Vergi Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları

(İçtihatlı-Dava Dilekçe Örnekli)
Yayınevi: Adalet Yayınları
Yazar: Ahmet Erol
ISBN: 9786052642511
547,20 TL 608,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ahmet Erol
Baskı Tarihi 2023/05
Baskı Sayısı 2
Boyut 17x25 cm
Cilt Sert Kapak (İplik Dikiş)
Sayfa Sayısı 400

Vergi uyuşmazlıkları, gerek yönetsel aşamada ve gerekse yönetsel yargı boyutunda önemli bir hukuki uzmanlaşma alanı haline gelmiştir. Ortaya çıkan, kişilere ve kurumlara önemli mali külfetler ile cezai yaptırımlar yükleyen vergi uyuşmazlığının yönetsel aşamada ve yargısal boyutta yönetimi artık uzmanlaşmayı ve bu alanda deneyim ile bilgi sahibi olmayı zorunlu kılmaktadır. Hukuk eğitiminde dört yıllık öğrenim süresi uzmanlaşma için yetersiz kalmaktadır. Avukat, savcı ve yargıç olacak kişilerin son iki yılı seçtikleri uzmanlaşma dalında olmak üzere en az altı yıllık hukuk eğitiminden geçmeleri gerekli hale gelmiştir. Mali hukukun da bu uzmanlaşma içinde önemli bir dal olarak yerini alması gerekir. Vergi uyuşmazlıkları, Mali Hukuk içinde eğitiminin mutlaka yargı kararları uygulamalı olarak verilmesi gereken önemli bir uzmanlaşma alanıdır.

Vergi uyuşmazlıkları yönetsel (idari) aşama ve yönetsel yargı aşaması olmak üzere iki aşamada çözüme kavuşturulmaktadır. İdeal olanı sorunun kaynağında yani doğduğu nokta olan yönetsel aşamadayken çözmektir. Bunun için de konulara hakim, çözüm odaklı, yurttaşa hizmeti birincil sayan kültür ve anlayışta yöneticilere, inceleme elemanlarına ve memurlar ile işini iyi yapan, bilgili ve deneyimli meslek mensuplarına (Yeminli Mali Müşavir, Mali Müşavir, Muhasebeci, Avukat, Arabulucu vb.) gereksinim vardır. Bu aşamada çözüme kavuşturulmayan vergi sorunlarının yönetsel yargının olabildiği kadar ilk aşamasında çözüme kavuşturulması, devletin de çözüme kavuşmuş konuda lüzumsuz ve maslahatçı yaklaşımlarla konuyu üst yargı organlarına taşımaması gerekir. Bu çerçevede vergi idaresindeki yöneticilerin ve hazine avukatlarının konuyu değerlendirme ve hukuken kazanılması olanaklı olmayan konuları üst yargı yerlerine taşımama kararını verebilmelerine yetkili kılınmaları gerekir.

Vergi uyuşmazlıkları yargı yerlerini ciddi anlamda meşgul eder duruma gelmiş; açılan bir vergi davası yıllarca sürerek gereke mükellefler ve gerekse devlet açısından önemli soyut (devlete ve yargı yerlerine güvenin sarsılması, adalet inancının yitirilmesi, etik değerlerde yozlaşmaya yol açılması, ruhi yıpranıma neden olunması vb.) ve somut (uyuşmazlığa konu paranın zaman değerinin haklı olanın aleyhine yıpranıma uğrayarak satın alma gücünün düşmesi, müteşebbislik enerjisinin kaybı, ülkenin yatırım yapılabilir değerlendirmesi kredi puanın düşmesi vb.) yitimlere yol açar.

Vergi uyuşmazlığı konusu son derece karmaşık olmasına karşın bu çalışmada vergi uyuşmazlıklarının yönetsel aşamada çözümü ve yargı yerlerinde çözümü olabildiği kadar yalın, aşırı kuramsal değerlendirmelere girmeden, yargı kararlarıyla desteklenerek kısa ve öz şekilde açıklanmaya gayret gösterilmiştir. Aslına bu alanda yer alan her müessese, yüksek lisans ve doktora düzeyinde tezler yazılabilecek kadar geniştir. Ancak gerek eğitimde ve gerekse uygulamada insanların bu kadar uzun çalışmaları özel bir durum gerekmedikçe okumaya, araştırmaya ne zamanları ne de güçleri vardır. Dolayısıyla elinizdeki çalışma bu gerçeği göz ardı etmeden yapılmış, pek çok konu çok daha uzun uzadıya irdelenebilecekken belirli bir sınırlama içinde bırakmaya özen gösterilmiştir. Karmaşık bir konu, okurlara, hukukçulara, avukatlara, öğrencilere ve konuya ilgi duyan geniş kitlelere yararlı olma amacıyla olabildiği kadar sade, anlaşılır, yalın, kısa ve öz şekilde irdelenmiştir. Hemen her müessese ile ilgili olarak yargı kararları dipnot şeklinde verilerek kitaptan yararlanacaklara içtihat desteği sunulmuştur.

Kitabın ekler bölümünde de, gerek davasını kendisi açmak isteyen yurttaşlara, gerek genç avukatlara ve gerekse öğrencilere yararlı olmak üzere gerçek dava dilekçelerinden hareketle her aşamaya yönelik dava dilekçe örnekleri ve vergi idaresine verilecek dilekçe örneklerine yer verilmiştir.

ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER............................................................................................................ 11

KISALTMALAR......................................................................................................... 17

§ 1. HUKUK.....................................................................................................19

I. VERGİ HUKUKU ......................................................................................... 23

A. Vergi Usul Hukuku............................................................................... 25

B. Vergi Ceza Hukuku .............................................................................. 26

C. Vergi Kovuşturma (İcra) Hukuku ......................................................... 27

D. Uluslararası Vergi Hukuku................................................................... 27

E. Vergi Uyuşmazlıkları (İhtilafları) Hukuku............................................. 28

§ 2. VERGİ UYUŞMAZLIĞI ................................................................................29

§ 3. VERGİ UYUŞMAZLIĞINI ORTAYA ÇIKARAN AŞAMALAR..............................31

I. VERGİYİ DOĞURAN OLAY.......................................................................... 32

II. MÜKELLEFİYET .......................................................................................... 39

III. VERGİNİN TARHI ....................................................................................... 43

A. Beyan Üzerine Tarh............................................................................. 44

B. Vergi İdaresince Tarh .......................................................................... 46

1. Re’sen Vergi Tarhı ....................................................................... 47

2. İkmâlen Vergi Tarhı ..................................................................... 53

3. İdarece Vergi Tarhı ...................................................................... 55

IV. VERGİNİN TEBLİĞİ..................................................................................... 55

A. Posta Yoluyla Tebliğ ............................................................................ 59

B. Daire veya Komisyonda Yapılan Tebliğ................................................ 62

C. Memur Eliyle Tebliğ ............................................................................ 63

D. Aracılı (Vasıtalı) Tebliğ......................................................................... 64


12 İçindekiler

E. İlan Yoluyla Tebliğ ............................................................................... 65

F. Elektronik Tebliğ ................................................................................. 68

V. VERGİNİN TAHAKKUKU............................................................................. 70

VI. VERGİ DENETİMİ....................................................................................... 75

A. Yoklama .............................................................................................. 78

B. Bilgi İsteme ......................................................................................... 79

C. Vergi İncelemesi.................................................................................. 82

VII. TAHSİLAT (ÖDEME) .................................................................................. 89

A. Vergi Borcunun Ödeme Zamanları...................................................... 90

B. Verginin Ödenme Yeri ve Ödenme Şekilleri........................................ 91

VIII. DİĞER VERGİ UYGULAMALARI.................................................................. 93

A. İade ..................................................................................................... 93

B. Mahsup ............................................................................................... 99

C. Özelge ve Sirküler Müessesi ............................................................. 104

D. Mükellefiyet Sonlandırma................................................................. 108

E. Mükellefleri Özel Esaslara Alma ve Çıkarma..................................... 112

F. İhbarları Değerlendirme.................................................................... 116

G. Tecil ve Taksitlendirme İşlemleri....................................................... 124

H. Zor Durum Hali Tespiti ...................................................................... 128

İ. Zarar Ziyan ve Terkin İşlemleri.......................................................... 130

J. Uluslararası Bilgi Değişim İşlemleri ................................................... 132

§ 4. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ....................................................137

I. İDARİ YOLLARLA ÇÖZÜM ........................................................................ 139

A. Düzeltme........................................................................................... 141

B. Cezalarda İndirim.............................................................................. 150

C. Pişmanlık ve Islah.............................................................................. 158

D. Uzlaşma............................................................................................. 173

1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma........................................................... 179

2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma (Uzlaşma) ......................................... 185

E. İzaha Davet ....................................................................................... 188

II. YARGISAL YOLLARLA ÇÖZÜM ................................................................. 203

A. Vergi Yargısı Konusunda Genel Bilgi ................................................. 204


İçindekiler 13

B. Vergi Davaları.................................................................................... 207

1. Vergilendirme İşleminin Amaç Yönünden Hukuka Aykırılığı ..... 207

2. Vergilendirme İşleminin Konu Yönünden Hukuka Aykırılığı...... 208

3. Vergilendirme İşleminin Yetki Yönünden Hukuka Aykırılığı ...... 209

4. Vergilendirme İşleminin Şekil Yönünden Hukuka Aykırılığı....... 210

5. Vergilendirme İşleminin Neden Yönünden Hukuka

Aykırılığı..................................................................................... 210

6. İspat Külfeti ............................................................................... 212

7. Yazılı Yargılama.......................................................................... 212

8. Re'sen Araştırma ....................................................................... 212

9. Toplu Yargılama......................................................................... 213

10. Kıyas Yasağı ............................................................................... 214

11. Ekonomiklik ............................................................................... 214

12. Duruşma.................................................................................... 215

13. Bilirkişi Tayini............................................................................. 215

14. Tahsil Sürecine (AATUHK) İlişkin Uyuşmazlıklar ........................ 216

15. Yargı Yetkisi ............................................................................... 216

C. Vergi Davasına Bakmaya Yetkili Mahkemeler................................... 217

1. Vergi Mahkemeleri.................................................................... 218

a. Tek Yargıçla Bakılan Vergi Davaları..................................... 220

b. Üç Yargıçlı (Heyet Halinde) Bakılan Vergi Davaları ............. 220

c. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf)...................................... 222

d. Danıştay.............................................................................. 226

(1) İlk derece Mahkemesi Sıfatıyla Verilen Hizmetler ....... 227

(2) Temyiz Mercii Sıfatıyla Verilen Hizmetler:................... 228

(3) Danışma ve İnceleme Merci Sıfatıyla Verilen

Hizmetler: .................................................................... 228

D. Vergi Davası....................................................................................... 232

1. Dava Açmaya Yetkililer ve Dava Açma İşlemleri........................ 233

a. Vergi Mahkemesinde Dava Açmaya Yetkili Olanlar:........... 233

b. Vergi Davasının Açılma işlemleri......................................... 234

(1) Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Bilgiler ........... 234

(2) Dava Dilekçelerinin Verileceği Yer ............................... 235

(3) Aynı Dava Dilekçesi Birden Çok Dava Açma................. 235


14 İçindekiler

(4) Dava Dilekçesi Üzerine Yapılacak İşlem....................... 236

(a) Dilekçenin Alınması............................................... 236

(b) Dilekçe Üzerine Yapılacak İlk İnceleme................. 237

2. Dava Açma Süreleri................................................................... 238

a. Dava Açma Süresi............................................................... 238

b. Sürelerle İlgili Genel Esaslar ............................................... 239

c. Görevli Olmayan Yargı Yerlerine Başvuru Halinde Süre ..... 240

3. Dava Dilekçeleri Üzerine Verilecek Kararlar.............................. 240

a. İlk İnceleme Sonucu Verilecek Karar .................................. 240

b. Yürütmenin Durdurulması.................................................. 247

4. Karar Sonuçları.......................................................................... 252

5. Kararların Açıklanması .............................................................. 253

6. Karar Yanlışlıklarının Düzeltilmesi ............................................. 256

7. Kararlara Karşı Başvuru Yolları .................................................. 260

a. İtiraz ................................................................................... 260

b. Temyiz ................................................................................ 265

(1) Temyiz Dilekçesi .......................................................... 267

(2) Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması .......... 268

(3) Temyizde Harç Eksikliği................................................ 269

(4) Temyizin Yasal Süre Geçtikten Sonra Yapılması .......... 269

(5) Temyize İlişkin Başvuru Eksikliklerinin

Giderilmemesi ............................................................. 269

(6) Temyiz İncelemesi Sonucu Verilecek Kararlar ............. 269

(7) Temyiz Kararından Sonra Yapılacak İşlemler............... 270

(8) Kanun Yararına Temyiz ................................................ 271

c. Yargılanmanın Yenilenmesi ................................................ 276

d. Kararın Düzeltilmesi ........................................................... 280

§ 5. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU........................................283

I. BİREYSEL BAŞVURU YAPMA YETKİSİ....................................................... 286

II. BİREYSEL BAŞVURU YAPMA ZAMANI ..................................................... 288

A. Kesin Nitelikteki Kararlara Karşı Bireysel Başvuru Süresi.................. 289

B. Olağan Kanun Yollarına Başvurulması Durumunda Bireysel

Başvuru Süresi................................................................................... 289

1. İtiraz Yoluna Başvuru Durumunda Süre .................................... 289

2. Temyiz Yoluna Başvuru Durumunda Başvuru Süresi ................ 290


İçindekiler 15

III. BİREYSEL BAŞVURU YAPMA YERİ............................................................ 290

IV. BAŞVURU FORMU VE EKLERİ .................................................................. 291

V. BAŞVURU HARCI ..................................................................................... 295

VI. BİREYSEL BAŞVURU SÜRECİNİN MAHKEME BOYUTU.............................. 296

§ 6. AİHM’E BİREYSEL BAŞVURU.................................................................... 303

I. AİHM’E BAŞVURU ................................................................................... 303

II. İÇ HUKUK YOLLARININ TÜKETİLMİŞ OLMASI VE BAŞVURU SÜRESİ ........ 304

III. BAŞVURUNUN KONUSU VE TARAFI ........................................................ 305

IV. SÜRECİN İŞLEYİŞİ..................................................................................... 306

V. AİHM TARAFINDAN VERGİ İLE İLGİLİ VERİLMİŞ BAZI KARARLAR ............ 308

A. Mülkiyet Hakkının İhlali..................................................................... 308

B. Adil Yargılanma Hakkının İhlali.......................................................... 312

EKLER ............................................................................................................ 315

 Cezayı Pişmanlıkla Ödemek İçin Dilekçesi............................................... 315

 Vergi Cezasını İndirimli Ödeme Dilekçesi................................................ 316

 Uzlaşma Talep Dilekçesi.......................................................................... 317

 Vergi Hatasının Düzeltilmesini Talep Dilekçesi (Vergi Dairesine) ........... 318

 Şikâyet Yoluyla Vergi Hatasının Düzeltilmesini İsteme Dilekçesi

(Bakanlığa) .............................................................................................. 319

 Uzlaşmanın Temin Edilememesi Üzerine Vergi ve Cezanın İptali İçin

Vergi Mahkemesinde Dava Açılması İlişkin Dilekçe................................ 320

 Vergi ve Vergi Cezasının İptaline İlişkin Vergi Mahkemesinde İptal

Davası Açma Dilekçesi ............................................................................ 322

 Özel Usulsüzlük Cezasının İptaline İlişkin Vergi Mahkemesine Dava

Dilekçesi.................................................................................................. 349

 Bölge İdare Mahkemesine Başvuru Dilekçesi ......................................... 351

 Danıştay’a Temyiz Başvuru Dilekçesi ...................................................... 358

KAYNAKLAR .......................................................................................................... 383

İNDEKS.................................................................................................................. 391

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.