| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Bahar DOĞAN |
| Baskı Tarihi | 2021/11 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 271 |
Uluslararası Sözleşmeler Işığında Çocukların Kişisel Hakları
İnsan hakları tarihi boyunca, hukuki belgeler, bireylerin kişisel haklarını uluslararası düzeyde tanımlama ve güvence altına alma konusunda çok önemli bir yere sahiptir. Kişisel haklar, herhangi bir ayrım gözetmeksizin her bireye insan haysiyetiyle yaşama zemini sağlayan temel haklardır. Öte yandan, hassas grupların, özellikle de buna dahil olan çocukların, adaletin sağlanması için çok daha detaylı ve özel hukuki korumaya ihtiyaçları olduğu bilinen bir gerçektir. “Çocuğun yüksek yararı” fikri ışığında çocukların kişisel hakları, bölgesel ve uluslararası düzeyde bildiriler ve sözleşmelerle güvence altına alınmıştır. Tüm bu nedenlerle bu çalışmada, çocuk hukukunun temel kaynakları olan uluslararası sözleşmeler ışığında bir çocuk hakları incelemesi yapılarak çocukların kişisel hak ihlallerinin ortadan kaldırılmasına katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, çocuk ile ilgili tanım ve kavramlar, çocuk hukukunun ilkeleri ve çocuk haklarının tarihsel gelişimi incelenmiştir. İkinci bölümde, çocuk haklarına ilişkin uluslararası hukuktaki en kapsamlı düzenleme olan Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ele alınmıştır. Bu bağlamda, çocukların kişisel haklarının hukuksal çerçevesi ve sözleşmenin denetim mekanizması incelenmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, uluslararası çocuk hakları bildirgeleri ve çocukların kişisel hakları ile ilgili uluslararası hukuki kaynaklar açıklanmıştır. Son bölümün kapsamını ise Türk hukukunda çocukların kişisel hakları ve çocukları korumaya yönelik koruyucu ve destekleyici tedbirler oluşturmaktadır
ÖNSÖZ...................................................................................................................... 5
İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 7
KISALTMALAR......................................................................................................... 11
GİRİŞ ...............................................................................................................13
BİRİNCİ BÖLÜM
ÇOCUK HUKUKU, ÇOCUK HAKLARI VE TARİHSEL GELİŞİMİ
I. ÇOCUK HUKUKUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR ........................................................ 15
A. Çocuk ve Çocukluğun Tanımı .................................................................... 15
B. Çocukların Yetişkinlerden Ayırt Edilmesi .................................................. 18
C. Çocuk Hukuku ve Çocuk Hakları ............................................................... 21
D. Çocuk Haklarının Sınıflandırılması............................................................. 24
II. ÇOCUK HUKUKUNA HAKİM OLAN TEMEL İLKELER........................................... 26
A. Çocuğun Yüksek (Üstün) Yararı................................................................. 27
B. Kamusallık (Kamu Adına Kendiliğinden Müdahale) .................................. 30
C. Düzenleme Serbestisinin Bulunmaması.................................................... 31
D. Güçsüzlerin Korunması ............................................................................. 32
III. ÇOCUK HAKLARININ GENEL OLARAK TARİHSEL GELİŞİMİ ................................ 32
A. Genel Olarak Çocuk Hakları Kavramının Ortaya Çıkışı .............................. 33
1. Çocukluk Fikrinin Doğuşu................................................................... 33
2. Çocuğa Verilen Değerin Artması ........................................................ 35
3. Çocuk Haklarının Korunması Düşüncesi............................................. 37
B. İnsan Haklarının Gelişim Sürecinde Çocuk Hakları.................................... 39
1. Antik Çağ Dönemi............................................................................... 39
a. Yunan Uygarlığında Çocuk........................................................... 39
b. Roma Uygarlığında Çocuk ........................................................... 40
2. Orta Çağ Dönemi................................................................................ 41
3. Modern ve Postmodern Dönemde Çocuk ......................................... 44
4. Türk Tarihinde Çocuk ......................................................................... 49
8 İçindekiler
C. İnsan Hakları ve Çocuk Hakları İlişkisi ....................................................... 51
D. Çocuk Haklarına İlişkin Temel Yaklaşımlar................................................ 54
1. Çocuk Korumacılığı Yaklaşımı............................................................. 55
2. Çocuk Özgürlükçülüğü Yaklaşımı ....................................................... 57
İKİNCİ BÖLÜM
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NDE
ÇOCUKLARIN KİŞİSEL HAKLARININ KAPSAMI VE KORUNMASI
I. SÖZLEŞMENİN GENEL OLARAK KAPSAMI......................................................... 59
A. Çocuk Tanımı ............................................................................................ 59
B. Temel Yaklaşımı ve Özellikleri .................................................................. 61
II. SÖZLEŞMENİN TEMEL İLKELERİ........................................................................ 68
A. Ayrımcılık Yapmama İlkesi........................................................................ 68
B. Yaşama ve Gelişme İlkesi.......................................................................... 73
C. Çocuğun Yüksek (Üstün) Yararı İlkesi ....................................................... 75
D. Çocuğun Görüşlerinin Dikkate Alınması İlkesi (Katılım Hakkı) .......................... 79
III. SÖZLEŞMENİN ÇOCUK HAKLARI SINIFLANDIRMASI......................................... 83
IV. SÖZLEŞMENİN ÇOCUKLARA TANIDIĞI KİŞİSEL HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER ...... 84
A. İsim, Vatandaşlık, Kimlik, Nüfusa Kayıt, Ana Babasını Bilme ve
Onlar Tarafından Bakılma Hakkı ............................................................... 84
B. Kimliğinin Korunması Hakkı ...................................................................... 87
C. Düşüncesini İfade Etme Hakkı .................................................................. 89
D. Düşünce, Din ve Vicdan Özgürlüğü........................................................... 92
E. Dernek Kurma ve Barış İçinde Toplanma Hakkı........................................ 95
F. Özel Yaşantısının ve İletişiminin Korunması Hakkı ................................... 97
G. Bilgi Edinme ve Zararlı Yayınlara Karşı Korunma Hakkı ............................ 99
H. Her Türlü Şiddet ve İstismara Karşı Korunma Hakkı ............................... 102
I. İşkence, Aşağılayıcı Davranış ve Özgürlükten Yoksun Bırakılmaya
Karşı Korunma Hakkı .............................................................................. 107
V. DENETİM MEKANİZMASI............................................................................... 112
A. Çocuk Hakları Komitesi’nin Yapısı ve Görevleri ...................................... 112
B. İzleme Mekanizması ............................................................................... 114
1. Rapor Usulü ..................................................................................... 114
2. Bireysel Başvuru Usulü .................................................................... 117
3. Devletlerarası Başvuru (İletişim) Usulü............................................ 119
4. Soruşturma (Tahkikat) Usulü ........................................................... 120
İçindekiler 9
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DİĞER ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI BELGELERİNDE
ÇOCUKLARIN KİŞİSEL HAKLARININ KAPSAMI VE KORUNMASI
I. CENEVRE ÇOCUK HAKLARI BİLDİRİSİ .............................................................. 123
A. Genel Olarak Kapsamı............................................................................. 123
B. Çocukların Kişisel Hakları ........................................................................ 124
II. AMERİKAN İNSAN HAKLARI VE ÖDEVLERİ BİLDİRİSİ....................................... 125
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri ....................................................... 125
B. Çocukların Kişisel Hakları ........................................................................ 126
III. İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ .................................................... 128
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri ....................................................... 128
B. Çocukların Kişisel Hakları ........................................................................ 129
IV. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ........................................................... 131
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri ....................................................... 131
B. Çocukların Kişisel Hakları ........................................................................ 133
C. Denetim Mekanizması ............................................................................ 147
V. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇOCUK HAKLARI BİLDİRİSİ.......................................... 150
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri ....................................................... 150
B. Çocukların Kişisel Hakları ........................................................................ 151
VI. AVRUPA SOSYAL ŞARTI VE GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ AVRUPA SOSYAL ŞARTI ...... 152
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri ....................................................... 152
B. Çocukların Kişisel Hakları ........................................................................ 154
C. Denetim Mekanizması ............................................................................ 155
VII. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KİŞİSEL VE SİYASAL HAKLARA İLİŞKİN
ULUSLARARASI SÖZLEŞME............................................................................. 157
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri ....................................................... 157
B. Çocukların Kişisel Hakları ........................................................................ 159
C. Denetim Mekanizması ............................................................................ 162
VIII. AMERİKANİNSANHAKLARI SÖZLEŞMESİ(SANJOSÉ PAKTI)............................... 164
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri ....................................................... 164
B. Çocukların Kişisel Hakları ........................................................................ 165
C. Denetim Mekanizması ............................................................................ 167
IX. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KADINLARA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN
ORTADAN KALDIRILMASI SÖZLEŞMESİ (CEDAW)........................................... 170
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri ....................................................... 170
B. Kız Çocuklarının Kişisel Hakları................................................................ 172
C. Denetim Mekanizması ............................................................................ 173
10 İçindekiler
X. AFRİKA ÇOCUK HAKLARI VE REFAHI SÖZLEŞMESİ .......................................... 176
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri....................................................... 176
B. Çocukların Kişisel Hakları........................................................................ 177
C. Denetim Mekanizması............................................................................ 178
XI. ÇOCUK HAKLARININ KULLANILMASINA İLİŞKİN AVRUPA SÖZLEŞMESİ.......... 179
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri....................................................... 179
B. Çocukların Kişisel Hakları........................................................................ 180
C. Denetim Mekanizması............................................................................ 181
XII. ÇOCUKLARINCİNSELSUİSTİMALVECİNSEL İSTİSMARAKARŞIKORUNMASINA
İLİŞKİN AVRUPA KONSEYİ SÖZLEŞMESİ (LANZAROTE SÖZLEŞMESİ)............... 182
A. Genel Olarak Kapsamı ve Özellikleri....................................................... 182
B. Çocukların Kişisel Hakları........................................................................ 184
C. Denetim Mekanizması............................................................................ 187
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA ÇOCUKLARIN KİŞİSEL HAKLARININ
KAPSAMI VE KORUNMASI
I. 1982 ANAYASASI ........................................................................................... 189
II. 5237SAYILITÜRKCEZAKANUNU,5271SAYILICEZAMUHAKEMESİKANUNU
VE5275SAYILICEZAVEGÜVENLİKTEDBİRLERİNİNİNFAZIHAKKINDAKANUN..... 203
III. 5395 SAYILI ÇOCUK KORUMA KANUNU......................................................... 210
IV. 5799 SAYILI SOSYAL HİZMETLER KANUNU..................................................... 217
V. DİĞER BİLDİRİLERDE VE KANUNLARDA ÇOCUKLARIN KİŞİSEL HAKLARI ......... 220
A. Türk Çocuk Hakları Bildirisi ..................................................................... 220
B. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu............................................................ 222
C. 5187 Sayılı Basın Kanunu........................................................................ 228
D. 5253 Sayılı Dernekler Kanunu................................................................. 228
E. 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ve 5901 Sayılı Türk
Vatandaşlığı Kanunu............................................................................... 229
F. 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri
Hakkında Kanun...................................................................................... 230
G. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun............................... 231
VI. ULUSAL KURUM MODELİ: ÇOCUK OMBUDSMANLIĞI ................................... 232
SONUÇ ..........................................................................................................237
KAYNAKÇA ....................................................................................................251
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
