| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Süleyman ÖZAR |
| Baskı Tarihi | 2021/07 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 277 |
Zamanaşımı konusuna dışarıdan bakıldığında meselenin TCK’nın birkaç maddesinde düzenlenmiş bazı sürelerin durması ve kesilmesinden ibaret çeşitli hesaplama biçimleri olduğu sanılabilir. Ancak konu üzerinde yol aldıkça bu kurumu anlamanın ve öğrenmenin ceza hukukunu anlamak ve öğrenmek ile eşdeğer olduğunu fark ettim. Zamanaşımı, suç ve cezanın felsefi köklerinden ceza hukukunun temel ilkelerine kadar pek çok kuruma temas etmekte, kişilerin adil yargılanma hakkını doğrudan etkilemektedir.
Elinizdeki çalışma, uygulamada karşılaşılan sorunlara getirdiği çözüm yolları, mukayeseli hukuk değerlendirmeleri, içtihat örnekleri ve mevzuat önerileriyle teze göre önemli ölçüde farklı bir içeriğe sahiptir.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR................................................................................................ 7
İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 9
KISALTMALAR......................................................................................................... 15
GİRİŞ ...............................................................................................................17
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNDA ZAMANAŞIMININ
KAVRAM VE KAPSAMI
I. TANIM ......................................................................................................21
II. TARİHÇE....................................................................................................25
A. Kıta Avrupası’nda...................................................................................... 25
B. Müşterek Hukuk (Common Law) Sisteminde ........................................... 28
C. İslam Hukukunda ...................................................................................... 28
III. ZAMANAŞIMI HAKKINDA GÖRÜŞLER .........................................................30
A. Zamanaşımını Destekleyen Görüşler ........................................................ 30
1. Manevi Ceza....................................................................................... 30
2. Uslanma ............................................................................................. 31
3. Unutma .............................................................................................. 32
4. Delillerin Kaybolması.......................................................................... 32
5. Psikolojik Değişme ............................................................................. 33
6. Toplum Yararının Kalmaması ............................................................. 34
7. TCK’da Zamanaşımı Kurallarının Dayandığı Görüş ............................. 35
B. Zamanaşımına Karşı Olan Görüşler........................................................... 35
C. Cezasızlık Algısı (Türkiye’de Zamanaşımı Gizli Af mıdır?).......................... 38
IV. ZAMANAŞIMININ İŞLEVİ............................................................................43
A. Savunma Hakkının Korunması .................................................................. 43
1. Öngörülebilirlik .................................................................................. 44
2. İddianın Canlılığını Yitirmesi............................................................... 47
B. Etkin Soruşturmayı Teşvik......................................................................... 47
10 İçindekiler
V. ZAMANAŞIMININ HUKUKİ NİTELİĞİ ...........................................................48
A. Genel Olarak............................................................................................. 48
B. Ceza Hukuku Kuralı Olarak Kabul Eden Görüş.......................................... 49
C. Muhakeme Hukuku Kuralı Olarak Kabul Eden Görüş ............................... 51
D. Karma Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş ............................................. 53
E. Türk Ceza Hukukunda Zamanaşımı Kurallarının Hukuki Niteliği............... 53
F. Zamanaşımı ile Hak Düşürücü Sürelerin Karşılaştırılması......................... 56
IV. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ZAMANAŞIMI................................................58
A. Anglosakson Hukuk Düzenlerinde ............................................................ 58
B. Kıta Avrupası’nda...................................................................................... 62
İKİNCİ BÖLÜM
DAVA ZAMANAŞIMI
I. DAVA ZAMANAŞIMININ TEKNİK GÖRÜNÜMÜ............................................63
A. TANIM....................................................................................................... 63
B. DAVA ZAMANAŞIMINA UĞRAMAYAN SUÇLAR ........................................ 64
1. Devlete ve Millete Karşı Yurtdışında İşlenen Suçlar........................... 64
2. Soykırım ve İnsanlığa Karşı Suçlar...................................................... 66
a. Suç Tanımı................................................................................... 66
b. Zamanaşımının İşlememesinin Nedenleri................................... 72
c. Zamanaşımı Değişikliklerinin Fail Aleyhine Geriye
Yürütülmesi................................................................................. 73
c.1. ‘‘Geçmişle Hesaplaşma’’....................................................... 73
c.2. Zamanaşımının Kaldırılmasını Öngören Uluslararası
Belgeler ................................................................................ 77
c.3. Geçmişe Yürüme Yasağının Bertaraf Edilmesine
Yönelik Eleştirilerimiz ........................................................... 82
3. İşkence Suçu ...................................................................................... 84
4. Askeri Ceza Kanunu’na Göre Zamanaşımına Uğramayan Suçlar ....... 85
5. Lehe Hükmün Belirlenmesi................................................................ 85
a. Uyarlama Yargılaması.................................................................. 85
b. Lehe Kanunun Uygulanması........................................................ 87
İçindekiler 11
C. DAVA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN TESPİTİ ............................................... 89
1. Sistemler ............................................................................................ 89
a. Genel Olarak................................................................................ 89
b. Soyut (Objektif) Ceza Sistemi ...................................................... 90
c. Somut (Sübjektif) Ceza Sistemi.................................................... 91
d. Karma Sistem .............................................................................. 92
2. TCK’da Kabul Edilen Sistem................................................................ 94
3. Zamanaşımı Süresinin Hesaplanması................................................. 96
4. Suçun Hukuki Niteliğinin Değişmesinin Sürelere Etkisi .................... 100
D. DAVA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ................................................................ 101
1. Genel Kural (TCK m. 66/1)................................................................ 101
2. Çocukların İşledikleri Fiillerde Dava Zamanaşımı Süreleri................ 103
3. Seçimlik Cezayı Gerektiren Suçlarda Zamanaşımı Süreleri .............. 105
4. Suçların İçtimaı Halinde Süre Hesaplamasına Esas Alınacak Suç ..... 106
a. Zincirleme Suçta ........................................................................ 106
b. Fikri İçtimada............................................................................. 108
c. Bileşik Suçta............................................................................... 109
E. ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN BAŞLANGIÇ GÜNÜ ......................................... 109
1. Başlangıç Günü Hakkındaki Görüşler ............................................... 109
a. Suçun Ortaya Çıktığı Gün........................................................... 109
b. Soruşturma İşleminin Yapıldığı Gün .......................................... 110
c. Suçun İşlendiği Günün Ertesi Günü ........................................... 110
d. Suçun İşlendiği Gün ................................................................... 111
2. TCK’ya göre Zamanaşımının İşlemeye Başladığı Gün ....................... 112
3. Suç Tarihinin Tespit Edilememesi Halinde Zamanaşımının
İşlemeye Başlayacağı Gün ................................................................ 113
F. ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN BAŞLANGIÇ GÜNÜ AÇISINDAN SUÇLARIN
SINIFLANDIRILMASI................................................................................. 115
1. Genel Kural (TCK m. 66/6)................................................................ 115
a. Tamamlanmış Suçlar ................................................................. 115
b. Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar.................................................. 118
c. Mütemadi (Kesintisiz) Suçlar..................................................... 119
d. Zincirleme Suçlar ....................................................................... 122
12 İçindekiler
2. Süre Başlangıcının Özel Olarak Düzenlendiği Suçlar ........................ 123
a. İftira Suçu.................................................................................. 123
b. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçları............................... 124
c. Çocuklara Karşı İşlenen Suçlar................................................... 125
d. Askeri Suçlar.............................................................................. 127
3. Yeniden Yargılama Konusu Olan Suçlar ........................................... 128
4. Özellik Arz Edebilecek Bazı Suçlarda Süre Başlangıcı....................... 135
a. İştirak Halinde İşlenmiş Olan Suçlar .......................................... 135
b. Objektif Cezalandırılabilme Şartını Taşıyan Suçlar.................... 139
c. Muhakeme Şartına Bağlı Suçlar ................................................ 141
d. İtiyadi Suçlar.............................................................................. 141
G. DAVA ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI...................................................... 142
II. DAVA ZAMANAŞIMI ENGELLERİ ...............................................................148
A. DAVA ZAMANAŞIMININ DURMASI ......................................................... 148
1. Genel Olarak .................................................................................... 148
2. Dava Zamanaşımını Durduran Genel Sebepler (TCK m.67/1) ......... 151
a. Muhakemenin İzin veya Karar Alınmasına Bağlı Olması ........... 151
a.1. Tanım.................................................................................. 151
a.2. İzin Gerektirmeyen Bir Durumda Soruşturma İzni
İstenmesi............................................................................ 154
a.3. Sürelerin Durması ve Kaldığı Yerden Başlaması ................. 155
a.4. Muhakemesi İzne Bağlı Fiil ve Failler.................................. 157
a.5. Yasama Bağışıklıklarının Zamanaşımına Etkisi.................... 161
a.5.1. Yasama Sorumsuzluğu ............................................. 161
a.5.2. Yasama Dokunulmazlığı ........................................... 163
a.6. Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu ve Zamanaşımı...... 168
a.7. 1982 Anayasası’nın Mülga Geçici 15. Maddesi
Yürürlükteyken Zamanaşımının İşleyip İşlemediği
Sorunu................................................................................ 169
b. Bekletici Meselenin Bulunması ................................................. 174
c. Şüpheli veya Sanık Hakkında Kaçaklık Kararı Verilmesi............. 177
3. Dava Zamanaşımını Durduran Özel Sebepler .................................. 180
a. Uzlaştırma ................................................................................. 180
İçindekiler 13
b. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi ................................. 182
c. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması.................................. 184
d. Doğal Afet veya Yangın Gibi Sebeplerle Yok Olan
Dosyalarla İlgili İşlemler............................................................. 186
e. Askerlik...................................................................................... 187
f. 6352 Sayılı Kanun’un Geçici 1. Maddesi.................................... 187
4. Dava Zamanaşımının Durmasının Sonuçları..................................... 188
B. DAVA ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ ........................................................ 191
1. Tanım ............................................................................................... 191
2. Dava Zamanaşımının Kesilmesi Hakkındaki Görüşler....................... 191
a. Dava Zamanaşımının Kesilmesine Karşı Çıkan Görüş ................ 191
b. Dava Zamanaşımının Kesilmesini Haklı Bulan Görüş................. 192
c. Görüşümüz ve TCK’daki Durum................................................. 194
3. Dava Zamanaşımını Kesen Sebepler ................................................ 195
a. İfade veya Sorgu........................................................................ 195
b. Tutuklama Kararı ....................................................................... 201
c. İddianame Düzenlenmesi.......................................................... 203
d. Mahkûmiyet Kararının Verilmesi............................................... 208
4. Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları ................................... 210
a. Sürelerin Yeniden İşlemeye Başlaması...................................... 210
b. Suç Ortaklarına Sirayet.............................................................. 212
c. Görevsiz ya da Yetkisiz Mahkeme İşlemleri............................... 215
d. Kesme Nedeninin Durma Sürecinde Ortaya Çıkması ................ 217
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA ZAMANAŞIMI
I. CEZA ZAMANAŞIMININ TEKNİK GÖRÜNÜMÜ........................................... 219
A. TANIM..................................................................................................... 219
B. CEZASI ZAMANAŞIMINA UĞRAMAYAN SUÇLAR..................................... 221
1. Yurtdışında İşlenen Millete ve Devlete Karşı Suçlar......................... 221
2. Askeri Ceza Kanunu.......................................................................... 221
3. Soykırım ve İnsanlığa Karşı Suçlarda Ceza Zamanaşımının Olup
Olmadığı Sorunu .............................................................................. 221
14 İçindekiler
C. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA CEZA ZAMANAŞIMI .................................. 222
D. CEZA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN TESPİTİ.............................................. 225
E. CEZA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ................................................................. 226
F. CEZA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN BAŞLANGICI .......................................... 228
1. Hükmün Kesinleşmesi...................................................................... 228
2. İnfazın Kesintiye Uğraması............................................................... 230
G. CEZA ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI....................................................... 232
II. CEZA ZAMANAŞIMI ENGELLERİ ................................................................234
A. CEZA ZAMANAŞIMININ DURMASI .......................................................... 234
1. Genel Olarak .................................................................................... 234
2. Ceza Zamanaşımını Durduran Sebepler........................................... 235
a. Milletvekili Seçilmek ................................................................. 235
b. Hükümlünün Asker Olması........................................................ 237
c. 5320 Sayılı Kanun Gereğince Ceza Zamanaşımının Durma
Halleri........................................................................................ 238
c.1. Diğer Bir Cezanın İnfaz Ediliyor Olması .............................. 238
c.2. Cezanın İnfazının Ertelenmesi ya da Durdurulması............ 238
B. CEZA ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ ......................................................... 240
1. Genel Olarak .................................................................................... 240
2. Ceza Zamanaşımını Kesen Sebepler................................................. 241
a. Hükümlüye Yapılan Tebligat ..................................................... 241
b. İnfaz Yakalaması........................................................................ 242
c. Kasıtlı Bir Suç İşlemek................................................................ 244
III. GÜVENLİK TEDBİRİ ZAMANAŞIMI.............................................................245
SONUÇ VE ÖNERİLER......................................................................................251
KAYNAKLAR...................................................................................................261
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
