Yapay Zekaya Sahip Robotların Avrupa Birliğinde Serbest Dolaşımı Önünde Ortaya Çıkıcak Sorunların Hukuki Sorumluluk Müessesesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Berk IŞIK
ISBN: 9786050508697
187,00 TL 220,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Berk IŞIK
Baskı Tarihi 2021/04
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 102

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR

İÇİNDEKİLER  

KISALTMALAR

GİRİŞ

1.1 Robot Nedir? ........................................................................................ 17

1.2. Yapay Zeka Nedir? .............................................................................. 20

1.3. Yapay Zekaya Sahip Robotların Niteliği ve Sorumluluğu .................. 23

1.3.1. Hukuki Sorumluluk ................................................................... 24

1.3.2. Cezai Sorumluluk ...................................................................... 32

1.4. Yapay Zekaya Sahip Robotlara İlişkin Kişilik Önerileri .................... 36

1.4.1. İnsan Statüsü Verilmesi ............................................................. 37

1.4.2. Elektronik Kişilik Verilmesi ...................................................... 39

1.4.3. Evcil Hayvan Statüsü Verilmesi ................................................ 41

1.4.4. Köle Statüsü Verilmesi .............................................................. 42

BÖLÜM 1 YAPAY ZEKAYA SAHİP ROBOTLARA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR, HUKUKİ STATÜLERİNE VE SORUMLULUĞA İLİŞKİN GÖRÜŞLER 8

 

2.1 Kısım: Avrupa Birliğinde Malların Serbest Dolaşımı .......................... 45

2.1.1. Genel Olarak .............................................................................. 45

2.1.2. Malların Serbest Dolaşımının Alt Unsurları .............................. 46

2.1.2.1. Gümrük Vergisi ............................................................ 46

2.1.2.2. Gümrük Vergisine Eş Etkili Ödenek ............................ 46

2.1.2.3. Ayrımcı ve Koruyucu İç Vergi Yasağı ........................ 48

2.1.2.4. Miktar Kısıtlaması ve Miktar Kısıtlamasına Eş Etkili Tedbirler ..................................................................... 50

2.1.2.4.1. Doğrudan Ayrımcı Uygulamalar ................. 54

2.1.2.4.2 Doğrudan Ayrımcı Olmayan Uygulamalar ... 55

2.1.2.4.3. Avrupa Birliği Adalet Divanının Miktar Kısıtlamasına Eş Etkili Tedbirlere Yönelik Kararları ....................................................... 57

2.1.2.4.3.1. Dassonville Kararı .................... 58

2.1.2.4.3.2. Cassis de Dijon Kararı .............. 61

2.1.2.4.3.3. Keck Kararı ............................. 64

2.1.2.4.3.4. Komisyon v. İtalya Kararı ........ 67

2.1.2.4.4. Miktar Kısıtlaması ve Miktar Kısıtlamasına Eş Etkili Tedbirler Yönünden Hukuka Uygunluk Sebepleri ..................................... 68

2.1.2.4.4.1. Antlaşmadaki İstisnalar ............ 68

2.1.2.4.4.1.1 Genel Ahlak ........ 69

2.1.2.4.4.1.2. Kamu Güvenliği .. 69

2.1.2.4.4.1.3. Kamu Düzeni ...... 70

2.1.2.4.4.1.4. İnsanların, Hayvanların veya Bitkilerin Sağlığının ve Yaşamının Korunması .......... 71

2.1.2.4.4.1.5. Sınai ve Ticari Mülkiyetin Korunması .......... 71

BÖLÜM 2 AVRUPA BİRLİĞİNDE MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI ve YAPAY ZEKAYA SAHİP ROBOTLARIN DURUMU 9

 

2.1.2.4.4.2. Adalet Divanı’nın Kabul Ettiği Zorunlu Gereksinimler ............. 72

2.1.2.4.4.2.1. Tüketicinin Korunması .......... 73

2.1.2.4.4.2.2. Çevrenin Korunması .......... 73

2.1.2.4.4.3. Orantılılık İlkesi ........................ 75

2.2. Kısım: Avrupa Birliğinde Yapay Zekaya Sahip Robotların Durumu .. 76

2.2.1. Genel Olarak .............................................................................. 76

2.2.2. Malların Serbest Dolaşımına İlişkin ABAD Kararları ve Robotların Serbest Dolaşımı ...................................................... 78

2.2.3. Üye Devlet Hukuklarının Uyumlaştırılması .............................. 84

2.2.4. 1985/374 Sayılı Ürün Sorumluluğu Direktifi ............................ 87

SONUÇ ........................................................................................................ 93

KAYNAKLAR ............................................................................................ 95

Çalışmamın tamamlanmasında gece gündüz yardımlarını esirgeme-yen danışman hocam Yrd. Doç. Dr. Ulaş GÜNDÜZLER’ e, yoğun iş temposuna sahip olmasına rağmen, tez yazma sürecinde sürekli bana destek olan ağabeyim Av. Mustafa IŞIK’ a, askeri disiplini ve çalışma prensipleri konusunda bana ilham kaynağı olan babam Gürsel IŞIK’ a, bu süreçte bana psikolojik olarak destek verip, motivasyon kaynağı olan annem, Suzan IŞIK’ a, ve sürekli yanımda olduklarını hissettiren de-ğerli Doğu Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyelerine te-şekkürlerimi borç bilirim.

Baykal Sanem ve Göçmen İlke, Avrupa Birliği Kurumsal Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.

Baykal Sanem, Avrupa Birliğinde Malların Serbest Dolaşımı ve Çevrenin Korunması: Farklı Menfaatler Arasında Denge Arayışı, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, C:5/S:2, 2006, s. 103-129.

Beck Susanne, “The Problem of Ascribing Legal Responsibility in the Case of Robotics”, AI&Society, C.:31/S.:4, 2016, s. 473-481.

Birnbaum L. Sheila, “Unmasking the Test for Design Defect: From Negligence [to Warranty] to Strict Liability to Negligence”, Vanderbilt Law Review, C.:33/S.:593, 1980, s. 593-651.

Bozkurt Enver, Özcan Mehmet ve Köktaş Arif, Avrupa Birliği Hukuku, 6. Baskı Ankara 2012.

Bozkurt Gülnihal, “Eski Hukuk Sistemlerinde Kölelik”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.:38/S.:65, 1981 s. 1301-1308; https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000803, (ET: 02.09.2019)

Bryson J. Joanna, “Robots Should be Slaves”, Artificial Models of Natural İntelligence, 2009, s. 63-74; http://www.cs.bath.ac.uk/ ~jjb/ftp/Bryson-Slaves-Book09.pdf, (ET: 04.09.2019)

Calo Ryan, “Artificial İntelligence Policy: A Primer and Roadmap”, U. C Danis Lawis Law Review, C.:51/S.:2, 2017, s.399-436.

96

Can Hacı, Avrupa Birliği İç Pazar Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2008.

Cerka Paulius, Grigiene Jurgita, Sirbikyte Gintare, “Liability for Damages Caused by Artificial İntelligence”, Computer Law & Security Review, C.:31/S.:3, 2015, s.376-389.

Chriss Richard, “Keck Considered: A New Doctrinal Model for the Free Movement of Goods in the European Union”, Pace Int'l L. Rev. C.:7/S.: 149 1995, s. 149-176.

Çınar Ömer, “Avrupa Konseyinin 25.07.1985 Tarihli ve 85/374 Sayılı Yönergesi” ve “Ayıplı Malın Neden Olduğu Sorumluluk Hakkında Yönetmelik” Hükümlerine Göre Ayıp Kavramı, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.:9/S.:13, s. 131-151. 2010, s.; https://hdl.handle.net/11467/486 (ET: 7.9.2019)

Derlen Mattias, Lindholm Johan, "Article 28 E.C. and Rules on Use: A Step towards a Workable Doctrine on Measures Having Equivalent Effect to Quantitative Restrictions," Columbia Journal of European Law, C.:16/S.:2 2010, s.191-232.

Erlüle Fülya, Avrupa Topluluğu Konsey Yönergesi Çerçevesinde Yapımcının Sorumluluğu, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2002, İstanbul.

Ersoy Çağlar, Robotlar Yapay Zeka ve Hukuk, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017.

Expert Group on Liability and New Technologies New Technologies Formation, Liability for Artificial İntelligence and other Emerging Digital Technologies,; https://ec.europa.eu/ transparency/regexpert/index.cfm?do=groupDetail.groupDetail&groupID=3592 (ET: 17.12.2019)

97

Fairgrieve, Duncan., Howells, Geraint, “Rethinking Product Liability: A Missing Element in the European Commission’s Third Review of the European Product Liability Directive”, The Modern Law Review, C.:70/S.:6, 2007, s. 962-978.

Göçmen İlke, Avrupa Birliği Maddi Hukuku: İç Pazar, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017

Günther, J., Münch, F., Beck, S., Löffler, S., Leroux, C., Labruto, R., (2012), “İssues of Privacy and Electronic Personhood in Robotics”, 2012 IEEE RO-MAN: The 21st IEEE International Symposium on Robot and Human Interactive Communication, September 9-13 2012, IEEE, Paris France, s. 815-820.

Gürbüzer Senem, Avrupa Birliği Adalet Divanı İçtihatları Işığında Malların Serbest Dolaşımı, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2010; http://hdl.handle.net/20.500.12397/10900, (ET: 07.08.2019)

Hallevy Gabriel, "The Criminal Liability of Artificial Intelligence Entities - From Science Fiction to Legal Social Control," Akron Intellectual Property Journal, C.:4/S.:2, 2010, s. 171-202.

High-Level Expert Group on Artificial Intelligence., “Ethics Guideliness For Trusthworthy AI”, Brüssel 2019; https://ec.europa. eu/digital-single-market/en/news/ethics-guidelines-trustworthy-ai (ET: 08.06.2019)

Keeling T. David, “The Free Movement of Goods in EEC Law: Basic Principles and Recent Developments in the Case Law of the Court of Justice of the European Communities”, The International Lawyer, C.:26/S.:2, American Bar Association 1992, s. 467-483.

Kelley, R., Schaerer, E., Gomez, E., Nicolescu, M., “Liability in Robotics: An İnternational Perspective on Robots as Animals”, Legal and Safety Consraints for Service Robot Deployment,

98

C.:24/S.:13, 2012, s. 1861-1871; https://www.tandfonline.com/ doi/abs/10.1163/016918610X527194 (ET: 16.08.2019)

Kelley Richard, Schaerer Enrique, Gomez Micaela, Nicolescu Monica, “Liability in Robotics: An İnternational Perspective on Robots as Animals”, Advanced Robotics, C.:24/S.:13, 2010, s. 1861-1871.

Kuçuradi İoanna, İnsan Hakları: Kavramları ve Sorunları, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara 2007.

Lagioia Francesca, Sartor Giovanni, “AI Systems Under Criminal Law: a Legal Analysis and a Regulatory Perspective”, Philosophy&Technology, 2019, s.1-33.

Maduro Poiares Miguel, "Keck: The End: The Beginning of the End: Or Just the End of the Beginning," , Irish Journal of European Law, C.:3/S.:1 2009, s. 40-43.

Maduro Poiares Miguel, "The Saga of Article 30 EC Treaty: To Be Continued," Maastricht Journal of European and Comparative Law, C.:5/S.:2 1998, s. 298-316.

Marino Dante and Tamburrini Guglielmo, “Learnin Robots and Human Responsibility”, İnternational Review of İnformation Ethics, C.:6/S.:12, 2006, s.46-51; https://www.infodata-edepot.de/ volltext/ijie/07247.pdf (ET: 17.12.2019)

Newman Karl, Weatherill Stephen, İnternational Law and Comparative Law Quaterly, C.:46/S.:3, Cambridge University Press, 2008, s. 704-712.

Özkan Zehra, “Avrupa Özel Hukukunun Uyumlaştırılması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.:66/S.:1, 2017, s. 157-199; https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001890, (ET: 19.9.2019)

99

Padhy Kumar Ankit and Padhy Kumar Amit, "Criminal Liability of the Artificial Intelligence Entities," Nirma University Law Journal, C.:8/S.:2, 2019, s.15-20.

Pagallo Ugo, “Killers, Fridges and Slaves: A Legal Journey in Robotics”, AI&Society, C.:26/S.:4, 2011, s. 347-354.

Pagallo Ugo, “From Automation to Autonomous Systems: A Legal Phenomonology with Problems of Accountability”, Proceedings of the Twenty-Sixth International Joint Conference on Artificial Intelligence, 2017, International Joint Conferences on Artificial Intelligence Organization, Melbourne 2017, s. 17-23; https://doi.org/10.24963/ijcai.2017/3 (ET: 12.08.2019)

Palmerini, E., Bertolini, A., Battaglia, F., Koops, J., Carnevale, A., Salvini, P., “RoboLaw: Towards a European Framework for Robotics Regulation, Robotics and Autonomous Systems, C.:86/S.:12, 2016, s.78-85.

Richards M. Neil and Smart D. William, “How Should Law Think About Robots” (Ed. Ryan Calo, A. Micheal Froomkin, Ian Kerr), Robot Law, The Online Content Platform for Edward Elgard Publishing, 29 Jan 2016, s.3-22. https://doi.org/10.4337/ 9781783476732 (ET: 14.07.2019)

Santosuosso Amedeo, C. Boscarato, F. Caroleo, Roberto Labruto, Christophe Leroux,., “Robots, Market and Civil Liability: a European Perspective”, IEEE RO-MAN: The 21st IEEE International Symposium on Robot and Human Interactive Communication, 9-13 Sept. 2012, IEEE, Paris, France, 12 November 2012, s.1051-1058.

Solum B. Lawrance, “Legal Personhood for Artificial İntelligences”, North Carolina Law Review, C.:70/S.:4, 1992, s.1231-1287; https://scholarship.law.unc.edu/nclr/vol70/iss4/4/ /ET: 20.09.2019)

100

The European Parliament’s Legal Affairs Committee, European Civil Law Rules in Robotics, Policy Department C: Citizen’s Rights and Constitutional Affairs, Brussels 2016; https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/571379/IPOL_STU(2016)571379_EN.pdf (ET: 09.08.2019)

Tiryaki Betül, “Avrupa Konseyinin 25.7.1985 Tarihli Direktifine Göre Üreticinin Sorumluluğunun Şartları ve Tüketicinin Korunması Mevzuatı ile Mukayesesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.:55/S.:2, 2006, s. 230-248; https://doi.org/10.1501/ Hukfak_0000000347 (ET: 23.5.2019)

Yılmaz Gizem, Avrupa Birliği Ortak Pazarında Miktar Kısıtlamarına Eş Etkili Önlemler, Oniki Levha Yayınları, Ankara 2018.

Yüksel Bozkurt E. Armağan, “Robot Hukuku”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C.:7/S.:29, 2017, s. 85-112.

Wagner Gerhard, Robot, Inc.: Personhood for Autonomous Systems?, Fordham Law Review, C.:88/S.:2, 2019, s. 591-612; https://ir.lawnet.fordham.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5632&context=flr (ET: 18.08.2019)

AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI KARARLARI

Cases 2-3/69 Sociaal Fonds voor de Diamantarbeiders v. S.A. Ch. Brachfeld & Sons and Chougol Diamond Co. [1969] ECR 00211

Case 2/73 Geddo v. Risi [1973] ECR.I-00865.

Case 8/74 Procureur du Roi v. Benoit and Gustave Dassonville [1974] ECR.I-00837

101

Case 15/74 Centrafarm BV. Et Adriaan de Pejiper v. Sterling Drug Inc [1974] ECR.I-01147.

Case 6/76 Cornelis Kramer and Others [1976] ECR.I-01279.

Case 53/76 Procureur de la Republique de Besançon v Les Sieurs Bouhelier and others [1977] ECR.I-00197.

C- 321/94 Criminal proceedings against Jacques Pistre [1977] ECR.I-02343.

Case 7/78 Regina v. Ernest George Thompson, Brian Albert Johnson and Colin Alex Norman Woodiwiss [1978] ECR.I-02247.

Case 34/79 Regina v. Maurice Donald Henn and John Frederick Ernest Darby [1979] ECR.I-03795.

Case 120/78 Cassis de Dijon [1979] ECR.I-00649.

Case 113/80 Comission v. İreland [1981] ECR.I-01625.

Case C- 95/81 Comission v. İtaly [1982] ECR.I-02187.

Case 249/81 Comission v. İreland [1982] ECR.I-04005.

Case 261/81 Walter Rau Lebensmittelwerke v De Smedt PVBA [1982] ECR.I-03961.

Case 243/84 John Walker & Sons Ltd v Ministeriet for Skatter og Afgifter [1986] ECR.I-00875.

Case 154/85 Comission v. İtaly [1987] ECR.I-02717.

Case 178/84 Comission v. Germany [1987] ECR.I-01227.

102

Case 18/87 Comission v. Germany [1988] ECR.I-5427.

C- 132/88 Comission v. Grecee [1990] ECR.I-01567.

Case C- 367/89 Criminal proceedings against Aime Richardt and Les Accessoires Scientifiques SNC [1991] ECR.I-04621.

Case C- 267/91, Case C- 268/91 Criminal Proceedings against Bernard Keck and Daniel Mithouard [1993] ECR.I-06097.

Case C- 61/97 Foreningen af dansken Videogramdistributorer, acting for Egmont Film A/S, Buena Vista Home Entertainment A/S, Scanbox Danmark A/S, Metronomo Video A/S, Polygram Records A/S, Nordisk Film Video A/S, Irish Video A/S and Warner Home Video Inc. v. Laserdisken [1998] ECR.I-5171.

Case C- 358/01 Comission v. Spain [2003] ECR.I-13145.

Case C- 110/05 Comission v. İtaly [2009] ECR.I-519.

Case C- 142/05 Aklaragen v. Percy Mickelsson and Joakim Ross [2009] ECR.I-04273.

Case C- 153/08 Comission v. Spain [2009] ECR.I-09735.

Case C- 26/11 Belgische Petroleum Unie VZW and Others v. Belgische Staat [2013] ECLI:EU:C:2013:44

Case 24/68 Komisyon v İtalya [1969] ECR 00193.

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.
İlgili Yayınlar