “Haklı Neden” Kavramı .................................................... 82

3. Hizmetin Teşhir Edilmesi Sorunu ..................................... 84

C. Malın Satışı ile Hizmetin Görülmesinin Bir Olduğu

Sözleşmeler .......................................................................... 85

II. AĞIRLAŞTIRICI KOŞUL GETİRME YASAĞI.................. 87

A. Genel Olarak ........................................................................ 87

B. Kelepçeleme Sözleşmeleri Kurma Yasağı ........................... 91

§ 3. TÜKETİCİ İLE SÖZLEŞME KURMA

ZORUNLULUĞUNA UYULMAMASININ

YAPTIRIMI .......................................................................... 93

I. Mahkeme Yoluna Başvuru ..................................................... 94

II. İdari Para Cezası................................................................... 101

SONUÇ ........................................................................................ 103

KAYNAKÇA .............................................................................. 105