Terk Sebebiyle Boşanma TMK m. 164

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ YERİNE ..............................................................................................V

İÇİNDEKİLER ................................................................................................ IX

KAYNAKÇA .........................................................................................LXXXIII

KISALTMALAR ....................................................................................LXXXV

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL HÜKÜMLER

§ 1. BOŞANMA KAVRAMINA GENEL BAKIŞ...........................................1

I. TANIMI ...............................................................................................1

II. HUKUKİ NİTELİĞİ............................................................................2

A. BOŞANMA DAVASI AÇMA HAKKI .........................................2

1. Bozucu Yenilik Doğuran Hak ..................................................2

2. Dava Yolu İle Kullanılabilir.....................................................2

B. BOŞANMA KARARI....................................................................2

1. Bozucu Yenilik Doğuran Karar................................................3

2. Kesin Biçimde Geleceğe Etkili ................................................3

3. Mutlak Etkili ............................................................................3

III. KONUSUNA İLİŞKİN GÖRÜŞLER..................................................3

A. BİREYCİ GÖRÜŞ..........................................................................5

B. TOPLUMCU GÖRÜŞ....................................................................5

IV. DÜZENLENME BİÇİMLERİ .............................................................6

A. BOŞANMAYI REDDEDEN SİSTEM ..........................................6

B. BOŞANMAYI KABUL EDEN SİSTEMLER ...............................7

X İçindekiler

1. Serbest Boşanma Sistemi ......................................................... 8

2. Mahkeme Kararıyla Boşanma Sistemi................................... 13

3. İdari İşlemle Boşanma Sistemi .............................................. 13

a. Konsolosluk Memurluğunda............................................. 13

b. Noterlerde ......................................................................... 13

c. Belediye Başkanlıklarında ................................................ 14

d. Nüfus Müdürlüklerinde..................................................... 14

e. Valiliklerde ....................................................................... 14

V. UNSURLARI .................................................................................... 14

A. GEÇERLİ BİR EVLİLİK BULUNMALIDIR............................. 15

1. Genel Olarak .......................................................................... 15

a. Yurt İçinde Yapılan Evlilik............................................... 15

b. Yurt Dışında Yapılan Evlilik ............................................ 17

2. Farklılıkları Olanlar ............................................................... 20

a. Farklı Dinde Olanlar ......................................................... 20

b. Farklı Mezhepte Olanlar ................................................... 20

c. Farklı Irkta Olanlar ........................................................... 21

d. Farklı Dilde Olanlar .......................................................... 21

e. Farklı Renkte Olanlar........................................................ 21

3. Aynı Cinsten Olanlar ............................................................. 22

4. Cinsiyet Değiştirmiş Olanlar.................................................. 22

5. Çocuk Yaşta Evlenenler......................................................... 24

6. Hayat Ortaklığı Olanlar.......................................................... 25

a. Kayıtsız Hayat Ortaklığı ................................................... 25

aa. Özellikleri ................................................................... 26

aaa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan

Kurulur................................................................ 26

bbb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur......................... 26

İçindekiler XI

ccc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine Getirilir ..26

ddd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır............................27

eee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan

Sona Erer.............................................................27

bb. Çeşitleri .......................................................................27

aaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat

Ortaklığı ..............................................................27

bbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat

Ortaklığı ..............................................................27

b. Kayıtlı Hayat Ortaklığı......................................................28

aa. Özellikleri ...................................................................28

aaa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille Kurulur ...........28

bbb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve

Yükümlülükler Doğurur......................................28

ccc. Boşanma Söz konusu Değildir ............................29

bb. Çeşitleri .......................................................................29

aaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı ...29

bbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat

Ortaklığı ..............................................................29

7. Birden Çok Kadın veya Erkekle Evlenenler...........................30

8. Muvazaalı Evlenenler.............................................................33

9. Common Law Evlilikleri Olanlar...........................................34

10. Homoparental Aile Olanlar ....................................................35

11. Tek Ebeveynli Aile Olanlar....................................................35

12. Eş Cinsel Evlilikleri Olanlar...................................................35

13. Dini Nikâhlı İlişki Olanlar......................................................36

B. EŞLER HAYATTA BULUNMALIDIR......................................36

C. KANUNDA DÜZENLENEN HALLER BULUNMALIDIR ......37

D. MAHKEME KARARI BULUNMALIDIR..................................38

VI. DAYANDIĞI İLKELER ...................................................................40

XII İçindekiler

A. İRADE İLKESİ............................................................................ 41

B. KUSUR İLKESİ .......................................................................... 42

C. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI İLKESİ ......................... 42

D. ELVERİŞSİZLİK İLKESİ ........................................................... 43

E. EYLEMLİ AYRILIK İLKESİ ..................................................... 44

VII. TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN DAYANDIĞI İLKELER............ 45

§ 2. BOŞANMA HUKUKUNUN KAYNAKLARI ....................................... 47

I. GENEL OLARAK............................................................................. 47

II. MEVZUAT KAYNAKLARI ............................................................ 47

A. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER .......................................... 48

B. ANAYASA .................................................................................. 49

1. Kanun Önünde Eşitlik (TCA m. 10) ...................................... 49

2. Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı

(TCA m. 17 f. I) ..................................................................... 49

3. Bilim ve Sanat Hürriyeti (TCA m. 27 f. I)............................. 50

4. Hak Arama Hürriyeti (TCA m. 36 f. I) .................................. 51

5. Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları (TCA m. 41) .............. 52

6. Eğitim ve Öğrenim Hakkı (TCA m. 42 f. I)........................... 52

7. Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı (TCA m. 50 f. II) ......... 53

C. KANUNLAR ............................................................................... 53

1. 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve

Yargılama Usûllerine Dair Kanun ......................................... 53

2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu .......................................... 54

3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ............................ 55

4. 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ve

Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve

Yetkileri Hakkında Kanun ..................................................... 56

5. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku

Hakkında Kanun .................................................................... 56

D. TÜZÜKLER................................................................................. 56

İçindekiler XIII

E. YÖNETMELİKLER (HMK m. 449) ...........................................57

1. Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri

ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri

Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik .....................57

2. Elektronik Tebligat Yönetmeliği............................................57

II. İÇTİHAT KAYNAKLARI ................................................................57

A. BİLİMSEL İÇTİHAT (İLMÎ İÇTİHAT/ BİLİMSEL

GÖRÜŞLER/ DOKTRİN/ ÖĞRETİ) (TMK m. 1 f. II)................58

B. YARGISAL İÇTİHAT (KAZAÎ İÇTİHAT/YARGITAY

KARARLARI) (TMK m. 1 f. II)..................................................58

§ 3. BOŞANMA SEBEPLERİNİ SINIFLANDIRMA ..................................59

I. GENEL OLARAK .............................................................................59

A. SINIRLI SAYIDA DÜZENLENMİŞTİR ....................................60

B. EMREDİCİ NİTELİKTE DÜZENLENMİŞTİR..........................60

II. SINIFLANDIRMA ............................................................................60

A. KONULARINA GÖRE................................................................61

1. Özel Boşanma Sebepleri ........................................................62

a. Sınırlı Sayıda Öngörülmüştür............................................62

b. Belli Sebepler Öngörülmüştür...........................................62

2. Genel Boşanma Sebepleri ......................................................63

a. Belli Bir Vakıaya Dayalı Değildir.....................................64

b. Önceden Belirlenmesi Olanaksızdır ..................................64

c. Çok Çeşitli Vakıalar Olabilir.............................................65

B. ETKİLERİNE GÖRE...................................................................65

1. Mutlak Boşanma Sebepleri ....................................................65

2. Nisbî Boşanma Sebepleri .......................................................67

§ 4. KAVRAM VE SINIFLANDIRMAKİ YERİ..........................................69

I. KAVRAM..........................................................................................69

II. SINIFLANDIRMADAKİ YERİ ........................................................70

XIV İçindekiler

A. ÖZEL BOŞANMA SEBEBİDİR ................................................. 70

B. MUTLAK BOŞANMA SEBEBİDİR .......................................... 71

C. KUSURA DAYALI BOŞANMA SEBEBİDİR........................... 72

1. Davalının Kusurlu Olması Gerekir ........................................ 72

2. Kusur Kıyaslaması Yapılamaz............................................... 72

§ 5. EVLİLİK KOŞULU................................................................................. 75

I. GENEL OLARAK............................................................................. 75

II. UYGULANACAK STATÜLER ....................................................... 75

A. EVLİLİK HUKUKEN KURULMUŞSA UYGULANIR

(TMK m. 142) .............................................................................. 75

B. BATIL EVLİLİKLERDE UYGULANIR (TMK m. 156) ........... 77

1. Mutlak Butlan (TMK m. 145-147)......................................... 77

2. Nisbi Butlan (TMK m. 148-153) ........................................... 79

C. EVLİLİK TESCİL EDİLMESE DE UYGULANIR

(5490 SK m. 23 f. I) ..................................................................... 81

III. UYGULANMAYACAK STATÜLER.............................................. 82

A. YOK EVLİLİKLERDE UYGULANMAZ .................................. 82

1. Kavram................................................................................... 83

a. Hükümsüzlük Kavramı ..................................................... 83

b. Yokluk Kavramı ............................................................... 85

2. Evlenmenin Yokluğu Sebepleri ............................................. 87

a. Aynı Cinsten Kişiler Arasında Yapılması......................... 87

b. Evlendirme Memuru Bulunmadan Yapılması................... 88

aa. Sadece Birbirine İrade Açıklaması ............................. 89

bb. Yetkili Olmayan Kişiye İrade Açıklaması .................. 89

c. Taraflar Hazır Bulunmadan Yapılması ............................. 90

aa. Aynı Yerde Hazır Olmamak ....................................... 91

bb. Aynı Zamanda Hazır Olmamak.................................. 91

cc. Bizzat Hazır Olmamak................................................ 91

İçindekiler XV

3. Evlenmenin Yokluğunun Sonuçları .......................................93

a. Evlenme Kendiliğinden Hükümsüzdür .............................93

b. Evlenmenin Yokluğunun Tespiti Davası Açılabilir ..........93

aa. Her İlgili Açabilir........................................................94

bb. Her Zaman Açılabilir ..................................................95

cc. Her Türlü Delille Kanıtlanabilir..................................95

dd. Aile Mahkemesi Görevlidir.........................................95

c. Boşanma Davası Açılmasına Olanak Vermez...................96

d. Kayıt Varsa Düzeltilmesi Dava Edilebilir.........................96

e. Özel Kanun Varsa Evlilik Olarak Tescil Edilebilir ...........97

f. Uzun Süre Geçmesi Yokluğu Ortadan Kaldırmaz ............98

B. NİŞANLILIKTA UYGULANMAZ.............................................99

C. EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNDE

UYGULANMAZ .........................................................................99

1. Common Law Evlilik ...........................................................100

2. Kayıtsız Hayat Ortaklığı.......................................................100

a. Özellikleri........................................................................101

aa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan

Kurulur......................................................................101

bb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur...............................101

cc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine Getirilir ........101

dd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır..................................102

ee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan Sona

Erer ...........................................................................102

b. Çeşitleri ...........................................................................102

aa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı .......102

bb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı......102

3. Kayıtlı Hayat Ortaklığı.........................................................103

a. Özellikleri........................................................................103

XVI İçindekiler

aa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille Kurulur................. 103

bb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve

Yükümlülükler Doğurur ........................................... 103

cc. Boşanma Söz konusu Değildir.................................. 104

b. Çeşitleri........................................................................... 104

aa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı......... 104

bb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı ....... 104

4. Homoparental Aile............................................................... 105

5. Tek Ebeveynli Aile .............................................................. 105

6. Boşanma Sonrası Hayat Arkadaşlığı.................................... 105

7. Eş Cinsel Evlilik .................................................................. 106

D. DİNİ NİKÂHLI İLİŞKİDE UYGULANMAZ .......................... 106

E. EVLİLİK ÖNCESİ İLİŞKİDE UYGULANMAZ ..................... 107

F. EVLİLİĞİN SONLANMASINDAN SONRAKİ İLİŞKİDE

UYGULANMAZ ....................................................................... 108

G. DUYGUSAL İLİŞKİLERDE (FLÖRT) UYGULANMAZ....... 108

§ 6. ORTAK YAŞAMDAN AYRILMA KOŞULU/ TERK TÜRLERİ .... 109

I. GENEL OLARAK........................................................................... 109

II. TERK TÜRLERİ ............................................................................. 111

A. GERÇEK TERK ........................................................................ 112

1. Kavram................................................................................. 112

2. Terk Edilen Eş Dava Açabilir .............................................. 114

3. Terk Eden Eş Dava Açamaz ................................................ 114

B. YAPINTI TERK ........................................................................ 115

1. Ortak Konutu Terk Etmeye Zorlayan/Terk Eden Eş

Dava Açamaz ....................................................................... 117

a. Evden Kovmak ............................................................... 117

b. Hayvanlara Bakmaya Zorlamak...................................... 121

c. Fiziksel Şiddet Uygulamak ............................................. 122

İçindekiler XVII

d. Aşırı Alkol Kullanmak ....................................................123

e. Hakaret/Küfür Etmek ......................................................123

f. Eşyaları Dışarı Atmak .....................................................124

g. Hastalığı ile İlgilenmemek ..............................................125

h. Birlik Görevlerini Yerine Getirmemek ...........................125

2. Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ortak Konuta Dönmeyi

Engelleyen/ Terk Eden Eş Dava Açamaz.............................126

3. Yapıntı Terke Maruz Bırakılan/Terk Edilen Eş Dava

Açabilir.................................................................................127

§ 7. ORTAK YAŞAMA SON VERME KASTI KOŞULU .........................133

I. GENEL OLARAK ...........................................................................133

II. ORTAK YAŞAMA SON VERME KASTININ ÖLÇÜSÜ .............133

A. BOŞANMA SEBEBİ OLUŞTURMAYAN AYRI

YAŞAMALAR...........................................................................134

1. Askerlik ................................................................................134

2. Ceza Evinde Bulunma ..........................................................134

a. Hükümlülük.....................................................................134

b. Tutuklanma .....................................................................134

3. Gözaltına Alınma .................................................................134

4. Hastalık ................................................................................135

5. Karantina ..............................................................................135

6. Öğrenim................................................................................135

7. Kaçırılma..............................................................................136

8. Memuriyetin Gereği .............................................................136

9. Sınır Dışı Edilme..................................................................136

10. Esirlik ...................................................................................137

11. İş Seyahati ............................................................................137

B. BOŞANMA SEBEBİ OLUŞTURMAYAN AYRI

KALMALAR .............................................................................137

XVIII İçindekiler

1. Ayrı Odada Yatmak ............................................................. 137

2. Yemeği Ayrı Yemek ............................................................ 138

3. Cinsel İlişkiden Kaçınmak ................................................... 138

§ 8. AYRILIĞIN HUKUKA AYKIRI OLMASI KOŞULU ...................... 139

I. GENEL OLARAK........................................................................... 139

II. KOŞULUN GERÇEKLEŞMESİ..................................................... 139

A. ENGEL KARAR BULUNMAMALIDIR.................................. 140

1. Birlikte Yaşamaya Ara Verme Kararı Bulunmamalıdır....... 140

2. Ayrılık Kararı Bulunmamalıdır............................................ 142

3. Korunma/Uzaklaştırma Kararı Bulunmamalıdır.................. 142

B. AYRI BİR BOŞANMA VEYA AYRILIK DAVASI

BULUNMAMALIDIR .............................................................. 145

1. Ayrı Dava Karara Bağlanmamışsa....................................... 145

2. Ayrı Dava Karara Bağlanmış Olup Kesinleşmemişse ......... 148

3. Ayrı Dava Müracaata Bırakılmışsa...................................... 149

4. Ayrı Davadan Feragat Edilmişse ......................................... 151

5. Ayrı Davanın Reddinden Sonra Yeterli Süre

Geçmemişse ......................................................................... 152

C. TEDBİR NAFAKASI VERİLMİŞSE DAVA

TARİHİNDEN DÖRT AY GEÇMİŞ OLMALIDIR ................. 153

1. Tedbir Nafakası Dosyası İncelenmelidir.............................. 153

2. Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay

Geçmişse İhtar İstenebilir .................................................... 154

3. Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay

Geçmemişse İhtar İstenemez ............................................... 157

D. AYRI YAŞAMAK KONUSUNDA ORTAK ARZU

BULUNMAMALIDIR .............................................................. 160

E. DAVET EDİLEN EŞ AKIL HASTASI OLMAMALIDIR ....... 160

F. ARALARINDA İYİNİYETİ KALDIRAN VE DEVAM

EDEN BİR DAVA BULUNMAMALIDIR............................... 160

İçindekiler XIX

1. Ceza Davası Bulunmamalıdır...............................................161

a. Ceza Soruşturması Bulunmamalıdır................................161

b. Ceza Kovuşturması Bulunmamalıdır ..............................162

2. Evlenmenin Butlanı Davası Bulunmamalıdır.......................163

3. Tedbir Nafakası Davası Bulunmamalıdır .............................164

a. Nafaka Davasının Açılmasından İtibaren Dört Ay

Geçmedikçe İhtar İstenemez ...........................................164

b. İhtar İstek Tarihinden Önceki Dört Aylık Fiili

Ayrılık Döneminden “Evvel” Açılan Nafaka İsteği

Haklı Bulunmuşsa Dava Reddedilir ................................165

4. Tazminat Davası Bulunmamalıdır........................................165

5. Ziynet Alacağı Davası Bulunmamalıdır ...............................166

6. Tapu İptal ve Tescil Davası Bulunmamalıdır.......................166

7. Diğer Davalar .......................................................................166

§ 9. DAVET EDİLEN KONUTUN HAZIRLANMIŞ OLMASI

KOŞULU .................................................................................................167

I. GENEL OLARAK ...........................................................................167

II. KOŞULUN GERÇEKLEŞMESİ .....................................................167

A. KONUT KAVRAMI ..................................................................167

B. KONUT SÜRESİNDE HAZIRLANMALIDIR.........................173

1. İhtar İsteminden Dört Ay Önce Hazırlanmalıdır ..................173

2. Çekişme Varsa Ne Zaman Hazırlandığı Belirlenmelidir......174

3. Davet Edilen Konut Değiştirilmemiş Olmalıdır ...................175

4. Davet Edilen Konutta Oturuyor Olunmalıdır .......................175

C. KONUT DÖŞENMİŞ OLMALIDIR .........................................175

1. Yeterli Eşya Bulunmalıdır....................................................176

2. Yeterli Yiyecek İçecek Bulunmalıdır ...................................177

3. Yeterli Yakacak Bulunmalıdır..............................................178

D. KONUT BİRLİKTE SEÇİLMİŞ OLMALIDIR.........................178

XX İçindekiler

1. Genel Olarak ........................................................................ 178

2. Eşler Tarafından Ortak Konut Seçimi (TMK m. 186 f. I).... 179

a. Kural Olarak Ortak Konut Seçimi .................................. 180

b. Birlikte Seçilmediği İtiraz Olarak İleri Sürülmelidir ...... 182

c. Davete Uyulmuşsa İtiraz Edilemez................................. 182

3. Hâkim Tarafından Ortak Konut Seçimi (TMK m. 195)....... 183

4. Temsil Yetkisine Dayanılarak Ortak Konut Seçimi

(TMK m. 188)...................................................................... 190

5. Eşlerden Birinin Seçimine Diğerinin Muvafakat Etmesi ..... 194

E. KONUTUN MADDİ BAĞIMSIZLIĞI BULUNMALIDIR...... 195

1. Konut Bağımsız Kullanılır Olmalıdır................................... 195

2. Konut Ortak Kullanılmamalıdır ........................................... 196

3. Konut Güvenli Olmalıdır ..................................................... 197

4. Konut İhtardan Dört Ay Önce Bağımsız Olmalıdır ............. 198

F. KONUTUN MANEVİ BAĞIMSIZLIĞI BULUNMALIDIR ... 198

1. Fiziki Manevi Bağımsızlık................................................... 198

a. Aynı Apartmanda Oturmak............................................. 199

aa. Alt Katta Oturmak .................................................... 199

bb. Üst Katta Oturmak.................................................... 200

cc. Aynı Katta Oturmak ................................................. 200

dd. Diğer Katta Oturmak ................................................ 200

ee. Yeme İçme Birlikte Oturmak ................................... 202

b. Aynı Bahçe İçinde Oturmak ........................................... 202

2. Kişisel Manevi Bağımsızlık ................................................. 202

a. Ana, Baba ve Kardeşlerle Oturmak ................................ 203

aa. Bakıma Muhtaç Olmalıdır ........................................ 205

bb. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır ............................. 206

cc. Zorunlu Sebep Bulunmamalıdır................................ 206

İçindekiler XXI

b. Üvey Çocuklarla Oturmak...............................................206

aa. Ortak Olmayan Çocuk Ergin Değilse........................207

bb. Ortak Olmayan Çocuk Erginse .................................207

aaa. Bakıma Muhtaç Olmalıdır.................................207

bbb. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır......................208

3. Zamansal Manevi Bağımsızlık .............................................208

G. KONUTUN DAVALININ GİRİŞİNE HAZIR OLMASI

YETERLİDİR ............................................................................209

§10. İHTARA UYULMAMASI KOŞULU/ İHTARIN MAHKEME

TARAFINDAN YAPILMASI................................................................211

I. GENEL OLARAK ...........................................................................211

II. İHTARIN MAHKEME TARAFINDAN YAPILMASI ..................212

A. İHTARIN NİTELİĞİ..................................................................212

1. İhtar Dava Değil Bir İşlemdir...............................................212

a. Değişik İşler Kaydına Alınmalıdır ..................................213

b. Çekişmesiz Yargı İşlerinden Sayılır................................213

2. İhtar Dava Şartıdır................................................................214

3. İhtar İle Yurt Dışına Davet Yapılabilir.................................215

a. Yurt Dışında Oturan Türkiye’ye Davet Edemez .............215

b. Yurt Dışı Davete Eklenecek Belgeler..............................215

aa. Gidiş Dönüş Bileti.....................................................215

bb. Pasaport.....................................................................216

cc. Oturma İzni ...............................................................216

dd. İkamet Belgesi...........................................................217

ee. Vize Belgesi ..............................................................217

ff. Muvafakat Belgesi ....................................................217

c. Yurt Dışı Davete Uyma Süresinin Başlangıcı .................217

d. Yurt Dışına Çağıran Giderleri Karşılamalıdır .................218

4. İhtar Kararına Yönelik Usul Hükümleri...............................218

XXII İçindekiler

a. İhtar Kararını Görevli Mahkeme Verebilir ..................... 218

aa. Aile Mahkemesi ile İhtar Yapılabilir ........................ 218

bb. İletişim Araçları ile İhtar Yapılamaz ........................ 219

cc. Avukat Aracılığı ile İhtar Yapılamaz........................ 220

dd. Vekil Aracılığı ile İhtar Yapılamaz........................... 220

b. İhtar İsteminde Yetki Kuralı Uygulanmaz...................... 220

c. İhtar İsteminde Kanun Yolu............................................ 220

aa. Kabul Edilen İhtar İstemine Kanun Yolu

Kapalıdır ................................................................... 221

bb. Kabul Edilmeyen İhtar İstemine Kanun Yolu

Açıktır....................................................................... 221

B. İHTARIN SÜRESİ..................................................................... 223

1. Dört Ay Ortak Konuttan Ayrılma Gerçekleşmelidir............ 223

a. Fiili Ayrılık Tarihi Gösterilmiş Olmalıdır....................... 223

b. Dört Aylık Süre Dolmuş Olmalıdır................................. 224

c. Ayrılık Süresinin Dört Ay Olması Yeterlidir.................. 225

2. İki Ay Ortak Konuta Dönme Süresi Dolmalıdır .................. 226

C. İHTAR DİLEKÇESİNİ İNCELEME......................................... 228

1. Şekli Anlamda Uygunluk Varsa........................................... 228

2. Şekli Anlamda Uygunluk Yoksa.......................................... 229

D. İHTARIN GERÇEK TERK HALİNDE İÇERİĞİ..................... 230

1. Tarafların Ad, Soyad ve Adresleri ....................................... 231

a. İhtar Gönderen Eşin Adı ve Soyadı ile Adresi

(OKDY m. 8 f. I/a).......................................................... 231

b. İhtar Gönderilen Eşin Adı ve Soyadı ile Adresi

(OKDY m. 8 f. I/b) ......................................................... 231

2. Davet Edilen Konutun Açık Adresi ve Anahtarın Yeri........ 232

a. Davet Edilen Konutun Açık Adresi Yazılmalıdır

(OKDY m. 8 f. I/c).......................................................... 232

İçindekiler XXIII

b. Davet Edilen Konutun Anahtarının Yeri Yazılmalıdır

(OKDY m. 8 f. I/d)..........................................................233

c. Tebliğ Edilen İhtar Dilekçesinde Açık Adresin

Bulunması Yeterlidir .......................................................234

d. Maruf Yerler İçin Adres Yazılmaması Eksiklik

Sayılmaz..........................................................................234

e. İhtar Dilekçesinde Yazılmayan Konuta Davet

Yapılamaz .......................................................................234

f. Ortak Konuta Davet Yapılabilir ......................................235

3. Dönüş Süresi (OKDY m. 8 f. I/e).........................................236

a. Dönüş Süresi Açıkça Gösterilmelidir..............................236

b. Dönüş Süresi Değiştirilmemelidir ...................................237

c. Dönüş Süresi Sınırlandırılmamalıdır...............................239

4. Yol ve Konaklama Gideri (OKDY m. 8 f. I/ç).....................240

a. Yol ve Konaklama Gideri Başka Adrese

Gönderilmemelidir ..........................................................240

b. Yol ve Konaklama Gideri Başka Sebeple

Gönderilmemelidir ..........................................................241

c. Yol ve Konaklama Gideri Kısa Mesafelerde Gerekli

Değildir ...........................................................................242

d. Yol ve Konaklama Gideri Konutta Ödemeli

Gönderilmelidir ...............................................................242

aa. Yol ve Konaklama Gideri Adi Posta Havalesi İle

Gönderilemez ............................................................244

bb. Yol ve Konaklama Gideri Merciine Gitme

Zorunluluğu Yüklenemez..........................................245

cc. Konuta Gidilmişse Yol ve Konaklama Gideri

Ödeme Sorun Değildir ..............................................246

e. Yol ve Konaklama Giderinde Gerekli Miktar

Araştırılmalıdır................................................................246

f. Yol ve Konaklama Gideri Yeterli Olmalıdır ...................248

aa. Yurt İçi Davetlerde Yol ve Konaklama Gideri .........249

XXIV İçindekiler

bb. Yurt Dışı Davetlerde Yol ve Konaklama Gideri....... 251

g. Yol ve Konaklama Gideri Almaktan Kaçınmanın

Etkisi Yoktur................................................................... 251

h. Yol ve Konaklama Gideri Yetersizliği İtiraz Olarak

İleri Sürülmelidir............................................................. 251

ı. Yol ve Konaklama Giderinin Ele Geçmediği İddiası

Araştırılmalıdır................................................................ 253

i. Yol ve Konaklama Giderinin Alındığı veya

Alınmasından İmtina Edildiği Tarihten Süre Başlar ....... 253

j. Yol ve Konaklama Gideri Yargılama Gideri Olarak

Ödenmelidir .................................................................... 254

k. Yol ve Konaklama Gideri Ödenmemişse Dava

Reddedilmelidir .............................................................. 254

5. İhtara Uymamanın Hukuki Sonuçları (OKDY m. 8 f. I/e)... 255

E. İHTARIN YAPINTI TERK HALİNDE İÇERİĞİ..................... 255

1. Tarafların Ad, Soyad ve Adresleri ....................................... 256

a. İhtar Gönderen Eşin Adı ve Soyadı ile Adresi

(OKDY m. 8 f. I/a).......................................................... 256

b. İhtar Gönderilen Eşin Adı ve Soyadı ile Adresi

(OKDY m. 8 f. I/b) ......................................................... 257

2. Ortak Konutun Açık Adresi ................................................. 257

3. Önlemlerin Alınması............................................................ 257

4. Ortak Konuta Kabul Etme Gereği........................................ 258

5. Ortak Konuta Kabul Etmemenin Hukuki Sonuçları............. 259

F. İHTARIN USULÜ..................................................................... 259

1. İhtarın Tebliğ Edilmesi ........................................................ 259

a. Tebligat, Terk Eden/Etmiş Sayılan Eşe Yapılmalıdır ..... 259

b. Tebligat, Tebligat Kanunu Hükümlerine Uygun

Yapılmalıdır (OKDY m. 10)........................................... 260

aa. Tebligatın Yapılması (Teb. K. m. 1)......................... 260

İçindekiler XXV

bb. Aynı Konutta Oturan Kişilere veya Hizmetçiye

Tebligat (Teb. K. m. 16)............................................260

cc. Tebliğ İmkansızlığı ve Tebellüğden İmtina

(Teb. K. m. 21)..........................................................260

dd. Tebliğ Mazbatası (Teb. K. m. 23) .............................262

ee. Tebligatın İlânen Yapılması (Teb. K. m. 28-31).......264

ff. Usulüne Aykırı Tebliğin Hükmü (Teb. K. m. 32).....266

gg. Tebligatın Usulsüzlüğü İleri Sürülmelidir.................266

2. İki İhtarda Bulunulması........................................................267

3. İhtarın Islahla İstenilmesi .....................................................269

§11. İHTARA UYULMAMASI KOŞULU/ İHTARIN NOTER

TARAFINDAN YAPILMASI................................................................271

I. GENEL OLARAK ...........................................................................271

II. İHTARIN NOTER TARAFINDAN YAPILMASI..........................271

A. YETKİNİN ESASI (Not. K. m. 71/A, 71/B f. V).......................271

B. UYGULANACAK USUL (Not. K. m. 71/B) ............................274

1. Başvuru ................................................................................274

a. Başvuru Şekli ..................................................................275

aa. Yazılı Başvuru (Not. K. m. 71/B f. I,

OKDY m. 10)............................................................275

bb. Sözlü Başvuru (Not. K. m. 71/B f. I,

OKDY m. 10)............................................................275

b. Başvuru Yeri ...................................................................275

c. Başvuru Yapacak Kişi.....................................................275

aa. Bizzat Eşin Kendisi...................................................276

bb. Eşin Vekili ................................................................277

d. Başvuruda Verilecek Bilgiler ..........................................277

2. Tutanak Düzenleme (Not. K. m. 71/B f. I, OKDY m. 10) ...277

3. Özel Kanunlardaki Usul Uygulanır (Not. K. m. 71/B f. I) ...278

4. İlgilisine Belge Verme (Not. K. m. 71/B f. I).......................278

XXVI İçindekiler

5. İşlemi Yapmaya Yetkili Kişiler (Not. K. m. 71/B f. II,

OKDY m. 11)....................................................................... 278

a. Noterler ........................................................................... 278

b. Görevli ............................................................................ 278

c. Noter Stajyeri.................................................................. 279

6. Alınacak Ücret (Not. K. m. 71/B f. IV)................................ 279

C. İhtar Prosedürü........................................................................... 279

1. Ortak Konuta Davet (OKDY m. 7) ...................................... 279

2. İhtarın Şekli (OKDY m. 8) .................................................. 280

3. İhtarın Tebliği (OKDY m. 9) ............................................... 281

4. Belgelerin Saklanması ve Mahkemeye Gönderilmesi

(OKDY m. 12) ..................................................................... 281

5. Bilgi ve Belgelerin Elektronik Ortamda Paylaşımı ve

Kaydı (OKDY m. 13) .......................................................... 281

6. Nüfus Kaydı Sorgulaması (OKDY m. 14)........................... 281

§12. İHTARIN SAMİMİ OLMASI GEREĞİ.............................................. 283

I. GENEL OLARAK........................................................................... 283

II. İHTARDA SAMİMİYETİN GERÇEKLEŞMESİ .......................... 283

A. SAMİMİYETİ KALDIRAN AÇIKLAMADA

BULUNMAK............................................................................. 283

1. Evliliğin Yürümeyeceğini Açıklamak.................................. 284

2. İstenmediğini Açıklamak ..................................................... 284

3. Sevmediğini Açıklamak....................................................... 286

4. Geçinemeyeceğini Açıklamak ............................................. 286

5. Başkasıyla Evleneceğini Açıklamak .................................... 287

6. İhtarı Sinirle Çektiğini Açıklamak ....................................... 287

7. Çocuğun Soybağından Şüphelendiğini Açıklamak.............. 288

8. Para Yedirmeyeceğini Açıklamak........................................ 288

9. Kullandığını Açıklamak....................................................... 289

İçindekiler XXVII

10. Evliliğin Sarsıldığını Açıklamak ..........................................289

B. SAMİMİYETİ KALDIRAN DAVRANIŞTA BULUNMAK....290

1. Başkası İle İlişkisi Sürüyor Olmak.......................................290

2. Şiddet Uygulamak ................................................................291

3. Tehdit Etmek ........................................................................292

4. Konuta Almamak .................................................................293

5. Hakaret Etmek......................................................................294

6. Güven Sarsıcı Davranışta Bulunmak....................................294

7. Başkasını Kaçırmak..............................................................295

8. Tedavisinde Yalnız Bırakmak ..............................................295

9. Konutta Arkadaşlarını Barındırmak .....................................295

10. Evlenmek İçin Görüşmeler Yapmak ....................................296

C. SAMİMİYETİ KALDIRAN ENGELİN BULUNMASI............296

1. Cinsel İlişki Kurabilme Yeteneksizliği Sürüyor Olmak.......297

2. Hem Terk Hem Birliğin Sarsılması Sebebine Dayanmak ....297

3. İhtar Kararının Tebliğinden Uzun Süre Sonra Dava

Açmak ..................................................................................299

D. SAMİMİYETE ENGEL KABUL EDİLMEYEN HALLER......301

1. İcra İşlemi Yapılması ...........................................................301

2. Boşanma Davası Sonrası Açıklamalar .................................302

§13. İHTARIN SONUÇLARI........................................................................303

I. GENEL OLARAK ...........................................................................303

II. İHTARIN SONUÇLARI .................................................................303

A. İHTAR İSTEMININ SONUÇ DOĞURMADIĞI HALLER......303

1. Davalının Davet Edilen Konuta Girememesi .......................303

a. Hazır Bulunulmadığı İçin Konuta Girilememesi.............304

aa. Davacı Hazır Olmadığı İçin Konuta Girememek......304

bb. Davacı Bildirime Rağmen Kapıyı Açmayacağını

Söylediği İçin Konuta Girememek............................306

XXVIII İçindekiler

cc. Davalı İle Çekişmeli Kişi Evde Bulunduğu İçin

Konuta Girememek................................................... 307

b. Anahtar Bırakılmadığı İçin Konuta Girilememesi .......... 308

aa. Konutta Her An Hazır Bulunulacaksa Anahtarın

Yeri Bildirilmeyebilir ............................................... 308

bb. Anahtar Emniyetli Bir Yere Bırakılmalıdır .............. 310

aaa. Komşu............................................................... 310

bbb. Muhtara............................................................. 310

ccc. Karakol ............................................................. 310

ddd. Mahkeme Kalemi.............................................. 310

cc. Anahtarın Yerinin Tebliğ Edilen İhtar

Dilekçesinde Yazılması Yeterlidir............................ 311

dd. Kendi Anahtarı İle Giren Anahtar Savunması

Yapamaz ................................................................... 311

c. Kapı Kilitli Olduğu İçin Konuta Girilememesi............... 312

2. Davalının Haklı Sebeplerle Boşanma Davası Açması ......... 312

3. Davalının Mazeretinin Bulunması ....................................... 314

a. Tutuklanmak ................................................................... 314

b. Hasta Olmak ................................................................... 315

aa. Kendisinin Hasta Olması .......................................... 315

aaa. Hastalık Dönmeyi Engeller Nitelikte

Olmalıdır........................................................... 315

bbb. Hastalığa İlişkin Uzman Raporu Alınmalıdır ... 316

ccc. Hastalık Kısa Süreli Olsa Bile Dönüş

Süresini Sakatlar ............................................... 316

ddd. Taburcu Olunma Dönüş Süresinin

Sakatlanmasını Engellemez .............................. 317

bb. Ortak Çocuğun Hasta Olması ................................... 317

c. Mevsim Koşulları ........................................................... 317

d. Askerde Olmak ............................................................... 318

İçindekiler XXIX

e. Doğum Yapmak ..............................................................318

f. Eğitim Engeli Olmak.......................................................319

aa. Kendisinin Eğitim Engeli Olması .............................319

bb. Ortak Çocuğun Eğitim Engeli Olması ......................319

g. Bulaşıcı Hastalık .............................................................319

B. İHTAR İSTEMİNİN SONUÇ DOĞURDUĞU HALLER.........320

1. İhtardan Uzun Süre Önceki Olaylara Dayanılmış Olması....320

2. Davalıya Taşınmaz Verilmemiş Olması...............................320

3. Davacının Davalıyı Bizzat Alıp Getirmemesi ......................321

4. Konuta Dönüşün Ciddî Olmaması........................................321

5. Ortak Konuta Dönmemekte Haklılığın Kanıtlanamaması....321

a. İspat Yükü Davalıdadır ...................................................322

b. Vakıa Olarak İleri Sürülmelidir.......................................326

6. İhtara Rağmen Haklı Sebep Olmadan Konuta

Dönülmemiş Olması.............................................................326

§14. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ.......................................................329

I. GENEL OLARAK ...........................................................................329

II. DİĞER DAVALAR İLE İLİŞKİSİ..................................................329

A. ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ ........330

B. HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE

İLİŞKİSİ.....................................................................................330

C. PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA

DAVASI İLE İLİŞKİSİ..............................................................331

D. ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA

DAVASI İLE İLİŞKİSİ..............................................................331

E. SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE

İLİŞKİSİ.....................................................................................332

F. HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE

BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ.........................................332

G. AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI

İLE İLİŞKİSİ..............................................................................333

XXX İçindekiler

H. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI

SEBEBİYLE BOŞANMA DAVASI İLE İLİŞKİSİ .................. 333

1. Davet Eden Eşin Aynı Dava Dilekçesinde Talep Etmesi..... 333

2. Davet Edilen Eşin Ayrı Dava Dilekçesinde Talep Etmesi ... 335

3. Davet Edilen Eşin Karşı Dava Dilekçesinde Talep Etmesi.. 335

I. AYRILIK KARARI VERİLEBİLİR.......................................... 336

İ. ANLAŞMALI BOŞANMA YAPILAMAZ............................... 338

§ 15. TARAFLAR............................................................................................ 341

I. GENEL OLARAK........................................................................... 341

II. BOŞANMA DAVASI AÇABİLENLER......................................... 341

A. DAVA AÇMA HAKKI VERİLEN EŞ AÇABİLİR .................. 342

1. Gerçek Terk Halinde............................................................ 342

2. Yapıntı Terk Halinde ........................................................... 342

B. VEKÂLETEN AÇILABİLİR .................................................... 347

C. VESAYETEN AÇILABİLİR..................................................... 349

D. VELAYETEN AÇILABİLİR .................................................... 349

III. BOŞANMA DAVASI AÇILAMAYACAK HALLER ................... 349

A. ÜÇÜNCÜ KİŞİ AÇAMAZ........................................................ 349

B. İDARİ MAKAM AÇAMAZ...................................................... 350

C. EŞİN ÖLÜMÜNDEN SONRA AÇILAMAZ............................ 351

a. Ölmüş Eşe Karşı Açılamaz ............................................. 351

b. Ölmüş Eş Adına Açılamaz.............................................. 351

D. TERK EDEN EŞ AÇAMAZ...................................................... 351

E. DİĞERİNİ ORTAK KONUTU TERK ETMEYE

ZORLAYAN EŞ AÇAMAZ...................................................... 352

F. HAKLI BİR SEBEP OLMAKSIZIN ORTAK KONUTA

DÖNMESİNİ ENGELLEYEN EŞ AÇAMAZ .......................... 352

IV. KENDİSİNE BOŞANMA DAVASI AÇILABİLENLER............... 352

A. GERÇEK TERKTE ................................................................... 352

İçindekiler XXXI

B. YAPINTI TERKTE....................................................................352

V. BOŞANMA DAVASINI TMK m. 181 HÜKMÜNE GÖRE

SÜRDÜREBİLENLER....................................................................357

A. 4721 SAYILI KANUN İLE BAŞLAYAN DÖNEM .................358

B. 22.4.2011-1.10.2011 ARASI DÖNEM ......................................359

C. 1.10.2011 SONRASI DÖNEM ..................................................363

D. BOŞANMA DAVASI SÜRDÜRÜLEBİLİR NİTELİKTE

OLMALIDIR..............................................................................364

E. DAVACI MİRASÇILARI TMK M. 181 HÜKMÜNE

GÖRE DAVAYI SÜRDÜREBİLİR...........................................365

§ 16. İSPAT ......................................................................................................367

I. İSPAT HAKKI (TCA m. 36 f. I, HMK m. 189) ..............................367

A. KANUNDA BELİRTİLEN SÜRE VE USULE UYGUN

OLARAK KULLANILIR (HMK m. 189 f. I)............................368

B. HUKUKA AYKIRI OLARAK ELDE EDİLMİŞ OLAN

DELİLLER DİKKATE ALINAMAZ (HMK m. 189 f. II) ........368

1. Hukuka Uygun Elde Edilmiş Olan Deliller..........................369

a. Hayat Alanı Kavramı ......................................................370

aa. Kamuya Açık Hayat..................................................370

bb. Özel Hayat ................................................................370

cc. Gizli Hayat ................................................................371

b. Haberli Olarak Kurulu Araçlarla Ortak Yaşam

Alanında Elde Edilen Deliller .........................................373

c. Haberli Olarak Kurulu Araçlarla Ortak Yaşam

Alanı Dışında Elde Edilen Deliller..................................373

d. Araçlarla Uyarı Sonucu Elde Edilen Deliller ..................373

2. Hukuka Aykırı Elde Edilmiş Olan Deliller ..........................373

a. Elde Edenler ....................................................................374

aa. Taraflarca Hukuka Aykırı Elde Edilmiş Olan

Deliller ......................................................................374

bb. Üçüncü Kişilerce Hukuka Aykırı Elde Edilmiş

Olan Deliller..............................................................381

XXXII İçindekiler

b. Elde Edilme Şekli ........................................................... 381

aa. Habersiz Çekilen Fotoğraflar.................................... 381

bb. Habersiz Görüntü Kaydetme .................................... 382

cc. Habersiz Telefon Kaydı............................................ 382

dd. Habersiz Mesajları Kaydetme................................... 383

ee. Habersiz Mektupları Açma....................................... 383

ff. Habersiz Belgeleri Alma........................................... 383

gg. Habersiz Benzeri Her Türlü Davranış....................... 383

c. Saklanması...................................................................... 383

C. BELİRLİ DELİLLERLE İSPATI GEREKEN BAŞKA

DELİLLERLE İSPAT OLUNAMAZ (HMK m. 189 f. III)....... 383

D. DELİLİN CAİZ OLUP OLMADIĞINA MAHKEMECE

KARAR VERİLİR (HMK m. 189 f. III).................................... 384

II. İSPAT YÜKÜ (HMK m. 190)......................................................... 384

V. İSPAT ARAÇLARI......................................................................... 387

A. FOTOĞRAFLAR....................................................................... 387

B. İLETİŞİM ARAÇLARI ............................................................. 387

1. Mektup ................................................................................. 387

2. Bilgisayar Kaydı .................................................................. 387

3. Telefon Kaydı ...................................................................... 388

4. Ses Kaydı ............................................................................. 388

5. Kamera Kaydı ...................................................................... 388

6. Mesaj Kaydı......................................................................... 389

7. Sosyal Medya Paylaşımları.................................................. 389

F. TANIK ANLATIMLARI........................................................... 389

1. Yetersiz Tanık Beyanları Esas Alınamaz............................. 391

a. Görgüye Dayanmayan Tanık Beyanları.......................... 391

b. Soyut Tanık Beyanları .................................................... 392

c. Aktarıma Dayalı Tanık Beyanları ................................... 392

İçindekiler XXXIII

aa. Üçüncü Kişilerden Aktarım ......................................392

bb. Taraflardan Aktarım..................................................393

d. Duyuma Dayalı Tanık Beyanları.....................................393

e. Husumete Dayalı Tanık Beyanları ..................................393

2. Tarafların Tanık Olarak Beyanları Esas Alınamaz...............393

3. Vekil Olan Avukat Tanık Olarak Dinlenebilir .....................394

4. Tanık Beyanı Takdiri Bir Delildir ........................................394

5. Tanık Sayısı Sınırlandırılamaz .............................................395

D. RESMİ EVRAKLAR .................................................................396

1. Soruşturma Evrakı................................................................396

2. Resmi Tutanaklar .................................................................396

E. DİĞER DAVA DOSYALARI ...................................................396

1. Diğer Deliller Yetersizse Sonucu Beklenmelidir .................397

2. Sadece O Dava Dosyasına Dayanılmışsa Sonucu

Beklenmelidir .......................................................................397

IV. İSPAT ARACI SAYILMAYANLAR..............................................399

A. İKRAR (HMK m. 188)...............................................................399

B. YEMİN (HMK m. 225-239).......................................................400

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

UYGULANACAK İLKELER

& 17. TASARRUF İLKESİ..............................................................................401

I. GENEL OLARAK ...........................................................................401

II. TANIMI ...........................................................................................401

III. GÖRÜNÜMÜ ..................................................................................402

A. KENDİLİĞİNDEN DAVA AÇILAMAZ/KARAR

VERİLEMEZ (HMK m. 24 f. I).................................................402

1. İlgililer Dava Açabilir/Açmayabilir .....................................403

XXXIV İçindekiler

2. İlgililer Karşı Dava Açabilir/Açmayabilir............................ 403

3. İlgililer Kanun Yoluna Başvurabilir/Başvurmayabilir ......... 404

B. DAVA AÇMAYA ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II)........... 404

C. HAKKINI TALEP ETMEYE ZORLANAMAZ

(HMK m. 24 f. II)....................................................................... 404

D. DAVA KONUSUNU SERBESTÇE BELİRLER...................... 404

1. Dava Sebebini Belirler ......................................................... 405

2. Dayanılacak Vakıaları Belirler............................................. 406

E. DAVA AÇILDIKTAN SONRA TASARRUF YETKİSİ

DEVAM EDER (HMK m. 24 f. III) .......................................... 407

1. Davasından Feragat Edebilir (HMK m. 307, 309 f. II) ........ 407

2. Davasını Karşı Tarafın Açık Rızası ile Geri Alabilir

(HMK m. 123) ..................................................................... 407

F. DAVAYI KANUN YOLUNA TAŞIMA................................... 408

IV. İSTİSNALARI................................................................................. 408

A. YARGILAMA GİDERİ KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR....... 409

B. SEVK VE İDARE KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR................ 409

& 18. TARAFLARCA GETİRİLME İLKESİ............................................... 411

I. GENEL OLARAK........................................................................... 411

II. DAVA MALZEMESİ KAVRAMI.................................................. 412

III. DAVA MALZEMESİNİN GETİRİLMESİ..................................... 412

A. TARAFLARCA GETİRİLİR..................................................... 413

B. MAHKEMENIN İŞİ DEĞİLDİR .............................................. 413

1. Kendiliğinden Dikkate Alınamaz (HMK m. 25 f. I) ............ 414

2. Kendiliğinden Delil Toplanamaz (HMK m. 25 f. II) ........... 414

3. Hatırlatılamaz (HMK m. 25 f. I) .......................................... 414

& 19. TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ ........................................................... 415

I. GENEL OLARAK........................................................................... 415

II. İLKENİN UYGULANMASI........................................................... 415

İçindekiler XXXV

A. TALEP SONUCUNDAN FAZLASINA KARAR

VEREMEZ .................................................................................415

B. TALEP SONUCUNDAN BAŞKA BİR ŞEYE KARAR

VEREMEZ .................................................................................416

1. Islah Yapılmamışsa ..............................................................416

2. Islah Yapılmışsa ...................................................................418

3. Bir Sebebe Hasredilmişse.....................................................419

4. Genel Boşanma Sebebiyle Açılmışsa...................................419

III. İLKENİN UYGULANMASI...........................................................419

A. KENDİLİĞİNDEN KARAR VEREMEZ..................................420

B. HER BİR TALEP HAKKINDA AYRI OLARAK KARAR

VERİLMELİDİR........................................................................420

& 20. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI........................................................421

I. GENEL OLARAK ...........................................................................421

II. OLAN BİTENİ BİLME/BİLGİLENME HAKKI

(HMK m. 27 f. II/a)..........................................................................422

A. DAVAYI BİLME HAKKI .........................................................422

B. DURUŞMA GÜNÜNÜ BİLME HAKKI...................................423

1. Ön İnceleme Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 139)......423

2. Tahkikat Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 147 f. I) ......425

3. Sözlü Yargılama Duruşmasını Bilme Hakkı Var İdi

(HMK m. 147 f. I, 186 f. I)...................................................426

C. DELİLLERİ BİLME HAKKI ....................................................427

D. GEREKÇEYİ BİLME HAKKI ..................................................427

E. İŞLEMLERİ BİLME HAKKI ....................................................428

1. Tarafların İşlemlerini Bilme Hakkı ......................................428

2. Mahkemenin İşlemlerini Bilme Hakkı .................................429

III. OLAN BİTENİ AÇIKLAMA VE İSPAT HAKKI

(HMK m. 27 f. II/b)..........................................................................429

A. AÇIKLAMA HAKKI.................................................................429

XXXVI İçindekiler

1. Açıklayan Tarafın Göstereceği Davranış ............................. 431

a. Adap Dışı Açıklama Yapılamaz........................................... 431

b. Konu Dışı Açıklama Yapılamaz .......................................... 431

2. Hâkimin Göstereceği Davranış ............................................ 431

a. Şefkatle Dinlemelidir ........................................................... 432

b. Sabırla Dinlemelidir............................................................. 432

c. Anlayışla Dinlemelidir......................................................... 432

B. İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b).......................................... 432

IV. DEĞERLENDİRTME VE GEREKÇELENDİRTME HAKKI

(HMK m. 27 f. II/c) ......................................................................... 433

A. AÇIKLAMALARI DEĞERLENDİRTME HAKKI.................. 433

B. KARARLARI GEREKÇELENDİRTME HAKKI .................... 434

1. Gerekçe Dosya Kapsamı İle Bağdaşmalıdır......................... 434

2. Gerekçe Pozitif Hukuk İle Bağdaşmalıdır ........................... 434

3. Gerekçe, Sebebi Gösterilmedikçe Yerleşik İçtihatlar

İle Bağdaşmalıdır ................................................................. 434

& 21. USUL EKONOMİSİ İLKESİ................................................................ 435

I. GENEL OLARAK........................................................................... 435

II. UNSURLARI .................................................................................. 435

A. BASİTLİK İLKESİ (DÜZENLİ BİÇİMDE YARGILAMA)

(HMK m. 30).............................................................................. 435

B. ÇABUKLUK İLKESİ (MAKUL SÜRE İÇİNDE

YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I)............... 436

C. UCUZLUK İLKESİ (EN AZ GİDERLE YARGILAMA)

(TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I).......................................... 437

III. YANSIMASI ................................................................................... 437

A. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (HMK m. 166)................. 437

B. DAVALARIN AYRILMASI (HMK m. 167)............................ 437

C. DAVA SONUCUNUN BEKLENİLMESİ ................................ 438

D. ÖN SORUN İNCELEMESİ....................................................... 438

İçindekiler XXXVII

E. USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI.....................................438

IV. DEĞERLENDİRİLMESİ.................................................................438

& 22. HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ....................................441

I. GENEL OLARAK ...........................................................................441

II. AYDINLATMA ÖDEVİNİN TÜRÜ ..............................................442

A. MADDİ AYDINLATMA...........................................................442

B. HUKUKİ AYDINLATMA ........................................................442

III. AYDINLATMA ÖDEVİNİN KONUSU.........................................443

A. BELİRSİZ HUSUSLAR ............................................................443

B. ÇELİŞKİLİ HUSUSLAR...........................................................443

IV. AYDINLATMA ÖDEVİNİN USULÜ ............................................443

A. AÇIKLAMA YAPTIRMA.........................................................443

B. SORU SORMA ..........................................................................444

C. DELİL GÖSTERİLMESİNİ İSTEME .......................................444

D. TARAFIN KENDİSİNİ DİNLEME...........................................444

V. AYDINLATMA ÖDEVİNİN SINIRLARI......................................444

A. SÖYLENMEYEN ŞEYLERİ KAPSAMAZ..............................444

B. SÖYLENMEYEN VAKIALARI KAPSAMAZ ........................445

C. SÖYLEMEYENE YOL GÖSTERMEYİ KAPSAMAZ ............445

D. SÖYLEMEYENE İSTİCVABI KAPSAMAZ ...........................445

& 23. HUKUKUN KENDİLİĞİNDEN UYGULANMASI İLKESİ .............447

I. GENEL OLARAK ...........................................................................447

II. TARAFLARCA DAVA MALZEMESİ GETİRİLİR

(HMK m. 25)....................................................................................447

III. TARAFLARCA HUKUKİ SEBEP GÖSTERİLMESİ

ZORUNLU DEĞİLDİR...................................................................447

A. DAVA DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP

GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR

(HMK m. 119 f. I/g) ...................................................................447

XXXVIII İçindekiler

B. CEVAP DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP

GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR

(HMK M. 129 F. I/F) ................................................................. 448

IV. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP

DEĞİŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 141).............................................. 449

V. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP HÂKİMİ

ETKİLEMEZ................................................................................... 449

A. YANLIŞ GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ ..................... 449

B. EKSİK GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ ........................ 449

C. BİRKAÇ SEBEP GÖSTERME HÂKİMİ ETKİLEMEZ .......... 449

D. HİÇ GÖSTERMEME HÂKİMİ ETKİLEMEZ ......................... 450

VI. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HUKUKİ

NİTELENDİRİLMESİNİ HÂKİM YAPAR ................................... 450

VII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HANGİSİNİN

SABİT OLDUĞUNU HÂKİM BELİRLER.................................... 450

VIII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARA UYAN

HUKUK NORMUNU HÂKİM UYGULAR................................... 451

A. TÜRK HUKUKUNU KENDİLİĞİNDEN UYGULAR ............ 451

B. YETKİLİ OLAN YABANCI HUKUKU

KENDİLİĞİNDEN UYGULAR (5718 SK m. 2) ...................... 453

& 24. TEKSİF İLKESİ .................................................................................... 455

I. GENEL OLARAK........................................................................... 455

II. KURAL: BELİRLİ AŞAMAYA KADAR DAVA

MALZEMESİ İLERİ SÜRÜLEBİLİR ............................................ 456

A. DAVACI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) ................ 456

1. Kural Olarak ........................................................................ 457

2. Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse........ 457

B. DAVALI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I)................. 457

1. Kural Olarak ........................................................................ 457

2. Cevaba Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede

Verilmezse ........................................................................... 457

İçindekiler XXXIX

3. Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse ........457

III. TEKSİF İLKESİNİN İSTİSNALARI ..............................................458

A. ISLAH (HMK m. 141 f. II) ........................................................458

B. KARŞI TARAFIN AÇIK MUVAFAKATİ

(HMK m. 141 f. II) .....................................................................458

C. ESKİ HÂLE GETİRME (HMK m. 95-101)...............................458

D. YARGILAMAYI GECİKTİRME AMACI TAŞIMAMAK

(HMK m. 145)............................................................................458

E. SÜRESİNDE İLERİ SÜRÜLEMEMESİNİN İLGİLİ

TARAFIN KUSURUNDAN KAYNAKLANMAMASI

(HMK m. 145)............................................................................459

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SONUÇLARI

§ 25. TERK SEBEBİYLE BOŞANMANIN SONUÇLARI..........................461

I. GENEL OLARAK ...........................................................................461

II. FER’Î SONUÇLARI........................................................................461

A. MADDİ TAZMİNAT (TMK m. 174 f. I)...................................461

1. Genel Olarak ........................................................................462

2. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir..................................464

3. Davalıya Maddi Tazminat Verilemez ..................................465

B. MANEVİ TAZMİNAT (TMK m. 174 f. II)...............................467

1. Genel Olarak ........................................................................467

2. Davacıya Manevi Tazminat Verilemez ................................468

3. Davalıya Manevi Tazminat Verilemez.................................476

C. YOKSULLUK NAFAKASI (TMK m. 175) ..............................478

1. Genel Olarak ........................................................................478

2. Davacıya Yoksulluk Nafakası Verilebilir.............................480

XL İçindekiler

3. Davalıya Yoksulluk Nafakası Verilemez............................. 481

D. VELÂYET (TMK m. 336 f. III) ................................................ 483

1. Genel Olarak ........................................................................ 483

2. Davacıya Velayet Verilebilir................................................ 485

3. Davalıya Velayet Verilebilir ................................................ 486

E. TEDBİR NAFAKASI (TMK m. 169)........................................ 487

1. Genel Olarak ........................................................................ 487

2. Davacıya Tedbir Nafakası Verilebilir .................................. 490

3. Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir................................... 491

F. İŞTİRAK NAFAKASI (TMK. m. 182 f. III, 329) ..................... 496

1. Genel Olarak ........................................................................ 496

2. Davacı İştirak Nafakası İsteyebilir....................................... 499

3. Davalı İştirak Nafakası İsteyebilir ....................................... 500

G. KİŞİSEL İLİŞKİ (TMK m. 323)................................................ 500

1. Genel Olarak ........................................................................ 500

2. Davacı Kişisel İlişki Kurulmasını İsteyebilir ....................... 503

3. Davalı Kişisel İlişki Kurulmasını İsteyebilir........................ 505

III. MAL REJİMİYLE İLGİLİ SONUÇLARI ...................................... 505

IV. KENDİLİĞİNDEN OLUŞAN SONUÇLARI ................................. 507

A. VATANDAŞLIK ....................................................................... 508

B. ERGİNLİK................................................................................. 509

C. KAYIN HISIMLIĞI................................................................... 512

D. SOYADI .................................................................................... 512

1. Boşanma Sonrası Kadının Soyadı (TMK. m. 173) .............. 512

a. Evlenmeden Önce Bekâr İdiyse Soyadı

(TMK. m. 173 f. I) .......................................................... 513

b. Evlenmeden Önce Dul İdiyse Soyadı

(TMK. m. 173 f. I) .......................................................... 513

aa. Kural Olarak ............................................................. 513

İçindekiler XLI

bb. Evlenmeden Önce Dul Olup Bekârlık Soyadını

Kullanması ................................................................513

2. Boşandığı Kocasının Soyadını Kullanması ..........................514

a. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Verilmesi Davası

(TMK. m. 173 f. II) .........................................................514

aa. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Koşulları...........514

aaa. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır ..........514

bbb. Kadın Eşin Menfaati Bulunmalıdır ...................517

ccc. Erkek Eşe Zarar Vermemelidir..........................518

bb. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Usulü................518

aaa. Görevli Mahkeme..............................................519

bbb. Erkek Eşe Husumet Yöneltilmelidir..................520

ccc. Erkek Eşin Kabulü ............................................521

ddd. Zamanaşımı.......................................................521

b. Kocanın Soyadını Kullanma İznini Kaldırma Davası

(TMK. m. 173 f. III)........................................................522

aa. Görevli Mahkeme .....................................................523

bb. Dava Koca Tarafından Açılabilir ..............................523

cc. Dava Kadın Tarafından Açılabilir.............................524

dd. Nüfus Müdürlüğü Temyiz Edemez ...........................526

ee. Deliller Toplanmalıdır...............................................526

3. Boşanan Kadının Hanesi (NHUY m. 28) .............................527

a. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmemişse

(TMK m. 173, f. I)...........................................................527

b. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmişse

(TMK m. 173, f. II) .........................................................528

4. Dul Olarak Evlenip Boşanan Kadının Soyadı ve Hanesi .....528

a. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini Aile

Mahkemesinden İsteyebilir .............................................528

b. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini

Yazılı Olarak veya E-Başvuru İle Talep Edebilir............529

XLII İçindekiler

5. Boşandığı Eşinin Soyadını Kullanmasına İzin Verilen

Kadının Soyadı ve Hanesi.................................................... 529

a. Evlenmeden Önceki Soyadıyla Eşinin Soyadını

Birlikte Kullanmak İstemişse.......................................... 529

b. Evlenmeden Önceki Soyadını Kullanmak İstemişse ...... 530

6. Evlenmeyle Türk Vatandaşlığını Kazanıp Boşanan

Kadının Soyadı ve Hanesi.................................................... 530

7. Boşanma Kararında Soyadı Belirtilmeden Boşanan

Kadının Soyadı ve Hanesi.................................................... 530

8. Tanıma/Tenfiz Kararı Verilerek Boşanan Kadının

Soyadı ve Hanesi.................................................................. 531

9. Yetkili Kurumlar Tarafından Aile Kütüklerine Tesciline

Karar Verilerek Boşanan Kadının Soyadı ve Hanesi ........... 531

10. Boşanma Halinde Çocuğun Hanesi...................................... 531

E. YENİDEN EVLENME OLANAĞI........................................... 532

1. Kadın Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı .................. 532

a. Bekleme Süresi Geçmiş Olmalıdır.................................. 533

b. Bekleme Süresinde Nişanlanmaya Engel Yoktur ........... 533

c. Bekleme Süresi Kesin Olmayan Evlenme Engelidir....... 533

d. Bekleme Süresinin Sona Ermesi ..................................... 534

e. Bekleme Süresinin Kaldırılması ..................................... 534

aa. Kadının Önceki Evliliğinden Gebe Olmadığının

Anlaşılması ............................................................... 535

bb. Evliliği Sona Eren Eşlerin Yeniden Birbiriyle

Evlenmek İstemeleri ................................................. 535

2. Erkek Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı .................. 536

F. CEBRÎ İCRA YOLUNA GİDİLEBİLMESİ.............................. 536

G. ZAMANAŞIMININ İŞLEMEYE BAŞLAMASI ...................... 537

H. YASAL MİRASÇILIK SIFATININ KAYBI ............................ 537

I. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARLA SAĞLANAN

HAKLARIN KAYBI ................................................................. 538

İçindekiler XLIII

1. Atanmış Mirasçı Olma Hakkının Kaybı...............................539

2. Vasiyet Alacaklısı Olma Hakkının Kaybı ............................539

İ. BOŞANMA KARARININ NÜFUSA BİLDİRİLMESİ ............539

1. Genel Olarak ........................................................................540

2. Boşanma Kararlarında Bulunması Gerekli Hususlar

(NHK m. 27) ........................................................................541

3. Boşanma Tarihi (NHUY m. 27) ...........................................542

a. Türk Mahkemesinden Verilen Boşanma Kararı..............542

b. Yabancı Ülke Makamlarınca Verilen Boşanma Kararı...542

aa. Tanıma/Tenfiz Kararı Verilmesi ...............................542

bb. Yetkili Kurumlar Tarafından Aile Kütüklerine

Tesciline Karar Verilmesi .........................................543

4. Boşanma Kararlarının Bildirimi ve Tescili ..........................543

a. Bildirim Süresi ve Yükümlülüğü ....................................543

b. Bildirimin Tescili ............................................................543

aa. 20.01.1986 Tarihli Genelgeden Önce

Kesinleşmiş Mahkeme Kararları...............................544

bb. Boşanma Kararı Kesinleşmeden Eşlerden

Birinin Ölümü ...........................................................544

5. Boşanmanın İptali Kararları (NHUY m. 29) ........................544

6. Yabancı Devlet Makamlarınca Verilmiş Boşanma

Kararları (NHUY m. 60) ......................................................545

7. Çok Uyruklu Vatandaşlarımızın Boşanma Olaylarının

Tescili...................................................................................545

J. KADIN İÇİN BEKLEME SÜRESİ (TMK m. 132) ...................547

XLIV İçindekiler

BEŞİNCİ BÖLÜM

YARGILAMA USULÜ

& 26. MK HÜKÜMLERİNE TÂBİ TUTULMAYAN YARGILAMA

KURALLARI ......................................................................................... 549

I. GENELOLARAK............................................................................ 549

II. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNA TÂBİ

TUTULMAYAN YARGILAMA KURALLARI ............................ 555

A. HÂKİM, VİCDANEN KANAAT GETİRMELİDİR ................ 555

B. HÂKİM, OLGULAR HAKKINDA TARAFLARA YEMİN

ÖNEREMEZ.............................................................................. 556

C. HÂKİM, TARAFLARIN İKRARI VE KABULÜ İLE

BAĞLI DEĞİLDİR.................................................................... 558

Ç. HÂKİM, KANITLARI SERBESTÇE TAKDİR EDER ............ 560

D. HÂKİM, BOŞANMANIN FER’Î SONUÇLARINA

İLİŞKİN ANLAŞMALARI ONAYLAMIŞ OLMALIDIR ....... 563

F. HÂKİM, DURUŞMANIN GİZLİ YAPILMASINA

KARAR VEREBİLİR................................................................ 564

& 27. AVA ŞARTLARI ................................................................................... 565

I. GENEL OLARAK........................................................................... 565

II. DAVA ŞARTLARI ......................................................................... 565

A. TÜRK MAHKEMELERININ YARGI HAKKININ

BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/a).......................................... 565

1. Yer Bakımından Yargı Hakkının Bulunması ....................... 565

2. Kişi Bakımından Yargı Hakkının Bulunması ...................... 566

B. YARGI YOLUNUN CAİZ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/b)...... 566

C. MAHKEMENİN GÖREVLİ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/c) ... 566

D. MAHKEMENİN YETKİLİ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/ç) ..... 567

E. TARAFLARIN, TARAF VE DAVA EHLİYETİNE

SAHİP OLMALARI (HMK m. 114 f. 1/d)................................ 567

İçindekiler XLV

1. Tarafların, Taraf Ehliyetine Sahip Olmaları.........................567

2. Tarafların, Dava Ehliyetine Sahip Olmaları .........................568

a. Davacının Dava Ehliyetine Sahip Olması .......................570

b. Davalının Dava Ehliyetine Sahip Olması........................572

F. TEMSİLCİNİN GEREKLİ NİTELİĞE SAHİP

BULUNMASI (HMK m. 114 f. 1/d)..........................................572

G. DAVA TAKİP YETKİSİNE SAHİP OLUNMASI

(HMK m. 114 f. 1/e)...................................................................572

H. VEKİLİN DAVAYA VEKÂLET EHLİYETİNE SAHİP

OLMASI (HMK m. 114 f. 1/f) ...................................................573

I. USULÜNE UYGUN DÜZENLENMİŞ BİR

VEKÂLETNAMESİNİN BULUNMASI

(HMK m. 114 f. 1/f) ...................................................................573

İ. DAVACININ YATIRMASI GEREKEN GİDER

AVANSININ YATIRILMIŞ OLMASI

(HMK m. 114 f. 1/g, 120)...........................................................574

J. TEMİNAT GÖSTERİLMESİNE İLİŞKİN KARARIN

GEREĞİNİN YERİNE GETİRİLMESİ

(HMK m. 114 f. 1/ğ)...................................................................575

K. AYNI DAVANIN, DAHA ÖNCEDEN AÇILMIŞ VE

HÂLEN GÖRÜLMEKTE (DERDESTLİK) OLMAMASI

(HMK m. 114 f. 1/ı) ...................................................................576

1. Hâlen Görülmekte Olan Bir Davanın Olması Gerekir/

Görülen Dava Koşulu...........................................................577

2. Tarafların/Konularının/Dava Sebeplerinin Aynı

Olması Gerekir/Aynılık Koşulu ...........................................577

a. Davanın Tarafları Aynı Olmalıdır...................................577

b. Davanın Konusu Aynı Olmalıdır ....................................579

c. Dava Sebepleri Aynı Olmalıdır.......................................579

L. AYNI DAVANIN, DAHA ÖNCEDEN KESİN HÜKME

BAĞLANMAMIŞ OLMASI (HMK m. 114 f. 1/i) ....................581

&28. GÖREVLİ MAHKEME ........................................................................587

I. GÖREVİN BELİRLENMESİ (HMK m. 1, c. 1) .............................587

XLVI İçindekiler

A. GÖREVLİ MAHKEME 4787 SAYILI KANUNLA

BELİRLENMİŞTİR................................................................... 587

B. GÖREV SÖZLEŞMESİ YAPILAMAZ .................................... 588

II. GÖREV KURALLARININ NİTELİĞİ........................................... 588

A. KAMU DÜZENİNDENDİR (HMK m. 1, c. 2) ......................... 588

B. DAVA ŞARTLARINDANDIR (HMK m. 114/c)...................... 589

C. KENDİLİĞİNDEN ARAŞTIRILIR (HMK m. 115 f. I) ............ 589

D. HER ZAMAN İLERİ SÜRÜLEBİLİR (HMK m. 115 f. I)........ 590

E. TARAFLAR İTİRAZDA BULUNABİLİR............................... 590

F. USULÎ KAZANILMIŞ HAK OLUŞTURMAZ ........................ 590

G. HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA İLERİ

SÜRÜLEMEZ............................................................................ 590

III. GÖREVLİ MAHKEME .................................................................. 591

A. DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE GEÇMEDEN

ÖNCE AÇILMIŞSA .................................................................. 591

1. Aile Mahkemesi Davadan Sonra Karardan Önce

Faaliyete Geçmişse .............................................................. 591

a. Devir Kararı Yerine Görevsizlik Kararı Verilemez ........ 591

b. Devir Kararı Temyiz Edilemez ....................................... 592

c. Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından Yargılama

Sürdürülür ....................................................................... 593

2. Aile Mahkemesi Karardan Sonra Hüküm

Kesinleşmeden Önce Faaliyete Geçmişse............................ 593

a. Devir Kararı Verilmelidir ............................................... 593

b. Devir Kararı Temyiz Edilemez ....................................... 595

c. Devredilen Aile Mahkemesi Tarafından İşlemler

Sürdürülür ....................................................................... 595

B. DAVA AİLE MAHKEMESİ FAALİYETE GEÇTİKTEN

SONRA AÇILMIŞSA................................................................ 596

C. AİLE MAHKEMESİ KURULMAYAN YERLERDE

GÖREVLİ MAHKEME (4787 sayılı Kanun m. 4/1)................. 597

İçindekiler XLVII

D. ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA İLE İLİNTİLİ

DAVALARDA GÖREVLİ MAHKEME...................................599

1. Boşandığı Eşin Soyadını Kullanmaya İzin Davasında

Görevli Mahkeme.................................................................599

2. Evliliğin Tespitine İlişkin Davada Görevli Mahkeme..........600

3. Boşanma Davasından Sonra Açılan Boşanma

Sebebiyle Manevi Tazminat İsteğine İlişkin Davada

Görevli Mahkeme.................................................................600

4. Boşanma Davası Bulunmadan İleri Sürülen Manevi

Tazminat Davası...................................................................601

5. Çocuğun Mallarını Geri Verme Yükümlülüğünden

Kaynaklanan Alacak Davası.................................................601

6. Aile Hukuku Hükümlerine Göre İncelenemeyen Haksız

Fiil Sorumluluğundan Kaynaklanan Manevi Tazminat

Davası...................................................................................602

7. 6284 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre Verilen Tedbir

Kararlarına İtiraz ..................................................................604

8. Velayetin Kaldırılması Davası .............................................604

9. Velayetin Değiştirilmesi Davası...........................................605

10. Çocuğun Soyadının Değiştirilmesi Davası...........................607

11. Çocuğun Mutad Meskeni Olan Ülkeye İadesi Davası..........612

12. Nafaka Alacağı İle İlgili Menfi Tespit Davası .....................613

13. Nafakanın İstirdadı Davası...................................................614

14. Evlilik Öncesi Alacak Davası...............................................615

& 29. YETKİLİ MAHKEME ..........................................................................617

I. YETKİ KURALININ NİTELİĞİ.....................................................617

A. DİĞER KANUNLARDA YER ALAN YETKİYE

İLİŞKİN HÜKÜMLER SAKLI TUTULMUŞTUR

(HMK m. 5)................................................................................617

B. İLK İTİRAZ NİTELİĞİNDEDİR (HMK m. 116 f. I/a).............618

C. KESİN YETKİ KURALI ÖNGÖRÜLMEMİŞTİR

(TMK m. 168) ............................................................................619

XLVIII İçindekiler

D. KENDİLİĞİNDEN YETKİSİZLİK KARARI

VERİLEMEZ (HMK m. 19 f. II, IV)......................................... 620

E. ASIL DAVAYA BAKAN MAHKEME KARŞI

DAVAYA BAKMAYA YETKİLİDİR (HMK m. 13) .............. 621

F. YETKİ HUSUSUNDA TERCİH HAKKI DAVACIYA

AİTTİR ...................................................................................... 621

G. DAVA TARİHİNDEKİ YERLEŞİM YERİ

MAHKEMESİNE GÖRE BELİRLENİR .................................. 623

H. DAVADAN SONRA YERLEŞİM YERİNİN

DEĞİŞMESİ ETKİLİ DEĞİLDİR............................................. 623

II. YETKİLİ MAHKEMELER (TMK m. 168) .................................... 624

A. EŞLERDEN BİRİNİN YERLEŞİM YERİ ................................ 625

1. Kadın Eşin Yerleşim Yeri .................................................... 625

a. Ayrı Ev Açma Olanağı Olmayan Kadının Yerleşim

Yeri ................................................................................. 625

aa. Baba Evinin Bulunduğu Yerde Dava Açılabilir........ 625

bb. Yakınlarının Bulunduğu Yerde Dava Açılamaz ....... 633

b. Ayrı Ev Açma Olanağı Olan Kadının Yerleşim Yeri ..... 634

c. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine Karine

Değildir ........................................................................... 636

d. Kadın Seçimlik Hakkını Kullanabilir.............................. 637

2. Erkek Eşin Yerleşim Yeri .................................................... 637

a. Kural Olarak ................................................................... 638

b. Nüfusa Kayıtlı Olunan Yer Yerleşim Yerine Karine

Değildir ........................................................................... 639

c. Yurtdışında İşçi Olarak Çalışan Erkek Eş....................... 639

d. Emekli Olan Erkek Eş..................................................... 640

3. Eşlerden Birinin Yerleşim Yerinin Belirlenmesi ................. 641

a. Muhtarlık Belgesi ........................................................... 641

b. Çalışılan Yer ................................................................... 642

aa. Memuriyet Sebebiyle Çalışılan Yer.......................... 643

İçindekiler XLIX

bb. Serbest Olarak Çalışılan Yer.....................................644

c. Oturulan Yer....................................................................646

aa. Kural Olarak..............................................................646

bb. Varsayılan Yerleşim Yeri..........................................647

cc. Uzun Süre Yurt Dışında Oturulan Yer......................647

dd. Uzun Süre Yurt İçinde Oturulan Yer ........................647

d. Kurumlarda Bulunulan Yer (TMK. m. 22) .....................648

aa. Eğitim Kurumunda Bulunma ....................................648

bb. Sağlık Kurumunda Bulunma.....................................649

cc. Bakım Kurumunda Bulunma ....................................650

dd. Ceza Kurumunda Bulunma .......................................653

e. Adres Beyan Formundaki Bildirim .................................653

f. İkamet Tezkeresi İle Bulunan Yabancılar .......................655

B. SON DEFA ALTI AY BİRLİKTE OTURULAN YER .............657

C. YURT DIŞINDA YAŞAYAN TÜRK VATANDAŞLARI

(5718 SK m. 41) .........................................................................659

& 30. YARGILAMA GİDERLERİ.................................................................661

I. GENEL OLARAK ...........................................................................661

II. YARGILAMA GİDERLERİNİN KAPSAMI .................................661

A. HARÇLAR (HMK m. 323 f. I/a) ...............................................662

1. Başvurma Harcı (HK m. 27) ................................................662

2. Karar ve İlam Harcı (HMK m. 323 f. I/a) ............................665

B. MASRAFLAR (HMK m. 323 f. I/b-g).......................................665

1. Tebliğ ve Posta Giderleri (HMK m. 323 f. I/b) ....................666

2. Dosya ve Sair Evrak Giderleri (HMK m. 323 f. I/c) ............666

3. Geçici Hukuki Koruma Tedbirleri ve Protesto, İhbar,

İhtarname ve Vekâletname Düzenlenmesine İlişkin

Giderler (HMK m. 323 f. I/ç) ...............................................666

4. Keşif Giderleri (HMK m. 323 f. I/d) ....................................667

L İçindekiler

5. Tanığa Ödenen Ücret ve Giderler (HMK m. 323 f. I/e)....... 667

6. Bilirkişiye Ödenen Ücret ve Giderler

(HMK m. 323 f. I/e)............................................................. 667

7. Resmî Dairelerden Alınan Belgeler İçin Ödenen Harç,

Vergi, Ücret ve Sair Giderler (HMK m. 323 f. I/f) .............. 667

8. Vekil İle Takip Edilmeyen Davalarda Tarafların Hazır

Bulundukları Günlere Ait Gündelik, Seyahat ve

Konaklama Giderleri (HMK m. 323 f. I/g) .......................... 667

9. Vekili Bulunduğu Hâlde Mahkemece Çağrılan Taraf

İçin Gündelik, Yol ve Konaklama Giderleri

(HMK m. 323 f. I/g)............................................................. 668

10. Yargılama Sırasında Yapılan Diğer Giderler

(HMK m. 323 f. I/h)............................................................. 668

11. Resen Yapılması Gereken İşlemlere İlişkin Giderler

(HMK m. 325) ..................................................................... 668

C. VEKÂLET ÜCRETİ (HMK m. 323 f. I/ğ, 330) ........................ 668

1. Kararın Niteliği Dikkate Alınmalıdır ................................... 671

a. Dava Kabul Edilmişse..................................................... 671

aa. Asıl Dava Kabul Edilmişse....................................... 671

bb. Karşı Dava Kabul Edilmişse..................................... 672

cc. Birleşen Dava Kabul Edilmişse ................................ 672

dd. Terditli Dava Kabul Edilmişse ................................. 673

b. Dava Ret Edilmişse......................................................... 673

c. Davanın İşlemden Kaldırılmasına Karar Verilmişse ...... 674

ç. Davadan Feragat Edilmişse (AAÜT m. 6 f. I) ................ 674

d. Görevsizlik Nedeniyle Dava Dilekçesinin Reddine

Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I)................................. 675

e. Yetkisizlik Nedeniyle Dava Dilekçesinin Reddine

Karar Verilmişse (AAÜT m. 7 f. I)................................. 675

f. Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmişse

(AAÜT m. 7 f. I)............................................................. 675

g. Gönderme Kararı Varsa (AAÜT m. 7 f. III) ................... 675

İçindekiler LI

ğ. Karşı Dava Varsa (AAÜT m. 8)......................................676

h. Davanın Birleştirilmesi Kararı Varsa (AAÜT m. 8) .......676

ı. Davanın Ayrılması Kararı Varsa (AAÜT m. 8) ..............676

i. Nafaka davalarında (AAÜT m. 9)...................................677

j. Dava Birden Çok İse .......................................................678

2. Vekâlet Ücreti İstenilmediği Açıklanmışsa..........................679

3. Katma Değer Vergisine Hükmedilemez...............................680

4. Kesinleşen Yönler Dikkate Alınmalıdır ...............................680

5. Taraf Lehine Hükmedilir (HMK m. 330).............................682

6. İstifa Etme Engel Değildir....................................................682

7. Miktarı Hâkim Takdir Eder..................................................683

8. Baro Görevlendirmişse Verilemez .......................................683

9. Boşanmanın Eki İsteklerde Verilemez .................................684

10. Kararın Verildiği Tarihte Yürürlükte Bulunan Tarife

Gereğince Karar Verilir........................................................684

11. Birden Fazla Sebeple Açılan Davada Tek Vekâlet

ücreti Verilir .........................................................................685

III. YARGILAMA GİDERLERİ İÇİN AVANS YATIRMA

YÜKÜMLÜLÜĞÜ ..........................................................................685

A. GENEL OLARAK .....................................................................685

B. DELİL AVANSI (HMK m. 324)................................................685

1. Kavram (HMK m. 324 f. I) ..................................................686

2. Taraflarca Getirilme İlkesinin Uygulandığı Davalarda

(HMK m. 25)........................................................................687

a. Verilen Kesin Süre Usulüne Uygun Olmalıdır................687

b. Verilen Kesin Süre İçinde Delil Avansı

Yatırılmalıdır (HMK m. 324 f. I) ....................................688

aa. Yatırılmazsa Delilin İkamesinden Vazgeçilmiş

Sayılır (HMK m. 324 f. II) ........................................688

bb. Diğer Taraf Bu Avansı Yatırabilir

(HMK m. 324 f. II)....................................................691

LII İçindekiler

c. Aynı Delilin İkamesinde Yarı Yarıya Avans

Olarak Ödenir (HMK m. 324 f. I)................................... 691

3. Kendiliğinden Araştırma İlkesinin Uygulandığı

Davalarda (HMK m. 325) .................................................... 691

C. GİDER AVANSI (HMK m. 114/g, 120) ................................... 692

D. AVANSIN İADESİ (HMK m. 333)........................................... 692

IV. YARGILAMA GİDERLERİNE HÜKMEDİLMESİ ...................... 693

A. MAHKEMECE RESEN HÜKMEDİLİR (HMK m. 332 f. I).... 693

B. HÜKÜM ALTINDA GÖSTERİLİR (HMK m. 332 f. II).......... 694

1. Tutarı.................................................................................... 694

2. Hangi Tarafa Yükletildiği .................................................... 695

3. Hangi Oranda Yükletildiği................................................... 695

4. Dökümü ............................................................................... 695

5. Hükümden Sonraki Yargılama Giderlerinin Ödenme

Şekli ..................................................................................... 696

C. ESASTAN SONUÇLANMAYAN DAVADA

HÜKMEDİLMESİ (HMK m. 331)............................................ 696

1. Davanın Konusuz Kalması (HMK m. 331 f. I) .................... 696

2. Görevsizlik ve Yetkisizlik Verilmesi (HMK m. 331 f. II) ... 697

a. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam Edilmişse.......... 697

b. Davaya Bir Başka Mahkemede Devam Edilmemişse..... 698

3. Davanın Açılmamış Sayılması (HMK m. 331 f. III)............ 699

D. KESİNLEŞEN GİDERLER DİKKATE ALINMALIDIR......... 699

V. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK ................... 700

A. ALEYHİNE HÜKÜM VERİLEN TARAFTAN

ALINMASINA KARAR VERİLİR (HMK m. 326).................. 700

B. DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRILIK VARSA

(HMK m. 327)............................................................................ 701

D. İSTEMEDİĞİNİ AÇIKLAYANIN GİDERİ ÜZERİNDE

BIRAKILIR ............................................................................... 702

İçindekiler LIII

& 31. DAVADAN FERAGAT .........................................................................703

I. FERAGAT KAVRAMI ...................................................................703

A. TALEP SONUCUNDAN KISMEN VAZGEÇİLEBİLİR

(HMK m. 307, 308 f. III)............................................................704

B. TALEP SONUCUNDAN TAMAMEN

VAZGEÇİLEBİLİR (HMK m. 307) ..........................................704

II. FERAGAT EDEBİLECEK KİŞİ .....................................................704

A. DAVACI ....................................................................................705

B. DAVACI VEKİLİ ......................................................................706

C. YASAL TEMSİLCİ ...................................................................707

1. Veli.......................................................................................707

2. Vasi ......................................................................................707

III. FERAGAT ŞEKLİ...........................................................................708

A. FERAGAT YAZILI OLARAK YAPILABİLİR

(HMK m. 309 f. I) ......................................................................708

1. Kimlik Tespiti Bulunmalıdır ................................................708

2. İmza Bulunmalıdır................................................................709

B. FERAGAT SÖZLÜ OLARAK YAPILABİLİR

(HMK m. 309 f. I) ......................................................................710

1. Feragat Tutanağa Yazılmalıdır (HMK m. 154, f. III/ç)........710

2. Beyanda Bulunana Okunmalıdır ..........................................711

3. Beyanda Bulunanın İmzası Alınmalıdır ...............................711

IV. FERAGATİN ÖZELLİKLERİ ........................................................711

A. FERAGAT MUVAFAKATE BAĞLI DEĞİLDİR....................711

1. Karşı Tarafın Muvafakatine Bağlı Değildir

(HMK m. 309 f. II)...............................................................712

2. Mahkemenin Muvafakatine Bağlı Değildir

(HMK m. 309 f. II)...............................................................712

B. FERAGAT KAYITSIZ VE ŞARTSIZ OLMALIDIR

(HMK m. 309 f. IV) ...................................................................712

LIV İçindekiler

C. FERAGAT AÇIK OLMALIDIR ............................................... 713

1. Boşanmak İstemediğini Açıklamak ..................................... 717

2. Eşini Müşterek Haneye Kabul Edeceğini Açıklamak .......... 717

3. Eşi İle Barıştığını Açıklamak............................................... 718

4. Bir Şans Daha Verdiğini Açıklamak.................................... 718

D. FERAGAT KISMEN OLABILIR ............................................. 719

E. FERAGATİN İPTALİ İRADE SAKATLANMASINDA

İSTENEBİLİR ........................................................................... 719

V. FERAGATİN ZAMANI (HMK m. 310)......................................... 719

A. 7251 SAYILI KANUN ÖNCESİ FERAGAT............................ 719

1. Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I).......................... 720

2. Karardan Sonra Temyizden Önce Feragat ........................... 720

a. Derece Mahkemesi Kendi Kararını Kaldıramaz ............. 720

b. Dosyadan El Çeken Mahkemece Yapılacak İşlemler ..... 723

aa. Bölge Adliye Mahkemesi Tarafından Yapılacak

İşlem ......................................................................... 725

bb. Yargıtay Tarafından Yapılacak İşlem....................... 725

3. Temyizden Sonra Karar Düzeltmeden Önce Feragat........... 726

4. Yargıtay’da Duruşmada Feragat .......................................... 727

5. Karar Düzeltme Aşamasında Feragat................................... 727

B. 7251 SAYILI KANUN SONRASI FERAGAT......................... 728

1. Karardan Önce Feragat (HMK m. 310 f. I).......................... 728

2. Feragatin Hükmün Verilmesinden Sonra Adliye

Mahkemelerinde Yapılması (HMK m. 310 f. II) ................. 729

a. İlk Derece Mahkemesinde Yapılması ............................. 729

b. Bölge Adliye Mahkemesinde Yapılması ........................ 729

3. Feragatin Dosyanın Temyiz İncelemesine

Gönderilmesinden Sonra Yapılması

(HMK m. 310 f. III) ............................................................. 730

İçindekiler LV

VI. FERAGAT HÂLİNDE YARGILAMA GİDERLERİ

(HMK m. 312)..................................................................................731

VII. FERAGATİN SONUÇLARI (HMK m. 311) ..................................731

A. UYUŞMAZLIĞI SONLANDIRIR ............................................731

B. KURAL OLARAK MAHKEMEYE ULAŞTIĞINDA

SONUÇ DOĞURUR..................................................................731

1. Mahkemenin Yetkisi Kesinleşmişse Feragat Karara

Bağlanır ................................................................................732

2. Feragat Yetki İtirazı Olan Mahkemeye Ulaşmışsa Önce

Yetki İtirazı Karara Bağlanır İdi...........................................733

C. KESİN HÜKÜM GİBİ HUKUKİ SONUÇ DOĞURUR ...........737

D. İRADE BOZUKLUĞU HÂLLERİNDE FERAGATİN

İPTALİ İSTENEBİLİR ..............................................................738

E. FERAGATTEN DÖNÜLEMEZ ................................................738

F. KAMU DÜZENİNE İLİŞKİNDİR.............................................741

G. KESİNLEŞMEYEN YÖNLERDEN SONUÇ DOĞURUR.......742

H. HÜKÜM TEBLİĞ EDİLMEDEN KANUN

YOLLARINDAN FERAGAT SONUÇ DOĞURMAZ .............743

I. OLMAYAN/AÇILMAMIŞ BİR DAVADAN FERAGAT

EDİLEMEZ ................................................................................744

İ. HÜKÜM KESİNLEŞTİKTEN SONRA FERAGAT

SONUÇ DOĞURMAZ ..............................................................744

VIII. FERAGATİN BENZERİ KAVRAMLARLA

KARŞILAŞTIRILMASI ..................................................................745

A. DOSYANIN İŞLEMDEN KALDIRILMASI

(HMK m. 150) KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA................745

B. DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123)

KAVRAMI İLE KARŞILAŞTIRMA.........................................746

IX. KARAR VERİLMEDEN ÖNCE FERAGAT HALİNDE

KARAR............................................................................................747

& 32. DAVANIN KONUSUZ KALMASI.......................................................749

I. DAVANIN KONUSUZ KALMASI SEBEPLERİ ..........................749

LVI İçindekiler

A. TEMYİZ EDİLMEYEN DİĞER BOŞANMA KARARI

DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 161-184)............... 749

B. KESİNLEŞEN BOŞANMA KARARI DAVAYI

KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 161-184) ............................... 751

C. KESİNLEŞEN EVLENMENİN İPTALİ DAVAYI

KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 145-160) ............................... 752

D. EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ DAVAYI KONUSUZ

BIRAKIR (TMK m. 28 f. I) ....................................................... 752

E. TANIMA-TENFİZ KARARI DAVAYI KONUSUZ

BIRAKIR ................................................................................... 753

1. Boşanma İstemi Konusuz Kalır ........................................... 753

2. Boşanmanın Eki İstemler İncelenir...................................... 754

3. Bekletici Sorun Yapılmalıdır ............................................... 754

F. EVLİLİĞİN FESİH KARARIYLA SONLANMASI

DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 32 f. I, 131)........... 755

1. Gaiplik Kararı İle Eş Ölmüş Gibi Kabul Edilir

(TMK m. 35)........................................................................ 757

2. Gaiplik Kararı Evliliği Ortadan Kaldırmaz.......................... 759

3. Gaiplik Kararı Alan Fesih Kararı Almayabilir..................... 759

4. Evliliğin Feshi Kararı Evliliği Ortadan Kaldırır................... 759

5. Evliliğin Feshi Kararı Alan Eş Yeniden Evlenebilir ............ 760

a. Fesih Kararı Almadan Yeniden Evlenme

(TMK m. 145 b. 1).......................................................... 760

b. Fesih Kararı Aldıktan Sonra Yeniden Evlenme

(TMK m. 131 f. 1) .......................................................... 760

G. EVLİLİĞİN ÖLÜM KARİNESİYLE SONLANMASI

DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 31, 44 f. I)............. 761

H. EVLİLİĞİN DE FACTO CİNSİYET DEĞİŞTİRMEYLE

SONLANMASI DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR.................... 762

II. DAVANIN KONUSUZ KALMASINDA UYGULANACAK

USUL HÜKÜMLERİ ...................................................................... 762

A. NÜFUS KAYDI İNCELENMELİDİR ...................................... 763

İçindekiler LVII

B. DİĞER BOŞANMA DAVASININ SONUCU

ARAŞTIRILMALIDIR ..............................................................763

C. KARAR VERİLMEYEREK DAVA KONUSUZ

BIRAKILMAZ...........................................................................763

D. YARGILAMA GİDERİ ALEYHİNE KARAR

VERİLEBİLECEK OLANA YÜKLENİR

(HMK m. 331 f. I) ......................................................................764

E. HÜKÜM VERİLEMEZ .............................................................766

F. DAVANIN KONUSU KALMADIĞI AÇIKLANARAK

DAVAYA SON VERİLİR .........................................................766

G. MADDİ HATAYA DAYALI TEMYİZ VE KARAR

DÜZELTME KARARI KALDIRILABİLİR .............................767

H. MADDİ TAZMİNAT TALEBİNİN KARARA

BAĞLANMASINA ENGEL DEĞİLDİR..................................768

& 33. DELİL TESPİTİ.....................................................................................769

I. GENEL OLARAK ...........................................................................769

II. DELİL TESPİTİ İSTENEBİLECEK HÂLLER...............................769

A. GÖRÜLMEKTE OLAN BİR DAVADA İSTENEBİLİR

(HMK m. 400 f. I) ......................................................................769

B. İLERİDE AÇILACAK DAVA İÇİN İSTENEBİLİR

(HMK m. 400 f. I) ......................................................................770

III. DELİL TESPİTİ TALEBİNİN GERÇEKLEŞMESİ .......................770

A. HUKUKİ YARARIN VARLIĞI GEREKİR

(HMK m. 400 f. II) .....................................................................770

B. DELİL TESPİTİ TALEBİ DİLEKÇEYLE YAPILIR

(HMK m. 402 f. I) ......................................................................771

C. TESPİT GİDERLERİ AVANS OLARAK ÖDENİR

(HMK m. 402 f. II) .....................................................................771

IV. DELİL TESPİTİ TALEBİNİN İNCELENMESİ .............................771

A. GÖREV VE YETKİ KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR

(HMK m. 401)............................................................................772

LVIII İçindekiler

B. TALEP HAKLI BULUNURSA KARAR DİLEKÇEYLE

BİRLİKTE KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLİR

(HMK m. 402 f. III) ................................................................... 773

C. TESPİT TUTANAĞI VE BİLİRKİŞİ RAPORUNUN BİR

ÖRNEĞİ KARŞI TARAFA RESEN TEBLİĞ OLUNUR

(HMK m. 402 f. IV) ................................................................... 774

D. ACELE HÂLLERDE TEBLİGAT YAPILMAKSIZIN

TESPİT YAPILABİLİR (HMK m. 403).................................... 774

E. KARARIN YERİNE GETİRİLMESİNDE O DELİLİN

TOPLANMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER UYGULANIR

(HMK m. 404)............................................................................ 775

F. DELİL TESPİTİ DOSYASI ASIL DAVA DOSYASININ

EKİ SAYILIR (HMK m. 405) ................................................... 775

G. NİHAİ KARAR DEĞİLDİR...................................................... 776

& 34. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ.................................................................... 777

I. GENEL OLARAK........................................................................... 777

A. BİLİRKİŞİLİK TEŞKİLATI...................................................... 779

1. Bilirkişilik Danışma Kurulu (Bilirkişilik K. m. 4-5)............ 779

2. Bilirkişilik Daire Başkanlığı (Bilirkişilik K. m. 6)............... 782

3. Bilirkişilik Bölge Kurulları (Bilirkişilik K. m. 7-9) ............. 784

B. BİLİRKİŞİLİK ŞARTLARI ...................................................... 786

2. Başvurusu (Bilirkişilik K. m. 11)......................................... 787

3. Seçilme Usulü (Bilirkişilik K. m. 11) .................................. 788

4. Sicil İşlemleri....................................................................... 788

a. Sicile Kayıt (Bilirkişilik K. m. 11).................................. 788

b. Sicilinin Tutulması (Bilirkişilik K. m. 12) ...................... 788

c. Sicilden Çıkarılma (Bilirkişilik K. m. 13)....................... 789

5. Liste İşlemleri ...................................................................... 789

a. Listesinin Tutulması (Bilirkişilik K. m. 12 f. III)............ 790

b. Listeden Çıkarılma (Bilirkişilik K. m. 13) ...................... 790

6. Görevlendirilmesi (Bilirkişilik K. m. 12)............................. 790

İçindekiler LIX

7. Denetleme ve İnceleme (Bilirkişilik K. m. 14).....................791

a. Konusu ............................................................................791

aa. Tutum ve Davranışları...............................................791

bb. Raporlarının Mevzuata Uygunluğu...........................791

b. Usulü ...............................................................................791

c. İtiraz ve Dava Hakkı (Bilirkişilik K. m. 15)....................792

III. MAHKEME BİLİRKİŞİLİĞİ ..........................................................792

A. BİLİRKİŞİYE BAŞVURULMASINI GEREKTİREN

HÂLLER (HMK m. 266) ...........................................................793

1. Çözümü Hukuk Dışında, Özel veya Teknik Bilgiyi

Gerektiren Hâl Bulunmalıdır (HMK m. 266 c. 1) ................793

2. Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Alınmasına Karar

Verilmelidir (HMK m. 266 c. 1) ..........................................793

a. Taraflardan Birinin Talebi Üzerine .................................793

b. Kendiliğinden..................................................................794

3. Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Alınmasına Gerek

Bulunmalıdır (HMK m. 266 c. 2).........................................794

a. Genel Bilgiyle Çözümlenmesi Mümkün Olmayan

Konularda (Bilirkişilik K. m. 3 f. III)..............................794

b. Tecrübeyle Çözümlenmesi Mümkün Olmayan

Konularda (Bilirkişilik K. m. 3 f. III)..............................794

c. Hâkimlik Mesleğinin Gerektirdiği Hukukî Bilgiyle

Çözümlenmesi Mümkün Olmayan Konularda

(Bilirkişilik K. m. 3 f. III)................................................795

d. UYAP ile Ulaşılamayan Bilgi veya Çözülemeyen

Sorunlar Hakkında (Bilirkişilik K. m. 3 f. VIII)..............795

4. Bilirkişi Olarak Görevlendirilmeyecek Olanlar

(HMK m. 266 c. 2) ...............................................................795

B. BİLİRKİŞİ SAYISININ BELİRLENMESİ (HMK m. 267) ......795

1. Kural Olarak Yalnızca Bir Kişi Görevlendirilebilir .............796

2. Gerekiyorsa Birden Fazla Kişiden Oluşacak Bir Kurul

Görevlendirilebilir................................................................796

LX İçindekiler

C. BİLİRKİŞİLERİN GÖREVLENDİRİLMESİ

(HMK m. 268)............................................................................ 796

1. Listede Uzman Bilirkişi Bulunması (HMK m. 268 f. I) ...... 796

2. Listede Uzman Bilirkişi Bulunmaması

(HMK m. 268 f. II) .............................................................. 796

3. Kanunlarda Görüş Bildirmekle Yükümlü Kılınan

Önceliklidir (HMK m. 268 f. III) ......................................... 797

a. Adli Tıpla İlgili Konular ................................................. 797

b. İmza İncelemesi .............................................................. 797

D. BİLİRKİŞİLİK GÖREVİNİN KAPSAMI (HMK m. 269) ........ 798

1. Mahkemede Hazır Bulunma Görevi Vardır ......................... 798

2. Yemin Etme Görevi Vardır.................................................. 798

3. Oy ve Görüşünü Bildirme Görevi Vardır............................. 798

E. BİLİRKİŞİLİK GÖREVİNİ KABULLE YÜKÜMLÜ

OLANLAR (HMK m. 270)........................................................ 799

1. Resmî Bilirkişiler ................................................................. 799

2. Bilirkişi Listesinde Yer Alanlar ........................................... 799

3. Konuyu Bilmeksizin, Meslek veya Zanaatlarını İcra

Etmesine Olanak Bulunmayanlar......................................... 799

4. Konuda Meslek veya Sanat İcrasına Resmen Yetkili

Kılınmış Olanlar................................................................... 800

F. BİLİRKİŞİYE YEMİN VERDİRİLMESİ (HMK m. 271) ........ 800

1. Listelere Kaydedilmiş Kişilere Yemin Verdirilmesi

(HMK m. 271 f. I)................................................................ 800

2. Listelere Kaydedilmemiş Kişilere Yemin Verdirilmesi

(HMK m. 271 f. II) .............................................................. 801

G. BİLİRKİŞİNİN GÖREVİNİ YAPMAKTAN YASAKLI

OLMASI VE REDDİ (HMK m. 272) ........................................ 801

1. Bilirkişinin Görevini Yapmaktan Yasaklı Olması ............... 801

2. Bilirkişinin Reddi................................................................. 802

İçindekiler LXI

H. BİLİRKİŞİNİN GÖREV ALANININ BELİRLENMESİ

(HMK m. 273)............................................................................803

1. Bilirkişinin Görevlendirilmesine İlişkin Kararın

Kapsamı................................................................................803

a. İnceleme Konusu Bütün Sınırlarıyla ve Açıkça

Belirlenmiş Olmalıdır (Bilirkişilik K. m. 3 f. VI) ...........803

b. Bilirkişinin Cevaplaması Gereken Sorular

Belirlenmiş Olmalıdır......................................................804

c. Raporun Verilme Süresi Belirlenmiş Olmalıdır ..............804

2. Bilirkişiye İnceleyeceği Şeyler Usulüne Uygun

Biçimde Teslim Edilir ..........................................................804

I. BİLİRKİŞİNİN GÖREV SÜRESİ (HMK m. 274) ....................804

1. Görev Süresi Üç Ay Olup Gerekirse Uzatılabilir

(HMK m. 274 f. I) ................................................................805

2. Süresi İçinde Raporunu Vermeyen Bilirkişi Hakkında

Yapılacak İşlemler (HMK m. 274 f. I) .................................805

a. Görevden Alınarak Başka Bilirkişi

Görevlendirilebilir...........................................................805

b. Teslim Edilmiş Bulunan Dosya ve Eklerini

Mahkemeye Hemen Tevdi Etmesi İstenir .......................805

c. Gerekiyorsa, Kendilerine Ücret ve Masraf Ödemesi

Yapılmaz (HMK m. 274 f. II) .........................................806

d. Yaptırımların Uygulanması Bilirkişilik Bölge

Kurulundan Talep Edilir..................................................806

İ. BİLİRKİŞİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ....................................806

1. Bilirkişinin Haber Verme Yükümlülüğü (HMK m. 275) .....806

a. Görevin Uzmanlık Alanına Girmediğini Haber

Verme..............................................................................807

b. Başka Bilirkişi İle İşbirliğine İhtiyaç Duyduğunu

Haber Verme ...................................................................807

c. Görevi Kabulden Kaçınmasını Haklı Kılacak

Mazeretini Haber Verme .................................................807

d. Soruşturulma ve Tespit İhtiyacını Haber Verme.............807

LXII İçindekiler

e. Bazı Kayıt ve Belgelerin Getirtilmesine İhtiyacı

Haber Verme................................................................... 807

2. Bilirkişinin Görevini Bizzat Yerine Getirme

Yükümlülüğü (HMK m. 276, Bilirkişilik K. m. 3 f. IV)...... 808

a. Görevini Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü

Vardır.............................................................................. 808

b. Görevinin İcrasını Kısmen yahut Tamamen Başka

Bir Kimseye Bırakamaz.................................................. 808

3. Bilirkişinin Sır Saklama Yükümlülüğü (HMK m. 277) ....... 808

a. Öğrendiği Sırları Saklama Yükümlülüğü

(Bilirkişilik K. m. 3 f. V) ................................................ 808

b. Öğrendiği Sırları Kendisi ve Başkaları Yararına

Kullanmaktan Kaçınma Yükümlülüğü ........................... 809

4. Bilirkişinin Görevi Sebebiyle Kendisine Tevdi Edilen

Bilgi ve Belgelerin Gizliliğini Sağlama Yükümlülüğü

(Bilirkişilik K. m. 3 f. V) ..................................................... 809

J. BİLİRKİŞİNİN YETKİLERİ (HMK m. 278)............................ 809

1. Mahkemenin Sevk ve İdaresi Altında Görevini Yürütür ..... 809

2. Görev Alanı veya Sınırlarına İlişkin Tereddüdün

Giderilmesini İsteyebilir ...................................................... 810

3. Mahkemenin Uygun Bulması Kaydıyla Tarafların

Bilgisine Başvurabilir .......................................................... 810

4. Şey Üzerinde İnceleme Yapması Zorunlu İse Mahkeme

Kararı İle Gerekli İncelemeyi Yapabilir............................... 810

K. BİLİRKİŞİ AÇIKLAMALARININ TESPİTİ VE RAPOR

(HMK m. 279)............................................................................ 810

1. Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Bildirme Şekli

(HMK m. 279 f. I)................................................................ 811

a. Oy ve Görüşün Yazılı Olarak Bildirilmesi...................... 811

b. Oy ve Görüşün Sözlü Olarak Bildirilmesi

(HMK m. 279 f. III) ........................................................ 811

2. Bilirkişi Raporunun Kapsamı (HMK m. 279 f. II)............... 811

a. Tarafların Ad ve Soyadları.............................................. 811

İçindekiler LXIII

b. Görevlendirildiği Hususlar..............................................812

c. Gözlem ve İnceleme Konusu Yapılan Maddi

Vakıalar...........................................................................812

d. Gerekçe ve Varılan Sonuçlar...........................................812

e. Varsa Azınlıkta Kalan Oy ve Görüş................................812

3. Bilirkişinin Ek Rapor Vermesi

(Bilirkişilik K. m. 3 f. VII) ...................................................813

4. Bilirkişinin Davranış Yasakları (HMK m. 279 f. IV)...........813

a. Açıklama Yasağı (Bilirkişilik K. m. 3 f. II) ....................813

b. Hukuki Nitelendirme Yasağı

(Bilirkişilik K. m. 3 f. II).................................................813

c. Değerlendirme Yasağı (Bilirkişilik K. m. 3 f. II) ............813

L. BİLİRKİŞİ RAPORUNUN VERİLMESİ (HMK m. 280) .........813

1. Bilirkişi, Raporunu Mahkemeye Verir .................................814

a. Kendisine İncelenmek Üzere Teslim Edilen Şeylerle

Birlikte Verir ...................................................................814

b. Dizi Pusulasına Bağlı Olarak Verir .................................814

2. Verildiği Tarih Rapora Yazılır .............................................814

3. Örneği Taraflara Tebliğ Edilir..............................................814

M. BİLİRKİŞİ RAPORUNA İTİRAZ (HMK m. 281) ....................815

1. Eksik Gördükleri Hususların Tamamlattırılması

İstenebilir..............................................................................815

2. Belirsizlik Gösteren Hususlarda Açıklama İstenebilir .........816

3. Yeni Bilirkişi Atanması İstenebilir.......................................817

N. BİLİRKİŞİ RAPOR VE BEYANLARI ISLAHLA

GEÇERSİZ KILINAMAZ (HMK m. 179 f. II)..........................817

O. BİLİRKİŞİNİN OY VE GÖRÜŞÜNÜN

DEĞERLENDİRİLMESİ (HMK m. 282)..................................818

1. Hâkim, Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Serbestçe

Değerlendirir ........................................................................818

LXIV İçindekiler

2. Hâkim, Bilirkişinin Oy ve Görüşünü Diğer Delillerle

Birlikte Değerlendirir........................................................... 818

Ö. BİLİRKİŞİ GİDER VE ÜCRETİ (HMK m. 283)...................... 819

P. BİLİRKİŞİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU .......................... 819

1. Türk Ceza Kanunu Bakımından (HMK m. 284,

Bilirkişilik Yön. m. 58 f. I) .................................................. 820

2. 6100 sayılı HMK Bakımından (HMK m. 285 f. I)............... 820

a. Devlete Karşı Tazminat Davası Açılabilir

(HMK m. 285 f. I, Bilirkişilik Yön. m. 58 f. III) ............ 820

b. Devlet Ödediği Tazminat İçin Sorumlu Bilirkişiye

Rücu Eder (HMK m. 285 f. II,

Bilirkişilik Yön. m. 58 f. IV) .......................................... 821

aa. Görüleceği Mahkeme (HMK m. 286 f. II)................ 821

bb. Zamanaşımı (HMK m. 287)...................................... 821

& 35. KEŞİF...................................................................................................... 823

I. GENEL OLARAK........................................................................... 823

II. KEŞİF .............................................................................................. 824

A. KEŞİF KARARI (HMK m. 288) ............................................... 824

1. Bilgi Sahibi Olmak İçin Yapılır (HMK m. 288 f. I)............. 824

2. Hâkim Gerektiğinde Bilirkişi Yardımına Başvurur

(HMK m. 288 f. I)................................................................ 825

3. Keşif Kararı Mahkemece Sözlü Yargılamaya Kadar

Alınır (HMK m. 288 f. II) .................................................... 825

4. Keşif Kararı Talep Üzerine veya Resen Alınabilir

(HMK m. 288 f. II) .............................................................. 825

B. KEŞFE YETKİLİ MAHKEME (HMK m. 289) ........................ 826

1. Davaya Bakan Mahkeme ..................................................... 826

a. Keşif Konusu, Mahkemenin Yargı Çevresi İçinde

İse Davaya Bakan Mahkeme (HMK m. 289 f. I c. 1) ..... 826

b. Keşif Konusu, Büyükşehir Belediye Sınırları

İçerisinde İse (HMK m. 289 f. II) ................................... 827

İçindekiler LXV

2. Keşif Konusu, Mahkemenin Yargı Çevresi Dışında İse

İstinabe Mahkemesi (HMK m. 289 f. I c. 2) ........................827

a. İstinabe Giderleri (Harçlar K. m. 35) ..............................827

b. İstinabenin Yapılışı .........................................................827

aa. Keşfe Taraflar Davet Edilmelidir

(HMK m. 197 f. III c. 1)............................................827

bb. Keşif Yeri Bildirilmelidir

(HMK m. 197 f. III c. 2)............................................828

cc. Keşif Zamanı Bildirilmelidir

(HMK m. 197 f. III c. 2)............................................828

dd. İşlem Konusu Açıklanmalıdır

(HMK m. 290 f. I c. 1) ..............................................828

C. KEŞFİN YAPILMASI (HMK m. 290) ......................................828

1. Tespitler Mahkeme Tarafından Yapılır ................................828

a. Yerin Tespiti (HMK m. 290 f. I) .....................................829

aa. Şeyin Bulunduğu Yerde Yapılabilir..........................829

bb. Şey Getirilebiliyorsa Mahkemede Yapılabilir...........829

b. Kapsamın Tespiti (HMK m. 290 f. I) ..............................830

c. Zamanın Tespiti (HMK m. 290 f. I c. 1) .........................830

2. İlgililer Keşfe Davet Edilir ...................................................830

a. Taraflar (varsa Vekilleri) Davet Edilir

(HMK m. 290 f. I) ...........................................................830

b. Tanıklar Davet Edilir.......................................................831

c. Bilirkişi Davet Edilir .......................................................831

d. Üçüncü Kişi Davet Edilir (HMK m. 291 f. III c. 2) ........831

3. İlgililer Keşifte Dinlenilir.....................................................831

a. Taraflar Dinlenilir (HMK m. 290 f. I).............................831

b. Tanık Dinlenebilir (HMK m. 259 f. II, 290 f. II c. 1)......831

c. Bilirkişi Dinlenebilir

(HMK m. 288 f. I c. 2, 290 f. II c. 1)...............................832

LXVI İçindekiler

4. Temsili Uygulama Yaptırabilir (HMK m. 290 f. III) ........... 832

5. Tutanak Düzenlenir (HMK m. 290 f. II).............................. 832

6. Keşif Görevsiz Mahkemede Yapılmış Olabilir.................... 833

7. Zabıt Kâtibinin Bulunması Zorunludur (HMK m. 157)....... 834

8. Mübaşir Keşfe Katılır (Yönetmelik m. 165 f. V/d).............. 834

D. KEŞFE KATLANMA ZORUNLULUĞU (HMK m. 291)........ 834

1. Uymak ve Engelleyici Tutum Ve Davranışlardan

Kaçınmak Zorunludur.......................................................... 834

a. Taraflar Katlanmak Zorundadır ...................................... 834

b. Üçüncü Kişiler Katlanmak Zorundadır........................... 835

2. Üçüncü Kişi İçin Uygun Olan Zamanda Yapılır.................. 835

3. Gecikmeyle Zarar Oluşacaksa Bildirim Yapılmaksızın

Keşif İcra Edilebilir.............................................................. 836

E. KEŞİF ISLAHLA GEÇERSİZ KILINAMAZ

(HMK m. 179 f. II)..................................................................... 836

& 36. ADLİ YARDIM...................................................................................... 837

I. ADLİ YARDIM KOŞULLARI ....................................................... 837

A. GEÇİMDE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ZOR DURUMA

DÜŞECEK OLMAK (HMK m. 334 f. I) ................................... 837

B. TALEPLERİNİN AÇIKÇA DAYANAKTAN YOKSUN

OLMAMASI (HMK m. 334 f. I) ............................................... 839

C. YABANCILARIN İÇİN KARŞILIKLILIK ŞARTI

BULUNMAK (HMK m. 334 f. II)............................................. 840

D. ADLİ YARDIM TALEBİNDE BULUNMAK.......................... 840

1. Talepte Bulunabilecekler ..................................................... 841

2. Görevli ve Yetkili Mahkeme (HMK m. 336 f. I) ................. 841

a. İlk Derece Mahkemesinde Başvuru

(HMK m. 336 f. I)........................................................... 841

b. Kanun Yollarına Başvuru Sırasında Talep

(HMK m. 336 f. III) ........................................................ 841

İçindekiler LXVII

aa. İstinaf Yoluna Başvuru Sırasında Talep

(HMK m. 336 f. III) ..................................................842

bb. Temyiz Yoluna Başvuru Sırasında Talep

(HMK m. 336 f. III) ..................................................842

3. Eklenecek Belgeler (HMK m. 336 f. II)...............................842

a. İddiasının Özeti ...............................................................843

b. İddiasını Dayandıracağı Deliller .....................................843

c. Mali Durum Belgeleri .....................................................843

4. Süresi (HMK m. 336 f. III)...................................................844

5. Her Türlü Harç ve Vergiden Muafiyet

(HMK m. 336 f. IV) .............................................................845

II. ADLİ YARDIMIN KAPSAMI........................................................845

A. SAĞLADIĞI HUSUSLAR (HMK m. 335 f. I)..........................845

B. BÖLÜMSEL YARARLANMA KARARI VERİLEBİLİR

(HMK m. 335 f. II) .....................................................................845

C. HÜKMÜN KESİNLEŞMESİNE KADAR DEVAM EDER

(HMK m. 335 f. III)....................................................................846

D. ÖNCE YAPILAN YARGILAMA GİDERLERİNİ

KAPSAMAZ (HMK m. 337 f. III).............................................846

III. ADLİ YARDIM TALEBİNİN İNCELENMESİ .............................846

A. DURUŞMA YAPMAKSIZIN KARAR VERİLEBİLİR

(HMK m. 337 f. I) ......................................................................846

B. KARARLARA KARŞI İTİRAZ (HMK m. 337 f. II) ................847

C. RET HALİNDE TEKRAR TALEPTE BULUNULABİLİR

(HMK m. 337 f. II) .....................................................................847

IV. ADLİ YARDIM KARARININ SONUÇLARI ................................848

A. ADLİ YARDIM KARARININ KALDIRILMASI

(HMK m. 338)............................................................................848

1. Kasten veya Ağır Kusuru Sonucu Yanlış Bilgi Verdiği

Ortaya Çıkarsa......................................................................848

2. Mali Durumunun Yeteri Derecede İyileştiği Anlaşılırsa......848

LXVIII İçindekiler

B. ADLİ YARDIMLA ERTELENEN YARGILAMA

GİDERLERİNİN TAHSİLİ (HMK m. 339) .............................. 848

C. ADLİ YARDIM KARARIYLA ATANAN AVUKATIN

ÜCRETİNİN ÖDENMESİ (HMK m. 340)................................ 849

& 37. ISLAH ..................................................................................................... 851

I. ISLAHIN KAPSAMI ...................................................................... 851

A. GENEL OLARAK (HMK m. 176 f. I, 194)............................... 851

1. Vakıalar Değiştirilebilir ....................................................... 851

2. Davanın Konusu/Sebebi Değiştirilebilir .............................. 852

3. Talep Sonucu Değiştirilebilir ............................................... 853

4. Vakıa Eklenebilir ................................................................. 853

5. Ek/Yeni Talep Eklenebilir ................................................... 854

B. ISLAHI GEREKTİRMEYEN DURUMLAR ............................ 854

1. Yasak Kapsamında Kalmayan Durumlarda ......................... 854

2. Karşı Tarafın Rıza Gösterdiği Durumlarda.......................... 854

3. Daraltma Kapsamında Kalan Durumlarda ........................... 855

4. Maddi Hatanın Düzeltildiği Durumlarda (HMK m. 183) .... 855

C. ISLAH YOLUNA BAŞVURULAMAYACAK

DURUMLAR............................................................................. 855

1. Tarafın Değiştirilmesi .......................................................... 855

2. İkinci Tanık Listesi Verilmesi (HMK m. 240 f. II).............. 856

3. Süresi Geçen İlk İtirazın İleri Sürülmesi.............................. 857

4. İkinci Dava Açılaması.......................................................... 857

5. Bozma veya Kaldırma Kararından Sonra Tahkikata

İlişkin İşlem Yapılmamış Olması (HMK m. 177 f. II)......... 857

6. Feragatin Geçersiz Kılınması............................................... 858

7. Kabulün Geçersiz Kılınması ................................................ 859

D. ISLAH YOLUNA BAŞVURULABİLECEK DURUMLAR .... 859

1. Terditli Dava Açılabilir (HMK m. 111)............................... 859

İçindekiler LXIX

2. Cevap Dilekçesi Verilebilir (HMK m. 128) .........................860

3. Zamanaşımı Defi İleri Sürülebilir ........................................860

4. Dava Yığılması/Objektif Dava Birleşmesi Yapabilir

(HMK m. 110)......................................................................860

5. Bozma veya Kaldırma Kararından Sonra Tahkikata

İlişkin İşlem Yapılmışsa Verilebilir (HMK m. 177 f. II)......860

II. ISLAHIN USULÜ ...........................................................................861

A. ISLAHIN ZAMANI ...................................................................861

1. Kural Olarak (HMK m. 177 f. I) ..........................................862

2. Bölge Adliye Mahkemesinde Islah İstenemez

(HMK m. 357 f. I) ................................................................862

3. Yargıtay’da Islah İstenemez (HMK m. 177 f. I) ..................862

B. ISLAHIN SAYISI (HMK m. 176 f. II) ......................................862

C. ISLAHIN ŞEKLİ........................................................................863

1. Yapılışı Açısından ................................................................863

a. Sözlü Olarak (HMK m. 177 f. II)....................................863

b. Yazılı Olarak (HMK m. 177 f. II) ...................................863

c. Kötüniyetli Olarak (HMK m. 182)..................................864

2. Kapsamı Açısından ..............................................................864

a. Davanın Tamamen Islahı (HMK m. 180)........................864

b. Kısmen Islah (HMK m. 181)...........................................865

3. Teminat Açısından (HMK m. 178) ......................................865

4. Yetki Açısından (HMK m. 74 f. I) .......................................866

5. Harç Açısından.....................................................................866

6. İzin Açısından ......................................................................868

7. Delil Bildirme Açısından......................................................868

D. ISLAHIN SONUÇLARI (HMK m. 179) ...................................869

& 38. HÜKÜM ..................................................................................................871

I. GENEL OLARAK ...........................................................................871

LXX İçindekiler

II. KARAR ........................................................................................... 872

A. ARA KARARLARI................................................................... 872

B. NİHAİ KARAR ......................................................................... 872

1. Esasa İlişkin Nihai Karar/Hüküm

(HMK m. 294 f. I, cümle 2) ................................................. 873

2. Usule İlişkin Nihai Karar ..................................................... 875

III. HÜKÜM .......................................................................................... 875

A. HÜKMÜN VERİLMESİ VE TEFHİMİ (HMK m. 294) ........... 875

1. Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada Verilir

(HMK m. 294 f. II) .............................................................. 875

2. Hüküm Yargılamanın Sona Erdiği Duruşmada Tefhim

Olunur (HMK m. 294 f. II) .................................................. 875

a. Hükmün Tefhimini, Duruşmada Bulunanlar Ayakta

Dinlemelidir (HMK m. 294 f. V).................................... 876

b. Hükme İlişkin Hususlar, Niteliğine Aykırı

Düşmedikçe, Usule İlişkin Nihai Kararlar Hakkında

Da Uygulanmalıdır (HMK m. 294 f. VI) ........................ 876

3. Hükmün Tefhimi Hüküm Sonucunun Duruşma

Tutanağına Geçirilerek Okunması Suretiyle

Yapılmalıdır (HMK m. 294 f. III)........................................ 876

4. Gerekçeli Kararın Tefhim Tarihinden Başlayarak Bir

Ay İçinde Yazılması Gerekir (HMK m. 294 f. IV).............. 876

5. Usulüne Uygun Açılmış Tüm Davalar Hakkında Ayrı

Hüküm Kurulması Gerekir................................................... 877

B. HÜKMÜN KAPSAMI (HMK m. 297)...................................... 878

1. Hükmün Hangi Millet Adına Verildiği İbaresi

(HMK m. 297 f. I)................................................................ 878

2. Hükmü Veren Mahkeme (HMK m. 297 f. I/a) .................... 878

3. Hükmü Veren Hâkim ve Zabıt Kâtibinin Ad ve

Soyadları İle Sicil Numaraları (HMK m. 297 f. I/a) ............ 879

4. Hükmün Hangi Sıfatla Verildiği (HMK m. 297 f. I/a)......... 880

İçindekiler LXXI

5. Tarafların Kimlikleri ve Türkiye Cumhuriyeti Kimlik

Numarası (HMK m. 297 f. I/b, 5490 sayılı Kanun m. 27)....881

a. Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre ...........................881

b. Nüfus Hizmetleri Kanununa Göre...................................881

aa. Tarafların Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası ...882

bb. Tarafların Adı, Soyadı...............................................883

cc. Tarafların Doğum Yeri ve Tarihi ..............................883

dd. Tarafların Baba ve Ana Adları ..................................884

ee. Kadının Evlenmeden Önceki Soyadı ve Aile

Kütüğünde Kayıtlı Olduğu Yer Bilgileri...................884

ff. Evlilik İçinde Doğmuş Çocuklar ve Bunların

Kimlik Bilgileri .........................................................885

6. Varsa Tarafların Kanuni Temsilci ve Vekillerinin

Ad ve Soyadları İle Adresleri (HMK m. 297 f. I/b) .............885

7. Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti

(HMK m. 297 f. I/c) .............................................................885

8. Tarafların Anlaştıkları ve Anlaşamadıkları Hususlar

(HMK m. 297 f. I/c) .............................................................886

9. Tarafların Çekişmeli Vakıalar Hakkında Toplanan

Delilleri (HMK m. 297 f. I/c) ...............................................887

10. Delillerin Tartışılması ve Değerlendirilmesi

(HMK m. 297 f. I/c) .............................................................887

a. Gerekçenin Yazılmaması ................................................887

b. Gerekçenin Doğru Olmaması..........................................888

c. Gerekçenin Çelişkili Olması ...........................................888

aa. Kendi İçinde Çelişkili ...............................................889

bb. Hüküm Fıkrası İle Çelişkili.......................................889

11. Sabit Görülen Vakıalarla Bunlardan Çıkarılan Sonuç ve

Hukuki Sebepleri (HMK m. 297 f. I/c) ................................890

a. Sabit Görülen Vakıalar Açıklanmalıdır...........................890

LXXII İçindekiler

b. Sabit Görülen Vakıalardan Çıkarılan Sonuç ve

Hukuki Sebepleri Açıklanmalıdır ................................... 890

12. Hüküm sonucu (HMK m. 297 f. I/ç).................................... 891

13. Yargılama Giderleri (HMK m. 297 f. I/ç)............................ 891

14. Taraflardan Alınan Avansın Harcanmayan Kısmının

İadesi (HMK m. 297 f. I/ç) .................................................. 891

15. Kanun Yolları ve Süresi (HMK m. 297 f. I/ç) ..................... 892

16. Hükmün Verildiği Tarih (HMK m. 297 f. I/d)..................... 892

17. Hâkim ve Zabıt Kâtibinin İmzaları

(HMK m. 297 f. I/d, 298 f. IV, 299) .................................... 892

18. Gerekçeli Kararın Yazıldığı Tarih (HMK m. 297 f. I/e) ...... 893

19. Hükmün Sonuç Kısmı (HMK m. 297 f. II).......................... 893

a. Gerekçeye Ait Herhangi Bir Söz Tekrar

Edilmemelidir ................................................................. 893

b. Sıra Numarası Altında; Açık, Şüphe ve Tereddüt

Uyandırmayacak Şekilde Yazılmalıdır ........................... 894

aa. Taleplerden Her Biri Hakkında Verilen Hüküm....... 894

bb. Taraflara Yüklenen Borç ve Tanınan Haklar............ 894

C. BOŞANMA HÜKMÜNÜN YAZILMASI (HMK m. 298) ....... 895

1. Hükmü Veren Hâkim Tarafından Yazılmalıdır

(HMK m. 298 f. I)................................................................ 895

2. Gerekçeli Karar Tefhim Edilen Hüküm Sonucuna

Aykırı/ Gerekçeli Kararla Kısa Karar Arasında Çelişki

Olmamalıdır (HMK m. 298 f. II) ......................................... 895

a. Tefhim Edilende Hüküm Varken Gerekçeli Kararda

Hüküm Kurulmaması...................................................... 896

b. Tefhim Edilende Hüküm Yokken Gerekçeli Kararda

Hüküm Kurulması........................................................... 897

c. Tefhim Edilenle Gerekçeli Kararda Hukuki Sebebi

Değiştirerek Hüküm Kurulması ...................................... 898

d. Tefhim Edilenle Gerekçeli Karar Arasında Farklı

Hüküm Kurulması........................................................... 899

İçindekiler LXXIII

3. Kararın Yazılan Gerekçesi Yazılan Hüküm Sonucuna

Aykırı Olmamalıdır ..............................................................899

a. Hüküm Fıkrasında Yazılmayanın Gerekçe

Bölümünde Yazılmış Olması Çelişkiyi Ortadan

Kaldırmaz........................................................................900

b. Tarafların Çelişkiyi Temyiz Sebebi Yapıp

Yapmamış Olması Etkili Değildir...................................901

D. BOŞANMA HÜKMÜ HAKKINDA YAPILACAK

İŞLEMLER ................................................................................902

1. Boşanma Hükmünün Aslı Hakkında Yapılacak

İşlemler (HMK m. 300)........................................................902

2. Boşanma Hükmünün Nüshası Hakkında Yapılacak

İşlemler.................................................................................902

a. Nüshalar/İlam Yazı İşleri Müdürü Tarafından

Taraflardan Her Birine Makbuz Karşılığında Verilir

(HMK m. 301 f. I) ...........................................................902

b. Kendisine Nüsha/İlam Verilmeyene Gecikmeksizin

Tebliğ Edilir (HMK m. 301 f. I)......................................902

c. Hükmün Bir Nüshası Dosyasında Saklanır

(HMK m. 301 f. I) ...........................................................903

d. Hüküm Nüshalarının Farklı Olması Hâlinde Karar

Kartonundaki Esas Alınır (HMK m. 301 f. III)...............903

e. Taraflar, Harcının Ödenmiş Olup Olmamasına

Bakılmaksızın İlamı Her Zaman Alabilir

(HMK m. 302 f. I) ...........................................................903

3. Boşanma Hükmüne Kesinleşme Şerhi Verilmesi.................903

E. BOZMA SONRASI HÜKÜM....................................................908

F. BOŞANMAYA İLİŞKİN KESİNLEŞEN İLAMLAR

ZAMANAŞIMINA UĞRAMAZ ...............................................909

& 39. HÜKMÜN TASHİHİ .............................................................................911

I. GENEL OLARAK ...........................................................................911

II. BOŞANMA HÜKMÜNÜN TASHİHİ ............................................911

A. TASHİHİN KONUSU (HMK m. 304 f. I) .................................911

LXXIV İçindekiler

1. Yazı Hataları ........................................................................ 912

a. Tarihlerde........................................................................ 912

b. Tarafların İsimlerinde ..................................................... 912

c. Tarafların Sıfatlarında..................................................... 912

d. Diğer Yazım Hatalarında ................................................ 913

2. Hesap Hataları...................................................................... 913

3. Diğer Benzeri Açık Hatalar.................................................. 913

B. TASHİH USULÜ....................................................................... 913

1. Mahkemece Resen Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I)........... 913

2. Taraflardan Birinin Talebi Üzerine Düzeltilebilir

(HMK m. 304 f. I)................................................................ 914

3. Hüküm Tebliğ Edilmişse Taraflar Dinlenerek

Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I).......................................... 914

4. Hüküm Tebliğ Edilmemişse Taraflar Dinlenmeden

Düzeltilebilir (HMK m. 304 f. I).......................................... 914

5. Tashih Yazılır, İmzalanır ve Mühürlenir

(HMK m. 304 f. II) .............................................................. 914

& 40. HÜKMÜN TAVZİHİ............................................................................. 915

I. TAVZİHİN KONUSU (HMK m. 305)............................................ 915

A. HÜKMÜN YETERİNCE AÇIK OLMAMASI ......................... 915

B. HÜKMÜN İCRASINDA TEREDDÜT UYANDIRMASI........ 916

C. HÜKMÜN BİRBİRİNE AYKIRI FIKRALAR İÇERMESİ...... 917

II. TAVZİHİN ZAMANI (HMK m. 305) ............................................ 917

III. TAVZİHİN ŞEKLİ (HMK m. 305) ................................................. 917

A. HÜKMÜN AÇIKLANMASI İSTENEBİLİR............................ 917

B. TEREDDÜDÜN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR ..................... 917

C. AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTENEBİLİR ....................... 917

IV. TAVZİH İLE YAPILAMAYACAKLAR ....................................... 918

A. HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR

SINIRLANDIRILAMAZ........................................................... 918

İçindekiler LXXV

B. HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR

GENİŞLETİLEMEZ ..................................................................918

C. HAKLAR VE YÜKLENEN BORÇLAR

DEĞİŞTİRİLEMEZ ...................................................................919

V. TAVZİH USULÜ (HMK m. 306)....................................................920

A. TAVZİH DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR

(HMK m. 306 f. I) ......................................................................920

B. TAVZİH HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN

İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I) .............................................920

C. TAVZİH DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ

EDİLİR (HMK m. 306 f. I) ........................................................921

D. TAVZİHE CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ EDİLİR

(HMK m. 306 f. I) ......................................................................922

E. TAVZİH TALEBİ KARARA BAĞLANIR

(HMK m. 306 f. II) .....................................................................922

F. TAVZİH KARARI YAZILIR, İMZALANIR VE

MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III) ........................................923

& 41. HÜKMÜN TAMAMLANMASI............................................................925

I. GENEL OLARAK ...........................................................................925

II. KONUSU (HMK m. 305/A f. I) ......................................................925

A. YARGILAMADA İLERİ SÜRÜLEN HUSUSUN

TAMAMLANMASI...................................................................926

B. KENDİLİĞİNDEN HÜKME GEÇİRİLMESİ GEREKLİ

HUSUSUN TAMAMLANMASI...............................................926

III. GÖREVLİ MAHKEME...................................................................926

A. İLK DERECE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR................926

B. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNDEN İSTENEBİLİR..........927

C. YÜKSEK MAHKEMEDEN İSTENEBİLİR .............................927

IV. TALEP .............................................................................................928

V. SÜRE ...............................................................................................928

VI. TAMAMLAMA USULÜ (HMK m. 306) .......................................928

LXXVI İçindekiler

A. TAMAMLAMA DİLEKÇEYLE TALEP EDİLEBİLİR

(HMK m. 306 f. I)...................................................................... 928

B. TAMAMLAMA HÜKMÜ VEREN MAHKEMEDEN

İSTENEBİLİR (HMK m. 306 f. I)............................................. 929

C. TAMAMLAMA DİLEKÇESİ KARŞI TARAFA TEBLİĞ

EDİLİR (HMK m. 306 f. I)........................................................ 929

D. TAMAMLAMAYA CEVAP TALEP EDENE TEBLİĞ

EDİLİR (HMK m. 306 f. I)........................................................ 929

E. TAMAMLAMA TALEBİ KARARA BAĞLANIR

(HMK m. 306 f. II)..................................................................... 929

F. TAMAMLAMA KARARI YAZILIR, İMZALANIR

VE MÜHÜRLENİR (HMK m. 306 f. III).................................. 929

VII. KANUN YOLU............................................................................... 930

A. İSTİNAF YOLU ........................................................................ 930

B. TEMYİZ YOLU ........................................................................ 930

ALTINCI BÖLÜM

EVLENMENİN BUTLANI İLE KARŞILAŞTIRMA

& 42. EVLENMENİN BUTLANI İLE KARŞILAŞTIRMA ........................ 931

I. GENEL OLARAK........................................................................... 931

II. BENZERLİKLER............................................................................ 931

A. EVLİLİĞE SON VERMEK....................................................... 931

B. HÂKİM KARARI İLE SONLANMA ....................................... 931

C. BİTİRİCİ SAYIM ...................................................................... 932

III. FARKLAR....................................................................................... 932

A. DAVA AÇMADA TERCİH OLANAĞI ................................... 932

B. DAVA TÜRÜNDE TERCİH OLANAĞI.................................. 933

1. Sadece İptal Davası Açılmışsa............................................. 933

2. İptal Olmazsa Boşanma Davası Açılmışsa........................... 934

3. Sadece Boşanma Davası Açılmışsa ..................................... 934

İçindekiler LXXVII

YEDİNCİ BÖLÜM

NÜFUS İŞLEMLERİ

& 43. NÜFUS İŞLEMLERİ .............................................................................935

I. GENEL OLARAK ...........................................................................935

A. İŞLENECEK KİŞİSEL BİLGİLER (NHK m. 7) .......................936

B. BOŞANMA KÜTÜĞÜ (NHK m. 7/d).......................................936

C. YABANCI MUAMELESİNE TABİ

TUTULAMAYACAKLAR........................................................938

D. YERSEL YAZIMDAN ÖNCE OLUŞAN SEBEPLERİN

VARLIĞI....................................................................................942

E. NÜFUS KAYDININ KAPATILMASI ......................................942

F. YANLIŞ ŞERHİN KALDIRILMASI İSTENEBİLİR ...............946

G. BOŞANMADAKİ KUSUR AD DEĞİŞTİRMEYE SEBEP

OLUŞTURMAZ.........................................................................947

II. BOŞANMA KARARLARINDA BULUNMASI GEREKLİ

HUSUSLAR (NHK m. 27) ..............................................................948

III. BOŞANMA TARİHİ (NHUY m. 27) ..............................................948

A. TÜRK MAHKEMESİNDEN VERİLEN BOŞANMA

KARARI.....................................................................................948

B. YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN

BOŞANMA KARARI................................................................949

1. Tanıma/Tenfiz Kararı Verilmesi ..........................................949

2. Yetkili Kurumlar Tarafından Aile Kütüklerine

Tesciline Karar Verilmesi ....................................................949

IV. BOŞANMA KARARLARININ BİLDİRİMİ VE TESCİLİ ............950

A. BİLDİRİM SÜRESİ VE YÜKÜMLÜLÜĞÜ.............................950

B. BİLDİRİMİN TESCİLİ..............................................................950

1. 20.01.1986 Tarihli Genelgeden Önce Kesinleşmiş

Mahkeme Kararları ..............................................................950

2. Boşanma Kararı Kesinleşmeden Eşlerden Birinin

Ölümü...................................................................................951

LXXVIII İçindekiler

V. BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ (NHUY m. 28) ..... 951

A. BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ......................... 952

1. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmemişse

(TMK m. 173, f. I) ............................................................... 952

2. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmişse

(TMK m. 173, f. II).............................................................. 953

B. DUL OLARAK EVLENİP BOŞANAN KADININ

SOYADI VE HANESİ............................................................... 954

1. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini Aile

Mahkemesinden İsteyebilir .................................................. 954

2. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini Yazılı

Olarak veya E-Başvuru İle Talep Edebilir ........................... 955

C. BOŞANDIĞI EŞİNİN SOYADINI KULLANMASINA İZİN

VERİLEN KADININ SOYADI VE HANESİ........................... 955

1. Evlenmeden Önceki Soyadıyla Eşinin Soyadını

Birlikte Kullanmak İstemişse............................................... 955

2. Evlenmeden Önceki Soyadını Kullanmak İstemişse............ 955

D. EVLENMEYLE TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAZANIP

BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ......................... 956

E. BOŞANMA KARARINDA SOYADI BELİRTİLMEDEN

BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ......................... 956

F. TANIMA/TENFİZ KARARI VERİLEREK BOŞANAN

KADININ SOYADI VE HANESİ............................................. 956

G. YETKİLİ KURUMLAR TARAFINDAN AİLE

KÜTÜKLERİNE TESCİLİNE KARAR VERİLEREK

BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ......................... 957

VI. BOŞANMA HALİNDE ÇOCUĞUN HANESİ............................... 957

VII. BOŞANMANIN İPTALİ KARARLARI (NHUY m. 29) ............... 958

VIII. YABANCI DEVLET MAKAMLARINCA VERİLMİŞ

BOŞANMA KARARLARI (NHUY m. 60) .................................... 958

IX. ÇOK UYRUKLU VATANDAŞLARIMIZIN BOŞANMA

OLAYLARININ TESCİLİ .............................................................. 959

İçindekiler LXXIX

SEKİZİNCİ BÖLÜM

KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI

& 44. KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI ..............................................961

I. GENEL OLARAK ...........................................................................961

II. KAPSAMI........................................................................................962

A. UYGULANACAĞI HALLER ...................................................962

1. Boşanma (TMK m. 161-184) ...............................................962

2. Ayrılık (TMK m. 170-172) ..................................................963

3. Ölüm (TMK m. 28 f. I).........................................................964

4. Ölüm Karinesi (TMK m. 31, 44 f. I) ....................................965

5. Fesih (TMK m. 32 f. I, 131) .................................................966

B. UYGULANMAYACAĞI HALLER..........................................967

1. Vatandaşlık...........................................................................967

2. Geçersiz Evlilik ....................................................................967

3. Geçici Tedbir Talepleri (MÖHUK m. 14, f. IV) ..................968

III. BAĞLAMA KURALI (MÖHUK m. 14).........................................968

A. BASAMAKLI OLARAK DÜZENLENMİŞTİR .......................968

1. MÜŞTEREK BAĞLAMA NOKTASI.................................968

a. Eşlerin Müşterek Millî Hukuku.......................................969

b. Müşterek Mutad Mesken Hukuku...................................972

2. TÜRK HUKUKUNUN BAĞLAMA NOKTASI

OLUŞU ................................................................................973

B. DEĞİŞKEN OLARAK DÜZENLENMİŞTİR...........................975

IV. UYGULAMA ALANI .....................................................................975

A. BOŞANMA VE AYRILIK SEBEPLERİ...................................975

1. Boşanmaya Sebebiyet Veren Vakıalar .................................976

2. Boşanmada Kusur ................................................................976

LXXX İçindekiler

3. Boşanmada Çekilmezlik ...................................................... 976

B. BOŞANMA VE AYRILIĞIN HÜKÜMLERİ ........................... 976

1. Yasal Bekleme Süresi (TMK m. 132).................................. 977

2. Boşanan Kadının Soyadı (TMK m. 173) ............................. 977

3. Maddi Tazminat (TMK m. 174 f. I)..................................... 978

4. Manevi Tazminat (TMK m. 174 f. II).................................. 980

5. Yoksulluk Nafakası (TMK m. 175, MÖHUK m. 14 f. II) ... 981

6. Velayet (TMK m. 336 f. III) ................................................ 981

7. Kişisel İlişki (TMK m. 182, f. I) .......................................... 983

V. UYGULAMA ALANI DIŞINDA KALANLAR............................. 985

DOKUZUNCU BÖLÜM

YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN

BOŞANMA KARARLARININ NÜFUS KÜTÜĞÜNE TESCİLİ

& 45. YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN BOŞANMA

KARARLARININ NÜFUS KÜTÜĞÜNE TESCİLİ

(NHK m. 27/A)........................................................................................ 987

I. BAŞVURU KONUSU KARARLAR.............................................. 987

II. BAŞVURU YAPILACAK MERCİLER ......................................... 988

A. YURT DIŞINDA BAŞVURU ................................................... 988

B. YURT İÇİNDE BAŞVURU ...................................................... 989

1. Türkiye’de Yerleşim Yeri Varsa.......................................... 989

2. Türkiye’de Yerleşim Yeri Yoksa ......................................... 989

III. BAŞVURU USULÜ ........................................................................ 990

A. TARAFLARCA BAŞVURU ..................................................... 990

1. Bizzat Başvuru..................................................................... 991

2. Kanuni Temsilcileri Aracılığıyla Başvuru ........................... 991

3. Vekilleri Aracılığıyla Başvuru ............................................. 991

İçindekiler LXXXI

4. Tek Başına Başvuru..............................................................991

a. Taraflardan Birinin Ölmüş Olması..................................991

b. Taraflardan Birinin Yabancı Olması ...............................992

B. HUKUKİ YARARI BULUNANLARIN BAŞVURUSU ..........992

IV. BAŞVURUDA GEREKLİ BELGELER..........................................992

V. BAŞVURU İNCELEME KOMİSYONU ........................................994

A. KOMİSYONUN TÜRKİYE’DE OLUŞTURULMASI .............994

B. KOMİSYONUN DIŞ TEMSİLCİLİKLERDE

OLUŞTURULMASI ..................................................................995

VI. KOMİSYONUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI......................995

VII. AİLE KÜTÜĞÜNE TESCİL ...........................................................997

VIII. TESCİLİ REDDEDİLEN KARARLARIN TANINMASI ..............998

KAVRAM DİZİNİ ..........................................................................................999

ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ ...................................1033

ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN ÇALIŞMALARINDAN “BİR KISMI” ..1035