Tüketici Hakem Heyetleri

Yayınevi: Yetkin Yayınları
Yazar: Gökberk ÖZSÖKER
ISBN: 9786050504354
297,50 TL 350,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Gökberk ÖZSÖKER
Baskı Tarihi 2019/06
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak

Tüketici Hakem Heyetleri

Gökberk ÖZSÖKER

2019/06 1. Baskı, 200 Sayfa

ISBN 978-605-05-0435-4


İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ7

TEŞEKKÜR9

İÇİNDEKİLER13

KISALTMALAR CETVELİ17

KAYNAKÇA19

GİRİŞ33

BİRİNCİ BÖLÜM

TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNİN KURULMASI
HUKUKİ NİTELİĞİ VE OLUŞUMU

I.Tüketici Hakem Heyetlerinin Kurulması ve Amacı37

II.Tüketici Hakem Heyetlerinin Hukuki Niteliği ve
 Hukuk Sistemimiz İçindeki Yeri43

A.İdari Mercilere Zorunlu İdari Başvuru Açısından
Tüketici Hakem Heyetlerinin Niteliği44

B.Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları Açısından
Tüketici Hakem Heyetlerinin Yeri ve Niteliği47

C.Kendine Özgü Bir Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Tüketici Hakem Heyetlerinin Nitelendirilmesi54

D.Yargısal Çözüm Yolları Açısından
Tüketici Hakem Heyetlerinin Niteliği55

1.Tahkim Yargısı Açısından Tüketici Hakem Heyetlerinin Niteliği55

a.İhtiyari Tahkim56
b.Zorunlu Tahkim61

2.Devlet Yargısı Açısından Tüketici Hakem
Heyetlerinin Niteliği64

a.Mahkeme Kavramı64
b.Genel Mahkemeler ile Özel Mahkemeler
Arasındaki İlişki67
c.Tüketici Mahkemeleri ile Tüketici Hakem
Heyetleri Arasındaki İlişki68
d.Mahkeme Olup Olmama Açısından
Tüketici Hakem Heyetleri70

III.Avrupa Birliği ve Bazı Ülkelerde
 Klasik Devlet Mahkemeleri Dışında
 Tüketici Uyuşmazlıklarının Çözümü75

A.Avrupa Birliği Düzenlemelerinde
Klasik Devlet Mahkemeleri Dışında
Tüketici Uyuşmazlıklarının Çözümü75

B.Almanya’da Klasik Devlet Mahkemeleri Dışında
Tüketici Uyuşmazlıklarının Çözümü76

C.Fransa’da Klasik Devlet Mahkemeleri Dışında
Tüketici Uyuşmazlıklarının Çözümü77

D.İspanya’da Klasik Devlet Mahkemeleri Dışında
Tüketici Uyuşmazlıklarının Çözümü78

E.Amerika Birleşik Devleri’nde
Klasik Devlet Mahkemeleri Dışında
Tüketici Uyuşmazlıklarının Çözümü79

F.İngiltere’de Klasik Devlet Mahkemeleri Dışında
Tüketici Uyuşmazlıklarının Çözümü81

IV.Tüketici Hakem Heyetlerinin Oluşumu82

A.Tüketici Hakem Heyetlerinde Başkan ve
Diğer Üyeler82

1.Tüketici Hakem Heyetlerinde Başkan84

2.Tüketici Hakem Heyetlerinde Başkan Dışındaki
Üyeler84

a.Belediye Personeli Arasından Görevlendirilen
Üye84
b.Baro Mensupları Arasından Görevlendirilen
Üye85
c.Ticaret (ve Sanayi) Odasından ya da
Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliğinden Görevlendirilen Üye85
d.Tüketici Örgütlerinden Seçilen Üye86

3.Tüketici Hakem Heyetlerinin Başkan ve
Diğer Üyelerinde Aranan Şartlar88

4.Üyelerin Toplantılara Katılamadıkları Haller89

5.Huzur Hakkı ve Ücreti91

B.Tüketici Hakem Heyetlerinde Raportör92

C.Tüketici Hakem Heyetlerine Benzer Hakem Heyetleri95

1.Bireysel Müşteri Hakem Heyetleri95

2.Sigorta Tahkim Komisyonu98

İKİNCİ BÖLÜM

TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNİN
GÖREV VE YETKİ ALANLARI İLE İŞLEYİŞİ

I.Tüketici Hakem Heyetlerinin Görev Alanı101

A.Çözümü İçin Tüketici Hakem Heyetine
Başvurulacak Uyuşmazlıklar102

1.Uyuşmazlığın Niteliğine Göre102

2.Uyuşmazlığın Miktar veya Değerine Göre107

B.Çözümü İçin Tüketici Hakem Heyetine
Başvurulmayacak Uyuşmazlıklar115

II.Tüketici Hakem Heyetlerinin Yetki Alanı120

A.Tüketici Hakem Heyetlerinin Yetki Alanını
Tespit Eden Kurallar120

1.Tüketicinin Yerleşim Yerindeki
Tüketici Hakem Heyetinin Yetkisi121

2.Tüketici İşleminin Yapıldığı Yerdeki
Tüketici Hakem Heyetinin Yetkisi123

3.Tüketici Hakem Heyeti Kurulmayan İlçeler Bakımından Yetki123

B.Tüketici Hakem Heyetleri Bağlamında
Yetki Sözleşmesi125

C.Tüketici Hakem Heyetleri Bağlamında
Yetki İtirazı128

III.Tüketici Hakem Heyetleri Bakımından
 İş Dağılımı İlişkisi131

IV.Tüketici Hakem Heyetlerinin İşleyişi132

A.Tüketici Hakem Heyetlerine Başvuru Yapılması133

B.Tüketici Hakem Heyetine Yapılan Başvuru
Bakımından Derdestlik136

C.Tüketici Hakem Heyetlerinde Toplantı138

1.Toplantı Zamanı Gündemi ve Yeri138

2.Toplantılara Katılım ve Toplantı Yeter Sayısı138

D.Tüketici Hakem Heyetlerinde İnceleme Usûlü139

1.Hukuki Dinlenilme ve Tarafların Dinlenmesi Açısından Tahkim Yargılaması139

2.Tüketici Hakem Heyetinde Dosya Üzerinden
İnceleme141

3.Dosya Üzerinden İncelemenin İstisnası Olarak Tüketici Hakem Heyetinde Tarafların ve
Bilirkişinin Dinlenmesi141

a.Tarafların Dinlenmesi141
b.Bilirkişinin Dinlenmesi142

E.Tüketici Hakem Heyetlerinde İspat ve Deliller144

1.Tüketici Hakem Heyetinde Belge ve
Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Değerlendirilmesi146

a.Belgeleri İbraz Zorunluluğu147
b.Senetle İspat Zorunluluğu151

2.Belge ve Bilirkişinin Oy ve Görüşü Dışında
Kalan Diğer Delillerin Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği151

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNİN
ALACAĞI KARARLAR VE KARARLARINA KARŞI BAŞVURU YOLLARI

I.Tüketici Hakem Heyetlerinin Alacağı Kararlar155

A.Tüketici Hakem Heyeti Kararlarının
Hukuki Niteliği155

1.İdari Organ Tarafından Verilen
İdari Karar Görüşü155

2.Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi
Neticesinde Verilen Karar Görüşü156

3.Kendine Özgü Bir Uyuşmazlık Çözüm Mercii Tarafında Verilen Karar Görüşü157

4.Yargı Organı Tarafından Verilen
Yargısal Karar Görüşü158

B.Tüketici Hakem Heyetlerinde Karar Alınma Süresi161

C.Tüketici Hakem Heyetlerinde Karar Yeter Sayısı162

D.Tüketici Hakem Heyetlerinin Kararlarının
Gerekçesi162

E.Tüketici Hakem Heyeti Kararlarının Türleri
Etkisi ve İcrası164

1.Kararların Türleri164

a.Ara Kararları164
b.Nihai Kararlar166

2.Kararların Etkisi167

3.Kararların İcrası168

II.Tüketici Hakem Heyeti Kararlarına Karşı
 Başvurulabilecek Yollar176

A.İtiraz176

B.Yargılamanın Yenilenmesi183

C.Kanun Yararına Temyiz184

III.Topluluk Davalarında Verilen Kararların
 Tüketici Hakem Heyetlerinde Yürütülen
 Yargılama Faaliyetine Etkisi185

IV.Yargılama Giderleri190

A.Tüketici Hakem Heyetlerinde Harçlar191

B.Tüketici Hakem Heyetlerinde Masraflar191

C.Tüketici Hakem Heyetlerinde Vekâlet Ücreti193

1.Yargılama Gideri Niteliğindeki Karşı
Vekâlet Ücreti193

2.Akdi Vekâlet Ücreti196

SONUÇ199

ÖNSÖZ

Tüketicinin korunması hukuku geçmişi çok eski devirlere uzanmasa da hızla gelişen ve her geçen gün daha da önemli hale gelen bir hukuk dalıdır. Ülkemizde özel ve bütüncül bir yasa ile düzenlenen bu alan, önce Amerika Birleşik Devletleri ardından Avrupa Birliği içinde ivme kazanmış ve tüm dünyaya yayılmıştır. Avrupa Birliği 1975 yılında yayınladığı birinci tüketicilerin korunması programında, beş temel tüketici hakkını ortaya koymuştur. Bu temel haklar, günümüzde halen tüketicilerin adeta Anayasası olarak kabul edilmektedir.

Beş temel tüketici hakkından biri “tüketicilerin tazmin edilme” hakkıdır. Bu hakkın temelinde zarar gören veya uyuşmazlık yaşayan bir tüketicinin en etkili, en basit, en hızlı ve en ucuz şekilde hakkını arayabilmesi yatmaktadır. Başka bir ifade ile tüketiciler klasik hak arama yöntemlerinden çok, daha pratik yöntemlerle ve çok hızlı çözüme kavuşabilmeli ve mümkünse bunu en az masrafla ya da hiç masrafsız yapmalıdır. Bu amaçla farklı ülkelerde değişik çözüm yöntemleri benimsenmiş ve tüketiciler olabildiğince klasik mahkeme mekanizmasından kurtarılmaya çalışılmıştır.

Ülkemizde tüketicinin korunmasına ilişkin ilk yasal düzenleme 1995 yılında yürürlüğe giren 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’dur. Bu Kanun ile o zamanki adıyla Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri kurulmuş ve hukuk hayatımıza yeni bir müessese girmiştir. O dönemde icra edilebilir karar alamayan hakem heyetleri Kanun’da yapılan 2003 yılı değişiklikleri ile farklı bir statüye kavuşurken, yeni Kanun ile daha da gelişmiştir. 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Tüketici Hakem Heyetleri ilam gibi icraya konulabilir karar alabilen, belli miktara kadar olan uyuşmazlıklarda (2019 yılı için 8480TL) başvurulması zorunlu olan bir merci niteliğini kazanmıştır.

Uygulamada büyük önem taşımasına rağmen günümüzde Tüketici Hakem Heyetleri halen farklı açılardan çok tartışmalı olan ve hukuki niteliği tam belirgin olmayan, bazı ciddi sorunları bünyesinde barındıran ancak tüm eksiklik ve sorunlarına rağmen tüketiciler bakımından büyük fayda taşıyan bir merci haline dönüşmüştür.

Uygulamadaki büyük önemine ve çok tartışmalı hususları bünyesinde barındırmasına rağmen, Tüketici Hakem Heyetleri fazla yazılan bir konu da değildir. Buna karşılık Gökberk Özsöker yüksek lisans çalışmasında hevesle bu konuyu ele almış ve çok başarılı bir tez ortaya çıkmıştır. Doktora tezi düzeyinde araştırma yapan ve tüm kaynakları titizlikle değerlendiren Özsöker, yazılmaktan çekinilen bir alanda en önemli eserlerden birini vermiş ve başarı ile savunmuştur.

Gökberk Özsöker özellikle hakem heyetlerinin hukuki niteliği üzerinde durmuş ve tüm görüşleri yansıtarak kendisi de görüş geliştirmiştir. Yeri geldiğinde kendi özgün görüşlerini açıklamaktan da çekinmeyen Özsöker bir hukuk tezinde bulunması gereken tüm özellikleri yerine getirmiştir.

Usul hukuku bilgisi yanında sağlam bir maddi hukuk bilgisine sahip olan Özsöker, titiz çalışması, zamanında üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi, yerinde sorular sorması ile bir tez çalışmasının danışmanı ve öğrencisi bakımından ne kadar keyifli olabileceğini göstermiştir. Sonuçta hukuk literatürüne olduğu kadar, tüketicinin korunması alanına da ışık tutan, hakem heyetlerinin yapısı ve işleyişini son derece ayrıntılı bir şekilde ortaya koyan, uygulamayı da yönlendiren başarılı bir tez ortaya çıkmıştır.

Bir akademisyen olarak sağlam adımlarla ilerleyeceğine emin olduğum Gökberk’e gelecek çalışmalarında da başarılar diler, bu faydalı eseri hukuk camiasına kazandırdığı için teşekkür ederim. 

Ankara, 06.05.2019

Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL

 


 

TEŞEKKÜR

Öncelikle yüksek lisans tezim olan “Tüketici Hakem Heyetleri”nin yalnızca yazımında değil, tezi yazmaya başlamadan önceki akademik kariyerimden itibaren destek verip, tezimin kabulünden sonra da desteğini esirgemeyen kıymetli hocam Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL’a içtenlikle teşekkür ederim.

Medeni usûl ve icra iflas hukuku kürsüsünde asistan olarak çalışma­yı benimsememde yardım eden Prof. Dr. Sema TAŞPINAR AYVAZ’a ve Doç. Dr. Emel HANAĞASI’na değerli katkıları için minnettarım.

Yüksek lisans tez konusu olarak “Tüketici Hakem Heyetleri”ni seçmemi öneren Prof. Dr. Süha TANRIVER’e ve tez jürimde yer alıp eleştirileriyle çalışmama zenginlik katan Doç. Dr. Gökçen TOPUZ ile Doç. Dr. İbrahim ERMENEK’e müteşekkirim.

T.C. Ticaret Bakanlığı’nın her biri alanında yetkin uzman görevlilerinin sunduğu birlikte çalışma ortamının sağladığı eşsiz olanaklar unutulamaz.

Son olarak yüksek lisans tezimi Yetkin Yayınları’na dahil eden         Y. Ziya GÜLKÖK ve Muharrem BAŞER’e şükran borçluyum.

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.