Türk Ceza Kanunu'nda Gıda Suçları (Madde 185–186)

İçindekiler

Önsöz  7

Tablo ve Grafikler Listesi  17

Kısaltmalar  19

Giriş  23

Birinci Bölüm

KAVRAM, GIDA GÜVENLİĞİ, GIDA SAHTECİLİĞİNİ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER, GIDA SUÇLARININ

ZARARI VE GIDA SUÇLARIYLA MÜCADELE İLE

MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DURUM

I. GIDA TANIMLARININ KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ  27

A. Genel Bilgiler  29

B. Gıda Sistemi  30

C. Gıda Güvenliği  30

1. Gıda Güvenliğini Bozucu Tehlikeler ve Eylemler  34

2. Güvenli Gıda Tüketimi ve Temel Hak ve Özgürlükler  36

a. Sağlık Hakkı  36

b. Beslenme Hakkı  37

3. Kamu Düzeni ve Gıda Güvenliği  38

a. Kamu Sağlığının Korunması  38

b. Tüketici Haklarının Korunması  39

c. İktisadi Gereklilik  41

4. Kamu Sağlığı ve İdarenin Kolluk Yetkisi  41

Ç. Gıda Gerçekliği ve Diğer Kavramlar  42

1. Gıda Gerçekliği  42

2. Tağşiş Kavramı ve Türleri  44

3. Taklit Kavramı ve Türleri  45

4. Tağyir Kavramı ve Türleri  45

5. Gıda Suçları  45

a. Gıda Suçlarına Karşı Konsept, Faktörler ve Stratejiler  45

b. Gıda Suçu Tanımı  48

c. Gıda Suçlarının Türleri  53

D. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar  58

1. Olumlu Görüşler  59

2. Olumsuz Görüşler  60

3. İlgili Mevzuat  61

a. Birleşmiş Milletler  61

b. Amerika Birleşik Devletleri  62

c. Avrupa Birliği  63

ç. Türkiye  64

II. GIDA TAĞŞİŞ VE TAKLİT ÖRNEKLERİ  65

A. Üzüm Pekmezinde Yapılan Hileler  68

B. Kırmızı Ette Yapılan Hileler  68

C. Balda Yapılan Hileler  68

Ç. Süt Ürünlerinde Yapılan Hileler  69

D. Sos’larda Yapılan Hileler  70

E. Zeytinyağında Yapılan Hileler  71

III. GIDA GÜVENCESİ  75

IV. AVRUPA BİRLİĞİ STANDARTLARINDA GIDA SUÇLARINA İLİŞKİN UYARI MEKANİZMALARI, KURUMLAR VE MEVZUAT  76

A. Gıda Sahteciliği Avrupa Uyarı Mekanizmaları  78

1. Gıda Dolandırıcılığı Ağı (Food Fraud Network) ile İdari Yardımlaşma ve İşbirliği Sistemi (Administrative Assistance and Cooperation)  78

2. Gıda ve Yem İçin Hızlı Alarm Sistemi (Rapid Alert System for Food Feed)  84

3. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (European Food Safety Authority)  86

B. Avrupa Birliği Gıda Dolandırıcılığı Uygulamaları  87

C. Gıda Suçlarına İlişkin Avrupa Birliği Mevzuatı  89

1. Avrupa Birliği’nin Konumu  89

2. Avrupa Birliği Gıda Güvenliği Hukuku  91

3. Avrupa Birliği Gıda Güvenliği Hukuku’nun Ulusal Ceza Hukuklarına Etkisi  96

V. MUKAYESELİ HUKUKTA DURUM  97

A. Genel Kavramlar  97

1. Gıda Güvenliği Çözüm Önerileri  97

2. Gıda Dolandırıcılığı ve Tüketicinin Korunması  99

3. Gıda Konsepti  100

B. Gıda Mevzuatı, Ceza Hukuku ve Sorumluluk  101

1. Gıda Güvenliği ve Ceza Hukuku  102

2. Cezai ve İdari Yaptırımlar  104

3. Aldatıcı Ürün Olaylarında Sorumluluğun İsnadı  105

4. Bireysel Ceza Sorumluluğu İsnadı  105

5. İmalatçının Sorumluluğu  106

C. At Eti Krizi Esnasında Avrupa Birliği Ülkelerinde Geri Çağırma Uygulamaları  108

1. İrlanda  109

2. Hollanda  110

3. Almanya  111

4. İtalya  113

5. Yunanistan  114

6. Portekiz  115

7. Fransa  116

8. İspanya  117

9. Çekya  117

Ç. Avrupa Genel Gıda Hukuku Uyarınca Güvensiz Gıda  119

D. Avrupa Gıda Dolandırıcılığı Davalarında Sorumluluk  122

E. Bazı Ülkelerdeki Gıda Suçları Üzerine Düzenlemeler  124

1. Belçika  124

2. Polonya  128

3. Finlandiya  128

4. İtalya  132

5. İspanya  134

6. Almanya  135

7. Brezilya  136

8. Rusya  137

İkinci Bölüm

TÜRK CEZA ADALETİ SİSTEMİNDEKİ GENEL

DÜZENLEMELER İLE 5237 VE 765 SAYILI TÜRK CEZA

KANUNU ÇERÇEVESİNDEKİ DURUM

I. TÜRKİYE’DEKİ GIDA DÜZENLEMELERİ  141

A. Türkiye’deki Gıda Düzenlemeleri ve Ceza Adaleti Üzerine Genel Bakış  141

1. Genel Gıda Konsepti ve Çerçevesi  141

2. İdari ve Cezai Yaptırımlar Arası Bağlantı  142

B. Gıda Düzenlemelerinin Ceza Hukuku Boyutu  152

1. Genel Açıklamalar  152

2. Gıda Güvenliğini Korumak İçin Düzenlenen Gıda Dolandırıcılığı Suçlarının Önemi  152

II. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU’NDA ZEHİRLİ MADDE KATMA SUÇU (M. 185)  154

A. Korunan Hukuki Yarar  156

B. Suçun Unsurları  158

1. Maddi Unsurlar  158

a. Hareket  158

(1) Zehir Katma  159

(2) Başka Suretlerle Bozma  162

b. Netice  165

c. Fail  176

ç. Mağdur  182

d. Suçun Konusu  183

2. Manevi Unsur  186

3. Hukuka Aykırılık Unsuru  190

C. Kusurluluğu Etkileyen Haller  195

Ç. Suçun Özel Görünüş Biçimleri  201

1. Teşebbüs  201

2. İştirak  205

3. İçtima  205

D. Yaptırım  210

E. Cezanın Ertelenmesi  211

F. Ceza Muhakemesine İlişkin Sonuçlar  211

1. Görevli Mahkeme  211

2. Yetkili Mahkeme  212

3. Cumhuriyet Savcısının Kamu Davası Açma Hususunda Takdir Yetkisi  214

4. Basit Yargılama Usulü  214

5. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması  217

6. Dava Zamanaşımı  217

III. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU’NDA BOZULMUŞ VEYA DEĞİŞTİRİLMİŞ GIDA VEYA İLAÇLARIN TİCARETİ (M. 186)  218

A. Korunan Hukuki Yarar  220

B. Suçun Unsurları  221

1. Maddi Unsurlar  221

a. Hareket  221

(1) Satma  231

(2) Tedarik Etme  233

(3) Bulundurma  234

b. Netice  235

c. Fail  237

ç. Mağdur  240

d. Suçun Konusu  240

2. Manevi Unsur  243

3. Hukuka Aykırılık Unsuru  246

C. Kusurluluğu Etkileyen Haller  248

Ç. Suçun Özel Görünüş Biçimleri  253

1. Teşebbüs  253

2. İştirak  256

3. İçtima  261

D. Yaptırım  262

E. Cezanın Ertelenmesi  265

F. Ceza Muhakemesine İlişkin Sonuçlar  265

1. Görevli Mahkeme  265

2. Yetkili Mahkeme  267

3. Cumhuriyet Savcısının Kamu Davası Açma Hususunda Takdir Yetkisi  268

4. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması  268

5. Dava Zamanaşımı  269

IV. ZARARLI GIDA MADDELERİNİN ÜRETİM VE TİCARETİNİN BİR SONUCU OLARAK ÖLÜM VE YARALANMALARDAN DOLAYI CEZAİ SORUMLULUK  270

A. Ölüm veya Yaralanmalarla Zararlı Gıda Maddeleri Arasında Kurulan Gerçek Nedensellik (conditio sine qua non/olmazsa olmazlık)  270

B. Mağdurun Taksirli Hareketlerinin Üreticinin Ayıplı Maldan Ötürü Cezai Sorumluluğunun Belirlenmesinde Göz Önüne Alınması  273

C. Markete Sunulurken Zararlı Etkileri Bilinmeyen Ürünleri Geri Çekmeyi Reddetme  274

Ç. İşletmecilerin Gıdanın Kalitesini İspatlamakta Gerekli Özeni Gösterme Yükümlülük Görevi  275

D. Gıda Ürünlerine İlişkin Sağlık Risklerinden Üreticinin Farkındalığı  276

V. GIDA GÜVENLİĞİNE KARŞI SUÇLARA YÖNELİK GENEL DEĞERLENDİRME  277

A. Türk Ceza Kanunu’nda Gıda Güvenliğine Karşı Suçlar  277

B. Gıda Üretim ve Dağıtım Zincirinin Farklı Basamaklarında Bulunan Aktörlerin Sorumluluğu  278

C. Diğer Hususlar  279

Ç. Türk Hukuku’nda Gıda Dolandırıcılığı Faaliyetleri  280

D. Koruma ve Yaptırım  282

Sonuç  285

Kaynakça  293

Kavramlar Dizini  315