Hırsızlık ve Yağma Suçları

ÇİNDEKİLER

TAKDİM .......................................................................................... 7

TAKDİM .......................................................................................... 9

ÖNSÖZ ........................................................................................... 11

BİRİNCİ KISIM HIRSIZLIK SUÇU

1. BÖLÜM

I- GENEL BİLGİLER ........................................................................ 25

II- HIRSIZLIK SUÇUNDA KORUNAN HUKUKİ YARAR ................ 26

1) Mülkiyet Kavramı ve Unsurları ..................................................... 26

2) Zilyetlik Kavramı ve Unsurları ...................................................... 28

3) Korunan Hukuki Yarar .................................................................. 37

III- HIRSIZLIK SUÇUNUN MADDİ UNSURU .................................... 41

1- FAİL ........................................................................................... 41

2- MAĞDUR................................................................................... 43

3- HIRSIZLIK SUÇUNUN KONUSU .............................................. 47

a) Mal Kavramı.......................................................................... 47

b) Taşınır Olması ........................................................................ 65

c) Başkasına Ait Olması.............................................................. 66

4- HAREKET-SONUÇ .................................................................... 71

a) Rıza Olmaksızın Alma ............................................................ 72

b) Malı Bulunduğu Yerden Alma ................................................. 77

IV- HIRSIZLIK SUÇUNUN MANEVİ UNSURU ................................. 81

V- HUKUKA AYKIRILIK UNSURU ................................................... 85

YARGITAY KARARLARI ................................................................ 90

VI- HIRSIZLIK SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ ............ 138

1- Teşebbüs.................................................................................... 138

2- İştirak ........................................................................................ 145

3- İçtima ........................................................................................ 148

4- Gönüllü Vazgeçme ..................................................................... 158

5- Hırsızlık Suçunun Benzer Suçlardan Ayrımı ................................. 161

a) Güveni kötüye kullanma suçu ............................................... 162

b) Yağma suçu ......................................................................... 163

c) Dolandırıcılık suçu ............................................................... 164

d) Mala zarar verme suçu .......................................................... 165

e) Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu ........................................................................ 166

f) Karşılıksız yararlanma suçu .................................................. 167

g) Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu ............ 168

YARGITAY KARARLARI................................................... 168

VII- KOVUŞTURMA USULÜ VE YAPTIRIMI ................................... 235

1- Soruşturma ve Yaptırım .............................................................. 235

- Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbiri Uygulanması........... 240

2- Görevli ve Yetkili Mahkeme ....................................................... 242

3- Zamanaşımı ............................................................................... 243

4- Hırsızlık suçlarında cezai sorumluluk (Kusurluluk) ....................... 249

YARGITAY KARARLARI ........................................................ 252

2. BÖLÜM

I- HIRSIZLIK SUÇUNUN DAHA AĞIR CEZA GEREKTİREN NİTELİKLİ HALLERİ ................................................................. 273

1- TCK’nın 142/1 maddesinde düzenlenen nitelikli haller; ................ 273

a) Hırsızlık suçunun kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında işlenmesi (TCK m.142/1-a) ................................................... 273

a1) Hırsızlık suçunun kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarındaki eşya hakkında işlenmesi, .................. 274

a2) Hırsızlık suçunun kime ait olursa olsun ibadete ayrılmış yerlerde bulunan eşya hakkında işlenmesi, ........ 277

a3) Hırsızlık suçunun kime ait olursa olsun kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında işlenmesi, ..... 279

- TCK’nın 142/1-a maddesine ilişkin kararlar; ......... 281

b) Hırsızlık suçunun herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış eşya hakkında işlenmesi (TCK m.142/1-b) ................................................... 291

c) Hırsızlık suçunun halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında işlenmesi (TCK m.142/1-c) ................................................................ 292

c1) Hırsızlık suçunun halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde bulunan eşya hakkında işlenmesi, .................................................................... 292

c2) Hırsızlık suçunun ulaşım araçlarının belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında işlenmesi; ..... 295

- TCK’nın 142/1-c maddesine ilişkin kararlar; ...... 298

d) Hırsızlık suçunun bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında işlenmesi (TCK m.142/1-d) ................................................. 306

- TCK’nın 142/1-d maddesine ilişkin kararlar; ............... 309

e) Hırsızlık suçunun adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında işlenmesi (TCK m.142/1-e) ...........................................................................311

e1) Otomobiller ve diğer araçlar ........................................ 316

e2) Motorsiklet, Elektrikli Bisiklet .................................... 318

- TCK’nın 142/1-e maddesine ilişkin kararlar; ...... 319

2- TCK’nın 142/2 maddesinde düzenlenen nitelikli haller; ............. 353

a) Hırsızlık suçunun kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak işlenmesi, (TCK m.142/2-a) ................................................ 353

a1) Hırsızlık suçunun kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından yararlanılarak işlenmesi, ............. 353

a2) Hırsızlık suçunun kişinin ölmesinden yararlanılarak işlenmesi, .................................................................... 357

- TCK’nın 142/2-a maddesine ilişkin kararlar; ...... 358

b) Hırsızlık suçunun elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle işlenmesi, (TCK m.142/2-b) .......................................................................... 367

b1) Hırsızlık suçunun elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle işlenmesi, .................................. 367

b2) Hırsızlık suçunun özel beceri ile hissettirmeden alınarak işlenmesi, ....................................................... 368

b3) Hırsızlık suçunun elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi (TCK m.142/2-son) ..................................................... 371

- TCK’nın 142/2-b maddesine ilişkin kararlar; ...... 373

- TCK’nun 142/2-son maddesine ilişkin kararlar; ............................................................. 388

c) Hırsızlık suçunun doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak işlenmesi, (TCK m.142/2-c) ................................................ 394

- TCK’nın 142/2-c maddesine ilişkin kararlar; ............... 395

d) Hırsızlık suçunun haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle işlenmesi, (TCK m.142/2-d) ................................................................ 396

- TCK’nın 142/2-d maddesine ilişkin kararlar; ............... 401

e) Hırsızlık suçunun bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmesi, (TCK m.142/2-e) .................................. 419

- TCK’nın 142/2-e maddesine ilişkin kararlar; ............... 424

f) Hırsızlık suçunun tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak işlenmesi, (TCK m.142/2-f) ................................................................. 435

f1) Hırsızlık suçunun tanınmamak için tedbir alarak işlenmesi, .................................................................... 436

f2) Hırsızlık suçunun yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak işlenmesi, ..................................................... 437

- TCK’nın 142/2-f maddesine ilişkin kararlar; ...... 440

g) Hırsızlık suçunun büyük veya küçük baş hayvan hakkında işlenmesi, (TCK m.142/2-g) ................................. 446

- TCK’nın 142/2-g maddesine ilişkin kararlar; ............... 448

h) Hırsızlık suçunun herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında işlenmesi, (TCK m.142/2-h) ................................. 451

h1) Hırsızlık suçunun herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında işlenmesi, ................ 451

h2) Hırsızlık suçunun bina veya eklentileri içerisinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında işlenmesi, .................................................................... 454

- TCK’nın 142/2-h maddesine ilişkin kararlar; ...... 457

3- Hırsızlık suçunun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi, (TCK m.142/3) .......................................... 493

- TCK’nın 142/3 maddesine ilişkin kararlar; .......................... 495

4- Hırsızlık Suçunun İşlenmesi Amacıyla Konut Dokunulmazlığının İhlali ve Mala Zarar Verme Suçunun İşlenmesi (TCK m.142/4) .......................................................... 499

- TCK’nın 142/4 maddesine ilişkin kararlar; .......................... 503

5- Hırsızlık Suçunun İşlenmesi Sonucu haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı hizmetinin aksaması, (TCK m.142/5) ......................................................................... 508

- TCK’nın 142/5 maddesine ilişkin kararlar; .......................... 509

II- HIRSIZLIK SUÇUNUN GECE İŞLENMESİ; (TCK m.143) ..... 514

- TCK’nın 143 maddesine ilişkin kararlar; ................................... 517

III- HIRSIZLIK SUÇUNUN DAHA AZ CEZA GEREKTİREN NİTELİKLİ HALLERİ (TCK m.144) ......................................... 519

1- Hırsızlık Suçunun Paydaş veya Elbirliği İle Malik Olunan Mal Üzerinde İşlenmesi (TCK m. 144/1-a) ................................ 520

2- Hırsızlık Suçunun Hukuki Bir İlişkiye Dayanan Alacağı Tahsil Amacıyla İşlenmesi (TCK m.144/1-b) ............................. 522

- TCK’nın 144/1-a maddesine ilişkin kararlar; ....................... 525

- TCK’nın 144/1-b maddesine ilişkin kararlar; ....................... 531

IV- HIRSIZLIK SUÇUNUN DEĞERİ AZ OLAN MAL ÜZERİNDE İŞLENMESİ, (TCK m.145) .......................................................... 545

- TCK’nın 145 maddesine ilişkin kararlar; ................................... 553

V- KULLANMA HIRSIZLIĞI, (TCK m.146) .................................. 559

- TCK’nın 146 maddesine ilişkin kararlar; ................................... 563

VI- HIRSIZLIK SUÇUNUN AĞIR VE ACİL BİR İHTİYACI KARŞILAMAK ÜZERE İŞLENMESİ (Zorunluluk Hali), (TCK m.147) ................................................................................. 574

- TCK’nın 147 maddesine ilişkin kararlar; ................................... 576

3. BÖLÜM

I- HIRSIZLIK SUÇLARINDA ŞAHSİ CEZASIZLIK SEBEBİ VEYA CEZADA İNDİRİM YAPILMASINI GEREKTİREN ŞAHSİ SEBEPLER (Aile Bireyleri Arasında İşlenen Hırsızlık Suçu)(TCK m.167) ............................................................................................ 580

1- Şahsi Cezasızlık Sebepleri (TCK m.167/1) ................................ 581

a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin zararına işlenmesi, (TCK m.167/1-a) ................................... 582

b) Üstsoy, altsoy, bu derecede kayın hısımlarından biri, evlat edinen veya evlatlık zararına işlenmesi, (TCK m.167/1-b) ... 583

c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşler zararına işlenmesi, (TCK m.167/1-c) ................................................ 585

2- Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler (TCK m.167/2) ......................................................................... 586

a) Haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerin birbirinin zararına işlemesi halinde: .................................................... 586

b) Fail ile aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerin birbirinin zararına işlemesi halinde: ..................................... 587

c) Fail ile aynı konutta beraber yaşamakta olan, amca, dayı, hala, teyze, yeğen ve ikinci derece kayın hısımları: .............. 588

- TCK’nın 167 maddesine ilişkin kararlar; ........................... 589

II- ETKİN PİŞMANLIK (TCK m.168) ............................................. 599

- TCK’nın 168 maddesine ilişkin kararlar; ........................................611

İKİNCİ KISIM YAĞMA SUÇU

1. BÖLÜM

I- GENEL BİLGİLER: ..................................................................... 639

1- TANIM: .................................................................................... 639

2- KORUNAN HUKUKİ DEĞER: ............................................... 647

II- YAĞMA SUÇUNUN KONUSU: .................................................. 653

1- GENEL OLARAK: ................................................................... 653

2- MAL YAĞMASI:...................................................................... 655

a) Fiziksel varlığının bulunması: ............................................. 661

b) Üzerinde hâkimiyet kurulmuş veya hâkimiyet kurulmaya elverişli olması: ................................................................... 669

c) İnsanın doğal vücut parçalarının ve organlarının dışında olması: ................................................................................ 674

d) Bir değere sahip olması: ...................................................... 675

3- SENET YAĞMASI: .................................................................. 677

a) Mağdurun kendisini borç altına sokabilecek bir senedi vermeye zorlanması: ........................................................... 700

b) Mağdurun başkasını borç altına sokabilecek bir senedi vermeye zorlanması: ........................................................... 702

c) Mağdurun var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye zorlanması: ......................... 702

c1) Bedelsizlik: ................................................................. 703

c2) Takas ve ibra: .............................................................. 705

c3) Hükümsüzlük: ............................................................. 705

d) Yukarıda belirtilen türden bir senedin fail tarafından alınmasına karşı koymamaya zorlanması: ............................ 709

e) Mağdurun ileride senet haline getirilebilecek bir kâğıdı imzalamaya zorlanması: ...................................................... 710

f) Mağdurun var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya zorlanması: ............................... 710

g) Taşınmazı devre zorlamak: .................................................. 713

III- YAĞMA SUÇUNUN TEMEL UNSURLARI: .............................. 714

1- TİPE UYGUNLUK: ................................................................. 714

a) Genel Olarak: ...................................................................... 714

b) Yağma Suçuna İlişkin Kanuni Düzenleme: .......................... 720

c) Lehe Kanun Uygulaması: .................................................... 721

2- MADDİ UNSUR: ..................................................................... 740

a) FAİL: .................................................................................. 740

a1) Müşterek faillik: .......................................................... 755

a2) Dolaylı faillik: ............................................................. 767

a3) Azmettirme: ................................................................ 772

a4) Yardım etme:............................................................... 787

a5) Bağlılık kuralı ve suça etki eden nedenlerin şeriklere sirayeti: ....................................................................... 796

a6) İştirak halinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçme: ...... 804

b) MAĞDUR: ......................................................................... 810

c) FİİL: ................................................................................... 821

c1) Hareket: ...................................................................... 824

c1a) Cebir: ................................................................ 824

c1b) Tehdit: ............................................................... 844

c1c) Hırsızlık suçunun yağma suçuna dönüşmesi ve dolaylı yağma: ............................................... 867

c2) Netice ve Teşebbüs: ..................................................... 879

c3) Nedensellik Bağı: ........................................................ 898

c4) Gönüllü Vazgeçme: ..................................................... 904

3- MANEVİ UNSUR: ................................................................... 907

a) KAST: ................................................................................ 907

b) OLASI KAST: .................................................................... 920

c) TAKSİR VE BİLİNÇLİ TAKSİR: ....................................... 926

4- HUKUKA AYKIRILIK: ............................................................ 926

a) Kanunun Hükmünü Yerine Getirme: .................................... 927

b) Hakkın Kullanılması: .......................................................... 929

c) İlgilinin Rızası: ................................................................... 930

d) Meşru Savunma: ................................................................. 933

5- KUSURLULUK: ...................................................................... 937

a) Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması: ............... 938

b) Yaş Küçüklüğü: ................................................................... 939

c) Akıl Hastalığı: ..................................................................... 950

d) Sağır ve Dilsizlik: ............................................................... 954

e) Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma: .................................................................. 957

f) Cebir ve Şiddet veya Korkutma veya Tehdit Altında Olma: .................................................................................. 959

g) Zorunluluk Hali: ................................................................. 961

h) Hukuka Aykırı Ancak Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi: ......................................................................... 963

i) Haksız Tahrik: ..................................................................... 965

j) Hata: ................................................................................... 974

IV- YAĞMA SUÇUNUN YAPTIRIMI: .............................................. 987

1- GENEL OLARAK: ................................................................... 987

2- TEMEL CEZANIN BELİNLENMESİ: ..................................... 987

2. BÖLÜM

I- YAĞMA SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ ............................. 993

a) Silahla yağma: .......................................................................... 993

b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle yağma: .................................................................................... 1002

c) Birden fazla kişi tarafından birlikte yağma: ............................. 1005

d) Yol kesmek suretiyle ya da konutta, işyerinde veya bunların eklentilerinde yağma: .............................................................. 1008

d1) Yol kesmek suretiyle yağma: ............................................. 1008

d2) Konutta, işyerinde veya bunların eklentilerinde yağma: ..... 1010

e) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı yağma: ...................................... 1025

f) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak yağma: .................................. 1034

g) Suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla yağma: .................... 1040

h) Gece vaktinde yağma: ............................................................. 1041

II- DAHA AZ CEZAYI GEREKTİREN HALLER: ....................... 1044

1- Hukuki ilişkiden kaynaklanan alacağın tahsili amacıyla yağma: .................................................................................... 1044

2- Değer azlığı: ........................................................................... 1080

a) Malın değerinin az olması: ................................................ 1083

b) Failin özgülenen kastının az olana yönelmesi: ................... 1086

c) Değer azlığı nedeniyle indirim yapılmasının hakkaniyete uygun olması: ................................................................... 1090

III- RESMEN TESLİM OLUNAN MALA ZORLA EL KONULMASI: ...................................................................... 1092

1- Rehinli mal: ............................................................................ 1093

2- Hacizli mal: ............................................................................ 1093

3- Elkonulmuş mal: ..................................................................... 1094

4- Resmen teslim: ....................................................................... 1095

IV- ETKİN PİŞMANLIK: ................................................................ 1097

1- Genel olarak: .......................................................................... 1097

2- Etkin pişmanlığın koşulları: ..................................................... 1109

a) Maddede sayılan suçlardan birinin işlenmesi: ..................... 1109

b) Failin bizzat pişmanlık göstermesi: ..................................... 1110

c) Mağdurun uğradığı zararın aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi: ........................................... 1120

3- Kısmen geri verme veya tazmin: .............................................. 1125

4- Mağdur dışındaki üçüncü kişilerin zararının giderilmesi: .......... 1129

5- Etkin pişmanlığın aşamaları: .................................................... 1130

6- Mağdurun iade veya tazmini kabul etmemesi: .......................... 1133

7- Mağdurun malın iadesini veya zararının tazminini istememesi: .............................................................................. 1135

3. BÖLÜM

I- YAĞMA SUÇUNUN İŞLENMESİ SIRASINDA BAŞKA SUÇLARIN DA İŞLENMESİ: .................................................... 1137

1- Kasten öldürme suçu: ............................................................... 1137

2- Kasten yaralama suçu:.............................................................. 1138

3- Konut dokunulmazlığının ihlali suçu: ....................................... 1140

4- Mala zarar verme suçu: ............................................................ 1141

5- Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu: ................................... 1144

II- BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRILMASI: ...................... 1147

1- Şantaj Suçu: ............................................................................. 1147

2- İrtikâp Suçu: ............................................................................ 1150

3- Belgeyi Bozmak, Yok Etmek veya Gizlemek Suçu: .................. 1154

4- Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçu: ......................................... 1156

5- Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması Suçu: ............................... 1158

EK I- ..................................................................................................... 1159

EK II- ................................................................................................... 1163

KAYNAKÇA .............................................................................. 1167

Anayasanın 35. maddesinde düzenlenen ve ancak kamu yararı amacıyla ve kanunla sınırlanabileceği belirtilen mülkiyet hakkını cezai yönlerden koruyan suç tiplerinden olan hırsızlık ve yağma suçları kitabımızın konusunu oluşturmaktadır. Mağdurlar ve toplum üzerinde olumsuz sonuçları bulunan hırsızlık ve yağma suçlarının kanunda öngörülen cezaları, eylemlerin işleniş şekli ile orantılı olacak şekilde düzenlenmiş ise de, uygulanan cezaların caydırıcılığında, kanunda öngörülen cezanın niteliği ve niceliğinin yanı sıra infazının da büyük önemi bulunmaktadır. Hırsızlık ve yağma suçlarına ilişkin bu çalışmamızı yaparken 01/06/2005 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı TCK’nın, çalışmanın yazım tarihi itibariyle güncel maddeleri dikkate alınmıştır. Zorunlu kalmadıkça değişen hükümlerle bu kanun öncesi yürürlükte bulunan 765 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümlerine yer verilmemiştir. Yağma suçuna ilişkin kısmı Ömer Karaçal, hırsızlık suçuna ilişkin kısmı Fahri Turan tarafından kaleme alınan bu kitapta yer alan hırsızlık ve yağma suçları öğreti, uygulama ve Yargıtay kararları çerçevesinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Yağma suçuna ilişkin Ceza Genel Kurulu ve daire kararları metin içinde verilmiş, hırsızlık suçuna ilişkin madde açıklamalarından sonra Ceza Genel Kurulu ve daire kararlarına değinilmiştir. Kitap, uzun yıllardır yaptığımız hakimlik ve Cumhuriyet savcılığı mesleğinde edindiğimiz bilginin yok olmaması ve hukuka bir nebze katkıda bulunulması amacıyla hazırlanmıştır. Umarız hukukla ilgilenen herkese faydalı olur. Son olarak, takdim yazıları yazmak suretiyle bu çalışmayı daha da kıymetlendiren Sayın Prof. Dr. Çetin ARSLAN ve İzmir Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı Sayın İdris KİZİR’e, bu kitabın basımını üstlenen Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş.’nin yöneticisi Muharrem BAŞER’e ve kitabı titizlikle yayına hazırlayan Yetkin Basımevi’nin çalışanlarına teşekkür ederiz.

06.04.2024 Ömer KARAÇAL Fahri TURAN