Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR .................................................................................................. 7

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUK VE SOYBAĞI

A) SOYBAĞI TANIMI VE TARİHÇESİ............................................... 15

B) ÇOCUK VE ÇOCUK HAKLARI AÇISINDAN SOYBAĞI ............ 17

C) ÖZEL HUKUK AÇISINDAN SOYBAĞI KURULMASI ................ 18

1. Soybağının Anne ile Kurulması ................................................. 19

2. Soybağının Baba ile Kurulması .................................................. 19

a) Anne ile Evlilik ................................................................ 19

b) Babalık Davası ................................................................. 23

c) Tanıma .............................................................................. 25

3. Soybağının Kurulmasının Hukuki Sonuçları .............................. 28

İKİNCİ BÖLÜM

ADLİ GENETİK VE BİYOLOJİ BİLİMLERİ IŞIĞINDA SOYBAĞI HUKUKU VE TAŞIYICI ANNELİK, SPERM-YUMURTA-EMBRİYO BANKALARI

A) TIP VE SAĞLIK HUKUKU BAKIMINDAN SOYBAĞININ KURULMASI .......................................................... 33

1. Evlilik Birliği İçinde Soybağının Kurulması .............................. 33

2. Heterolog Döllenme ................................................................... 34

3. Yumurta, Sperm ve Embriyo Bağışı ........................................... 38

B) YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ, TAŞIYICI ANNELİK KURUMLARI VE SOYBAĞI ........................................................... 44

C) ANONİM DOĞUM VE BEBEK SANDIĞI UYGULAMALARI BAKIMINDAN SOYBAĞI ............................. 56

D) BİYOTIP ETİĞİ YÖNÜNDEN YAPAY DÖLLENME YOLLARININ İNCELENMESİ ........................................................ 58

1. Din Açısından Yapay Döllenme ................................................. 59

2. İnsan Klonlaması ........................................................................ 59

3. Embriyo Üzerinde Deney ........................................................... 60

4. Taşıyıcı Annelik ......................................................................... 62

5. İnsan Hakları Biyotıp Sözleşmesi............................................... 63

E) SOYBAĞININ BELİRLENMESİNDE DNA ANALİZİ .................. 67

1. Anayasa ve Delil Hukuku Bakımından DNA İncelemesi .......... 67

2. DNA İncelemesinin Hukuksal Yansımaları ............................... 70

3. Ceza Muhakeme Kanunu ve Adli Tıp Kanunu Bakımından DNA İncelenmesi Usulü ........................................ 79

4. Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Türk Medeni Kanunu Bakımından DNA İncelemesi ............................................................ 83

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SOYBAĞINI DEĞİŞTİRME SUÇU VE SUÇUN BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRILMASI

A) SOYBAĞINI DEĞİŞTİRME SUÇU ................................................. 89

1. Genel Olarak ............................................................................... 89

2. Korunan Hukuki Değer .............................................................. 93

3. Suçun Şartları ve Unsurları ........................................................ 94

a) Maddi Unsurlar (Tipikliğin Maddi Unsurları) ................. 94

b) Manevi Unsur ................................................................. 105

c) Hukuka Aykırılık Unsuru ............................................... 109

d) Suça Etki Eden Nedenler ................................................ 110

e) Kusurluluğu Etkileyen (Kaldıran veya Azaltan) Haller .............................................................................. 111

f) Cezanın Artırılmasını veya Azaltılmasını Gerektiren Nitelikli Haller ............................................. 113

4. Suçun Özel Görünüş Biçimleri ................................................. 114

a) Teşebbüs ......................................................................... 114

b) İştirak .............................................................................. 117

c) İçtima .............................................................................. 118

5. Netice ve İlliyet Bağı ................................................................ 123

6. Suçun Yaptırımı........................................................................ 125

7. Ceza Muhakemesi Hukukuna İlişkin Hususlar ........................ 126

B) SOYBAĞINI DEĞİŞTİRME SUÇUNUN 765 SAYILI TCK VE 5237 SAYILI TCK’DEKİ DÜZENLEMELER BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI ....................................... 128

C) SOYBAĞINI DEĞİŞTİRME SUÇUNUN DİĞER SUÇ TİPLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI........................................... 130

1. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Soykırım Suçu (TCK m. 76) ............................................................................. 130

2. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Terk Suçu (TCK m. 97) ............................................................................. 132

3. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Yardım Bildirim Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Suçu (TCK m. 98) ............................................................................. 134

4. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlüğün İhlali Suçu (TCK m. 233) ........................................................................... 135

5. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Çocuğun Kaçırılması ve Alıkonulması Suçu (TCK m. 234) ................... 137

6. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Resmî Belgede Sahtecilik Suçu (TCK m. 204) ve Özel Belgede Sahtecilik Suçu (TCK m. 207) ................................................. 139

7. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Resmî Belgenin Düzenlenmesinde Yalan Beyan Suçu (TCK m. 206) ...................................................................................... 148

8. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Görevi Kötüye Kullanma Suçu (TCK m. 257) .................................................. 152

9. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu ve Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmeme Suçu (TCK m. 280) ............. 153

10. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu Hakkında Değerlendirme .......................................................................... 154

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ADLİ BİLİMLER YÖNÜNDEN SOYBAĞINI DEĞİŞTİRME SUÇU VE YARGITAY KARARLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE BU SUÇUN ÖNLENMESİNE YÖNELİK ÖNERİLER

A) ADLİ BİLİMLER VE DELİL HUKUKU AÇISINDAN SOYBAĞININ DEĞİŞTİRİLMESİ SUÇU ..................................... 157

1. Adli Bilimler ve Delillerin Toplanması .................................... 159

2. Soybağının Değiştirilmesi Suçunda Delillerin Elde Edilmesi .................................................................................... 161

B) YARGITAY KARARLARI VE DEĞERLENDİRMELER ............ 164

1. Soybağını Değiştirme Suçunun “Özel Norm” Oluşu ............... 165

2. Doğmamış Çocuğun Soybağını Değiştirme İmkânı Yoktur ....................................................................................... 168

3. Evlatlık Vermek Saiki ve Soybağını Değiştirme Suçu ............. 169

4. Soybağını Değiştirme Suçunun Tespitinde Tıbbi Rapor Zorunluluğu .............................................................................. 170

5. Soybağını Değiştirme Suçunda Zamanaşımı ............................ 171

6. Soybağı Tespit Davalarında Usul Hukuku ............................... 172

a) Babalık Karinesi ............................................................. 172

b) Soybağının Tespiti Davalarında, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Uygulanır .................................. 173

c) Dava Ehliyeti .................................................................. 173

d) Babalığın Tespiti İstemine İlişkin Davalarda, Hâkim Maddi Olguları Re’sen Araştırı ve Kanıtları Serbestçe Takdir Eder ..................................... 173

e) Hak Düşürücü Süre ........................................................ 173

C) SOYBAĞINI DEĞİŞTİRME SUÇUNU ÖNLEME YOLLARI ........................................................................................ 174

SONUÇ ...................................................................................................... 177

KAYNAKÇA ............................................................................................. 181