Yabancıların Temel Hak ve Özgürlüklerinin Bireysel Başvuru Yoluyla Korunması

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Fatih SOLAK
ISBN: 9789750265372
351,00 TL 390,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Fatih SOLAK
Baskı Tarihi 2021/01
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 280

İnsan haklarının korunmasına yönelik ulusal bir mekanizma olarak ‘Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yolu', yürürlüğe girdiği 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren temel hak ve özgürlükler bakımından Türkiye'de önemli bir ilerleme ve dönüşüme vesile olmuştur. Bu süreç içerisinde Anayasa Mahkemesince anayasal hak ve özgürlüklerin somut olay bazlı olarak yorumu bakımından önemli bir içtihadi birikim oluşmuş olup, ‘yabancıların hak arama mücadeleleri' de bu süreçten nasibini almıştır. Bu bağlamda, ‘yabancıların temel hak ve özgürlüklerinin söz konusu değişim ve dönüşüm perspektifi çerçevesinde yeniden ele alınma ihtiyacı doğmuştur.

Kitapta da; söz konusu ihtiyaç çerçevesinde ‘yaşam hakkı', ‘işkence ve kötü muamele yasağı', ‘özgürlük ve güvenlik hakkı', ‘adil yargılanma hakkı', ‘etkili başvuru hakkı' kapsamında, yabancılık statüsü ile bağlantılı ihlal iddialarına karşı Anayasa Mahkemesince sergilenen yaklaşımlar mercek altına alınmış, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına da temas edilmek suretiyle eleştiri ve öneriler getirilerek, öğreti ve uygulamaya katkı sunulmaya çalışılmıştır.

Konu Başlıkları
Yabancılar Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar
Yabancıların Temel Hak Özgürlüklerine İlişkin Hukuki Çerçeve
Koruma ve Denetim Mekanizmaları
Türkiye'ye Gelen Yabancılara İlişkin Hukuki Süreçler
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Köprü Niteliğindeki Kararları
Bireysel Başvuru Hakkı Bağlamında Yabancıların Temel Hak ve Özgürlükleri
Sunuş  5
Kısaltmalar  17
Giriş  19
Birinci Bölüm
TEMEL KAVRAMLAR VE
HUKUKİ GENEL ÇERÇEVE
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE  21
A. Vatandaşlar  21
B. Yabancılar  23
C. Vatansızlar  24
D. Uluslararası Korumadan Yararlananlar  26
1. Mülteciler  26
2. Şartlı Mülteciler  30
3. İkincil Korumadan Yaralanan Kişiler  31
4. Geçici Korumadan Yararlananlar ve Suriye Arap Cumhuriyeti Vatandaşları  34
E. Sığınmacılar  36
1. Uluslararası Metinlerde Sığınmacı Kavramı  36
2. Türk Hukukunda Sığınmacı Kavramı  40
F. Göçmenler ve Benzer Statüdeki Kişiler  46
II. YABANCILARIN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİNE İLİŞKİN HUKUKİ ÇERÇEVE  50
A. Ulusal Hukuk  51
1. Anayasa  51
2. Pasaport Kanunu  51
3. Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun  52
4. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu  53
5. Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu  54
6. 1994 Tarihli Yönetmelik  54
B. Uluslararası Hukuk  56
1. Jus Cogens (Uluslararası Emredici Kural)  56
2. Uluslararası Sözleşmeler  56
a. Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri  56
b. Avrupa Konseyi Sözleşmeleri  60
III. KORUMA VE DENETİM MEKANİZMALARI  64
A. Ulusal Koruma Mekanizmaları  64
1. İdari Mekanizmalar  65
a. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü  65
b. Valilikler  65
2. Yargısal Denetim  66
a. İdari Yargı Denetimi  66
b. Adli Yargı Denetimi  68
3. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu  69
B. Uluslararası Koruma Mekanizmaları  69
1. Birleşmiş Milletler  69
a. Mülteciler Yüksek Komiserliği  69
b. İnsan Hakları Komitesi  70
c. Çocuk Hakları Komitesi  71
d. Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi  72
e. İşkenceye Karşı Komite  73
f. İşkence ve Diğer Zalimane, Gayriinsani veya Küçültücü Muamele veya Cezanın Önlenmesi Alt Komitesi  74
g. Tüm Göçmen İşçiler ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunması Komitesi  74
h. İnsan Hakları Konseyi  74
2. Avrupa Konseyi  75
a. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi  75
b. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri  75
c. Irkçılığa ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu  76
d. Avrupa İşkencenin ve İnsanlıkdışı veya Onurkırıcı Ceza veya Muamelenin Önlenmesi Komitesi (CPT)  77
e. Avrupa Sosyal Haklar Komitesi  78
f. Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu (Venedik Komisyonu)  79
İkinci Bölüm
TÜRKİYE’YE GELEN YABANCILARA İLİŞKİN
HUKUKİ SÜREÇLER VE BİREYSEL BAŞVURU YOLU
I. TÜRKİYE’YE GELEN YABANCILARA İLİŞKİN HUKUKİ SÜREÇLER  81
A. Düzenli Göç  81
1. Yabancılara Vize Verilmesi  81
a. Türkiye’ye Giriş  81
b. Vize Verilmesi  83
c. Vize Verilmeyecek Yabancılar  84
d. Vizenin İptali  85
e. Vize Muafiyeti  85
f. Tebligat Zorunluluğu  86
2. Yabancılara İkamet İzni Verilmesi  86
a. İkamet İzni Talebi  87
b. İkamet İzninden Muafiyet Halleri  89
c. İkamet İzni Türleri  90
i. Kısa Dönem İkamet İzni  90
ii. Aile İkamet İzni  91
iii. Öğrenci İkamet İzni  94
iv. Uzun Dönem İkamet İzni  94
v. İnsani İkamet İzni  95
vi. İnsan Ticareti Mağdurlarına Yönelik İkamet İzni  96
3. Vatansızlara İlişkin Süreç  96
a. Vatansızlık Halinin Belirlenmesi  96
b. Vatansız Kişilere Sağlanan Güvenceler  96
B. Düzensiz Göç  97
1. Düzensiz Göçün Önlenmesi  97
a. Genel Olarak  98
b. Uluslararası İş Birliği  98
c. Geri Kabul Antlaşmaları  100
d. Düzensiz Göçle Mücadeleye İlişkin Düzenlemeler  100
2. Düzensiz Göçün Ortadan Kaldırılması  102
a. Sınır Dışı Etme  102
i. Sınır Dışı Edilmesi Öngörülenler  102
ii. Hakkında Sınır Dışı Kararı Alınamayacak Kişiler  104
iii. Sınır Dışı Kararı, Uygulama Süreci ve Sınır Dışı Edilmesine Karar Verilen Yabancının Yolculuk Giderleri  104
iv. Sınır Dışı Kararına Karşı “İdari Yargı Yolu”  105
b. Sınır Dışı Kararı Nedeniyle İdari Gözetim Altına Alma  106
i. İdari Gözetim Kararı ve Uygulanması  106
ii. İdari Gözetime Alternatif Tedbirler  108
iii. İdari Gözetim Kararının Yargısal Denetimi  109
iv. Gönüllü Geri Dönüş  110
c. Türkiye’ye Giriş Yasağı  110
C. Uluslararası Koruma  110
1. Mülteci, Şartlı Mülteci ve İkincil Koruma  110
2. Uluslararası Korumadan Yararlanan Kişilerin Hakları  112
a. Sağlık  112
b. Eğitim  113
c. Çalışma  113
d. Sosyal Yardımlardan Yararlanma, Sosyal Hizmetlere Erişim ve Harçlık  114
3. Uluslararası Korumadan Yararlanan Kişilerin Sorumlulukları  114
4. Menşe Ülke Bilgisi  114
D. Geçici Koruma  115
II. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLU  116
A. Bireysel Başvuru Yolunun Temel Özellikleri  116
B. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Usulü  119
1. Genel Olarak Bireysel Başvuru Koşulları  119
a. Taraf Ehliyeti  119
b. Hukuki Yarar  122
c. Hakka Yönelik İddia Edilen Müdahalenin Doğrudan, Güncel ve Kişisel Nitelikte Olması  122
d. Dava Ehliyeti  123
e. Bireysel Başvuruya Konu İşlemler  124
f. Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Hak ve Özgürlükler  124
g. Başvuru Yollarının Tüketilmesi  126
h. Başvurunun Şekli ve İçeriği  128
i. Başvuru Süresi  129
j. Başvuru Harcı ve Adli Yardım  132
2. Bireysel Başvuru İnceleme ve Karar Süreci  132
3. Bireysel Başvuru Koşullarının Yabancılar Yönünden Değerlendirilmesi  137
III. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YOLU  138
A. Genel Olarak  138
B. Yargı Yetkisi  138
C. Tedbir Kararları  139
D. Yargıçlar ve Daireler  139
E. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Bağlayıcılığı ve Dostane Çözüm  140
F. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru Usulü  140
1. Başvurunun Şekli ve İçeriği  140
2. Başvuru Yollarının Tüketilmesi, Dördüncü Derece Şikayetler ve Taleple Bağlılık İlkesi  141
3. Başvuru Süresi  143
4. Başvuru Konusu ve Mağdurluk Statüsü  143
Üçüncü Bölüm
YABANCILARIN BİREYSEL BAŞVURULARINA
ANAYASA MAHKEMESİ VE
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YAKLAŞIMI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU BAKIMINDAN KÖPRÜ NİTELİĞİNDEKİ KARARLARI  145
A. Jabari/Türkiye Başvurusu  145
1. Olayların Özeti  145
2. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Yönünden  146
3. Etkili Başvuru Hakkı Yönünden  148
B. Mamatkulov ve Askarov/Türkiye Başvurusu  149
1. Olayların Özeti  149
2. Yaşam Hakkı ve İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Yönünden  151
3. Adil Yargılanma Hakkı Yönünden  154
4. Sözleşme’nin 34. Maddesi Yönünden  155
C. Abdolkhani ve Karimnia/Türkiye Başvurusu  156
1. Olayların Özeti  156
2. Kabul Edilebilirlik Yönünden  157
3. Yaşam Hakkı ve İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Yönünden  158
4. Etkili Başvuru Hakkı Yönünden  160
5. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı  163
D. Yarashonen/Türkiye Başvurusu  165
1. Olay ve Olguların Özeti  165
2. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı Yönünden  166
3. Tek Başına veya Etkili Başvuru Hakkı ile Bağlantılı Olarak Tutma Koşulları Bağlamında İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Yönünden  167
II. BİREYSEL BAŞVURU HAKKI BAĞLAMINDA YABANCILARIN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ  169
A. Yaşam Hakkı  170
1. Genel Olarak Yaşam Hakkı  171
a. Yaşam Hakkının Niteliği ve Sınırlandırılması  171
b. Yaşam Hakkının Aktif ve Pasif Süjeleri  171
c. Yaşam Hakkının İhlal Edilip Edilmediğinin Tespiti  172
i. Uygulanabilirlik  172
ii. Kanıtlama  176
iii. Devletin Yükümlülükleri  177
(1) Öldürmeme Yükümlülüğü  177
(2) Yaşamı Koruma Yükümlülüğü  180
(3) Soruşturma Yükümlülüğü  181
2. Yabancıların Yaşam Hakkının Korunması  182
a. Ölüm Cezası Uygulanma Riski Olan Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü  183
b. Herhangi Bir Nedenle Öldürülme Riski Olan Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü  184
c. Kişinin Yaşamına Yönelik Diğer Riskler Nedeniyle Göndermeme Yükümlülüğü  186
d. Geri Gönderilen Yabancıların Yaşam Haklarının Korunmasına Yönelik Hukuki Korunma Mekanizmaların Etkililiği Sorunu  187
B. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı  188
1. Genel Olarak İşkence ve Kötü Muamele Yasağı  188
a. İşkence ve Kötü Muamele Yasağının Niteliği  189
b. İşkence ve Kötü Muamele Yasağının İhlal Edilip Edilmediğinin Tespiti  189
i. Uygulanabilirlik  190
ii. Kanıtlama  191
iii. Vasıflandırma  193
iv. Devletin Yükümlülükleri  195
(1) Şiddet Uygulamama  195
(2) İnsanlık Dışı Ceza Vermeme  197
(3) Üçüncü Kişilerin Şiddetine Karşı Koruma  199
(4) Etkili Soruşturma  199
2. Yabancıların İşkence ve Kötü Muameleye Karşı Korunması  200
a. Şiddet Riskine Maruz Bırakmama Yükümlülüğü  201
i. Ölüm Cezası Uygulanabilecek Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü  202
ii. Ölüm Koridoru Yaşanabilecek Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü  203
iii. Bedensel Ceza Uygulanabilecek Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü  203
iv. Öldürülme veya İşkence Görme Riski Olan Ülkeye Göndermeme Yükümlülüğü  204
b. İnsani Olmayan Koşullarda Tutmama Yükümlülüğü  205
C. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı  207
1. Genel Olarak Özgürlük ve Güvenlik Hakkı  207
2. Özgürlükten Yoksun Bırakmanın Anlamı  209
3. Özgürlükten Yoksun Bırakmanın Hukukiliği  210
a. Genel Olarak Özgürlükten Yoksun Bırakmanın Hukukiliği  210
i. Mahkûmiyet Hükmü  211
ii. Bir Mahkeme Kararı veya Kanunda Öngörülen Yükümlülüğün Yerine Getirilmesi  213
iii. Suç Şüphelisinin Tutulması  214
iv. Bir Küçüğün Gözetim Altında Islahı veya Yetkili Merci Önüne Getirilmesi  216
v. Toplum İçin Tehlike Teşkil Eden Bir Akıl Hastası, Uyuşturucu veya Alkol Tutkunu, Bir Serseri veya Hastalık Yayabilecek Kişinin Tedavi Eğitim veya Islah Amacıyla Özgürlüğünden Yoksun Bırakılması  217
vi. Usulüne Aykırı Şekilde Ülkeye Girmek İsteyen veya Giren ya da Hakkında Sınır Dışı Etme yahut Geri Verme Kararı Verilen Kişinin Yakalanması veya Tutuklanması  218
b. Yabancıların İdari Gözetim Altında Tutulmalarının Hukukiliği  218
i. 6458 Sayılı Kanun’dan Önceki Durum  219
ii. 6458 Sayılı Kanun’dan Sonraki Durum  220
(1) Hukuki Çerçevenin Niteliği  220
(2) Uygulamada Gerekli Özen (“Due Diligence”)  221
aa. Genel Olarak  221
bb. Geri Gönderme Merkezinde Rızaya Dayalı Tutma Sorunu  222
4. Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedenlerinin Bildirilmesi  223
a. Genel Olarak  223
b. Yabancılara Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedenlerinin Bildirilmesi  224
i. Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedenlerinin Bildirilme Zorunluluğu  224
ii. Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedenlerinin Bildirilme Zamanı  225
iii. Verilecek Bilginin Niteliği  226
5. Özgürlükten Yoksun Bırakılmanın Yargısal Denetimi  227
a. Genel Olarak Özgürlükten Yoksun Bırakılmanın Yargısal Denetimi  227
i. Denetimin Tutmanın Hukukiliği Konusunda Yapılması  228
ii. Denetimin Süratle Yapılması  228
iii. Yargısal Denetimin Makul Aralıklarla Yapılma Zorunluluğu  229
vi. Denetimin Bir Mahkeme Tarafından Yapılması  229
vii. Usul Güvenceleri  230
b. Yabancıların İdari Gözetim Altında Tutulmalarının Yargısal Denetimi  230
i. 6458 Sayılı Kanun’dan Önceki Durum  231
ii. 6458 Sayılı Kanun’dan Sonraki Durum  232
6. Haksız Yere Özgürlükten Yoksun Bırakılma Nedeniyle Tazminat Sağlama Hakkı  232
a. Genel Olarak Tazminat Sağlama Hakkı  232
b. Yabancıların Haksız Yere Özgürlüklerinden Yoksun Bırakılmaları Nedeniyle Tazminat Sağlama Hakkı  233
D. Adil Yargılanma Hakkı  235
1. Genel Olarak Adil Yargılanma Hakkı  235
2. Yabancıların Ülkeye Girişleri, İkametleri ve Sınır Dışı Edilmeleri ile İlgili Hukuki Süreçlerde Adil Yargılanma Hakkının Uygulanabilirliği  237
E. Etkili Başvuru Hakkı  239
1. Genel Olarak Etkili Başvuru Hakkı  239
2. Yabancıların Etkili Başvuru Hakkı  241
a. İdari Gözetim Koşullarına Karşı Yabancıların Etkili Başvuru Hakkı  241
b. Kötü Muameleye Maruz Kalma Riski Bulunan Ülkeye Sınır Dışı Edilen Yabancıların Etkili Başvuru Hakkı  243
c. İdari Gözetim Tedbirinin Hukukiliğine Karşı Etkili Başvuru Hakkı  246
d. Etkili Başvuru Hakkının Özel Bir Görünümü Olan Haksız Tutma Nedeniyle Tazminat Sağlama Hakkı Yönünden İdari Yargı Yolunun Etkililiği  247
Sonuç  249
Kaynakça  251
Kavramlar Dizini  271

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar