Tanık beyanı, maddi gerçeğe ulaşmada önemini öteden beri muhafaza eden bir delildir. Tanık, uyuşmazlık konusuna ilişkin bildiklerini doğru olarak söylemekle yükümlüdür. Tanığın bu yükümlülüğüne aykırı davranması adaletin yanılması sonucunu doğurabilecektir. Ceza hukukunun en temel işlevi, toplumsal yaşamın devamı açısından önem arz eden hukuki değerlerin korunmasıdır. Bu bağlamda uyuşmazlıkların gerçeğe uygun bir biçimde çözümlenmesi ve bireyler bakımından adil bir biçimde sonuçlandırılmasına ilişkin menfaat yalan tanıklık suçu ile koruma altına alınmıştır.

Çalışmanın konusunu oluşturan yalan tanıklık suçu, Türk Ceza Kanunu'nun 272, 273 ve 274. maddeleri ile düzenleme altına alınmıştır. Suç tipine ilişkin kanuni düzenleme oldukça detaylı ve karmaşıktır. Suç teorisine ilişkin pek çok kurumu bünyesinde barındıran niteliği de yalan tanıklık suçunu incelenmeye değer kılmaktadır. Yalan tanıklık suçunun suç genel teorisi çerçevesinde incelenmesi bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır.

Konu Başlıkları

	Tanığın Yükümlülükleri ve Hakları
	Yalan Tanıklık Suçunun Unsurları
	Tanığın Çağrılması ve Dinlenmesine İlişkin Muhakeme Kurallarına Aykırılığın Suçun Oluşumuna Etkisi
	Tanık Beyanının Gerçeğe Aykırı Olması
	Yalan Tanıklık Suçunun Nitelikli Halleri ve Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Halleri
	Suçun Özel Görünüş Biçimleri

İçindekiler

Önsöz 5

Kısaltmalar 13

GİRİŞ 15

1. BÖLÜM:

YALAN TANIKLIK SUÇUNUN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ

I. TANIK KAVRAMI 19

A. Genel Olarak 19

B. Tanıklığın Önemi 23

C. Tanıkların Özellikleri 24

II. TANIĞIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE HAKLARI 26

A. Hazır Bulunma Yükümlüğü 27

B. Beyanda Bulunma ve Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü 29

C. Beyanda Bulunma Yükümlülüğünün İstisnası: Çekinme Halleri 30

1. Kişisel Yakınlık Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 31

2. Meslek ve Sürekli Uğraşı Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 32

3. Kendisi veya Yakınları Aleyhine Tanıklıktan Çekinme 34

4. Devlet Sırrı Niteliğindeki Bilgilerle İlgili Tanıklık 36

D. Yemin Etme Yükümlülüğü 38

E. Haklarını Öğrenme Hakkı 40

F. Tazminat ve Masraf Alma Hakkı 40

G. Korunma Hakkı 42

III. SUÇUN TARİHSEL GELİŞİMİ 44

A. Genel Olarak 44

B. Türk Hukukunda Yalan Tanıklık Suçu 48

1. Osmanlı Hukukunda Yalan Tanıklık Suçu 48

2. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Yalan Tanıklık Suçu 49

IV. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YALAN TANIKLIK SUÇU 51

A. Almanya 51

B. Amerika Birleşik Devletleri 53

C. Avusturya 54

D. Fransa 57

D. İspanya 58

E. İsviçre 60

F. İtalya 62

V. BENZER SUÇLARLA KIYASLAMA 63

A. İftira 63

B. Yalan Yere Yemin 65

C. Gerçeğe Aykırı Bilirkişilik veya Tercümanlık 66

D. Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme 67

E. Suçluyu Kayırma 69

2. BÖLÜM:

YALAN TANIKLIK SUÇUNUN UNSURLARI

I. GENEL OLARAK 71

II. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER 72

III. TİPİKLİK 77

A. Tipikliğin Maddi Unsurları 78

1. Fail 78

a. Suç Ortağının Tanıklığı 83

b. Mağdur, Suçtan Zarar Gören ve Katılanın Tanıklığı 86

c. Dava Arkadaşları, Asli Müdahil ve Fer’i Müdahilin Tanıklığı 89

2. Mağdur 90

3. Suçun Konusu 93

4. Fiil 95

a. Hukuka Aykırı Bir Fiil Nedeniyle Başlatılan Soruşturma Kavramı 95

b. Tanık Dinlemeye Yetkili Kişi veya Kurul Önünde Gerçeğe Aykırı Tanıklık Yapılması 98

aa. Tanık Dinlemeye Yetkili Kişi veya Kurul 99

aaa. Kolluk 99

bbb. Meclis Soruşturması 104

ccc. Tahkim 107

ddd. Yabancı Merci 110

eee. Disiplin Soruşturmaları 112

fff. İzin Şartının Gerçekleşmesi Süreci 117

ggg. Noterler 119

c. Tanık Beyanının Gerçeğe Aykırı Olması 120

aa. Gerçeğe Aykırılığın Tespiti 127

bb. Tanığın Çağrılması ve Dinlenmesine İlişkin Muhakeme Kurallarına Aykırılığın Suçun Oluşuma Etkisi 135

5. Netice 140

6. Nedensellik Bağı 143

B. Tipikliğin Manevi Unsuru 143

IV. HUKUKA AYKIRILIK 148

V. KUSURLULUK 150

3. BÖLÜM:

YALAN TANIKLIK SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ VE

NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ HALLERİ

I. SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ 155

A. Gerçeğe Aykırı Tanıklığın Mahkeme Huzurunda ya da Yemin Ettirerek Tanık Dinlemeye Kanunen Yetkili Kişi veya Kurul Önünde Yapılması 156

B. Üç Yıldan Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir Suçun Soruşturma veya Kovuşturması Kapsamında Yalan Tanıklık Yapılması 163

II. SUÇUN NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ HALLERİ 165

A. Aleyhine Tanıklıkta Bulunulan Kişi ile İlgili Olarak Gözaltına Alma ve Tutuklama Dışında Başka Bir Koruma Tedbirinin Uygulanmış Olması 169

B. Aleyhine Tanıklıkta Bulunulan Kişinin Göz Altına Alınması veya Tutuklanmış Olması 172

C. Aleyhine Tanıklıkta Bulunulan Kimsenin Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis veya Müebbet Hapis Cezasına Mahkûm Olması 175

D. Aleyhine Tanıklıkta Bulunulan Kimsenin Mahkûm Olduğu Hapis Cezasının İnfazına Başlanmış Olması 176

E. Aleyhine Tanıklıkta Bulunulan Kişi Hakkında Hapis Cezası Dışında Adli veya İdari Bir Yaptırımın Uygulanmış Olması 177

4. BÖLÜM:

SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ

I. TEŞEBBÜS 183

II. İŞTİRAK 186

A. Faillik 187

1. Doğrudan Faillik 187

2. Müşterek Faillik 187

3. Dolaylı Faillik 188

B. Azmettirme 193

C. Yardım Etme 197

III. İÇTİMA 199

A. Zincirleme Suç 200

B. Fikri İçtima 203

1. Aynı Nevi’den Fikri İçtima 203

2. Farklı Nevi’den Fikri İçtima 205

a. İftira 205

b. Hakaret 209

c. Suçluyu Kayırma 210

d. Suç Üstlenme 211

B. Gerçek İçtima 211

1. Resmî Belgenin Düzenlenmesinde Yalan Beyanda Bulunma 211

2. Aleyhinde Yalan Tanıklıkta Bulunulan Kişinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması 211

3. Rüşvet ve İrtikap 212

D. Görünüşte İçtima 212

1. Tanığı Etkilemeye Teşebbüs Suçu 213

2. Adil Yargılamayı Etkilemeye Teşebbüs Suçu 215

5. BÖLÜM:

MUHAKEME USULÜ, YAPTIRIM VE ZAMANAŞIMI

I. MUHAKEME USULÜ 217

A. Kovuşturma Usulü 217

B. Yer Yönünden Yetki 219

C. Madde Yönünden Yetki 222

D. Olağan Kanun Yolları 224

E. Yargılamanın Yenilenmesi 226

II. YAPTIRIM 228

A. Şahsi Cezasızlık veya Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler 231

1. Kişinin, Gerçeği Açıkladığı Takdirde Kendisinin veya Belirtilen Akrabalarından Birinin Soruşturma ve Kovuşturmaya Uğramasına Neden Olabilecek Bir Hususla İlgili Olarak Yalan Tanıklıkta Bulunması 232

2. Tanıklıktan Çekinme Hakkı Olmasına Rağmen Bu Hakkı Kendisine Hatırlatılmayan Kişinin Gerçeğe Aykırı Tanıklıkta Bulunması 238

B. Etkin Pişmanlık Halleri 240

1. Aleyhine Tanıklık Yapılan Kişi Hakkında Bir Hak Kısıtlamasını veya Yoksunluğunu Sonuçlayacak Nitelikte Karar Verilmeden veya Hükümden Önce Gerçeğin Söylenmesi 246

2. Aleyhine Tanıklık Yapılan Kişi Hakkında Bir Hak Kısıtlamasını veya Yoksunluğunu Sonuçlayacak Nitelikte Karar Verildikten Sonra ve Fakat Hükümden Önce Gerçeğin Söylenmesi 248

3. Aleyhine Tanıklık Yapılan Kişi Hakkında Verilen Mahkûmiyet Kararı Kesinleşmeden Önce Gerçeğin Söylenmesi 249

III. ZAMANAŞIMI 252

SONUÇ 254

Kaynakça 267

Kavram Dizini 277