Kırgızistan Türkiye Hukuk Haftası

 Bu yayının (sesrin) adından da anlaşıldığı gibi, birincisi ata yurdumuz Kırgızistan’da; ikincisi ana yurdumuz Türkiye’de olmak üzere, karşılıklı iki hukuk haftası etkinliği düzenlenmiştir. Birincisi olan Kırgızistan- Türkiye Hukuk Haftası 28-30 Haziran 1993 tarihinde Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te gerçekleştirilmiştir. Bağımsızlığına kavuştuğu ilk dönem olan o yıllarda Kırgızistan liberal-serbest piyasa (pazar) ekonomisini benimsemiş ve buna göre hukukî, idarî ve ekonomik yapılanma sürecine girmiştir. Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilk yıllarıyla benzerlik gösteriyordu. Bu benzerliği dikkate alan kardeş iki ülkenin o günkü yöneticileri, Türkiye Cumhuriyeti’nin geçmişte yaşadığı tecrübelerin genç Kırgızistan Devletine aktarılması konusunda anlaşırlar; bu maksatla zikri geçen konularda uzmanlar görevlendirirler. Bu kapsamda, 1993 yılının Ocak ayının ortalarında Kırgızistan’a ulaşan Türk görevliler, ilk olarak parlamenter sistemi esas alan bir Anayasa taslağı hazırlayıp, Kırgızistan Parlamentosu’nun ilgili komisyon üyelerine sunarlar. Sunulan bu taslağın Kırgızistan Anayasası’nın düzenlenmesinde ve kabulünde önemli oranda etkisi ve katkısı olmuştur. Ayrıca yüz yüze yapılan görüşmelerde de, devletin bir toplumun hukuken örgütlenmiş şekli olduğu açıklanır; bunun için vakit geçirilmeden çıkarılıp yürürlüğe konulması gereken, serbest piyasa ekonomisinin oluşmasını sağlayacak olan başta Medeni, Ticaret ve Usul Kanunları olmak üzere çıkarılması gereken bir seri temel yasaların bulunduğu, bunların bir listesi hazırlanarak zamanın Kırgızistan Parlamento Başkanı Medetkan Şerimkulov’a sunarlar. Bu arada, yapılan görüşmeler sonucu ilk defa Kırgızistan-Türkiye Hukuk Haftası tertip edilir ve bu alanda iki dost ve kardeş ülke arasında bilgi alışverişinin yolu açılır. 28-30 Haziran 1993 tarihinde gerçekleştirilen bu haftaya Kırgızistan’dan 8; Türkiye’den 6 bilim insanı katılır. Üç gün boyunca sunulan 14 adet tebliğ ve yapılan müzakereler ile karşılıklı olarak arzu edilen bilgi akışı gerçekleştirilir. Konferans, önde gelen Kırgızistan Yüksek Yargı mensupları ve hukukçuları tarafından ilgi ve dikkatle izlenir. Toplantı sonrası düzenlenen Isık Göl kenarındaki Çolpanata gezisine katılanlar, doğa harikası bölgeyi görmekten ve seyretmekten duydukları mutluluğun tarifsiz olduğunu defaâtle ifade ederler.

    Bu ilk Hukuk Haftasına tebliğleri ile katılan bilim insanlarına, yargı mensuplarına, haftanın düzenlenmesinde himayesini esirgemeyen zamanın Kırgızistan Parlamento Başkanı Medetkan Şerimkulov’a, keza emeği geçen tertip komitesi üyesi Kırgız Üniversitesi Hukuk Fakütesi Dekanı Doç. Leyla Sıdıkova’ya, Kırgızistan’ın duayyen hukukçusu rahmetli Kılıçbek Asanaliev’eye, Doç. Galina Mukambaeva’ya, aynı şekilde desteklerini esirgemeyen zamanın TC Başbakanlık Danışmanları ve Türk Dünyası sevdalıları eski bakanlarımızdan Namık Kemal Zeybek’e, Dr. Öner Kabasakal’a ve Hüseyin Erdem’e bir kere de buradan teşekkür etmeyi kadirşinaslığın ve hakkı teslim etmenin bir gereği olarak görmekteyiz.

Kırgızistan’da yapılan toplantı sonrası mukabil Hukuk Haftası’nın Türkiye’de yapılması dileğinde bulunulmuştur. Ancak, gerek Türkiye’de gerek Kırgızistan’da yaşanan siyası istikrarsızlıklar bunun kısa sürede gerçekleştirilmesine imkân tanımamıştır. Nihayet 2017 yılına gelindiğinde Başkent Üniversitesi’nin kurucusu ve kurucu rektörü olan Prof. Dr. Mehmet Haberal’ın himayesinde, rektör Prof. Dr. Ali Haberal ve Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kudret Güven’in inisiyatif alması ile söz konusu Türkiye-Kırgızistan Hukuk Haftası’nın bu üniversitenin bünyesinde yapılması kararı alınır; bu maksatla vakit geçirilmeden Kırgızistan Devlet Hukuk Akademisi ile temasa geçilir. Bu temasta, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde eğitimini tamamlamış olan Bektur Beketaev’in aracılığı ile gerekli koordinasyon sağlanır. Yapılan temaslar sonucu 24-28 Mart 2018 tarihinde Türkiye-Kırgızistan Hukuk Haftası etkinliği gerçekleştirilir. Bu etkinliğe Kırgızistan’dan 7; Türkiye’den 9 akademisyen konuşmacı olarak katılır. Konuşmalar, etkinliğin devam ettiği 4 gün boyunca çok sayıda meslek mensupları, yargı üyeleri ve öğrenciler tarafından ilgiyle izlenmiştir. Böylece, gecikmiş de olsa, iki kardeş ve dost ülke arasında bilgi alışverişi gerçekleştirilmiş oldu.

Toplantı sonrası Kırgız misafirler Konya, Antalya ve İstanbul’da ağırlanırlar. Onlar da Türkiye’den iyi duygularla ayrıldıklarını ifade etmişlerdir.

    Türkiye-Kırgızistan Hukuk Haftası etkinliğinin gerçekleştirilmesinde himayesini esirgemeyen Başkent Üniversitesi’nin kurucusu ve kurucu rektörü Prof. Dr. Mehmet Haberal’a; inisiyatif alarak bu etkinliğin gerçekleşmesini sağlayan rektör Prof. Dr. Ali Haberal’a ve Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kudret Güven’e; keza etkinliğe maddi ve manevi destekte bulunan Türkiye Barolar Birliği Başkanı Prof. Dr. Metin Feyzioğlu’na, Ankara Ticaret Odası Başkanı Gürsel Baran’a ve Meclis Başkanı Nuri Gürgür’e ve Avukat Erdem Özden Çelik’e gönülden teşekkürü bir borç biliriz.

Ayrıca kırgız konuklarımızı Konya’da ağırlayan hâkim Ömer Azküçük’e, Antalya’da misafir eden Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi dekanı Prof. Dr. Mehmet Altunkaya’ya gösterdikleri ilgi ve yardımları için ayrı ayrı teşekkür ederiz.

    Bu vesileyle bir tarihi gerçeğin altını çizmeyi yararlı buluyoruz. Tarih göstermektedir ki, ne zaman İpekyolu ticareti işlerse, bu yol üzerinde bulunan ülkeler önce zenginleşmişler, sonra da zenginliğin getirdiği güç ve kuvvetle bağımsızlıklarını kazanmış ve korumuşlar, refah ve mutluluğa erişmişler, ilim ve irfandan ileri gitmişler, geride, bugün dahi hayranlıkla seyredilen eserler bırakmışlardır. Buna karşılık, ne zaman ki, bu ticaret yolu kapanmışsa, anılan ülkeler önce fakirleşmişler, sonra bağımsızlıklarını, refah ve mutluluklarını, ilim ve irfandaki önderliklerini kaybetmişlerdir. Yakın tarih bunun en canıl ve somut göstergesidir. Bugün tarihi İpekyolu ticaretinin yeniden ihyası ihtimali belirmiş bulunmaktadır. Söz konusu ticaret yolu üzerindeki ülkelerin hukuk sistemleri arasında uyum ve benzerliğin bulunması bu ticaretin huzur, selamet ve güvenlik içinde yapılmasını sağlayan ve kolaylaştıran unsurların başında gelmektedir. Bunun için dileğimiz, Türkiye’de aynı coğrafyada yer alan kardeş ülkelerle ortak bir hukuk haftası etkinliği düzenlenerek beliren bu gelişmeye katkıda bulunulmasıdır.

Gerek Kırgızistan’da, gerek Türkiye’de tebliğler Kırgızca, Türkçe ve Rusça sunulmuştur. Sunulan bu tebliğlerin her iki ülkenin vatandaşları ve bilim insanlarınca anlaşılabilmesi için Kırgızca ve Rusça olanların Türkçe’ye, Türkçe olanların Kırgızca’ya çevirisi gerekmiştir. Epeyce zaman alan çeviriler, yayında gecikmeye sebep olmuştur.

   Sunulan tebliğlerin Kırgızca aslı Türkçe’ye, Türkçe aslı Kırgızca’ya çevrilmiştir. Bununla birlikte hangi metnin asıl, hangisinin çevirisi olduğu tebliğ numarası ile birlikte belirtilmiştir.

Asıl ve çeviri ayrımı yapılmadan Kırgızistan’da sunulan tebliğlerin Kırgızcaları ön tarafa; Türkçesi ekine; buna karşılık Türkiye’de sunulan tebliğlerin Türkçesi ön tarafa, Kırgızcası ekine konulmuştur.

Böylece her iki dilde de tebliğlerden okuyuculara aynı dilde peş peşe yararlanma imkanı sağlanması amaçlanmıştır.