| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Elif AKKOÇ MUTLU, Erhan BAYAR |
| Baskı Tarihi | 2022/06 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 134 |
Türk Vergi Hukukunda Pişmanlık ve Islah
Elif AKKOÇ MUTLU
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİ UYUŞMAZLIĞI ve
VERGİ UYUŞMAZLIĞININ ÇÖZÜM YOLLARI
1.1.VERGİ ve VERGİ UYUŞMAZLIĞI KAVRAMLARI.......................5
1.2. VERGİ UYUŞMAZLIĞININ NEDENLERİ ve TARAFLARI.........7
1.3. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI ..................8
1.3.1. Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Çözüm Yolları...........................9
1.3.1.1 Pişmanlık ve Islah Müessesesi...........................................10
1.3.1.2. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Müessesi..........................11
A. Hesap Hataları.....................................................................11
B. Vergilendirme Hataları .......................................................12
C. Vergi Hatasının Düzeltilmesi ..............................................12
1.3.1.3. Vergi Cezalarında İndirim Müessesi.................................14
A- Vergi Cezalarında İndirim Müessesesine İlişkin Yasal
Mevzuat...............................................................................14
B- Vergi Cezalarında İndirim ile Pişmanlık Müessesesinin
Karşılaştırılması ..................................................................15
1.3.1.4. Uzlaşma Müessesesi .........................................................16
A- Genel Bilgi ..........................................................................16
B- Türk Vergi Sisteminde Uzlaşma Müessesesi.......................17
C- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ....................................................17
D- Genel Uzlaşma (Tarhiyat Sonrası Uzlaşma) .......................22
E- Uzlaşma ile Pişmanlık Müessesesinin Karşılaştırılması......23
1.3.2. Vergi Uyuşmazlıklarının Yargısal Çözüm Yolları....................25
1.3.3.Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı......................28
1.3.4. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Kamu Denetçisi...........29
İKİNCİ BÖLÜM
PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN İNCELENMESİ
2.1. PİŞMANLIK ve ISLAH KAVRAMLARI .......................................33
2.2. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN OLUŞTURULMA
GEREKÇESİ.....................................................................................34
x İçindekiler
2.3. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN AMAÇLARI.............37
2.4. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN TARİHSEL
GELİŞİMİ .........................................................................................39
2.5. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ.....46
2.5.1. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Vergi Aflarıyla ......................
Karşılaştırılması.......................................................................47
2.5.2. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Terkin Müessesesi İle
Karşılaştırılması.......................................................................49
2.5.3. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Türk Ceza Kanunu’nda
(TCK) Yer Alan Çeşitli Müesseselerle Karşılaştırılması..........50
2.6. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN KAPSAMI................53
2.6.1. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamına Giren Vergiler 53
2.6.2. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamına Giren Cezalar.58
2.6.2.A. İdari ya da Mali Nitelikteki Hukuka Aykırılıklar
(Kabahatler) ........................................................................58
A. Vergi Ziyaı Cezası................................................................58
B. Usulsüzlük Cezaları (Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük).......59
2.6.2.B. Vergi Suçları.....................................................................59
2.7. PİŞMANLIK TALEBİNİN KABULÜ İÇİN ARANAN ŞARTLAR. 61
2.7.1. Mükellefin Kanuna Aykırı Hareketini Kendiliğinden
Haber Vermesi ..........................................................................61
2.7.2. Haber Verme Tarihinden Önce Mükellefin Kanuna
Aykırı Hareketi ile İlgili Üçüncü Bir Şahıs Tarafından İhbarda
Bulunulmamış Olunması..........................................................65
2.7.3. Haber Verme Tarihinden Önce, Mükellef Nezdinde Herhangi
Bir Vergi İncelemesine Başlanılmamış Olması veya Olayın
Takdir Komisyonuna İntikal Ettirilmemesi..............................69
2.7.4. Haber Verme Tarihinden Önce Kaçakçılık Halinin Tespiti
Yapılmamış Olması ..................................................................72
2.8. PİŞMANLIK TALEBİNİN KABULÜNDEN SONRA UYULMASI
GEREKEN ŞARTLAR......................................................................73
2.8.1. Beyana İlişkin Şartlar ..............................................................74
2.8.1.A. Hiç Verilmeyen Beyannamenin, Pişmanlıkla Beyan
Tarihinden İtibaren 15 Gün İçerisinde Verilmesi........74
İçindekiler xi
2.8.1.B. Eksik veya Yanlış Beyanın 15 Gün İçinde
Tamamlanması veya Düzeltilmesi ..............................76
2.8.2. Ödeme Süresi Geçen Vergileri ile Bu Vergiler Üzerinden
Hesaplanacak Pişmanlık Zammının Haber Verme Tarihinden
İtibaren 15 Gün İçinde Ödenmesi.......................................77
2.9. PİŞMANLIK TALEBİ ÜZERİNE VERGİ DAİRESİNCE
YAPILACAK İŞLEMLER................................................................81
2.10. PİŞMANLIK ve ISLAH HÜKÜMLERİNİN SONUÇLARI ve
FAYDALARI.....................................................................................83
2.10.1. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Vergi Borçlusu
(Mükellef ve İlgili Diğer Kişiler) Yönünden Sonuçları .........83
2.10.2. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Vergi Alacaklısı (Vergi
İdaresi) Yönünden Sonuçları ................................................84
2.10.3. Pişmanlık ve Islah Hükümlerine Uyulmamasının Sonuçları .. 87
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİ İLE İLGİLİ ÖZELLİK
ARZ EDEN HUSUSLAR ve SEÇİLMİŞ ÜLKELER NEZDİNDE
PİŞMANLIK UYGULAMALARI .................................................89
3.1. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİYLE İLGİLİ ÖZELLİK
ARZ EDEN HUSUSLAR .................................................................89
3.1.1. Pişmanlık Talep Eden Mükellefin Ölmesi...............................89
3.1.2. PişmanlıkTalepDilekçesininDavaEdilebilirliğiHususu
(İhtirazi Kayıtla Pişmanlık Dilekçesi Verme)...........................90
3.1.3. Pişmanlık Talebiyle Verilen Beyannamede Çeşitli
Nedenlerle Ödenecek Verginin Oluşmaması..........................93
3.1.4. Mücbir Sebep ve Zor Durum Halinde Pişmanlık ...................96
3.1.5. Haksız Yere Vergi İadesi Alınması Durumunda Pişmanlık ve
Islah Hükümleri.......................................................................99
3.1.6. Kira Gelirlerinin Pişmanlıkla Beyanı ....................................100
3.1.7. Elektronik Ortamda Verilen Pişmanlık Beyannamesinin
Durumu..................................................................................101
3.1.8. Yeminli Mali Müşavirlerce Düzenlenen Raporların Pişmanlık
Hükümlerine Etkisi................................................................103
xii İçindekiler
3.1.9. Kanun Süresinden Sonra Yapılan Pişmanlıkla Beyanların
Vergiye Uyumlu Mükellef Vergi İndirimine Etkisi ................104
3.1.10. İzaha Davet Müessesi Açısıdan Değerlendirme ..................105
3.1.11. Pişmanlık ve Islah Hükümlerinin Peşin Fiyatlandırma
Anlaşmasına Etkisi ..............................................................105
SONUÇ ...........................................................................................107
KAYNAKÇA.........................................................................................115
Ek-1: Örnek Pişmanlık Talep Dilekçesi.................................................133
Ek-2: Gecikme Zammı Oranları Tablosu...............................................134
Vergi alacaklısı ile vergi borçlusu arasında doğan vergi uyuşmazlıkları,
Türk Vergi Sisteminde idari çözüm yolları ve yargısal çözüm yolları olarak
iki şekilde çözümlenmektedir. Türk Vergi Sisteminde vergi uyuşmazlıklarının
çözümü için söz konusu bu iki yoldan hangisine başvurulacağı tamamen vergi
ilişkisinin tarafların kendi tercihine bırakılmıştır.
İdari çözüm yolları, “Vergi Hatalarının Düzeltilmesi”, “Uzlaşma”, “Cezalarda İndirim”, “Pişmanlık ve Islah” ve “İzaha Davet” müesseselerinden oluşmaktadır.
Çalışma konumuz olan “Pişmanlık ve Islah” müessesesi sayesinde vergi
mükellefi, vergi sorumlusu ve vergi ziyaı işleyebilecek diğer kişiler beyana dayanan vergilerde, işledikleri kanuna aykırı eylemlerini belli şartlar altında vergi
idaresine bildirirlerse 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 341’inci maddesinde
hüküm altına alınan vergi ziyaı ve mezkur Kanun’un 359’uncu maddesinde
hüküm altına alınan kaçakçılık suçunun (faillik, azmettirme, kaçakçılığa iştirak
suçları dahil) cezası ile muhatap tutulmazlar. Diğer bir deyişle, pişmanlık ve
ıslah müessesesi sayesinde, hatalarından pişmanlık duyarak, eylemlerini yetkili
makamlara bildiren failler vergi ziyaı ile kaçakçılık cezasının yaptırımları ile
karşılaşmamaktadır. Buna karşılık, bu kişiler pişmanlık hükümlerinden yararlansalar bile, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları müessesesinin kapsamında
olmadığından, bu cezalarla müeyyidelendirilirler.
Bunların haricinde, pişmanlıktan yararlanılması durumunda vergi idaresi,
mükellef veya sorumlular nezdinde vergi incelemesi/takdir işlemlerine başvuramaz, zaman ve personel bakımından maliyetlerde tasarruf elde eder. Ayrıca
hükümler ile vergi aslı ve vergi aslı üzerinden hesaplanan pişmanlık zammı
da hazineye aktarılmakta, böylece olası bütçe tıkanıkları da önlenmektedir. Bu
faydaları sayesinde, pişmanlık ve ıslah hükümleri idare ile mükellef arasında
ilişkileri olumlu yönde etkilemekte, tarafları çeşitli maliyetlerden kurtarmakta,
mevcut vergi uyuşmazlığı sona ermekte ve son kertede yargı organlarının iş
yükünü azaltmaktadır.
Bu çalışmanın yapılmasındaki temel amaç da müessesenin Türk Vergi
Sisteminde taşıdığı ve bahsettiğimiz söz konusu fayda ve önemi nedeniyle,
öncelikle pişmanlık ve ıslah müessesesinin gerek vergi mevzuatı gerek doktrin gerekse vergi idarelerinin uygulamadaki yerini değerlendirmek, sonrasında
müessesenin işlerliğine ivme kazandıracak çözüm önerileri getirerek, müesseseyle ilgili mevcut uyuşmazlıkları en aza indirmektir.
Abdurrahman Akdoğan, Kamu Maliyesi, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 13. Baskı, Gazi Kitabevi.
Adem Gündoğan, “İhtirazi Kayıtla Pişmanlık Yoluyla Beyanname Verilebilir
mi?, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, S:50, Şubat 2008, s.119-128.
Ahmet Erol, ''Nitelikli Vergi Suçlarında Etkin Pişmanlık Uygulanabilir Mi?'',
Yaklaşım, S:205, Ocak 2010, s.15-19.
Ahmet Erol, ''Pişmanlık ve Islah- I", Yaklaşım, S:236, Ağustos 2012.
Ahmet Erol, ''Pişmanlık ve Islah- II", Yaklaşım, S:237, Eylül 2012.
Ahmet Erol, ''Pişmanlık ve Islah- III", Yaklaşım, S:239, Kasım 2012.
Ahmet Erol, ''Pişmanlık ve Islah- IV", Yaklaşım, S:240, Aralık 2012.
Ahmet Erol, ''Pişmanlık ve Islah- V", Yaklaşım, S:241, Ocak 2013.
Ahmet Kavak, Türk Vergi Hukuku’nda Pişmanlık ve Islah, İSMMMO
Yayınları, 2007.
Ahmet Somuncu, Ali Değirmendereli, Türk ve Alman Hukukunda Pişmanlık, Seçkin Yayınları, 2016.
Ahmet Yılmaz, ‘‘Türk Vergi Hukukunda Pişmanlık’’, Vergi Sorunları, S:2,
1979, s.173-182.
Akif Erginay, Kamu Maliyesi, Gözden Geçirilmiş ve İşlenmiş 17. Baskı,
Savaş Yayınları.
Alaattin Ceyhan, Ertuğrul Turan, “ Kayıt Dışılığın ve Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümünde İzaha Davet ile Pişmanlık ve Islah Müesseselerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Vergi Raporu, S:235, Nisan 2019, s.30-49.
Ali Tuğlu, “Pişmanlıkla Verilen Beyannamelere Karşı Dava Açılır Mı?”,
Maliye Postası Dergisi, Haziran 2006, s.68-71.
A. Şeref Gözübüyük, Yönetim Hukuku, Ankara, 2001.
Ateş Oktar, Vergi Hukuku, Türkmen Yayınevi, Gözden Geçirilmiş ve Güncelleştirilmiş 10. Baskı, İstanbul, 2014.
Baki Altun, “Vergi Mevzuatında Pişmanlık ve Islah Hükümleri”, Vergici ve
Muhasebeciyle Diyalog, S:282, Ekim 2011, s.64-70.
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
