Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma

Bu kitap, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde Doç. Dr.

Gaye BAYCIK danışmanlığında tarafımca hazırlanan ve 05.01.2022 tarihinde

Prof. Dr. Süleyman BAŞTERZİ başkanlığında Doç. Dr. Gaye BAYCIK ve Doç.

Dr. Orhan Ersun CİVAN’dan oluşan jüri önünde savunularak oybirliği ile kabul

edilen “Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma” konulu yüksek

lisans tezinin, jüri üyelerinin kıymetli görüş, öneri ve eleştirileri dikkate alınarak

düzenlenmiş hâlidir.

Toplu iş sözleşmesi, kendine özgü nitelikleri itibariyle çalışma hayatında

oldukça önemli bir yere sahiptir. İşveren karşısında zayıf durumda bulunan işçilerin sendikalaşması ve toplu bir güç olarak varlık göstermesi sonucu toplu iş

sözleşmesi yapma hakkının elde edilmesi işçiler açısından büyük bir kazanımdır.

Çünkü, toplu iş sözleşmelerinde yer alan normatif hükümler yoluyla mevzuatımızda işçilere sağlanan asgari düzeydeki korumanın ötesinde bir koruma getirilerek işçilerin çalışma koşullarını iyileştirme olanağı elde edilmiştir. İşçilerin iş

ilişkilerini doğrudan ve emredici şekilde etkileyen bu sözleşmeler, uzun sayılabilecek süreler boyunca işçilerin ekonomik ve sosyal durumunu etkilemektedir.

Bu denli önemli bir sözleşme olan toplu iş sözleşmesinden yararlanmanın belirlenmesi de aynı öneme sahiptir. Bu nedenle, toplu iş sözleşmesinden yararlanma

konusunun işlenmesinde yarar olacağını düşünerek bu konuyu tez konusu olarak ele almaya karar verdim. Önerimi hocam Doç. Dr. Gaye BAYCIK ile paylaştığımda, konunun önemini ve yüksek lisans tezi olarak işlenmesinin yararlı

olacağını belirtmesi ve beni bu konuda çalışma yapmak için cesaretlendirmesi

üzerine duyduğum sevinci kelimeler ile ifade etmem mümkün değil. Akademik

hayatımın her alanında ve yaşamımda karşılaştığım zorluklarda her daim yanımda olan ve bana yol gösteren, bana ve yapabileceklerime olan inancı ile kendime

güvenmemi sağlayan, her zaman kendime örnek aldığım değerli hocam Doç. Dr.

Gaye BAYCIK’a bu esere yapmış olduğu katkıları ve üzerimdeki emeği için ne

kadar teşekkür etsem az.

Bu vesileyle, bana her konuda kendisine danışabilme imkanını sunan, kendisine sorduğum soruları nezaketle yanıtlayan, üzerimden desteğini hiçbir zaman

esirgemeyen ve tez jürimde yer alarak değerli görüşleri ve destekleyici tavrıyla

x Önsöz

beni cesaretlendiren değerli hocam Prof. Dr. Süleyman BAŞTERZİ’ye içten teşekkürlerimi sunmak isterim.

İş hukukuna duyduğum ilgi ve sevgimin artmasında emeği olan, lisans eğitimimden itibaren desteğini her daim üzerimde hissettiğim gerek akademik hayatımda gerekse yaşantımda karşılaştığım zorluklarda bana inanç ve cesaret veren

değerli hocam Prof. Dr. Levent AKIN’a teşekkürü borç bilirim.

Nezaketi ve olumlu yaklaşımıyla bana mesleği sevdiren, aklıma takılan her

türlü soruyu kendisine çekinmeden sorabildiğim ve akademik hayatımda desteğini her daim üzerimde hissettiğim değerli hocam Doç. Dr. Orhan Ersun CİVAN’a

tez jürimde yer alarak kıymetli görüş ve önerilerini benimle paylaştığı için içten

teşekkürlerimi sunuyorum.

Tanıdığım günden itibaren hayatımı güzelleştiren ve zenginleştiren, hayatımın her alanında olduğu gibi bu tezin yazım sürecinde yaşadığım zorluklarda da

yanımda olan ve benimle birlikte çözüm arayan, tezimi benimle beraber defalarca

okuyup imla hatalarını ve cümle düşüklüklerini düzelten, en yorulmuş anımda

dahi bana ve her şeyin üstesinden gelebileceğime olan inancı ile azim ve cesaretimi artıran Nail ERMİŞ’e tüm kalbimle teşekkür ediyorum.

İş hukukuna olan ilgim çok küçük yaşlarda, babamın maden işçisi olarak

çalıştığını idrak edebildiğim zamanlarda başladı. Eğitim hayatım da esasen okula başlamadan çok önce, babamın her gün kömür tozu içerisinde eve gelişi ve

kâğıda bulaşan kömür iziyle bana okuma-yazma öğretmesi ile başladı. İş kazalarının yoğun yaşandığı ve birçok ölüm ve yaralanmaya şahit olduğum o dönemlerde her sabah babamın eve geri dönüp dönemeyeceği, tüm gün karanlık içinde

çalıştığı maden ocağından çıkıp tekrar güneşi görüp göremeyeceği korkusuyla

okula gitmiş, yıllar geçtikçe İş Hukuku alanında çalışma yapmam gerektiğinden

emin olmuştum. Hayatım boyunca ilham kaynağım ve en büyük destekçim olan

sevgili babam, hukuk fakültesini kazandıktan sonra çevremizde kız çocuğunun

üniversiteye gidemeyeceğini düşünen tüm köylülere rağmen her zaman olduğu

gibi arkamda durmuş ve bugün geldiğim noktada erdemli bir hukukçu olabilmem

için en büyük çabayı göstermiştir. Bu vesileyle, kızı olmaktan gurur duyduğum,

hayattaki en büyük dayanağım ve en büyük şansım olan canım babam Mahmut

BOSNA’ya sonsuz teşekkür ve sevgilerimi sunuyorum. Bu kitap onun için yazıldı. Sevgili annem Ayşe BOSNA’ya ve kıymetli kardeşlerime, her zaman yanımda

Önsöz xi

oldukları, zor anlarımda yaşadığım sorunlara kafa yordukları, hatalarımla birlikte

beni sevip kucakladıkları ve üzerimdeki tüm emekleri için bütün kalbimle teşekkür ediyorum.

İlk defa şehirde yaşayacak olmanın tedirginliği ile geldiğim Ankara'da hukuk eğitimime başladığım günden itibaren maddi ve manevi her türlü desteğini

üzerimde hissettiğim, yaşadığım tüm sorunlarda ailem gibi yanımda olup sıkıntılarımı dinleyen ve çözümler arayan, gerek eğitim hayatımda gerek yaşantımda

her daim yanımda olan CANBOLET ve ÇİÇEK ailelerine sonsuz teşekkürlerimi

sunuyorum.

Son olarak, tezimin basılması olanağını sağlayan Muharrem Başer’e ve tüm

Yetkin Yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim.

ADNAN, Güriz: Hukuk Başlangıcı, 2013.

AKI, Erol: Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma, Karınca 

Matbaacılık, İzmir, 1975. (Akı, Yararlanma)

AKI, Erol: “İşveren ve İşkolu Değişikliğinin Yetki Süreci ve Toplu İş 

Sözleşmesine Etkisi”, SİCİL, Eylül 2010, S. 19, s. 88-100. (Akı, 

İşveren ve İşkolu Değişikliği)

AKIN, Levent: “Yeni Borçlar Kanunu Düzenlemeleri Çerçevesinde Alt 

İşverenin Müteselsil Sorumluluğun Niteliği”, AÜHFD, 60 (4) 

2011, s. 733-774. (Akın, Müteselsil Sorumluluk)

AKIN, Levent: “Toplu İş Sözleşmesinin Ard Etkisinden Yararlanma”, Sicil, 

S. 11, Eylül 2008, s. 104-107. (Akın, Ard Etkiden Yararlanma)

AKTAY, Nizamettin: “Toplu İş Sözleşmesinin Bitimi ile Hizmet Akdi 

Hükmü Olarak Uygulanmaya Devam Edilen Alacaklara İlişkin 

Faiz” (Karar İncelemesi), Sicil, S. 14, Haziran 2009, s. 219-224. 

(Aktay, Toplu İş Sözleşmesinin Bitimi)

AKTAY, Nizamettin: Toplu İş Hukuku, Gazi Kitabevi, Ankara 2019. (Aktay, 

Toplu İş)

AKTAY, Nizamettin / ARICI, Kadir / SENYEN KAPLAN, E. Tuncay: İş 

Hukuku, Gazi Kitabevi, Ankara 2013.

AKYİĞİT, Ercan: “Toplu İş Sözleşmesinin Süresiyle İlgili Bazı Düşünceler”, 

Sicil, S. 13, Mart 2009, s. 134 vd. (Akyiğit, Toplu İş Sözleşmesinin 

Süresi)

AKYİĞİT, Ercan: Toplu İş Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020. 

(Akyiğit, Toplu İş)

AKYİĞİT, Ercan: İş Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021. (Akyiğit, İş 

Hukuku)

ALPAGUT, Gülsevil: Toplu İş Sözleşmesinde İşlem Temelinin Çökmesi, 

İstanbul 2002. (Alpagut, İşlem Temelinin Çökmesi)

ALPAGUT, Gülsevil: 4857 Sayılı İş Yasası ile Alt İşveren Kurumundaki 

Yeni Yapılanma, Yeni İş Yasasının Alt İşveren Kurumuna Bakışı, 

Ankara 2004, s. 16-24. (Alpagut, Alt İşveren Kurumu)

314

ALPAGUT, Gülsevil: “6356 Sayılı Yasa’nın Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu 

İş Uyuşmazlıklarına İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi - 

Uluslararası Normlara Uyum”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik 

Hukuku Dergisi, Sayı 35, 2012, s. 25-55. (Alpagut, Uyum)

ALPAGUT, Gülsevil: İş Hukukunda Güncel Sorunlar (3), Genel Görüşme, 

Seminer 22 Aralık 2012, Kadir Has üniversitesi Hukuk Fakültesi, 

Ankara 2013. (Alpagut, Güncel Sorunlar)

ALPAGUT, Gülsevil: “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin 

Düzenlenmesi” Açısından Yargıtay’ın 2010 Yılı Kararlarının 

Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik 

Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, Ankara 2012, s.3-81. 

(Alpagut, 2010 Karar Değerlendirmesi) 

ASTARLI, Muhittin: Türk Toplu İş Hukukunda İşkolu Kavramı, Lykeion 

Yayınları, Ankara 2019. 

AYDIN, Ufuk: Toplu İş Sözleşmelerinde Yürürlük Tarihinin Geçmişe 

Etkili Olarak Kararlaştırılması ve Uygulama Sorunları, Anadolu 

Üniversitesi, Eskişehir 1992, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans 

Tezi). (Aydın, Tez)

AYDIN, Ufuk: “Türk Hukukunda İşletme Toplu İş Sözleşmeleri ve 

Uygulama Sorunları”, Prof. Dr. Kemal Oğuzman’a Armağan, 

Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 

İstanbul, 2002, s. 434-460. (Aydın, İşletme)

AYDINLI, İbrahim: Görünürdeki İşlemler Açısından Türk İş Hukukunda 

Alt İşveren İlişkisi ve Muvazaa Sorunu, Ankara 2008. (Aydınlı, 

Muvazaa)

AYDINLI, İbrahim: “Toplu İş Sözleşmesi ile Yapılan Yeni Yevmiye 

Düzenlemesinin “İşçi Lehine Şart İlkesi”ne Aykırı Olduğuna İlişkin 

Yargıtay Kararı Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk 

Fakültesi Dergisi, C. XVIII, S. 3-4, 2014, s. 101-114. (Aydınlı, 

Karar Değerlendirmesi)

AYKAÇ, Hande Bahar: İş Hukukunda Alt İşveren, Beta Yayıncılık, İstanbul 

2011. 

315

BASKAN, Ş. Esra: “Türk İş Hukukunda Meslek Edinilmiş Geçici İş 

İlişkisi” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXI, S. 2, 

2017, s. 3-46.

BAŞBUĞ, Aydın: “Alt İşveren ile Toplu İş Sözleşmesi Yapılması ve 6552 

sayılı Kanunla Getirilen Üçlü Toplu İş İlişkisi”, Şeker-İş, Sayı 3, 

2016, s. 119 vd. (Başbuğ, Alt İşveren) 

BAŞBUĞ, Aydın: “İş Mevzuatının Alt İşveren Uygulamasının Ortaya 

Çıkardığı Sorunlara Çözüm Üretmekteki Yetersizliği”, Şeker-İş, 

Sayı 3, 2016, s. 9 vd. (Başbuğ, Sorunlar) 

BAŞBUĞ, Aydın: “Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na Göre 

Sendika Üyeliği”, Sicil, S. 28, Aralık 2012, s. 173-185. (Başbuğ, 

Sendika Üyeliği)

BAŞBUĞ, Aydın: Toplu İş İlişkileri ve Hukuk, Şeker-İş, Ankara 2012. 

(Başbuğ, Toplu İş İlişkileri)

BAŞTERZİ, Süleyman: Toplu İş Sözleşmesi Ehliyeti, Beta, İstanbul 2016. 

(Başterzi, Ehliyet)

BAŞTERZİ, Süleyman: “Toplu İş İlişkileri” Açısından Yargıtay’ın 2012 

Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku ve 

Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, Ankara 

2014, s.179-347. (Başterzi, 2012 Karar Değerlendirmesi). 

BAYCIK, Gaye: “6356 Sayılı Kanunun Uygulanması Bakımından Sendikal 

Örgütlenme Düzeyi ve İşkolunun Belirlenmesi”, İnönü Üniversitesi 

Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, 2014, s. 209-258. (Baycık, 

İşkolu)

BAYCIK, Gaye: “Avrupa Birliği Üye Devletlerinde Teşmil Uygulaması 

ve Türkiye için Öneriler”, Çalışma Hayatında Sosyal Diyaloğun 

Geliştirilmesi Projesi, Ankara 2019. https://www.ilo.org/wcmsp5/

groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/

publication/wcms_683778.pdf (Son Erişim Tarihi: 08.12.2021). 

(Baycık, Teşmil)

BERKİ, Nermin: “Dayanışma Aidatı”, AÜHFD, C. 35, S. 1, 1978, s. 455 

vd.

316

BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU, Yeliz: “6356 sayılı Kanun Çerçevesinde 

İşletme Toplu İş Sözleşmesi”, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, 

İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, Özel 

Sayı, 2016, s. 553-592. (Bozkurt Gümrükçüoğlu, İşletme TİS)

BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU, Yeliz: Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma 

Alanı, İstanbul 2018. (Bozkurt Gümrükçüoğlu, Uygulanma Alanı)

CANBOLAT, Talat: Toplu İş Sözleşmesinin Kişiler Açısından Uygulama 

Alanı, Marmara Üniversitesi, İstanbul 1998, (Yayımlanmamış 

Doktora Tezi). (Canbolat, Uygulama Alanı)

CANBOLAT, Talat: “Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanamayacak 

İşçiler”, https://www.tuhis.org.tr/pdf/649.pdf (Son Erişim Tarihi: 

08.12.2021). (Canbolat, Yararlanamayacak İşçiler)

CANBOLAT, Talat: “6356 Sayılı Kanunun Toplu İş Sözleşmesine İlişkin 

Hükümleri”, (Ed. Ali Güzel, Deniz Ugan Çatalkaya), İş Hukukunda 

Güncel Sorunlar 3, Seçkin, Ankara 2013, s. 53-89. (Canbolat, 

Güncel Sorunlar).

CANBOLAT, Talat: 6356 Sayılı Kanuna Göre Toplu İş Sözleşmesinin 

Düzeyi ve Türleri, Beta Basım, İstanbul 2013. (Canbolat, Düzey 

ve Türler)

CANİKLİOĞLU, Nurşen: “Henüz İmzalanmamış Toplu İş Sözleşmesinden 

Dayanışma Aidatı Ödeyerek Yararlanma Talebi-Talebin 

Geçersizliği” (Karar İncelemesi), Sicil, S. 2, Haziran 2006, s.122-

128.

CİVAN, Orhan Ersun: “Yeni Düzenlemeler Çerçevesinde Meslek Edinilmiş 

Ödünç (Geçici) İş İlişkisi”, AÜHFD, C. 66, S. 2, 2017, s. 311-398. 

(Civan, Ödünç İş İlişkileri)

CİVAN, Orhan Ersun: “Toplu İş Sözleşmesinin Taraflarca Değiştirilmesi”, 

Legal İSGHD, C. 15, S. 57, 2018, s. 47-125. (Civan, Toplu İş 

Sözleşmesinin Değiştirilmesi)

ÇELİK, Nuri: Karar İncelemesi, İHU, 1988-1989, TSGLK. 9, No. 4.

ÇELİK, Nuri: Yarg. 9. HD., 25.12.1973, E. 1973/160983, K. 1973/35573 

kararına ilişkin incelemesi, İHU, TSGLK. 1, No. 3.

317

ÇELİK, Nuri: “Alt İşveren İşçilerinin Asıl İşverenle Yapılan Toplu İş 

Sözleşmesinde Yararlanamayacağı Konusundaki Yargıtay Kararı”, 

Prof. Dr. Kenan TUNÇOMAĞ’a Armağan, İstanbul 1997, s. 71 

vd. (Çelik, Alt İşveren İşçileri)

ÇELİK, Nuri: İş Hukuku Dersleri, Beta Basım, İstanbul 2009. (Çelik, İş 

Hukuku)

ÇELİK, Nuri: “Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma Alanı”, Toplu İş 

Sözleşmesine İlişkin Temel Sorunlar Semineri, İş Hukuku ve 

Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, Ankara 1990, s.139 

vd. (Çelik, Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma Alanı). 

ÇELİK, Nuri: “Kapsam Dışı Personele Sağlanan Menfaatlere İlişkin 

Yargıtay Kararları Üzerine”, Kamu-İş, C. 7, S. 3, 2004, s. 295-301. 

(Çelik, Kapsam Dışı Personel)

ÇELİK, Nuri / CANİKLİOĞLU, Nurşen / CANBOLAT Talat: İş Hukuku 

Dersleri, Beta Basım, İstanbul 2020. 

ÇENBERCİ, Mustafa: İş Kanunu Şerhi, Ankara 1984.

DEMİR, Fevzi: “Asıl İşveren-Alt İşveren Birlikte Sorumluluğun Sınırları”, 

Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C. 12, S. 48, 

2016, s. 21-37. (Demir, Birlikte Sorumluluk)

DEMİR, Fevzi: Es son Yargıtay Kararları Işığında İş Hukuku ve Uygulaması, 

İzmir 2014. (Demir, İş Hukuku Uygulaması) 

DEMİRCİOĞLU, A. Murat. “Ulusal ve Uluslararası Hukukta Teşmilin 

Hukuki Boyutları ve Uygulaması”, Sicil, S. 15, Eylül 2009, s. 120-

129.

DEMİRCİOĞLU, A. Murat / CENTEL, Tankut / KAPLAN, Hasan Ali: İş 

Hukuku, Beta Basım, İstanbul 2019.

DOĞAN, Sevil: “Toplu İş Sözleşmesinin Ard Etkisi”, Dokuz Eylül 

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, 2013, s.781-812.

DOĞAN YENİSEY, Kübra: “Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin Hukuki 

Niteliği Üzerine Bir Deneme”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik 

Hukuku Türk Milli Komitesi 30.Yıl Armağanı, Ankara 2006, s. 

611-630 (Doğan Yenisey, Sone Eren TİS). 

318

DOĞAN YENİSEY, Kübra: “Toplu İş Sözleşmesinin Ard Etkisi- Kazanılmış 

Hakların Korunması”, Sicil, S. 18, Haziran 2010, s. 165-174. 

(Doğan Yenisey, Kazanılmış Hak)

DOĞAN YENİSEY, Kübra: “Sendikal Örgütlenmede İşkolu 

Esası ve İşkolunun Belirlenmesi”, Çalışma ve Toplum, S. 39, 2013/4, 

s. 43-68. (Doğan Yenisey, İşkolu)

DOĞAN YENİSEY, Kübra: İş Hukukunda İşyeri ve İşletme, Legal, İstanbul 

2007. (Doğan Yenisey, İşyeri ve İşletme)

EKMEKÇİ, Ömer: Toplu İş Sözleşmesiyle Düzenleme Yetkisi, İstanbul 

1996. (Ekmekçi, Düzenleme Yetkisi)

EKMEKÇİ, Ömer: Toplu İş Hukuku Dersleri, Oniki Levha Yayıncılık, 

İstanbul 2021. (Ekmekçi, Toplu İş) 

EKONOMİ, Münir: İş Hukuku Cilt 1, Ferdi İş İlişkileri, Teknik Üniversite 

Matbaası, Gümüşsuyu, 1984 (Ekonomi, İş Hukuku). 

EKONOMİ, Münir: “Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkileri ve Uygulamada 

Karşılaşılan Sorunlar”, Tekstil İşveren Dergisi, Eylül 1991. 

(Ekonomi, Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkileri)

EKONOMİ, Münir, “İşyerinin Kapatılması”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik 

Hukuku Türk Milli Komitesi 30. Yıl Armağanı, Ankara 2006, 

s.409–457. (Ekonomi, İşyerinin Kapatılması)

EKONOMİ, Münir: İHU, TSGLK. 6, No. 4.

ESENER, Turhan: “Türk İş Hukuku Yönünden Toplu Îş Sözleşmelerinin 

Birleşimi (Telâhuku)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 

, C. 21, S. 1, 1964, s. 557-577. (Esener, Toplu İş Sözleşmelerinin 

Birleşimi)

ESENER, Turhan: İş Hukuku, Ankara 1978. (Esener, İş Hukuku)

ESENER, Turhan: “Toplu İş Sözleşmesinin Bireysel İş Sözleşmesi 

Üzerindeki Etkisi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi 

Dergisi, C. 16, S. 2-3, Temmuz-Ağustos 2017, s. 97-105. (Esener, 

Etki)

ESENER, Turhan / DEMİR, Ender: Toplu İş Hukuku-Toplu İş Sözleşmesi-, 

İstanbul 2019.

319

EYRENCİ, Öner: “Toplu İş Sözleşmesinin İşyerinde Çalışan Bütün İşçilere 

Uygulanacak Hükümleri”, Kamu-İş Dergisi, C. 1, S. 4, Nisan 1988, 

s. 8- 15. (Eyrenci, Bütün İşçilere Uygulanacak Hükümler

EYRENCİ, Öner: “Toplu İş İlişkileri” Açısından Yargıtay’ın 2017 Yılı 

Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal 

Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, İstanbul 2018, s. 

399-461. (Eyrenci, 2017 Karar Değerlendirmesi)

EYRENCİ, Öner: “6356 Sayılı Kanunda Toplu İş Sözleşmesi Türleri”, 

Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Polat 

Soyer’e Armağan, C. 15, Özel Sayı, 2014, s.119-146 (Eyrenci, TİS 

Türleri)

EYRENCİ, Öner: Yarg. 9. H.D, 28.7.1980 ve 4.12.1980 tarihli kararlarına 

ilişkin incelemesi, İHU, TSGLK. 7, No. 8 ve 9.

EYRENCİ, Öner / TAŞKENT, Savaş / ULUCAN, Devrim / BASKAN, 

Esra: İş Hukuku, İstanbul 2020.

GEREK, Nüvit: “Dayanışma Aidatı Ödeyerek Toplu İş Sözleşmesinden 

Yararlanma”, Sicil, S. 16, Aralık 2009, s. 237-152. (Gerek, 

Dayanışma Aidatı)

GEREK, Nüvit: Toplu İş Hukuku (Ünite 6), (Ed. Nüvit Gerek), Anadolu 

Üniversitesi Yayınları, Ankara 2013. (Gerek, Toplu İş Hukuku)

GÖKTAŞ, Seraceddin / YILMAZ, Gökhan, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu 

İş Sözleşmesi Kanunu Şerhi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021. 

GÜZEL, Ali: “Toplu İş İlişkileri” Açısından Yargıtay’ın 2013 Yılı 

Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal 

Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, İstanbul 2015, s. 

299 vd. (Güzel, 2013 Karar Değerlendirmesi)

GÜZEL, Ali: “İş Yasasına Göre Alt İşveren Kavramı ve Asıl İşveren-Alt 

İşveren İlişkisinin Sınırları”, Çalışma ve Toplum, 2004/1, s. 31-

65. (Güzel, Alt İşveren Kavramı)

GÜZEL, Ali / UGAN ÇATALKAYA, Deniz: “İşyerinin veya Bir Bölümünün 

Devrinin Toplu İş Sözleşmesine Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi 

Hukuk Fakültesi Dergisi, No. 15, 2013, s. 147-199.

320

KANDEMİR, Murat: “Toplu İş Sözleşmesinin Uygulama Alanı”, Çalışma 

ve Toplum Dergisi, S. 39, 2013/4, s.167-214. 

KESER, Hakan: “Kamu Sektöründe Kapsam Dışı Personel İstihdamı ve 

Uygulama Sorunları”, Osman Güven Çankaya’ya Armağan, Ankara 

2010, s. 338 vd. (Keser, Kamu Sektörü)

KESER, Hakan: “Sona Eren Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerinin Art Etkisi”, 

Sicil, S. 6, Haziran 2007, s. 106-123. (Keser, Art Etki)

KILKIŞ, İlknur: Çeşitli Ülkelerde ve Türkiye’de Teşmilin Hukuki Boyutları 

ve Uygulamadaki Görünümü, Kamu-İş, Ankara, 1993.

MİMAROĞLU, Sait Kemal: Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi, Ankara 

Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Sevinç Matbaası, 

Ankara 1964. 

MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi: “Toplu İş Sözleşmesi Düzeninde 

“Kazanılmış Hak”, “Kazanılmış Avantaj” Kavramları”, İş ve Sosyal 

Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi Prof.Dr. Turhan Esener’e 

Armağan, Ankara 2000.

MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi / ASTARLI, Muhittin / BAYSAL, Ulaş: 

İş Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2020 

NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, Beta Basım, 

İstanbul 2016. (Narmanlıoğlu, Toplu İş)

NARMANLIOĞLU, Ünal: “Toplu İş Sözleşmesinin Sadece Taraf Sendika 

Üyelerine Uygulanan Hükümlerine Tabi Olma (Dayanışma Aidatı 

Ödeyerek Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma)”, İş Hukuku ve 

Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, 15. Yıl Armağanı, 

İstanbul 1991, s. 179 vd. (Narmanlıoğlu, Dayanışma Aidatı)

NARMANLIOĞLU, Ünal: “Toplu İş İlişkileri” Açısından Yargıtay’ın 2010 

Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku ve 

Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, Ankara 

2012, s. 319-359. (Narmanlıoğlu, 2010 Karar Değerlendirmesi)

OECD: Collective bargaining in a changing world of work, Chapter 4, 

OECD Employment Outlook 2017, https://read.oecd-ilibrary.org/

employment/oecd- employment-outlook-2017/collective-bargai-

321

ning-in-a-changing-world-of-work_empl_outlook-2017-8-en#page17, (Son Erişim Tarihi: 09.01.2022) (OECD-Annual Report)

OĞUZMAN, M. Kemal: Hukuki Yönden İşçi-İşveren İlişkileri, İstanbul 

Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1984. (Oğuzman, İşçi-İşveren 

İlişkileri)

OĞUZMAN, M. Kemal: Hukuki Yönden Grev ve Lokavt, Fakülteler 

Matbaası, İstanbul 1967. (Oğuzman, Grev ve Lokavt)

OKUR, Zeki: “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 

Bakımından Sendika Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi”, 

Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 39, 2013/4, s. 69-110.

ÖZDEMİR, Mehmet Erdem: Toplu İş Sözleşmesinin Normatif Hükümleri 

ve Bunların Hizmet Akdine Etkileri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 

İstanbul 1999. (Özdemir, Normatif Hükümler)

ÖZDEMİR, Mehmet Erdem: “Toplu İş Sözleşmesinin Geçmişe Etkili 

Olarak Yürürlüğe Konması”, Yargıç Dr. Aydın Özkul’a Armağan, 

Kamu İş, C. 6, S. 4, 2002, s. 143- 162. (Özdemir, Geçmişe Etki)

ÖZDEMİR, Mehmet Erdem: “Ücretlerin Endekslenmesine İlişkin 

Hükümlerin Sonraya Etkisi” (Karar Değerlendirmesi), Sicil, S. 21, 

Mart 2011, s. 192-200. (Özdemir, Sonraya Etki)

ÖZKARACA, Ercüment: Toplu İş Sözleşmesinin Geriye Etkisi, İstanbul 

2014. (Özkaraca, Geriye Etki)

ÖZKARACA, Ercüment: “Toplu İş İlişkileri” Açısından Yargıtay’ın 2014 

Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku ve 

Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, Ankara 

2016, s. 195-359. (Özkaraca, 2014 Karar Değerlendirmesi)

ÖZKARACA, Ercüment: “Toplu İş Sözleşmesinin Tüm İşçilere Uygulanacak 

Hükümleri”, Global Business Research Congress (GBRC - 2017), 

Vol.3, p.576-581. (Özkaraca, Tüm İşçilere Uygulanacak Hükümler) 

REİSOĞLU, Seza: 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu 

Şerhi, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1986. (Reisoğlu, Şerh)

REİSOĞLU, Seza: Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Toplu İş 

Sözleşmeleri, Ankara 1967. (Reisoğlu, Toplu İş Sözleşmeleri)

322

SAĞLAM, Fazıl: İHU, TSGLK. 6, No. 3.

SOYER, M. Polat: Toplu Sözleşme Hukukunda Yararlılık İlkesi, Ankara, 

1991. 

SUBAŞI, İbrahim: “Sendikalı Olmayan veya Taraf Sendika Üyesi Olmayan 

İşçilerin Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanması”, Sicil, S. 14, 

Haziran 2009, s. 172-209. (Subaşı, Yararlanma)

SUBAŞI, İbrahim: “6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi 

Kanununda Toplu İş Sözleşmesinin Teşmili”, Çalışma ve Toplum, 

S. 39, 2013/4, s. 215-251. (Subaşı, Teşmil)

SUBAŞI, İbrahim: “6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi 

Kanunu’na Göre Toplu İş Sözleşmesi”, Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a 

Armağan, İstanbul 2014, s. 595-653. (Subaşı, 6356 Sayılı Kanun)

SUBAŞI, İbrahim: “Toplu İş Sözleşmesinin Taraflarca Değiştirilmesi”, 

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 74, 2016, s. 

993-1024. (Subaşı, Taraflarca Değiştirilme)

SUR, Melda: Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği ve Teşmil, Dokuz Eylül 

Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, Ankara, 1991. 

(Sur, Teşmil) 

SUR, Melda: İş Hukuku Toplu İlişkiler, Turhan Kitabevi, Ankara 2020. 

(Sur, Toplu İlişkiler)

SUR, Melda: “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 

Uluslararası Normlar Açısından Değerlendirilmesi”, Çalışma 

ve Toplum Dergisi, 2013/4, S. 39, s. 317-356. (Sur, Uluslararası 

Normlar Açısından Değerlendirilme)

SÜMER, Haluk Hadi: İş Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020. (Sümer, 

İş Hukuku)

SÜMER, Haluk Hadi: İş Hukuku Uygulamaları, Ankara 2019. (Sümer, İş 

Hukuku Uygulamaları)

SÜMER, Haluk Hadi: “Toplu İş İlişkileri” Açısından Yargıtay’ın 2016 Yılı 

Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal 

Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, Ankara 2017, s. 

585-721. (Sümer, 2016 Karar Değerlendirmesi) 

323

SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 21. Baskı, İstanbul 2021. (Süzek, İş Hukuku)

SÜZEK, Sarper: “Muvazaalı Alt İşveren İlişkisi”, Legal İHD, 2010/27, s. 

933-946. (Süzek, Muvazaalı Alt İşveren)

ŞAHLANAN, Fevzi: Toplu İş Hukuku, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 

2020. (Şahlanan, Toplu İş)

ŞAHLANAN, Fevzi: Toplu İş Sözleşmesi, Acar Matbaacılık, İstanbul, 

1992. (Şahlanan, TİS)

ŞAHLANAN, Fevzi: “İşverenin İşçiyi İşe Başlatma Koşulları, Fesih 

Tarihindeki Değil, Düzen İlkesi Gereği Başvuru Tarihindeki 

Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerine Göre Belirlenmelidir” (Karar 

İncelemesi), Sicil, S. 14, Haziran 2009, s. 214-218. (Şahlanan, 

Düzen İlkesi)

ŞAHLANAN, Fevzi: “İşverenin Sendika Üyesi Olmayan İşçilere Yaptığı 

Bazı Ödemelerin Toplu Sözleşmeden Yararlandırma Açısından 

Değerlendirilmesi”, Sicil, S. 22, Eylül 2011, s. 139 vd. (Şahlanan, 

Sendika Üyesi Olmayan İşçiler)

ŞAHLANAN, Fevzi: “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi 

Kanunun Sendikalara İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi”, 

Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 39, 2013/4, s. 110-142. (Şahlanan, 

Hükümlerin Değerlendirilmesi)

ŞAHLANAN, Fevzi: “Toplu İş Sözleşmesinin Ard Etkisinden Yararlanma 

ve Ard Etkinin Kaldırılmasının Çalışma Koşullarında Esaslı 

Değişiklik Sayılması” (Karar İncelemesi), Tekstil İşveren Hukuk 

Eki, S. 111, Ocak-Şubat 2017. (Şahlanan, Ard Etki)

ŞAHLANAN, Fevzi: “Toplu İş İlişkileri” Açısından Yargıtay’ın 2015 Yılı 

Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal 

Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, İstanbul 2016, 

s. 415-527. (Şahlanan, 2015 Karar Değerlendirmesi)

TAŞKENT, Savaş: “İşverenin Sendika Üyesi Olmayan İşçiyi Toplu İş 

Sözleşmesinden Yararlandırması”, Kamu-İş, C. 14, S.3, 2019, s. 

19 vd.

TUĞ, Adnan: Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi, Çankaya Üniversitesi 

Yayın No:1, Ankara 1998.

324

TUNCAY, A. Can: İşçi Sendikası Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi, 

Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1975 (Tuncay, Sendika Üyeliğinin 

Kazanılması).

TUNCAY, A. Can: “Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Hukukunda 

Sorunlar ve Gelişmeler”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku 

Akademik Formu, Legal Yayıncılık, Haziran 2014, s. 457-534. 

(Tuncay, Sorunlar)

TUNCAY, A. Can: “İşyeri Kapatılarak İşçilerin Başka İşkolunda Bulunan 

Bir İşyerine Nakledilmesi Halinde Toplu İş Sözleşmesinin Durumu” 

(Karar İncelemesi), Sicil, S. 15, Eylül 2009, s. 153-160. (Tuncay, 

Karar İncelemesi)

TUNCAY, A. Can / SAVAŞ KUTSAL, Burcu: Toplu İş Hukuku, Beta 

Basım, İstanbul 2019. 

TUNÇOMAĞ, Kenan / CENTEL, Tankut: İş Hukukunun Esasları, Beta 

Basım, İstanbul 2018. 

ULUCAN, Devrim: İHU, TSGLK. 6, No. 5.

ULUCAN, Devrim: Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği ve Hukuki Niteliği, 

İstanbul 1981. (Ulucan, Özerklik)

UŞAN, Fatih: “Teşmil Edilen Toplu İş Sözleşmesinin Ard Etkisi Var mıdır?”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi 

30. Yıl Armağanı, Ankara 2006, s. 631-639. 

YAYVAK, İrem: Toplu İş Sözleşmesinin Art Etkisi (Türk-Alman Hukuku 

Karşılaştırmalı), Beta Basım, İstanbul 2014. (Yayvak, Art Etki)

YAYVAK, İrem: “6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa 

göre İşkolu Esasına Göre Sendikalaşma”, Legal İSGHD, S. 42, 

2014. (Yayvak, İşkolu)

YILDIZ, Gaye Burcu: Türk Toplu İş Hukukunda Toplu İş Sözleşmesinden 

Yararlanma, Ankara 2021