| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Mahmut GÖKPINAR |
| Baskı Tarihi | 2022/03 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 334 |
Bireysel özgürlüklerin korunması konusunda Anayasa Hukuku ve Yargısının fonksiyonları oldukça önemli bir yere sahip olmakla birlikte bu konuda asıl rol, Ceza Hukukunundur. Hukuka uygunluk nedenlerinin layıkıyla özümsendiği bir hukuk sisteminde özgürlükler, büyük ölçüde güvence altında olacaktır. Bu değerlendirmeyi genel olarak değil; Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde insan hakları hukuku alanında tamamladığım doktora eğitimine kıyasen yapmaktayım. 5237 sayılı TCK’da yer verilen hukuka uygunluk nedenleri içinde özgürlükleri en çok ilgilendiren, görevin yerine getirilmesidir. Diğer nedenlerde bireyler arasındaki menfaat çatışmalarının düzenlenmesi söz konusuyken çalışma konumuz, Devlet adına yetki kullanan kamu görevlileri ile bireyler arasındaki ilişkileri hassas bir çizgide dengede tutmak üzere vardır. Bu nedenle de anayasal devletin yaşama geçmesi bakımından oldukça önem taşımaktadır. Bu hayatiyetine rağmen hukuka uygunluk nedenleri içinde en çok tartışma konusu olan da ki madde başlığı dahi konuyu tam olarak yansıtmayan “Kanun hükmü ve amirin emri” (TCK md. 24) olarak seçilmiş olan “Görevin yerine getirilmesi” dir. Türk Doktirininde bu perspektifte ilk kez bir çalışma yapılmış, konuyla ilgili teorik bir temel oluşturularak doktrin ve uygulamaya bir katkı sunmak amaçlanmıştır. Kitabın sonunda TCK md. 24 ile ilgili düzenleme önerimiz yer almaktadır. Tezimizin kaleme alındığı günlerde tüm dünyayı etkisi altına alan Covıd-19 hastalığına yönelik olarak geliştirilen aşının zorunlu olarak uygulanması durumu çalışma konumuz bağlamında değerlendirilmiştir. Böylelikle bu hastalık, Türk Ceza Hukuku doktrininde ilk kez bir doktora tezinde yer almıştır.
ÖNSÖZ............................................................................................................................. 7
İÇİNDEKİLER .................................................................................................................... 9
KISALTMALAR ............................................................................................................... 15
GİRİŞ ..................................................................................................................... 19
BİRİNCİ BÖLÜM
GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ, HUKUKİ NİTELİĞİ,
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK VE İLGİLİ KURUMLAR
I. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ KAVRAMI......................................................... 23
II. TÜRK HUKUKUNDA DÜZENLENİŞ ŞEKLİ ............................................................ 25
III. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ ........................................ 32
A. GENEL OLARAK................................................................................................ 32
B. HAKSIZLIĞIN UNSURU OLARAK HUKUKA AYKIRILIK VE HUKUKA
UYGUNLUK ...................................................................................................... 32
1. Gerçekleştirilen Davranış Hakkındaki Değer Yargısı Olarak Haksızlık ....... 32
a. Ceza Hukuku Bağlamında Haksızlık Kavramı...................................... 32
b. Tipiklik- Haksızlık İlişkisi ..................................................................... 36
2. Haksızlığın Bir Unsuru Olarak Hukuka Aykırılık......................................... 37
a. Hukuk Düzeninin Birliği Çerçevesinde Hukuka Aykırılık..................... 39
b. Maddi-Şekli Hukuka Aykırılık ............................................................. 41
3. Haksızlığın Negatif Bir Unsuru Olarak Hukuka Uygunluk.......................... 43
a. Haksızlığın Yapısındaki Fonksiyonellik Bakımından Hukuka
Uygunluk............................................................................................ 44
b. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Teorik Esası ..................................... 46
aa. Menfaatin Üstünlüğü................................................................. 47
bb. Toplumsal Dayanışma İlkesi....................................................... 49
cc. Menfaatlerin Karşılaştırılması .................................................... 49
dd. Menfaatlerin Karşılaştırılmasının İstisnası Olarak
Yükümlülüklerin Çatışması ve Rıza............................................. 50
c. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Yapısı............................................... 51
d. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Özellikleri ........................................ 54
10 İçindekiler
aa. Hukuka Uygunluk Nedenleri Maddi (Özsel) Bir İçeriğe
sahiptir .......................................................................................54
bb. Hukuka Uygunluk Nedenleri Dinamik Yapıdadır ........................55
e. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Bazı Kavramlarla
Karşılaştırılması ..................................................................................56
aa. Mazeret Nedenleri Bakımından Karşılaştırma............................57
bb. Kusurluluğu Kaldıran Nedenler Bakımından Karşılaştırma.........59
C. KANUN HÜKMÜNÜ YERİNE GETİRMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ............................63
D. HUKUKA UYGUN EMRİ YERİNE GETİRMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ ......................66
E. BİR SUÇ TİPİNİ İHLAL ETMEYEN HUKUKA AYKIRI EMRİN YERİNE
GETİRİLMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ ..................................................................69
F. BİR SUÇ TİPİNİ İHLAL EDEN HUKUKA AYKIRI EMRİN YERİNE
GETİRİLMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ ..................................................................76
IV. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ ............................90
A. İTALYA..............................................................................................................90
B. ALMANYA.........................................................................................................94
C. FRANSA ............................................................................................................96
D. ANGLO-SAKSON HUKUKU................................................................................97
V. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ İLE İLGİLİ KURUMLAR .......................................97
A. ZORUNLULUK HALİ ..........................................................................................99
1. Genel Olarak Zorunluluk Hali ve Hukuksal Niteliği....................................99
2. Zorunluluk Hali ile Görevin Yerine Getirilmesi Kurumları Arasındaki
Benzerlik ve Farklılıklar ...........................................................................103
B. CEBİR VE ŞİDDET ............................................................................................107
1. Genel Olarak Cebir ve Tehdit ve Hukuksal Niteliği..................................107
2. Cebir ve Tehdit ile Görevin Yerine Getirilmesi Kurumları Arasındaki
Benzerlik ve Farklılıklar ...........................................................................109
İKİNCİ BÖLÜM
GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNİN UYGULANMASI,
HATA VE ULUSLARARASI CEZA HUKUKUNDA GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ
I. BİR HUKUKA UYGUNLUK NEDENİ OLARAK GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ ......113
A. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNİN ŞARTLARI ................................................113
1. Kanun Hükmünün Yerine Getirilmesinin Şartları ....................................113
a. Genel Olarak.....................................................................................113
b. Bir Kanun Hükmünün Varlığı ............................................................116
2. Amirin Emrinin Yerine Getirilmesi Şartları ..............................................120
a. Bir Emrin Varlığı................................................................................120
İçindekiler 11
b. Hiyerarşik Bir İlişkinin Varlığı............................................................ 120
c. Emrin Usul ve Esas Bakımından Kanuna Uygun Olması................... 121
B. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNİN TEORİK ESASI ......................................... 123
C. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNİN YAPISI..................................................... 124
D. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ İLE DİĞER HUKUKA UYGUNLUK
NEDENLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI.............................................................. 126
1. Meşru Savunma...................................................................................... 127
a. Bir Kavram Olarak Meşru Savunma ................................................. 127
b. Meşru Savunma ile Görevin Yerini Getirilmesi Kurumları
Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar .................................................. 130
2. Hakkın Kullanılması................................................................................. 134
a. Bir Kavram Olarak Hakkın Kullanılması............................................ 135
b. Hakkın Kullanılmasının Hukuksal Niteliği ......................................... 139
c. Hakkının Kullanılması ile Görevin Yerine Getirilmesi Kurumları
Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar .................................................. 140
3. Rıza ......................................................................................................... 144
a. Genel Olarak Rıza Gösterme Kavramı.............................................. 144
b. Rıza Göstermenin Hukuksal Niteliği................................................. 147
c. Rıza Gösterme ile Görevin Yerine Getirilmesi Kurumları
Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar .................................................. 151
E. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNDE SINIRIN AŞILMASI.................................. 152
1. Genel Olarak........................................................................................... 152
2. Kavramsal Olarak Görevin Yerine Getirilmesinde Sınırın Aşılması ......... 153
3. Görevin Yerine Getirilmesinde Sınırın Aşılmasının Düzenlenme
Biçimi ...................................................................................................... 157
4. Görevin Yerine Getirilmesinde Sınırın Aşılmasının Niteliği..................... 159
5. Görevin Yerine Getirilmesinde Sınırın Aşılması Şekline İlişkin
Örnekler.................................................................................................. 160
6. Kolluk ile Silahlı Kuvvetler Mensuplarının Meşru Savunmada Sınırı
Aşması .................................................................................................... 161
II. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNDE HATA (YANILGI) ....................................... 164
A. GENEL OLARAK.............................................................................................. 164
B. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNİN MADDİ (OBJEKTİF) KOŞULLARINDA
HATA (YANILGI) ............................................................................................. 166
1. Genel Olarak........................................................................................... 166
2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Koşullarında Hata (Yanılgı) ....... 167
3. Görevin Yerine Getirilmesine İlişkin Nedenlerin Maddi (Objektif)
Koşullarında Hata (Yanılgı)...................................................................... 170
12 İçindekiler
C. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ BAKIMINDAN HAKSIZLIK YANILGISININ
KAÇINILABİLİRLİĞİ..........................................................................................172
D. BİR HUKUKA UYGUNLUK NEDENİ OLARAK GÖREVİN YERİNE
GETİRİLMESİNDE BİREYLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU ...................................183
E. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNDE SINIRIN AŞILMASI DURUMUNDA
BİREYLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU ...............................................................184
III. ULUSLARARASI CEZA HUKUKUNDA GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ.................185
A. GENEL OLARAK ..............................................................................................185
B. ULUSLARARASI CEZA DİVANI ROMA STATÜSÜNDE GÖREVİN YERİNE
GETİRİLMESİ...................................................................................................187
1. Genel Olarak ...........................................................................................187
2. Fiili Hata ..................................................................................................189
3. Hukuki Hata.............................................................................................190
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİYLE İLGİLİ BAZI ÖZEL DURUMLAR
I. MEŞRU SAVUNMANIN BİR HAK, GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNİN BİR
YÜKÜMLÜLÜK OLMASI ÇERÇEVESİNDE KAMU GÖREVLİLERİNİN CEZAİ
SORUMLULUĞU.............................................................................................193
A. İHMAL KAVRAMI............................................................................................193
B. BİR KAVRAM OLARAK GARANTÖRLÜK...........................................................196
C. GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ BAKIMINDAN GARANTÖRLÜK......................197
II. ZORUNLULUK HALİ BAKIMINDAN GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ
SIRASINDA TEHLİKEYE KATLANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ .......................................206
III. ZORUNLULUK HALİ BAKIMINDAN KOLLUK YA DA DİĞER SORGU
GÖREVLİLERİNİN TOPLUMU TERÖR SALDIRILARI GİBİ BÜYÜK
TEHLİKELERDEN KURTARMAK AMACIYLA İŞKENCE VB. YÖNTEMLERİ
UYGULAMA SORUNU.....................................................................................211
IV. DİSİPLİN YETKİSİ UYARINCA GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİ
ÇERÇEVESİNDE ŞİDDET İÇERİKLİ YÖNTEMLERİ UYGULAMA SORUNU...............216
V. KOLLUĞUN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ................................................219
A. ZOR KULLANMA YETKİSİ VE NEDEN UNSURU OLARAK DİRENME..................220
B. ZOR KULLANIMINA İLİŞKİN İLKELER ...............................................................222
1. Kanunilik İlkesi ........................................................................................222
2. Zorunluluk İlkesi......................................................................................225
a. Genel Olarak Zorunluluk İlkesi ve Zor Kullanımı...............................225
b. Ölümcül Zor Kullanımı......................................................................226
c. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Ölümcül Zor
Kullanımı (AİHS md.2).......................................................................230
İçindekiler 13
d. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşüne Müdahalede Zor Kullanımı
(AİHS md. 2) ..................................................................................... 238
a. Zorunluluk İlkesinin İhlali ve Bunun Özel Bir Hali Olarak Zor
Kullanma Yetkisine İlişkin Sınırın Aşılması Suçu (TCK md. 256) ....... 242
3. Orantılılık İlkesi ....................................................................................... 247
VI. GİZLİ SORUŞTURMA FAALİYETLERİ................................................................. 250
A. GENEL OLARAK.............................................................................................. 250
B. GİZLİ SORUŞTURMACININ FAALİYETLERİ ...................................................... 252
C. AKTÖR GÖREVLİNİN FAALİYETLERİ................................................................ 255
VII. BAZI TIBBİ MÜDAHALE BİÇİMLERİ.................................................................. 263
A. GENEL OLARAK.............................................................................................. 263
B. KAMU SAĞLIĞININ KORUNMASINA İLİŞKİN MÜDAHALELER ........................ 265
1. Bir Kavram Olarak Kamu Sağlığı ve Kanuni Dayanağı ............................. 265
2. Zorunlu Aşı Uygulamaları ....................................................................... 266
3. Zorunlu Covıd-19 Aşısı Uygulaması......................................................... 268
C. CEZA HUKUKU MÜEYYİDESİ NİTELİĞİNDEKİ MÜDAHALELER ........................ 272
D. CEZA MUHAKEMESİNİN YÜRÜTÜLMESİNE YÖNELİK MÜDAHALELER ........... 272
1. Genel Olarak Muayene (Bedenin İç ve Dış Muayenesi) ve Vücuttan
Örnek Alma Kavramları........................................................................... 273
2. Hukuka Uygunluk Şartları ....................................................................... 276
a. İşlemin Kanuna Dayanması.............................................................. 277
b. İşlemin Ölçülü Olması ...................................................................... 278
c. İşlemlerin Yerine Getirilmesi Amacıyla Kullanılan Zorun AİHS
md. 3 (İnsanlık Dışı ya da Aşağılayıcı Muamele Yasağı)
Hükmüne Uygun olması................................................................... 283
E. CEZANIN İNFAZININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK MÜDAHALELER....... 285
1. Genel Olarak Açlık Grevi ve Müdahale Kavramı ..................................... 285
2. Zorunlu Müdahalenin Dayanağı ............................................................. 287
3. Zorunlu Müdahalenin Düzenlenmesi ..................................................... 289
4. Zorunlu Müdahaleye İlişkin Cezai Sorumluluk........................................ 291
SONUÇ ...............................................................................................................................
KAYNAKÇA .................................................................................................................. 305
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
