Vergi Cilt – 1 Vergi Teorisi, Vergi Politikası, Normatif Vergi Hukuku

İçindekiler

Önsöz  5

Birinci Kısım

VERGİ TEORİSİ VE VERGİ POLİTİKASI

§ İDEAL VERGİ SİSTEMİ TASARIMI VE OPTİMAL VERGİLEME  19

I. GİRİŞ  19

II. OPTİMAL VERGİLEME VE İDEAL VERGİ SİSTEMİNİN TEMEL İLKELERİ  19

III. OPTİMAL VERGİLEMEDE DÖRT TEMEL SORU  29

IV. OPTİMAL VERGİLEME AÇISINDAN DÜZ ORANLI VERGİ İLE ARTAN ORANLI VERGİLERİN KARŞILAŞTIRMASI  41

A. Genel Olarak Vergi Tarifeleri  42

B. Artan Oranlı Vergiler ve Eleştirisi  43

C. Düz Oranlı Vergi  46

V. SONUÇ  56

Kaynaklar  57

§ VERGİ NE ÜZERİNDEN ALINMALI?: VERGİ KONUSUNUN SEÇİMİNDE OPTİMALİTE VE MEŞRUİYET  63

I. GİRİŞ  63

II. VERGİ NE ÜZERİNDEN ALINMALI?  64

A. “Vergi Gelir Üzerinden Alınmalıdır”: Gelir Vergileri  64

B. “Vergi Servet Üzerinden Alınmalıdır”: Servet Vergileri  72

C. “Vergi Harcamalar Üzerinden Alınmalıdır”: Harcama Vergileri  77

III. SONUÇ  84

Kaynaklar  86

§ ARZ – YÖNLÜ İKTİSAT TEORİSİ VE HALDUN – LAFFER ETKİSİ  89

I. GİRİŞ  89

II. ARZ–YÖNLÜ İKTİSAT TEORİSİ  90

A. Tanım  90

B. Temel İlkeleri  91

C. Tarihsel Kökenleri  92

III. HALDUN–LAFFER ETKİSİ  95

A. Hipotez  95

B. HL Hipotezinin Belirsizlikleri  97

IV. SONUÇ  98

Kaynaklar  102

§ ARZ–YÖNLÜ VERGİ TEORİSİ: VERGİ İNDİRİMLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ  105

I. GİRİŞ  105

II. VERGİ İNDİRİMLERİNİN ETKİLERİ  106

A. Vergi İndirimlerinin Emek Arzı Üzerindeki Etkileri  106

B. Vergi İndirimlerinin Tasarruf Üzerindeki Etkileri  109

C. Vergi İndirimlerinin Yatırımlar Üzerindeki Etkileri  111

III. SONUÇ  112

Kaynaklar  113

§ VERGİ TARİFELERİNDE DEĞİŞİM: ARTAN ORANLI VERGİLERDEN DÜZ ORANLI VERGİLERE  115

I. GİRİŞ  115

II. GELENEKSEL MALİYE VE ARTAN ORANLI VERGİLER  116

III. VERGİLEMEDE YENİ BİR ANLAYIŞ: DÜZ ORANLI VERGİLEME  118

IV. DÜZ ORANLI VERGİLER  120

V. ARTAN ORANLI VERGİLERE KARŞI DÜZ ORANLI VERGİLER  127

VI. SONUÇ  133

Kaynaklar  135

§ VERGİ REKABETİ  139

I. GİRİŞ  139

II. VERGİ REKABETİ  139

III. VERGİ REKABETİNİN ARTIŞ NEDENLERİ  140

A. Sermayenin Mobilitesinin Artması  140

B. Emeğin Mobilitesinin Artması  141

C. Vergi Cennetlerinin Ortaya Çıkması  143

IV. VERGİ REKABETİ Mİ? VERGİ UYUMLAŞTIRMASI MI?  146

V. VERGİ REKABETİ: YARARLI MI, ZARARLI MI?  147

VI. SONUÇ  149

Kaynaklar  150

§ GELİR DAĞILIMINDA ADALETİN SAĞLANMASI AÇISINDAN NEGATİF GELİR VERGİSİ ÖNERİSİ  153

I. GİRİŞ  153

II. TARİHSEL GELİŞİM  153

III. NEGATİF GELİR VERGİSİ TEORİSİ  154

IV. NEGATİF GELİR VERGİSİNİN AVANTAJLARI  159

V. NEGATİF GELİR VERGİSİNİN DEZAVANTAJLARI  160

VI. SONUÇ  162

Kaynaklar  163

§  GLOBAL VERGİ ÖNERİLERİ

Mümkün mü? Uygulanabilir mi? Gerekli mi, Yoksa Tehlikeli mi?  165

I. GİRİŞ  165

II. “GLOBAL VERGİ” DÜŞÜNCESİ  166

III. BAŞLICA “GLOBAL VERGİ” ÖNERİLERİ  167

A. Sürdürülebilir Ekosistem ve Çevrenin Korunmasına Yönelik Global Vergi Önerileri  168

B. Finansal İstikrarın Sağlanmasına Yönelik Global Vergi Önerileri  172

C. Dijital İşlemler ve eTicaret Üzerine Konulması Önerilen Global Vergiler  176

D. Demerit Mallar Üzerine Konulması Önerilen Global Vergi Önerileri: Global Günah Vergileri  179

E. Uluslararası Silahsızlanmanın Sağlanmasına Yönelik Global Vergi Önerisi  180

F. Beyin Göçünün Önlenmesine Yönelik Global Vergi Önerisi  180

G. Global Servet Vergisi Önerisi  182

IV. GLOBAL VERGİ ÖNERİLERİNİN KABUL EDİLMESİ VE UYGULANABİLMESİ: BAŞARI ŞARTLARI VE ZORLUKLAR  182

V. SONUÇ  185

Kaynaklar  187

§  KEYFÎ DEVLET YÖNETİMİNDE MALİ AYIP: MALİ AYRIMCILIK

Kamu Tercihi Perspektifinden Vergi Ayrımcılığı  195

I. GİRİŞ  195

II. MALİ AYRIMCILIK VE VERGİ AYRIMCILIĞI: TERMİNOLOJİ VE TİPOLOJİ  199

III. VERGİ AYRIMCILIĞININ NEDENLERİ  202

IV. VERGİ AYRIMCILIĞININ ETKİLERİ VE SONUÇLARI  205

V. SONUÇ  206

Kaynaklar  208

§ ESNEK (MÜDAHALECİ) VERGİLEME Mİ, YOKSA KURALLARA DAYALI TARAFSIZ VERGİLEME Mİ?  211

I. GİRİŞ  211

II. VERGİLEMEDE İKİ FARKLI YAKLAŞIM: ESNEK (MÜDAHALECİ) VERGİLEME VE TARAFSIZ VERGİLEME  213

III. İRADİ–TAKDİRİ VERGİ POLİTİKASINA KARŞI KURALLARA DAYALI VERGİ POLİTİKASI  215

IV. TARAFSIZLIK İLKESİNDEN UZAKLAŞMANIN MALİYETİ: REFAH KAYBI  219

V. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME  222

Kaynaklar  224

§  VERGİ AYRICALIKLARI VE VERGİ AYRIMCILIĞI

–Vergi Harcamaları”nın Eleştirisi–  227

I. GİRİŞ  227

II. VERGİ HARCAMALARI  228

III. MALİ EMPRESYONİZM VE MALİ YANILTMA  235

IV. VERGİ HARCAMALARI, RANT KOLLAMA VE YASAL SOYGUN  236

V. OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ AÇISINDAN VERGİ HARCAMALARININ BİR ELEŞTİRİSİ  238

VI. VERGİ HARCAMALARI YOLUYLA HUKUK DEVLETİ VE HUKUKİ GÜVENLİK İLKESİNİN İHLALİ  241

VII. VERGİ AYRIMCILIĞI  243

VIII. KAMU TERCİHİ VE ANAYASAL İKTİSAT PERSPEKTİFİNDEN VERGİ HARCAMALARININ ELEŞTİRİSİ VE ÖNERİLER  244

IX. SONUÇ  247

Kaynaklar  249

§  PATERNALİZM, TERCİHLERİ VERGİLEME VE VERGİ AYRIMCILIĞI

‘In Loco Parentis’ Olarak İyiliksever Devlet, Selektif Vergileme ve

Beklenmeyen Sonuçlar  255

I. GİRİŞ  255

II. PATERNALİZM VE “IN LOCO PARENTIS” OLARAK İYİLİKSEVER DEVLET  256

III. REGÜLASYON MU ? SELEKTİF VERGİLEME Mİ?  258

IV. GENEL VERGİLEME Mİ VE SELEKTİF VERGİLEME Mİ?  259

V. SAĞLIĞA ZARARLI ALIŞKANLIKLAR VE SAĞLIĞA ZARARLI GIDALARIN VERGİLENDİRİLMESİNİN BEKLENMEYEN SONUÇLARI  261

VI. BEKLENMEYEN SONUÇLAR: DÜŞÜNDÜRÜCÜ SORULAR  266

VII. SONUÇ  268

Kaynaklar  269

İkinci Kısım

NORMATİF VERGİ HUKUKU VE ANAYASAL VERGİ SİSTEMİ

§ ANAYASAL VERGİ HUKUKUNA GİRİŞ: ANAYASACILIK, ANAYASAL HUKUK DEVLETİ VE MEŞRU VERGİLEME  275

I. GİRİŞ  275

II. ANAYASACILIK VE ANAYASAL HUKUK DEVLETİ  276

III. ANAYASAL VERGİ HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ VE KAPSAMI  281

IV. VERGİ HUKUKU  285

V. VERGİ HUKUKU = “VERGİ MEVZUATI YIĞINI”  287

VI. KARŞILAŞTIRMA  290

VII. SONUÇ  291

Kaynaklar  293

§ ANAYASAL HUKUK DEVLETİ VE ANAYASAL VERGİ HUKUKU’NUN FELSEFİ TEMELLERİ: JOHN LOCKE, İKTİDARIN SINIRLANDIRILMASI VE VERGİLERİN MEŞRUİYETİ  297

I. GİRİŞ  297

II. İKTİDARIN SINIRLANDIRILMASI VE VERGİLERİN MEŞRUİYETİ  299

III. VERGİLEME İLKELERİ: LOCKE VE SMITH  303

IV. SONUÇ  309

Kaynaklar  311

§ ANAYASAL İKTİSAT VE VERGİLEMEDE HUKUKİ GÜVENLİK İLKESİ  313

I. GİRİŞ  313

II. VERGİLEMEDE HUKUKİ GÜVENLİK İLKESİ  314

1. Vergileme Açısından Hukuki Güvenlik İlkesi: Tanım  314

2. Vergileme Açısından Hukuki Güvenlik İlkesinin Unsurları  315

III. HUKUKİ GÜVENLİK, ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK VE GÜVEN  320

IV. SONUÇ VE ÖNERİLER: HUKUKİ GÜVENLİK İLKESİNİN TESİS EDİLMESİ VE ANAYASAL İKTİSAT PERSPEKTİFİ  322

Kaynaklar  326

§ ANAYASAL VERGİ POLİTİKASI  329

I. GİRİŞ  329

II. VERGİ REFORMU KONUSUNDA BAZI TEMEL SORULAR  331

III. VERGİLEME YETKİSİNİ SINIRLAYACAK BAŞLICA KURALLAR  337

1. Prosedürel Sınırlamalar  337

1.1. Wicksell Önerisi  337

1.2. Genellik İlkesi  338

1.3. Vergi Oranlarının Anayasada Düz Oranlı Olarak Belirlenmesi  341

1.4. Vergi Konularının Anayasada Belirlenmesi  342

1.5. Denk Bütçe Uygulanması  342

1.6. İdareler–Arası Mali Paylaşım İlkelerinin Anayasada Belirlenmesi  343

1.7. Vergi Gelirlerinin Kullanım Alanlarının Belirlenmesi: Vergilemede Fayda Yaklaşımı ve Tahsis İlkesi  343

2. Kantitatif Sınırlamalar  345

2.1. Toplam Vergi Yükünün Oransal Olarak Belirlenmesi  345

2.2. Maksimum Vergi Oranının Belirlenmesi  345

IV. SONUÇ  345

Kaynaklar  348

Üçüncü Kısım

TÜRK VERGİ SİSTEMİ: ELEŞTİRİ VE ÖNERİLER

§  TÜRKİYE’DE VERGİ HUKUKU ANLAYIŞI VE ELEŞTİRİSİ

Keyfî “Vergi Hukuku”ndan ve Meşru “Anayasal Vergi Hukuku”na Doğru  353

I. GİRİŞ  353

II. TÜRKİYE’DE ANAYASA VE VERGİLEME YETKİSİ  354

III. TÜRKİYE’DE “VERGİ HUKUKU” YAKLAŞIMI: TESPİTLER  362

IV. SONUÇ  364

Kaynaklar  372

§  VERGİ REFORMU MU? YOKSA VERGİ DEFORMU MU?

–Türk Vergi Sisteminde Bitmek Bilmeyen Mevzuat Değişiklikleri ve Ortaya Çıkardığı Tahribatlar Üzerine–  375

I. GİRİŞ  375

II. YÖNTEM  375

III. BULGULAR  376

1. Türk Vergi Sisteminin ve Vergi Reformlarının Kısa Tarihçesi  376

2. Türk Vergi Sistemindeki Mevzuat Değişiklikleri  379

3. Türk Vergi Sisteminde Bir Başka Bitmeyen Senfoni: Vergi Afları  381

4. Türk Vergi Sisteminde Bir Başka Vergi Deformu: Geriye Doğru Vergileme  385

5. Torba Kanun Alışkanlığı  391

IV. TARTIŞMA: ANAYASAL İKTİSAT PERSPEKTİFİNDEN ÖNERİLER  394

V. SONUÇ  395

Kaynaklar  397

§ TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR VERGİ SİSTEMİ ÖNERİSİ  399

I. GİRİŞ  399

II. TÜRK VERGİ SİSTEMİNİN VE VERGİ REFORMLARININ KISA TARİHÇESİ  399

III. TÜRK VERGİ SİSTEMİNİN BUGÜNKÜ DURUMU  401

IV. TÜRK VERGİ SİSTEMİNDEKİ BAŞLICA SORUNLAR  404

V. TÜRK VERGİ SİSTEMİ İÇİN RADİKAL REFORM ÖNERİLERİ  409

VI. TÜRK VERGİ SİSTEMİ İÇİN ANAYASAL DÜZEYDE UYGULANMASI ÖNERİLEN ÜÇ TEMEL DÜZ ORANLI VERGİ ÖNERİSİ  411

VII. SONUÇ  416

Kaynaklar  417

§ VERGİ HARCAMALARI TEORİSİ VE TÜRKİYE UYGULAMASI: ELEŞTİREL BİR PERSPEKTİF  423

I. GİRİŞ  423

II. VERGİ HARCAMALARI  423

III. GELENEKSEL İRADİ VERGİ POLİTİKASI YAKLAŞIMI VE VERGİ HARCAMALARI  426

IV. VERGİ HARCAMALARI: YANLIŞLAR VE YANILGILAR  428

V. VERGİ HARCAMALARININ BAŞLICA OLUMSUZ YÖNLERİ  433

VI. TÜRKİYE’DE VERGİ HARCAMALARI  435

VII. VERGİ İDARESİNİN VERGİ HARCAMALARINA BAKIŞ AÇISI VE ELEŞTİRİSİ  440

VIII. SONUÇ  446

Kaynaklar  449