Milletlerarası Usul Hukuku İle Kanunlar İhtilafı Hukuku Kuram ve Metolojisi Çerçevesinde Yapay Zeka

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER………………………………………………. .................... 7

KISALTMALAR ........................................................................................ 11

GİRİŞ ........................................................................................................... 13

BİRİNCİ BÖLÜM

YAPAY ZEKÂ VE VERİ ANALİTİĞİ

I. YAPAY ZEKÂ VE VERİ BAKIMINDAN

TARİHSEL GELİŞİM VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE ........... 17

A. Yapay Zekâ ......................................................................... 17

1. Genel Olarak .................................................................... 17

2. Tarihsel Gelişim ............................................................... 19

3. Yapay Zekânın Tanımı ve Özellikleri ................................ 25

4. Yapay Zekânın Çeşitleri .................................................... 30

B. Veri ........................................................................................ 33

1. Genel Olarak .................................................................... 33

2. Büyük Veri ...................................................................... 35

C. Algoritma ............................................................................... 40

II. YAPAY ZEKÂ TEKNİKLERİ ........................................................ 41

A. Genel Olarak ........................................................................... 41

1. Makine Öğrenmesi ........................................................... 42

8

2. Yapay Sinir Ağları ............................................................ 45

3. Derin Öğrenme ................................................................. 46

4. Uzman Sistemler .............................................................. 48

5. Robotik (Robotlar ve Botlar) ............................................. 50

6. Doğal Dil İşleme .............................................................. 52

7. Görüntü Tanıma ve İşleme ................................................ 53

8. Planlama ve Optimizasyon ................................................ 54

a. Bulanık Mantık .............................................................. 54

b. Genetik Algoritmalar ..................................................... 55

B. Çalışmamızda Kullanılacak Yapay Zekâ Teknikleri ................... 56

İKİNCİ BÖLÜM

YAPAY ZEKÂ UYGULAMALARININ MİLLETLERARASI

USUL VE KANUNLAR İHTİLÂFI HUKUKUNA ETKİSİ

I. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKİ STATÜSÜ ....................................... 57

A. Genel Olarak ........................................................................... 57

B. Konuya İlişkin Görüşler ........................................................... 58

1. Yapay Zekânın ‘Eşya’ Olduğu Yönündeki Görüş ............... 58

2. Yapay Zekânın ‘Kişiliği’ Olduğu Yönündeki

Görüşler ........................................................................... 60

a. Yapay Zekânın Tüzel Kişiliğe Sahip Olduğunu

İleri Süren Görüş ............................................................ 61

b. Yapay Zekâya Elektronik Kişilik Tanınmasını

İleri Süren Görüş ............................................................ 62

c. Yapay Zekânın “İnsan Olmayan Kişi” Olarak

Nitelendirilebileceğini İleri Süren Görüş ....................... 63

9

C. Değerlendirme ......................................................................... 64

II. MİLLETLERARASI USUL HUKUKU BAKIMINDAN .................. 66

A. Yargılama Hukukunda Kullanılacak Yapay Zekâ

Uygulamalarında Dikkate Alınması Gereken Temel

İlkeler ..................................................................................... 67

1. Temel Haklara Saygı ........................................................ 69

2. Ayrımcılık Yasağı ............................................................ 70

3. Şeffaflık ve Hesap Verilebilirlik ........................................ 70

4. Kalite ve Güvenlik ............................................................ 71

5. Kullanıcı Kontrolü ve Denetimi ......................................... 72

B. Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) Bilişim Sistemi ..................... 72

C. Yabancılık Unsurunun Tespiti .................................................. 74

III. KANUNLAR İHTİLÂFI HUKUKU BAKIMINDAN ................ 76

A. Kanunlar İhtilâfı Hukuku Metodolojisi ve Genel

Problemler .............................................................................. 76

1. Vasıflandırma .................................................................. 77

2. Milletlerarası Sözleşmeler Rejiminin Uygulanması ............. 78

3. Kanunlar İhtilâfı Hukukunun Diğer Genel

Problemleri (Türk Hukukunun Kanunlar İhtilâfı

Kuralları – Atıf – Doğrudan Uygulanan Kurallar) ............... 79

B. Yabancı Hukukun Uygulanması ............................................... 82

IV. YAPAY ZEKÂ TABANLI UZMAN SİSTEM MODELİ

ÖNERİSİ ....................................................................................... 88

A. Genel Olarak ........................................................................... 88

1. Birinci Katman: Yabancılık Unsurunun Tespiti .................. 89

2. İkinci Katman: Vasıflandırma – Adlama ............................ 90

10

3. Üçüncü Katman: İki ve Çok Taraflı Milletlerarası

Sözleşmeler ...................................................................... 91

4. Dördüncü Katman: Kanunlar İhtilafı Hukuku

Kurallarının Tespiti – Altlama ........................................... 92

5. Beşinci Katman: Atıf ........................................................ 92

6. Altıncı Katman: Doğrudan Uygulanan Kuralların

Tespiti ve Uygulanması .................................................... 93

7. Yedinci Katman: Türk Hukukunun İçeriğinin Tespiti

ve Uygulanması................................................................ 94

8. Sekizinci Katman: Uygulanacak Yabancı Hukukun

İçeriğinin Tespiti, Uygulanması ve Kamu Düzeni

Müdahalesi ...................................................................... 94

B) Uzman Sistem Tabanlı Yapay Zekâ Modeli Akış Şeması ........... 95

SONUÇ ........................................................................................................ 97

KAYNAKÇA ............................................................................................. 101

KAYNAKÇA  

ADALI, Eşref (2016), “Doğal Dil İşleme”, Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar

Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi, C. 5, S. 2, s. 1-19.

AKDAĞ, Şükrü Yakup (2019), “Yapay Zekanın Sorumluluğu Üzerine

Düşünceler”, Sorumluluk Hukuku Seminerleri - 2018, Editör: Başak Baysal,

İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

AKINCI, Ziya (2020), Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul: Vedat Kitapçılık.

AKİPEK ÖCAL, Şebnem (2022), “Yapay Zekâ ve Hukuki Niteliği”,

Hukuk Perspektifinden Yapay Zekâ (Ed. Erdem Büyüksağiş), İstanbul: On İki

Levha Yayıncılık.

AKKURT, Sinan Sami (2019), “Yapay Zekânın Otonom Davranışlarından

Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Y.

7, S. 13, s. 39-59.

AKSOY RETORNAZ, Eylem/GÜÇLÜTÜRK, Osman Gazi (2021),

Büyük Veri, Aksoy Retornaz, Eylem/Güçlütürk, Osman Gazi (Editörler), Gelişen

Teknolojiler ve Hukuk III: Büyük Veri, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

ALTINOK, Arda (2019), “Chatbot ve Yapay Zekâlı Asistanlara Hukuksal

Yaklaşım”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 93, S. 3, s. 258-265.

ARSLAN, İbrahim (2017), “Yabancı Unsurlu Özel Hukuk Uyuşmazlıklarında

Makul Sürede Yargılanma Hakkı ile Yabancı Hukukun İçeriğinin

 Kaynakça, yazarların soyadının esas alındığı alfabetik sıralamaya göre hazırlanmıştır.

Aynı yazarın birden fazla eseri varsa, bu eserler, en yeni tarihli olanı üstte olacak şekilde

sıralanmıştır.

 Aynı yazarın birden fazla eserinden yararlanıldığı durumlarda, eseri diğerlerinden ayırt

etmek için, ilgili eser isminin yanında, parantez içerisinde eser isminin anlamlı kısaltmasına

yer verilmiştir.

 İnternet üzerinden çevrim içi erişim sağlanan akademik makale dışında kalan diğer kaynaklar,

kaynakçada ayrı bir kısımda gösterilmiştir. Tüm internet kaynaklarına erişim yeknesak

olarak kontrol edilmiş olup, son erişim tarihi, 31 Mayıs 2023’tür.

K A Y N A K Ç A

102

Temin Edilmesi Arasındaki İlişki”, Public and Private International Law Bulletin,

C. 37, S. 2, s. 60-94.

AŞIKOĞLU, Şehriban İpek (2018), Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda

Kişisel Verilerin Korunması ve Büyük Veri, İstanbul: İstanbul: On İki Levha

Yayınevi.

ATALAY, Muhammed/ÇELİK, Enes (2017), “Büyük Veri Analizinde

Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi Uygulamaları”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 9, S. 22, s. 155-172.

AYGÜN, Mesut (2023), “Yabancı Hukukun Uygulanmasında Yapay

Zekâ ile Veri Analitiğinin Rolü ve Bir Model Önerisi”, Selçuk Üniversitesi

Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 31, S. 2, s. 531-5 (Yapay Zekâ).

AYGÜN, Mesut (2014), “Yabancılık Unsurunun Mahiyeti ve Yargılamadaki

Rolü”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel

Sayı (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan), s. 1025-1066 (Yabancılık Unsuru).

BACAKSIZ, Pınar/SÜMER, Seda Yağmur (2021), Robotlar, Yapay

Zekâ ve Ceza Hukuku, Ankara: Adalet Yayınevi.

BAK, Başak (2018), “Medeni Hukuk Açısından Yapay Zekânın Hukuki

Statüsü ve Yapay Zekâ Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk”, Türkiye

Adalet Akademisi Dergisi, Y. 9, S. 35, s. 211-232.

BARR, Avron/ FEIGENBAUM, Edward A. (1981), The Handbook of

Artificial Intelligence, California: Butterworth-Heinemann.

BAYAMLIOĞLU, Emre (2008), “Akıllı Yazılımlar ve Hukuki Statüsü:

Yapay Zekâ ve Kişilik Üzerine Bir Deneme”, Uğur Alacakaptan’a Armağan,

C. 2, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s. 131-140.

BENLİ, Erman/ŞENEL, Gayenur (2020), “Yapay Zekâ ve Haksız Fiil

Hukuku”, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2,

S. 2, s. 296-336.

BOZKURT YÜKSEL, Armağan Ebru (2022), “Avrupa Komisyonu’nun

Yapay Zekâ Tüzük Teklifi’ne Genel Bir Bakış”, Türkiye Adalet Akademisi

Dergisi, Y. 13, S. 51, s. 19-46 (AB Tüzük).

BOZKURT YÜKSEL, Armağan Ebru (2020), Buluşçu Yapay Zekâ ve

Patent Hukuku, İstanbul: Aristo Yayınevi (Yapay Zekâ ve Patent).

K A Y N A K Ç A

103

BOZKURT YÜKSEL, Armağan Ebru (2017), “Robot Hukuku”, Türkiye

Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 7, S. 29, s. 85-11 (Robot).

BOZKURT YÜKSEL, Armağan Ebru/BAK, Başak/YÜKSEL, Sera

Reyhani/ASLANOVA, Kemale (2018), Fütürist Hukuk, İstanbul: Aristo Yayınevi.

BÜYÜKÖZKAN FEYZİOĞLU, Gülçin (2021), Dijitalleşen Dünyada

Yapay Zekâ, Editörler: Eylem Aksoy Retornaz/Osman Gazi Güçlütürk, Gelişen

Teknolojiler ve Hukuk II: Yapay Zekâ, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

CALVERLEY, David (2007), “Artificial Intelligence As A Legal Person”,

The Journal of Personal Cyberconsciousness: <https://www.terasemjournals.

org/PCJournal/PC0201/calverley _a.html>, (Erişim Tarihi:

30.04.2023).

CAN, Hacı/TUNA, Ekin (2019), Milletlerarası Usul Hukuku, 2. Baskı,

Ankara: Adalet Yayınevi.

CARRİÇO, Gonçalo (2018), “The EU and Artificial Intelligence: A Human-

Centred Perspective”, European View, C. 17, S. 19, s. 29-36.

CONTINI, Francesco (2020), “Artificial Intelligence and the Transformation

of Humans, Law and Technology Interactions in Judicial Proceedings”,

Law Technology and Humans, C. 2, S. 1, s. 4-18.

ÇAMLICA, Berat (2022), Yapay Zekânın Ceza Sorumluluğu ve Kişilik

Tartışmaları, Ankara: Yetkin Yayınları.

ÇEKİN, Mesut Serdar (2021), Yapay Zekâ Teknolojilerinin Hukuki İşlem

Teorisine Etkileri, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

ÇELİKEL, Aysel/ERDEM, Bahadır (2021), Milletlerarası Özel Hukuk,

17. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.

ÇETİN, Selin (2019), “Yapay Zekâ ve Sorumluluk Tartışmaları”, Yapay

Zekâ Çağında Hukuk (Ed. Selin Çetin), İstanbul, Ankara ve İzmir Baroları

Çalıştay Raporu, s. 52-63.

ÇETİN, Selin/KUMKUMOĞLU, Kemal (2021), Yapay Zekâ Stratejileri

ve Hukuk, Editörler: Eylem Aksoy Retornaz/Osman Gazi Güçlütürk, Gelişen

Teknolojiler ve Hukuk II: Yapay Zekâ, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

K A Y N A K Ç A

104

ÇİFTÇİ, Pınar (2022), “Avrupa ve Türkiye’de Medeni Yargıda Dijitalleşme

Sürecine İlişkin Yaşanan Gelişmeler”, Dijital Çağda Medenî Yargı

(2022’den Bakış), (Editör: Muhammet ÖZEKES), Ankara: Adalet Yayınevi,

s. 55-187.

DE MAURO, Andrea/GRECO, Marco/GRIMALDI, Michele (2016),

“A Formal Definition of Big Data Based on its Essential Features”, Library

Review, C. 65, S. 3, s. 122-135.

DİŞEL, Buse (2022), “Medeni Yargıda Yapay Zekâ ve Yenilikçi Yöntemlerle

Uygulamalar”, Dijital Çağda Medeni Yargı (2022’den Bakış), (Editör:

Muhammet ÖZEKES), Ankara: Adalet Yayınevi, s. 243-271.

DOĞAN, Vahit (2022), Milletlerarası Özel Hukuk, 8. Baskı, Ankara: Savaş

Yayınevi.

DOĞAN, Korcan/ARSLANTEKİN, Sacit (2016), “Büyük Veri: Önemi,

Yapısı ve Günümüzdeki Durum”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya

Fakültesi Dergisi, C. 56, S. 1, s. 15-56.

DUGGAL, Nikita: “Top 7 Benefits of Big Data and Analytics and Reasons

to Consider It”, Simplilearn, <https://www.simplilearn.com/benefits-ofbig-

data-and-analytics-article>, (Erişim Tarihi: 30.04.2023).

DÜLGER, Murat (2018), “Yapay Zekâlı Varlıkların Hukuk Dünyasına

Yansıması: Bu Varlıkların Hukuki Statüleri Nasıl Belirlenmeli?”, Terazi Hukuk

Dergisi, C. 13, S. 142, s. 82-87.

EBİBLİ, Ömer Faruk (2023), Hukuk Açısından Yapay Zekânın İncelenmesi,

İstanbul: Platon Plus Yayıncılık.

EIDENMÜLLER, Horst (2018), “Robot’s Legal Personality”, Faculty

of Law Blogs/University of Oxford: <https://blogs.law.ox.ac.uk/businesslaw-

blog/blog/2017/03/ robots%E2%80%99-legal-personality>, (Erişim Tarihi:

31.05.2023)

EKİN, Beste (2021), Kişisel Verilerin Korunması ve Rekabet Hukuku

Boyutuyla Büyük Veri, İstanbul: On İki Levha Yayınevi.

ELMAS, Çetin (2007), Yapay Zekâ Uygulamaları, Ankara: Seçkin Yayınevi.

ERALP, Özgür (2020), Mesleki Bilgisayar ve UYAP, (Ed. Mesut AYGÜN),

Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.

K A Y N A K Ç A

105

ERDOĞAN, Gökhan (2021), “Yapay Zekâ ve Hukukuna Genel Bir Bakış”,

Adalet Dergisi, S. 66, s. 117-192.

ERKAN, Mustafa (2016), Türk Milletlerarası Özel Hukuk Sisteminde

Yabancı Hukukun Tatbiki: Olan vs. Olması Gereken, Editörler: Bilgin Tiryakioğlu/

Mesut Aygün/Ali Önal/ Ayşe Kübra Altıparmak/Cansu Kaya, Milletlerarası

Özel Hukukta Güncel Konular Sempozyumu – Eskişehir 21-22 Nisan

2016, Ankara: Yetkin Yayınevi, s. 543-555.

ERKUL, R. Erdem (2021), “Yapay Zekâ ve Büyük Veri Nasıl Bir Gelecek

Vadediyor?”, TRT Akademi, C. 6, S. 11, s. 192-201.

ERSOY, Çağlar (2018), Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, 3. Baskı, İstanbul:

On İki Levha Yayınevi.

GÖNEN, Çoşkun (2010), “Eser, Eserin Korunma Koşulları ve Bilgisayar

Programlarının Eser Niteliği”, Legal Fikri ve Sınai Haklar Dergisi, C. 6, S. 21,

s. 39-54.

GREENGARD, Samuel, “What is Artificial Intelligence & How Does It

Work?’”, Datamation, <https://www.datamation.com/artificial-intelligence/

what-is-artificial-intelligence>, (Erişim Tarihi: 01.09.2022).

GÜÇLÜTÜRK, Osman Gazi (2022): Yapay Zekâ ve Verinin Kullanımı,

İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

GÜNER, Cemil (2020), “Yapay Zekânın Verdiği Zarardan Doğan Sözleşme

Dışı Sorumluluğa Uygulanacak Hukuk”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi,

Y. 8, S. 15, s. 229-272.

GÜNGÖR, Gülin (2022), Türk Milletlerarası Özel Hukuku, 3. Baskı,

Ankara: Yetkin Yayınları.

HASIRCI, Hakan (2022), “Medeni Usul Hukukunda Yapay Zekâ”, Hukuk

Perspektifinden Yapay Zekâ (Ed. Erdem Büyüksağiş), İstanbul: On İki

Levha Yayıncılık, s. 399-435.

İNCE, Hüseyin/İMAMOĞLU, Sena Esin / İMAMOĞLU, Salih Zeki:

“Yapay Zekâ Uygulamalarının Karar Verme Üzerine Etkileri: Kavramsal Bir

Çalışma”, International Review of Economics and Management, C. 9, S. 1,

2021, s. 50-63.

KALYVAS, James R./OVERLY, Michael R. (2015), Big Data: A Business

and Legal Guide, Boca Raton-FL: CRC Press – Taylor & Francis Group.

K A Y N A K Ç A

106

KAPANCI, Kadir Berk (2021), Özel Hukuk Perspektifinden Bir Değerlendirme:

Yapay Zekâ ve Haksız Fiil Sorumluluğu, Aksoy Retornaz, Eylem/

Güçlütürk, Osman Gazi (Editörler), Gelişen Teknolojiler ve Hukuk II:

Yapay Zekâ, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

KARA KILIÇARSLAN, Seda (2019), “Yapay Zekanın Hukuki Statüsü

ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, S.

2, s. 363-389.

KARACA, Uğur (2023), Yapay Zekanın Haksız Fiillerinden Doğan Hukuki

Sorumluluk, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

KARACA, Uğur/KARATAŞ, Esra (2022), “Yapay Zekâ Tarafından

Meydana Getirilen Fikri Ürünlerin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa

Göre Korunması”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1,

s. 17-50.

KIYAK, Emre (2020), “Büyük Veri ve Yapay Zekâ Teknolojileri ile

Adım Adım Zeki UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) Ekosistemine Doğru”,

Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 22, S. 1, s. 79-121.

KOÇ, Onur (2020), Daha İyi Bir Dünya İçin Yapay Zekâ, 12. Baskı, İstanbul:

Doğan Kitap.

KOWERT, Weston (2018), “The Foreseeability of Human Artificial Intelligence

Interactions”, Texas Law Review, C. 96, S. 1, s. 181-205.

KURZWEIL, Ray (2005), The Singularity Is Near: When Human Transcend

Biology, New York: Viking Press.

LASHBROOKE, E. C. (1988), “Legal Reasoning and Artificial Intelligence”,

Loyola Law Review, C. 34, s. 287-310.

McCARTHY, John, “What is Artificial Intelligence?”, Stanford University

(Revised: 12.11.2007), <http://jmc.stanford.edu/articles/whatisai/whatisai.

pdf>, (Erişim Tarihi: 30.04.2023).

MIDDLEBROOK, Stephen T./MULLER, John (2000), “Thoughts on

Bots: The Emerging Law of Electronic Agents”, The Business Lawyer, C. 56,

S. 1, s. 341-373.

MOHRI, Mehryar/ROSTAMIZADEH, Afshin/TALWALKAR,

Ameet (2018), Foundations of Machine Learning. 2. Baskı, Cambridge, Massachusetts:

MIT Press.

K A Y N A K Ç A

107

NABİYEV, Vasif V. (2005), Yapay Zekâ: Problemler, Yöntemler, Algoritmalar,

2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.

NEMUTLU, İbrahim Berat (2023), Yapay Zekânın Patent Hukukuna Etkileri,

Ankara: Yetkin Yayınevi.

NOMER, Ergin (2017), Devletler Hususi Hukuku, 22. Baskı, İstanbul:

Beta Yayınevi (DHH).

NOMER, Ergin (1972), Davada Yabancı Kanun, İstanbul: Fakülteler

Matbaası (Yabancı Kanun).

OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/ÖZDEMİR, Saibe Oktay

(2017), Eşya Hukuku, 20. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi.

OZAN ÖZPARLAK, Başak (2021), İşe Alımda Ayrımcılık ve Yapay

Zekâ Sistemleri, Aksoy Retornaz, Eylem/Güçlütürk, Osman Gazi (Editörler),

Gelişen Teknolojiler ve Hukuk II: Yapay Zekâ, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

OZAN ÖZPARLAK, Başak (2019), “Yapay Zekâ ve Robotik Hukukunda

Güncel Tartışmalar”, Academia: <https://www.academia.

edu/45582451/YAPAY_ZEK%C3%82_ VE_ROBOT%C4%B0K_HUKUKUNDA_

G%C3%9CNCEL_TARTI%C5%9EMALAR>, (Erişim Tarihi:

31.05.2023).

ÖZÇELİK, Ş. Barış (2021), “Yapay Zekânın Veri Koruma, Sorumluluk

ve Fikri Mülkiyet Açısından Ortaya Çıkardığı Hukuki Gereksinimler”, Adalet

Dergisi, S. 66, s. 87-116.

ÖZEL, Sibel/ERKAN, Mustafa/PÜRSELİM, Hatice Selin/KARACA,

Hüseyin Akif (2022), Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.

ÖZTEMEL, Ercan (2003), Yapay Sinir Ağları, İstanbul: Papatya Bilim

Yayınevi.

PİRİM, Harun (2006), “Yapay Zekâ”, Journal of Yaşar University, S. 1,

s. 81-93.

REILING, Dory (2020), “Courts and Artificial Intelligence”, International

Journal for Court Administration, C. 11, S. 2, s. 1-10.

K A Y N A K Ç A

108

SARI, Onur (2020), “Yapay Zekânın Sebep Olduğu Zararlardan Doğan

Sorumluluk”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 147, s. 251-312.

SAY, Cem (2019), 50 Soruda Yapay Zekâ, 14. Baskı, İstanbul: 7 Renk

Basım Yayın ve Filmcilik.

SCHERER, Matthew U. (2016), “Regulating Artificial Intelligence Systems:

Risks Challenges Competencies and Strategies”, Harvard Journal of

Law & Technology, C. 29, S. 2, s. 353-400.

SEARLE, John R. (1980), “Minds, Brains and Programs”, Behavioral

and Brain Sciences, C. 3, S. 3, s. 417-424.

STUCKE, Maurice/GRUNES, Allen (2016), Big Data and Competition

Policy, London: Oxford University Press,

SURDEN, Harry: “Artificial Intelligence and Law: An Overview”, Georgia

State University Law Review, C. 35, S. 4, 2019, s. 1305-1337 (An

Overwiew).

SURDEN, Harry: “Machine Learning and Law”, Washington Law Review,

C. 89, S. 1, 2014, s. 87-115 (Machine Learning).

ŞANLI, Cemal/ESEN, Emre/ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci (2021),

Milletlerarası Özel Hukuk, 9. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.

TAŞDEMİR, Özgür/ÖZBAY, Ümit Vefa/KİREÇTEPE, Burhanettin

Onur (2020), “Robotların Hukuki ve Cezai Sorumluluğu Üzerine Bir Deneme”,

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 69, S. 2, s. 793-833.

TEKİNALP, Gülören (2020), Milletlerarası Özel Hukuk (Bağlama ve

Usul Hukuku Kuralları), 13. Baskı, İstanbul: Vedat Kitapçılık.

TURING, Alan, “Computing Machinery and Intelligence”, Mind, C.

LIX, S. 236, 1950, s. 433–460, MIND, <https://academic.oup.com/mind/article/

LIX/236/433/986238>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

UMAR, Bilge (2011), Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi: Yargıçlar ve

Avukatlar İçin HMK Uygulamasında Karşılaşılacak Soru ve Sorunların Türk

ve Neuchatel Bilimsel ve Yargısal İçtihatları Işığında Yanıtları ve Çözümleri,

Ankara: Yetkin Yayınevi.

K A Y N A K Ç A

109

ÜSTÜN, Çağatay/KUZGUN, İmre (2013), “Hayvan Hakları İçin Yeni

Bir Umut, İnsan Olmayan Kişi Kavramı”, Fasikül Hukuk Dergisi, C. 5, S. 47,

s. 13-21.

WEIN, Leon E. (1992), “Responsibility of Intelligent Artifacts: Toward

an Automation Jurisprudence”, Harvard Journal of Law & Technology, C. 6,

S. 1, s. 103-154.

YENİLMEZ, Kürşat (2001), Bulanık Doğrusal Programlama Problemleri

için Yeni Çözüm Yaklaşımları ve Duyarlılık Analizi. Yayınlanmamış

Doktora Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.

YILMAZ, Atınç (2020), Yapay Zekâ, 7. Baskı, İstanbul: KODLAB Yayınları.

YILMAZ, Oğuz Gökhan (2021), “Yargı Uygulamasında Yapay Zekâ

Kullanımı - Yapay Zekâ Hâkim Cübbesini Giyebilecek mi?”, Adalet Dergisi,

S. 66, s. 379-415.

YILMAZ, Gizem (2020), “Yapay Zekânın Yargı Sistemlerinde Kullanılmasına

İlişkin Avrupa Etik Şartı”, Marmara Üniversitesi Avrupa Araştırmaları

Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi, C. 28, S. 1, s. 27-55 (“Etik”).

YILMAZTEKİN, Hasan Kadir (2021), Yapay Zekânın Eser Sahipliği,

Ankara: Adalet Yayınevi.

YOUNAS, Muhammad (2019), “Research Challenges of Big Data”, Service

Oriented Computing and Applications, C. 13, S. 2, s. 105-107.

YÖNEY, Can (2018), Yabancı Hukukun Uygulanması, İstanbul: On İki

Levha Yayıncılık.

ZEYTİN, Zafer/GENÇAY, Eray (2019), “Hukuk ve Yapay Zekâ: EKişi,

Mali Sorumluluk ve Bir Hukuk Uygulaması”, Türk-Alman Üniversitesi

Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1, s. 39-70.

İnternet Kaynakları:

ADALET BAKANLIĞI 2019-2023 DÖNEMİ STRATEJİK PLANI,

2019, Adalet Bakanlığı: <https://sgb.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/

27102020154519Stratejik%20 Plan%20(2019-

2023)%2023.10.2020.pdf>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

K A Y N A K Ç A

110

“Medeni Kanun 2.0'ın Yeni 'Kişisi' Robotlar Olabilir”, Samsun Barosu:

<https://www.samsunbarosu.org.tr/Detay.aspx?ID=79411>, (Erişim

Tarihi: 31.05.2023).

CAHAI - Ad hoc Committee on Artificial Intelligence, Council of Europa:

<https://www.coe.int/en/web/artificial-intelligence/cahai>, (Erişim Tarihi:

31.05.2023).

ERGÜN, Gökçe (2022), “OECD’den YZ Sistemlerinin Sınıflandırılmasına

İlişkin Kılavuz”, İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Komisyonu Yapay

Zekâ Çalışma Grubu 2022 Mart Bülteni (Yapay Zekâ Çağında Hukuk), İstanbul

Barosu: <https://www.istanbulbarosu.org.tr/files/komisyonlar/

yzcg/2022_martbulten.pdf>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

EUROPEAN COMMISSION, EU Declaration on Cooperation on Artificial

Intelligence, 2018, European Commission: <https://ec.europa.

eu/jrc/communities/en/node/1286/document/ eu-declaration-cooperation-

artificial-intelligence>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

EUROPEAN COMMISSION, EU Ethics Guidelines for Trustworthy

AI, 2019, European Commission: <https://ec.europa.eu/futurium/en/ai-alliance-

consultation.1.html>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

EUROPEAN COMMISSION, White Paper on Artificial Intelligence:

A European Approach to Excellence and Trust, 2020, European Commission:

<https://commission.europa. eu/publications/white-paper-artificial-intelligence-

european-approach-excellence-and-trust_en >, (Erişim Tarihi:

31.05.2023).

EUROPEAN COMMISSION, Proposal For a Regulation of The European

Parliament and of The Council Laying Down Harmonised Rules On Artificial

Intelligence (Artificial Intelligence Act) and Amending Certain Union

Legislative Acts, 2021, EUR-Lex: <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/

EN/TXT/?uri=celex%3A52021PC0206>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

EUROPEAN COMMISSION REPORT, Liability for Artificial Intelligence

and Other Emerging Digital Technologies, European Union, 2019, European

Commission: <https://www.europarl.europa.eu/meetdocs/

2014_2019/plmrep/COMMITTEES/JURI/DV/2020/01-09/AI-report

_EN.pdf>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

K A Y N A K Ç A

111

“European Convention on Information on Foreign Law”, Council of Europe:

<https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list?module=treaty-detail&

treatynum=062>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

EUROPEAN ETHICAL CHARTER, European Ethical Charter on The

Use of Artificial Intelligence (AI) in Judicial Systems and Their Environment,

CEPEJ: <https://www.coe.int/en/web/cepej/cepej-european-ethical-charteron-

the-use-of-artificial-intelligence-ai-in-judicial-systems-and-their-environment>,

(Erişim Tarihi: 31.05.2023).

EUROPEAN PARLIAMENT, European Parliament Resolution of 20

October 2020 with Recommendations to The Commission on A Civil Liability

Regime for Artificial Intelligence (2020/2014(INL)), European Parliament:

<https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ ?uri=CELEX%

3A52020IP0276>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

EUROPEAN PARLIAMENT REPORT, Report with recommendations

to the Commission on Civil Law Rules on Robotics (2015/2103(INL)),

Introduction B, European Parliament: <https://www.europarl.europa.

eu/doceo/document/A-8-2017-0005_EN.html>, (Erişim Tarihi:

31.05.2023).

İTÜ YAPAY ZEKÂ VE VERİ MÜHENDİSLİĞİ, “Robotik”, İstanbul

Teknik Üniversitesi: <https://yapayzeka.itu.edu.tr/arastirma/robotik>, (Erişim

Tarihi: 31.05.2023).

OECD, OECD Framework for the Classification of AI Systems, 2022,

OECD: <https://www.oecd.org/publications/oecd-framework-for-the-classification-

of-ai-systems-cb6d9eca-en.htm>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

OECD AI PRINCIPLES, OECD Artificial Intelligence (AI) Principles,

2019, OECD: <https://oecd.ai/en/ai-principles>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

PROTECHNOWALL, “Bir Uzman’a Görünmekte Fayda Var. Uzman

Sistemler Nedir?”, 17 Mayıs 2015, Wordpress.com: <https://protechnowall.

wordpress.com/2015/05/17/bir-uzmana-gorunmekte-fayda-var-uzman-

sistemler-nedir/>, (Erişim Tarihi: 31.05.2023).

TÜBİTAK BİLGEM - Bulut Bilişim ve Büyük Veri Araştırma Laboratuvarı

(B3LAB), “Üçüncü Dalga Yapay Zekâ Teknolojileri”, Yapay Zekâ,

<https://www.b3lab.org/sayfalar/yapay_zekâ-12>, (Erişim Tarihi:

31.05.2023).