Tüketici İşlemi Niteliğindeki Promosyonlu Satış Sözleşmeleri

ÖNSÖZ...................................................................................................................... 5

İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 7

KISALTMALAR DİZİNİ .............................................................................................. 13

GİRİŞ ...............................................................................................................17

BİRİNCİ BÖLÜM

PROMOSYON KAVRAMI VE PROMOSYONLU SATIŞLAR

HAKKINDA GENEL BİLGİLER

I. PROMOSYON KAVRAMI................................................................................... 21

II. PROMOSYONLU SATIŞIN TARİHÇESİ ................................................................ 23

III. PROMOSYONLU SATIŞIN GELİŞİMİ VE İÇERİĞİ ................................................. 32

IV. PROMOSYONLU SATIŞIN YARARLARI VE SAKINCALARI .................................... 35

A. Promosyonlu Satışın Yararları................................................................... 35

B. Promosyonlu Satışın Sakıncaları ............................................................... 36

V. PROMOSYON ÇEŞİTLERİ................................................................................... 36

A. Promosyon Konusu Edime Göre Promosyon Çeşitleri.............................. 36

1. Mal Promosyonu................................................................................ 37

2. Hizmet Promosyonu........................................................................... 38

a) Genel Olarak Hizmet Promosyonu Kavramı ................................ 38

b) Finansal Hizmet Promosyonu...................................................... 39

B. Promosyonun Muhatabına Göre Promosyon Çeşitleri............................. 41

1. Tüketiciyi Özendiren Promosyonlar................................................... 41

2. Dağıtıcıları/Satıcıları Özendiren Promosyonlar .................................. 42

3. Satış Elemanlarını Özendiren Promosyonlar...................................... 42

C. Düzenleniş Amacına Göre Promosyon Çeşitleri........................................ 43

1. Tanıtım Promosyonları....................................................................... 43

2. Asıl Malın Teslimi Anında Gerçekleşen Promosyonlar....................... 44

3. Asıl Malın Tesliminden Sonra Yapılan Promosyonlar......................... 44

8 İçindekiler

VI. PROMOSYONLUSATIŞINTÜRKHUKUK SİSTEMİNDEKİ YERİVEDÜZENLENİŞİ ...... 45

A. Kanunlardaki Düzenlemeler ..................................................................... 45

B. Yönetmeliklerdeki Düzenlemeler ............................................................. 52

C. Tebliğlerdeki Düzenlemeler...................................................................... 57

İKİNCİ BÖLÜM

PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ YAPISI

I. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİNE İLİŞKİN

GÖRÜŞLER ....................................................................................................... 63

A. İlan Yoluyla Ödül Sözü Verme Görüşü ...................................................... 63

B. Taksitle Satış Sözleşmesi Görüşü .............................................................. 66

C. Kampanyalı Satış Niteliğinde Ön Ödemeli Satış Görüşü ........................... 67

D. Satış Yönü Ağır Basan Karma Bağışlama Sözleşme Görüşü ...................... 68

E. Yan Edimi Promosyon Verme Olan Satış Sözleşmesi Görüşü ................... 70

F. Promosyonlu Satış Sözleşmesinin İsimsiz Sözleşme Olduğu

Yönündeki Görüşler.................................................................................. 74

1. Genel Olarak İsimsiz Sözleşmeler ...................................................... 75

2. Bileşik Sözleşme Görüşü .................................................................... 75

3. Karma Sözleşme Görüşü .................................................................... 79

G. Görüşümüz ............................................................................................... 81

II. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN BENZER BAZI SÖZLEŞMELER İLE

KARŞILAŞTIRILMASI ......................................................................................... 82

A. Promosyonlu Satış Sözleşmesi–Satış Sözleşmesi...................................... 82

B. Promosyonlu Satış Sözleşmesi–Örnek Üzerine Satış Sözleşmesi.............. 83

C. Promosyonlu Satış Sözleşmesi–Beğenme Şartıyla Satış Sözleşmesi......... 85

D. Promosyonlu Satış Sözleşmesi–İşyeri Dışında Yapılan Satış Sözleşmesi ........ 86

III. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI ............................................. 87

IV. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI........................................ 89

A. Promosyonu Yapan................................................................................... 90

B. Tüketici ..................................................................................................... 93

V. PROMOSYONLUSATIŞ SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARINHAKLARIVEBORÇLARI ....... 96

A. Promosyonu Yapanın/Satıcının Hakları .................................................... 96

B. Promosyonu Yapanın /Satıcının Borçları .................................................. 97

1. Asıl Mal ve Promosyon Konusunun Teslimi ....................................... 97

2. Aydınlatma ve Bilgilendirme Borcu.................................................... 99

İçindekiler 9

C. Tüketicinin Hakları .................................................................................. 104

D. Tüketicinin Borçları ................................................................................. 105

VI. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI ..................................... 108

A. Satış Konusu Ana Mal ............................................................................. 108

B. Bedel (Semen)......................................................................................... 110

C. Promosyon Unsuru .................................................................................111

1. Promosyonun Özellikleri .................................................................. 114

a) Promosyon Konusu olan Edimin Özel Bir Karşılığının

Olmaması .................................................................................. 115

b) Promosyonun Asıl Mal veya Edimden Ayrılması ....................... 115

c) Promosyonun Bağımlılığı........................................................... 116

D. Anlaşma .................................................................................................. 117

VII. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI .................................... 118

VIII. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ ............................................... 121

IX. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ .................................... 122

A. Borç Doğuran Sözleşme Olması .............................................................. 122

B. İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşme Olması.............................................. 122

C. Rızai Sözleşme Olması............................................................................. 123

D. Ani Edimli Bir Sözleşme Olması............................................................... 124

E. İsimsiz Sözleşme Olması ......................................................................... 124

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE

BORCA AYKIRILIK HÂLLERİ VE HAKSIZ ŞARTLAR

I. PROMOSYONU YAPANIN BORCA AYKIRI DAVRANMASI................................. 127

A. Kusurlu İmkânsızlık ................................................................................. 127

B. Gereği Gibi İfa Etmeme........................................................................... 128

1. Promosyonu Yapanın/Satıcının Ayıplı İfası ve Ayıptan

Sorumluluğu..................................................................................... 132

a) Ayıptan Sorumluluğun Maddi Şartları....................................... 134

aa) Satılan Şey Ayıplı Olmalıdır................................................. 134

aaa) Ayıp Kavramının Tanımı ve Hukuki Niteliği ................ 134

bb) Alıcı Bu Ayıbı Bilmemelidir.................................................. 138

cc) Alıcı Ayıplı Malı Kabul Etmemiş Olmalıdır........................... 139

10 İçindekiler

dd) Ayıp Hasarın Alıcıya Geçmesinden Önce Mevcut

Olmalıdır............................................................................. 139

ee) Ayıptan Sorumluluk Sözleşme ile Kaldırılmamış Olmalı ..... 139

b) Ayıptan Sorumluluğun Şeklî Şartları.......................................... 141

aa) Satılanı Gözden Geçirme .................................................... 141

bb) Ayıbı Bildirme ..................................................................... 144

c) Alıcı Lehine Ayıptan Doğan Seçimlik Haklar .............................. 144

aa) Seçim Hakkının Kapsamı ve Hukuki Niteliği........................ 145

cc) Satış Bedelinin İndirilmesi İsteme Hakkı............................. 150

dd) Ayıplı Eşyanın Değiştirilmesini Talep Hakkı ........................ 152

ee) Ayıplı Eşyanın Ücretsiz Olarak Onarılmasını İsteme

Hakkı................................................................................... 153

2. Promosyonu Yapanın Ayıplı Hizmet Promosyonundan

Sorumluluğu..................................................................................... 156

C. Promosyonu Yapanın Zapta Karşı Sorumluluğu ..................................... 158

1. Zapta Karşı Sorumluluğun Tanımı ve Hukuki Niteliği....................... 158

2. Zapta Karşı Sorumluluğun Hükümleri .............................................. 161

a) Tam Zapt Halinde...................................................................... 161

b) Kısmî Zapt Halinde .................................................................... 162

D. Promosyonu Yapanın Temerrüdü........................................................... 164

II. TÜKETİCİNİN BORCA AYKIRI DAVRANMASI ................................................... 171

A. Genel Olarak........................................................................................... 171

B. Tüketicinin Temerrüdü ........................................................................... 171

III. PROMOSYONLU SÖZLEŞMELERDE HAKSIZ ŞARTLAR ..................................... 173

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ

VE USUL HUKUKUNA İLİŞKİN HUSUSLAR

I. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ ................................. 183

A. İfa............................................................................................................ 183

B. İkale ........................................................................................................ 188

C. İbra ......................................................................................................... 189

D. Dönme ve Fesih ...................................................................................... 190

E. Kusursuz İmkânsızlık............................................................................... 196

İçindekiler 11

II. PROMOSYONLU SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE USUL HUKUKUNA İLİŞKİN

HUSUSLAR ..................................................................................................... 202

A. Yetkili ve Görevli Makamlar.................................................................... 203

B. Tüketici Hakem Heyetleri........................................................................ 203

C. Tüketici Mahkemeleri ............................................................................. 205

D. Reklam Kurulu......................................................................................... 208

SONUÇ ..........................................................................................................211

KAYNAKÇA ....................................................................................................217