| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Sibel CAN |
| Baskı Tarihi | 2021/12 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 435 |
Türk hukukunda bağımsız bir iade kanununa duyulan ihtiyaç neticesinde 6706 sayılı Cezai Konularda Uluslararası Adli İşbirliği Kanunu kabul edilmiştir. Söz konusu kanun ile iade müessesesi hakkında ayrıntılı hükümler ihdas edilmiş ve daha önce ulusal mevzuatımızda yer almayan yeni hususlar eklenmiştir. Bu çalışma iade işlemini Türk hukuku açısından yeni bir düzenleme olan 6706 sayılı Kanun çerçevesinde yeniden ele almak amacıyla hazırlanmıştır. Bu kapsamda öncelikle iade müessesesi hakkında daha önce gerçekleştirilen ulusal ve uluslararası çalışmalar incelenmiştir. Ek olarak, 6706 sayılı Kanun’un Merkezi Makam olarak nitelendirdiği Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü ile temasa geçilmiş, gerek bilgi alışverişi gerek uygulamaya yönelik örneklerin incelenmesi suretiyle uygulama ile teorinin sentezi yapılmış ve muğlak konulara çözüm üretilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, yol gösterici olması hasebiyle iade kararına ilişkin olarak verilen Yargıtay, Danıştay ve AİHM kararları taranmıştır. Yapılan araştırmalar çerçevesinde iade müessesesi hem ceza hukuku hem de uluslararası hukuk boyutuyla değerlendirilmiştir. Bu kapsamda özellikle iadeye konu suç hakkında Türk ceza hukukunda benimsenen suç teorisi çerçevesinde incelemeler yapılmış ve belirsiz noktalar uluslararası hukuk kaynaklarıyla ilişkilendirilerek açıklanmaya çalışılmıştır.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................................. 5
İÇİNDEKİLER DİZİNİ .................................................................................................................................... 7
KISALTMALAR DİZİNİ ...............................................................................................................................13
GİRİŞ........................................................................................................................................... 15
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HATLARIYLA İADE MÜESSESESİ
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ....................................................................................................................19
A. Uluslararası Mevzuat Bakımından.....................................................................................19
B. Ulusal Mevzuat Bakımından .................................................................................................21
C. Kavramın Eleştirisi....................................................................................................................22
II. İADE MÜESSESESİNİN TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ......................................................24
III. İADE MÜESSESESİNİN TEMELİ HAKKINDA GÖRÜŞLER..................................................33
A. İade Et veya Yargıla (Aut Dedere Aut Judicare) İlkesinin Etkisi ..........................35
B. Sığınma Hakkının ve Geri Gönderme Yasağı İlkesinin (The Principle of
Non-refoulement) Etkisi.........................................................................................................40
IV. İADE MÜESSESESİNİN HUKUKİ GELİŞİMİ ..............................................................................45
A. Uluslararası Hukuk Çerçevesindeki Gelişmeler...........................................................45
1. Mevzuattaki Gelişmeler..................................................................................................45
2. Teşkilata İlişkin Gelişmeler ..........................................................................................50
a. Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı (Interpol).........................................51
b. Avrupa Polis Bürosu (Europol)..........................................................................52
c. Avrupa Adli İşbirliği Birimi (Eurojust)...........................................................54
d. Avrupa Adli Yargı Ağı (EJN).................................................................................55
B. Türk Hukukundaki Gelişmeler.............................................................................................56
1. Mevzuattaki Gelişmeler..................................................................................................56
2. Teşkilata İlişkin Gelişmeler ..........................................................................................59
V. İADE MÜESSESESİNİN MEVZUATIMIZDAKİ YERİ...............................................................61
A. Uluslararası Mevzuat................................................................................................................62
B. Ulusal Mevzuat ............................................................................................................................67
C. Kaynaklar Arasındaki İlişki ...................................................................................................69
8 İçindekiler
VI. İADENİN BENZER MÜESSESELERLE KARŞILAŞTIRILMASI...........................................74
A. İade-Sınır Dışı Etme..................................................................................................................74
B. İade-Nakil ......................................................................................................................................80
C. İade-Soruşturma, Kovuşturma veya İnfazın Devri.....................................................82
D. İade-Avrupa Tutuklama Müzekkeresi..............................................................................85
E. İade-Suçluların Uluslararası Mahkemelere Teslimi ..................................................89
F. İade-Kaçırılma(Abduction) ...................................................................................................93
G. İade-Takas.....................................................................................................................................98
İKİNCİ BÖLÜM
6706 SAYILI CEZAİ KONULARDA
ULUSLARARASI ADLİ İŞBİRLİĞİ KANUNUNA GÖRE
İADE MÜESSESESİNİN ESASLARI
I. 6706 SAYILI KANUNA İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRMELER.................................. 103
II. TÜRKİYE’DEN YABANCI DEVLETE İADE.............................................................................. 108
A. İade Şartları ............................................................................................................................... 108
1. Talebe Konu Fiilin Suç Teşkil Etme Zorunluluğu ............................................ 108
a. Genel Olarak ............................................................................................................ 108
b. Fiilin Kabahat veya Disiplin Suçu Oluşturması Meselesi .................... 111
c. Çifte Suçluluk Prensibi (Principle of Double Criminality).................. 112
(1) Çifte Suçluluk Prensibinin Gerekliliği ................................................. 114
(2) Fiilin Hukuki Niteliğinin Etkisi............................................................... 119
d. İadeye Konu Suçları Belirleme Yöntemleri ve Yaptırım
Türünün İade Kararına Etkisi.......................................................................... 123
(1) Hapis Cezası .................................................................................................... 130
i. Fiilin Talep Eden Devlette Yargılama Aşamasında
Olması Durumu .................................................................................... 130
(i) Suçun Temel Şekline Göre Değerlendirme.................... 130
(ii) Suçun Nitelikli Hallerine Göre Değerlendirme............ 132
(iii) Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan
Hallerin Etkisi ve Kusur Değerlendirmesi
Yapma Yetkisi ............................................................................. 133
(iv) Objektif Cezalandırılabilme Şartları, Şahsi
Cezasızlık Sebepleri ve Cezayı Kaldıran Şahsi
Sebeplerin Etkisi........................................................................ 137
(v) Suçun Özel Görünüş Şekillerinin Mevcudiyeti............. 139
(aa) Teşebbüs ........................................................................... 139
(bb) İştirak.................................................................................. 141
(cc) İçtima .................................................................................. 143
İçindekiler 9
ii. Fiilin Talep Eden Devlette İnfaz Aşamasında Olması
Durumu ....................................................................................................145
(2) Adli Para Cezası.............................................................................................150
(3) Güvenlik Tedbiri ...........................................................................................152
2. Soruşturma veya Kovuşturmanın Başlamış Olması.......................................155
3. Suçun Yabancı Ülkede İşlenmiş Olması ...............................................................158
B. İadeye Engel Durumlar (6706 s. Kanun m. 11).........................................................159
1. İadesi Talep Edilen Kişinin Talepte Bulunulan Devletin Vatandaşı
Olması..................................................................................................................................159
a. Vatandaş Kavramı .................................................................................................160
b. Vatandaşın İadesi Konusunda Tartışmalar ...............................................161
d. Vatandaşlığın Kazanılma Şekli ve Zamanının Etkisi .............................167
e. Vatandaşlığa Yönelik Özel Durumlar ...........................................................169
f. Vatandaşın Uluslararası Mahkemeye Teslimi..........................................171
2. İade Talebine Konu Fiilin Niteliğinin Etkisi .......................................................173
a. Düşünce Suçu ..........................................................................................................173
b. Siyasi Suç ve Siyasi Suçla Bağlantılı Suç......................................................178
(1) Kavram ..............................................................................................................178
(2) Siyasi Suçun İade Edilmezliği Prensibi...............................................181
(3) Siyasi Suç Türleri ..........................................................................................188
i. Mutlak (Sırf/Tam/Saf) Siyasi Suç (The Pure Political
Offense) ....................................................................................................188
ii. Nisbi (Göreceli) Siyasi Suç (The Relative Political
Offense) ....................................................................................................190
(4) Suçun Siyasi Olup Olmadığının Tespiti...............................................192
i. Objektif Teori (Injured Rights Theory/ Objective
Approach) ...............................................................................................195
ii. Sübjektif Teori (Sübjective Approach) ......................................198
iii. Üstünlük Teorisi (Politik Motivasyon/
Proportionality/ Predominance Theory).................................200
iv. Savaş Adetlerine Uygunluk Teorisi (Political
Incidence Theory) ...............................................................................202
v. Ayırma Teorisi ......................................................................................203
(5) Siyasi Suç Kapsamına Girmeyen Suçlar .............................................204
i. Belçika Kaidesi (Clause Belge/Clause d’attentat).................206
ii. Terör Suçları ..........................................................................................212
iii. Uçak Kaçırma Eylemleri ...................................................................221
iv. Savaş Suçları ..........................................................................................223
v. İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım (Jenosit)...........................227
10 İçindekiler
(6) Suçun Siyasi Nitelikte Olmasının Sonuçları ..................................... 231
i. İade Et veya Yargıla (Aut Dedere Aut Judicare)
İlkesinin Geçersizliği.......................................................................... 231
ii. Muvazaalı Talepler.............................................................................. 234
c. Sırf Askeri Suç......................................................................................................... 236
d. Mali Suç...................................................................................................................... 239
e. Basın Suçları ............................................................................................................ 243
f. Uyuşturucu Madde Suçları................................................................................ 245
g. Ölüm Cezası Gerektiren Suçlar ....................................................................... 246
g. İnsan Onuruyla Bağdaşmayan Ceza Gerektiren Suçlar ....................... 251
f. Müebbet veya Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası
Gerektiren Suçlar .................................................................................................. 254
3. Suçun Soruşturulabilir ve Kovuşturulabilir Olmaması ................................ 258
a. Zamanaşımı.............................................................................................................. 258
b. Af................................................................................................................................... 262
c. Non Bis In Idem...................................................................................................... 265
d. Şikayet ........................................................................................................................ 269
e. Yasama Dokunulmazlığı ve Sorumsuzluğu ............................................... 272
4. Mağdur veya Suçtan Zarar Gören Kişinin Kimliğinin Etkisi....................... 273
5. Türkiye’nin Yargılama Yetkisinin Bulunması ................................................... 275
a. Suçun Türkiye’de İşlenmiş Olması ................................................................ 275
b. Suçun Yabancı Ülkede İşlenmiş Olması ...................................................... 280
c. Aynı Fiil Dolayısıyla Takibata Başlanmış Olması ................................... 283
6. İadesi Talep Edilen Kişinin Kişisel Durumuna Yönelik
Uygulamalar (Humanitarian Exceptions)........................................................... 284
a. Kişinin 18 Yaşından Küçük Olması ............................................................... 287
b. Kişinin Uzun Zamandan Beri Türkiye’de Bulunuyor Olması............ 288
c. Kişinin Evli Olması................................................................................................ 290
7. İşkence veya Kötü Muamele Tehlikesinin Varlığı ........................................... 292
8. Savunma Hakkına Riayet Edilmesi ........................................................................ 297
III. YABANCI DEVLETTEN TÜRKİYE’YE İADE ........................................................................... 302
A. İade kapsamındaki suçlar ...................................................................................................303
1. Yargılama Evresi............................................................................................................. 303
2. İnfaz Evresi ....................................................................................................................... 304
a. Seçenek Yaptırımlara Çevirme........................................................................ 304
b. Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi Kararının Verilmiş Olması...... 306
c. Koşullu Salıverilme Müessesesinin Uygulanıyor Olması.................... 307
B. Merkezi Makamın Değerlendirmesi............................................................................... 307
İçindekiler 11
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İADE USULÜ
I. TÜRKİYE’DEN YABANCI DEVLETE İADEDE USUL ...........................................................311
A. İade Talebinde Bulunulması ..............................................................................................311
1. Talepname.........................................................................................................................311
2. Talepnameye Eklenecek Belgeler...........................................................................314
3. Talepnamede Kullanılacak Dil..................................................................................315
4. Talepnamenin İletilmesi .............................................................................................316
5. İade Talebinin Geri Alınması.....................................................................................318
6. İade Teklifi.........................................................................................................................320
B. Talepnamenin İncelenmesi ................................................................................................321
1. Talepnamenin İncelenmesinde Uygulanan Sistemler...................................322
a. İdari Sistem (Eski Fransız Sistemi) ...............................................................322
b. Adli Sistem (İngiliz-Amerikan Sistemi).......................................................323
c. Karma Sistem (Belçika Sistemi) .....................................................................326
2. Türk Hukukunda Uygulanan Sistem .....................................................................328
C. İade Yargılaması ......................................................................................................................331
1. Yetkili ve Görevli Mahkeme.......................................................................................332
2. Mahkemenin İnceleyeceği Hususlar......................................................................332
a. İadesi Talep Edilen Kişinin Vatandaşlığı ....................................................334
b. Talebe Konu Suçun Mahiyeti............................................................................335
3. Mahkemenin İnceleme Usulü ve Davaya Katılma ...........................................338
4. Soruşturmama (Non-Inquiry) Prensibi ve Talepte Bulunan
Devletin İleri Sürdüğü Delillerin İncelenmesi Meselesi ...............................341
5. Mahkemenin Verebileceği Kararlar ve Kanun Yolları...................................345
6. Rızaya Dayalı İade Usulünün Kabul Edilmemiş Olunması ..........................347
D. İade Sürecinde Koruma Tedbirlerinin Uygulanması..............................................349
1. Yakalama............................................................................................................................352
2. Gözaltına Alma.................................................................................................................353
3. Geçici Tutuklama............................................................................................................353
4. Tutuklama..........................................................................................................................360
5. Elkoyma ..............................................................................................................................363
6. İade Sürecinde Uygulanan Koruma Tedbirlerinin İnsan Hakları
Bağlamında Değerlendirilmesi ................................................................................365
E. İdari Aşama................................................................................................................................367
1. Yetkili Merci......................................................................................................................367
2. Karara İtiraz......................................................................................................................368
12 İçindekiler
F. Teslim Usulü.............................................................................................................................. 370
1. Kişinin Teslimi................................................................................................................. 371
a. Doğrudan Teslim ................................................................................................... 371
b. Transit Teslim......................................................................................................... 373
2. Eşyanın Teslimi............................................................................................................... 376
2. Teslimin Ertelenmesi ve Geçici Teslim ................................................................ 378
G. İade Giderleri ............................................................................................................................ 380
H. İadenin Sonuçları .................................................................................................................... 382
1. Hususilik İlkesi (Rule of Speciality)....................................................................... 383
a. Genel Olarak ............................................................................................................ 383
b. İadeye Konu Suçtan Başka Suç ile Yargılamama .................................... 389
c. Fiilin Hukuki Niteliğinin Değişmesi.............................................................. 391
ç. Hususilik İlkesinin Etkisinin Ortadan Kalktığı Haller .......................... 393
(1) İade Edilen Kişinin Rızası ......................................................................... 393
(2) İade Eden Devletin İzni.............................................................................. 394
(3) Belirli Sürenin Geçmesine Rağmen Ülkenin Terk
Edilmemesi veya Geri Dönülmesi......................................................... 396
(4) Üçüncü Bir Devlete Yeniden İade.......................................................... 398
2. İade Eden Devlete Bilgi Verilmesi .......................................................................... 399
II. YABANCI DEVLETTEN TÜRKİYE’YE İADEDE USUL ........................................................ 399
A. İade Talebi.................................................................................................................................. 400
B. Merkezi Makamın İncelemesi ........................................................................................... 401
C. İade Talebinin İletilmesi...................................................................................................... 402
D. Teslim Alma Usulü.................................................................................................................. 403
SONUÇ...................................................................................................................................... 405
KAYNAKLAR .......................................................................................................................... 417
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
