Bankaların en temel ve geleneksel işlemleri, müşterilerine ait küçük birikimleri toplayarak büyük fonlar oluşturması ve bunları yine müşterilerine kredi olarak kullandırmasıdır. Bankaların bu faaliyeti hem birikimlerini değerlendiren hem de kredi kullanan müşterileri nezdinde güven kurumu olarak kabul edilmelerini sağlamaktadır. Bu durum bankaları aynı zamanda ticari hayatın en önemli aktörlerinden biri yaptığından, ekonomik sistemin istikrarının korunması adına, bankacılık faaliyetlerine ilişkin yasal çerçevenin belirlenmesini ve bankaların kamu kurumları tarafından denetimini zorunlu kılmaktadır.

Güven kurumu olarak nitelendirilen bankaların yürüttüğü bu önemli faaliyetin sağlıklı ve istikrarlı bir şekilde sürdürülebilmesi için hem bankalara hem de bankaların müşterilerine ait sırların korunması gerekmektedir. Bu sebeple, bankalara ait sırlar ve banka müşterilerine ait sırların korunması, mülga kanunlarla olduğu gibi 5411 sayılı Bankacılık Kanununda da en detaylı olarak düzenlenen konulardan birisi olmuştur. Bankacılık sırrı çatısı altında toplanan banka sırrı ve müşteri sırlarının saklanmasına ilişkin yükümlülüğün ihlali durumunda, hukuki yaptırımların yanı sıra cezai yaptırım da söz konusu olmaktadır.

Bu çalışmada, bankacılık sırrının açıklanması suçunun konusu olan bankacılık sırrının çerçevesi çizildikten sonra, sır saklama yükümlülüğü ve bu yükümlülüğün istisnaları üzerinde durulmuş ve nihayet Bankacılık Kanunu m. 159 ile düzenlenen bankacılık sırrının açıklanması suçu tüm yönleriyle ele alınmıştır. Bankacılık sırrının açıklanması suçu incelenirken yalnızca suçun unsurları ve uygulanacak yaptırım üzerinde durulmamış, aynı zamanda doktrindeki tartışmaları konulara ve uygulamada karşılaşılan sorunlara da değinilmiştir.

Konu Başlıkları

	Banka ve Bankacılık Faaliyetleri Çerçevesinde Sır Teşkili
	Bankacılık Sırrını Saklama Yükümlülüğü
	Bankacılık Sırrını Saklama Yükümlülüğünün Dışında Tutulan Haller
	Bankacılık Sırrının Açıklanması Suçu, Suçun Unsurları ve Kusurluluk
	Bankacılık Sırrının Açıklanması Suçunun Özel Görünüş Biçimleri, Muhakemeye İlişkin Kurallar, Yaptırım

İçindekiler

Öz 5

Takdim 7

Önsöz 11

Kısaltmalar Listesi 23

Giriş 25

Birinci Bölüm

BANKA VE BANKACILIK FAALİYETLERİ ÇERÇEVESİNDE SIR TEŞKİLİ

I. BANKACILIĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ VE BANKA KAVRAMI 29

A. Bankacılığın Tarihsel Gelişimi 29

1. Dünyada Bankacılığın Tarihsel Gelişimi 29

2. Osmanlı Devleti Döneminde Bankacılık 31

3. Cumhuriyet Döneminde Bankacılık 33

B. Banka Kavramı 36

1. Genel Olarak 36

2. Türk Hukukunda Bankanın Tanımı 36

3. Karşılaştırmalı Hukukta Bankanın Tanımı 40

C. Bankaların Önem ve İşlevi 41

II. BANKALARIN SINIFLANDIRILMASI 43

A. Yaptıkları İşlemlere Göre Bankalar 44

1. Kamusal Yetki ve Görevleri Haiz Olan Bankalar 44

2. Kamusal Yetki ve Görevleri Haiz Olmayan Bankalar 44

a. Mevduat Kabul Eden Bankalar 44

b. Mevduat Kabul Etmeyen Bankalar 46

ba. Katılım Bankaları 46

bb. Kalkınma ve Yatırım Bankaları 48

c. Uzmanlık Bankaları ile Sektör Bankaları 49

B. Kuruluş Yerine Göre Bankalar 49

C. Bağlı Oldukları Hükümlere Göre Bankalar 50

D. Ülke İçinde Faaliyet Gösterdikleri Yere Göre Bankalar 51

1. Serbest Bölge Bankacılığı 51

2. Kıyı (Off–Shore) Bankacılığı 51

III. BANKACILIK FAALİYETİ 53

A. Kavram 53

B. Bankacılık Kanunu’na Göre Faaliyet Konuları 53

1. Genel Olarak 53

2. Bankacılık Kanunu’nda Yer Verilen Bankacılık Faaliyetleri 55

C. Bankacılık Faaliyetlerinin Sınıflandırılması 56

1. Bilançoda Konuldukları Yere Göre Bankacılık Faaliyetleri 57

2. Konularına Göre Bankacılık Faaliyetleri 57

3. Niteliğine Göre Bankacılık Faaliyetleri 58

IV. BANKACILIK FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE SIR TEŞKİLİ 59

A. Sır Kavramı 59

1. Genel Olarak 59

2. Sır Tanımı 60

3. Sır Kavramının Unsurları 61

a. Gerçeklik 61

b. Bilinmezlik 62

c. Gizli Tutma İradesi 63

d. Hukuki Bir Menfaatin Bulunması 64

B. Bankacılık Faaliyetinden Doğan Sır Türleri 65

1. Genel Anlamıyla Bankacılık Sırrı 65

2. Banka Sırrının Tanımı ve Kapsamı 67

3. Müşteri Sırrı 69

a. Banka Müşterisinin Tespiti 69

b. Müşteri Sırrı Tanımı ve Kapsamı 73

C. Korunmasında Fayda Görülen Diğer Sır Türleri 77

1. Ticari Sır 77

2. Meslek Sırrı 79

3. İş Sırrı 81

4. Değerlendirme 82

İkinci Bölüm

BANKACILIK SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

I. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN HUKUKİ TEMELLERİ 83

A. Genel Olarak 83

B. Sır Saklama Yükümlülüğüne İlişkin Anayasal Düzenlemeler 83

C. Sır Saklama Yükümlülüğüne İlişkin Özel Hukuk Düzenlemeleri 85

1. Kişiliği Koruyan Hükümler Uyarınca Sır Saklama Yükümlülüğü 85

2. Dürüstlük Kuralı Uyarınca Sır Saklama Yükümlülüğü 87

3. Haksız Fiil Sorumluluğu Uyarınca Sır Saklama Yükümlülüğü 88

4. Sözleşme Sorumluluğu Uyarınca Sır Saklama Yükümlülüğü 89

5. Haksız Rekabet Hükümleri Uyarınca Sır Saklama Yükümlülüğü 90

D. Sır Saklama Yükümlülüğüne İlişkin Kamu Hukuku Düzenlemeleri 91

II. BANKACILIK KANUNLARINDA YER VERİLEN DÜZENLEMELER 91

A. Mülga Kanunlarda Sır Saklama Yükümlülüğü 92

1. 2243 sayılı Mevduatı Koruma Kanunu 92

2. 2999 sayılı Bankalar Kanunu 93

3. 7129 sayılı Bankalar Kanunu 93

4. 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 3182 sayılı Bankalar Kanunu 94

5. 4389 sayılı Bankalar Kanunu 96

B. Yürürlükteki Kanunda Sır Saklama Yükümlülüğü 97

C. Ticari Sır, Banka Sırrı ve Müşteri Sırrı Hakkında Kanun Tasarısı’nda Sır Saklama Yükümlülüğü 99

III. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN UYGULAMA ALANI 100

A. Genel Olarak 100

B. Sır Saklama Yükümlülüğünün Kişi İtibarıyla Uygulama Alanı 100

1. Bankacılık Sırrını Saklamakla Yükümlü Olan Kişiler 101

a. Kurum ve Fona Tevdi Edilen Sırları Saklamakla Yükümlü Kişiler 101

aa. Kurul Başkan ve Üyeleri ile Diğer Kurum Personeli 101

ab. Fonu Kurulu Başkan ve Üyeleri ile Diğer Fon Personeli 104

b. Sıfat ve Görevleri Dolayısıyla Tevdi Edilen Sırları Saklamakla Yükümlü Kişiler 106

ba. Genel Olarak 106

bb. Bankanın Ortakları 108

bc. Banka Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri 109

bd. Banka Genel Müdürü ve Genel Müdür Yardımcıları 110

be. Banka Çalışanları 111

bf. Destek Hizmeti Alınan Kişi ve Kuruluşlar ile Bunların Çalışanları 111

bg. Bağımsız Denetçiler 113

bh. Banka Adına Hareket Eden Kişiler 114

bı. Değerleme ve Derecelendirme Kuruluşlarının Ortakları, Yöneticileri, Uzmanları 115

2. Bankacılık Sırrının Saklanmasından Yararlanan Kişiler 117

a. Müşteriler ve Müşterilerle Bağlantılı Üçüncü Kişiler 117

b. Bankalar ile Bankaların Bağlı Ortaklık, İştirak, Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıkları 118

3. Bilgi Paylaşım Komitesi 121

C. Sır Saklama Yükümlülüğünün Zaman İtibarıyla Uygulanma Alanı 121

1. Sır Saklama Yükümlülüğünün Başlangıcı 121

2. Sır Saklama Yükümlülüğünün Sona Ermesi 122

IV. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA BANKACILIK SIRRININ KORUNMASI 123

A. Kıta Avrupası Hukukunda Bankacılık Sırrının Korunması 124

1. Alman Hukukunda Bankacılık Sırrının Korunması 124

2. Avusturya Hukukunda Bankacılık Sırrının Korunması 127

3. İsviçre Hukukunda Bankacılık Sırrının Korunması 128

B. Anglo–Sakson Hukukunda Bankacılık Sırrının Korunması 131

1. Amerikan Hukukunda Bankacılık Sırrının Korunması 131

2. İngiliz Hukukunda Bankacılık Sırrının Korunması 132

Üçüncü Bölüm

BANKACILIK SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN

DIŞINDA TUTULAN HALLER

I. GENEL OLARAK 135

II. KURUM, BANKALAR VE FİNANSAL KURULUŞLARIN BİLGİ VE BELGE ALIŞVERİŞİNDE BULUNMASI 138

A. Kurumun Yurt Dışındaki Muadili Denetim Mercileri ile Bilgi ve Belge Alışverişinde Bulunması 139

1. Kurumun Mutabakat Zabıtları Çerçevesinde Bilgi ve Belge Paylaşması 139

2. Kurumun Gizlilik Sözleşmesi Çerçevesinde Bilgi ve Belge Paylaşması 141

B. Bazı Bakanlıklar ile Bunlara Bağlı Kurum ve Kuruluşlara Bilgi ve Belge Verilmesi 143

C. Kredi Risklerinin Azaltılmasına Yönelik Bilgi ve Belge Paylaşımı 147

1. Genel Olarak 147

2. Bankaların ve Finansal Kuruluşların Bilgi ve Belge Alışverişinde Bulunması 148

a. Bankaların ve Finansal Kuruluşların Kendi Aralarında Doğrudan Bilgi ve Belge Alışverişinde Bulunması 149

b. Bankaların ve Finansal Kuruluşların Risk Merkezi Vasıtasıyla Bilgi ve Belge Alışverişinde Bulunması 150

c. Bankaların ve Finansal Kuruluşların En Az Beş Banka ya da Finansal Kuruluş Tarafından Kurulacak Şirketler Vasıtasıyla Bilgi ve Belge Alışverişinde Bulunması 153

D. BankK m. 73/f.4 Kapsamında Bilgi ve Belge Paylaşılabilecek Haller 155

1. Konsolide Finansal Tablo Hazırlama Çalışmaları, Risk Yönetimi ve İç Denetim Kapsamında Yapılacak Paylaşımlar 155

2. BankK m. 73/f.4’te Yer Verilen Diğer Haller 158

III. KANUNEN YETKİLİ KILINAN KİŞİ, KURUM VE KURULUŞLARA BİLGİ VE BELGE VERİLMESİ 159

A. Genel Olarak 159

B. Kamusal Yetki Kullanan Mercilere Bilgi ve Belge Verilmesi 161

1. Yargı Mercileri ile Bilgi ve Belge Paylaşılması 161

a. Anayasa Mahkemesi 161

b. Cumhuriyet Savcıları 162

c. Hukuk ve Ceza Mahkemeleri ile İdari Yargı Mercileri 162

ca. Hukuk Mahkemeleri 162

cb. Ceza Mahkemeleri 164

cc. İdari Yargı Mercileri 165

d. İcra ve İflas Daireleri 165

2. Teftiş ile Yetkilendirilen Merciler 166

a. Adalet Müfettişleri 166

b. Bakanlıklar ve Kamu Kuruluşları Müfettişleri ile Bunların Görevlendireceği Kişi veya Kişiler 166

c. İş Müfettişleri 167

3. Denetim ile Görevli Merciler 168

a. Devlet Denetleme Kurulu 168

b. Gümrük Müsteşarlığı 168

c. Maliye Bakanlığı ve Vergi İncelemesi Yapmaya Yetkili Olan Kişiler 169

d. Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Kamu Görevlileri Etik Kurulu 169

e. Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı ve Denetim Elemanları 170

f. Rekabet Kurulu 171

g. Sermaye Piyasası Kurulu 171

h. Sigorta Denetleme Uzmanları, Sigorta Denetleme Aktüerleri ile Bunların Yardımcıları 172

ı. Sosyal Güvenlik Kurumu 172

i. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 174

4. Diğer Merciler 175

a. Seferberlik ve Savaş Hallerinde Mülki ve Askeri Makamlar 175

b. Sıkıyönetim Komutanlıkları 175

c. Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı 176

d. Türkiye İş Kurumu 176

C. Özel İlişkilerde Müşteriye Ait Bilgi ve Belgelerin Verilmesi 177

1. Türk Medeni Kanunu Hükümleri Uyarınca Bilgi ve Belge Verilmesi 177

a. Aile Hukuku Kapsamına Giren Haller 177

aa. Mal Ortaklığı Hükümleri Çerçevesinde Bir Kimsenin Eşi Hakkında Bilgi ve Belge Talep Etmesi 177

ab. Anne veya Babanın Çocukları Hakkında Bilgi ve Belge Talep Etmesi 178

ac. Vesayet Makamlarının Vesayet Altındaki Kişiler Hakkında Bilgi ve Belge Talep Etmesi 178

ad. Vasinin Vesayet Altındaki Kişiler Hakkında Bilgi ve Belge Talep Etmesi 179

ae. Kayyımın Tayin Edildiği Gerçek veya Tüzel Kişi Hakkında Bilgi ve Belge Talep Etmesi 179

af. Yasal Danışmanın Tayin Edildiği Kişi Hakkında Bilgi ve Belge Talep Etmesi 179

b. Miras Hukuku Kapsamına Giren Haller 180

ba. Mirasçının Bilgi Talep Etmesi 180

bb. Lehine Mal Bırakılanların Bilgi ve Belge Talep Etmesi 180

bc. Vasiyeti Tenfiz Memurunun Bilgi ve Belge Talep Etmesi 181

bd. Mirası Resmen Tasfiye Etmekle Görevlendirilen Memurun Bilgi ve Belge Talep Etmesi 181

c. Eşya Hukuku Kapsamına Giren Haller 182

ca. İntifa Hakkı Sahiplerinin Bilgi Talep Etmesi 182

cb. Hapis Hakkı Bulunanların Bilgi Talep Etmesi 182

cc. Rehin Hakkı Bulunanların Bilgi Talep Etmesi 182

2. Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Uyarınca Bilgi ve Belge Verilmesi 183

a. Temsilci ve Vekillerin Bilgi ve Belge Talep Etmesi 183

aa. Genel Olarak 183

ab. Avukatların Bilgi ve Belge Talep Etmesi 183

b. Lehine Borç Altına Girilen Üçüncü Kişilerin Bilgi ve Belge Talep Etmesi 184

c. Müteselsil Borçluların Bilgi ve Belge Talep Etmesi 185

d. Banka Alacaklarının Temliki Halinde Bilgi ve Belge Paylaşılması 185

e. Kefillerin Bilgi Talep Etmesi 187

f. Adi Şirket Ortağının Bilgi Talep Etmesi 187

3. Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Uyarınca Bilgi ve Belge Verilmesi 188

a. Kolektif Şirketi Temsile Yetkili Ortakların Bilgi ve Belge Talep Etmesi 188

b. Tasfiye Memurlarının Bilgi ve Belge Talep Etmesi 188

c. Komandit Şirketi Temsile Yetkili Ortakların Bilgi ve Belge Talep Etmesi 188

4. Bilgi Edinme Kanunu Kapsamında Bilgi ve Belge Talep Edilebilen Haller 188

5. Ticari Sır, Banka Sırrı ve Müşteri Sırrı Hakkında Kanun Tasarısı’nda Yükümlülüğünün Dışında Tutulan Haller 191

IV. KAMUYU AYDINLATMA İLKESİ UYARINCA YÜKÜMLÜLÜĞÜN DIŞINDA KALAN HALLER 192

A. Sermaye Piyasası Kanunu Hükümleri Uyarınca Bilgi ve Belge Paylaşılması 192

B. Bankacılık Kanunu Hükümleri Uyarınca Bilgi ve Belge Paylaşılması 194

Dördüncü Bölüm

BANKACILIK SIRRININ AÇIKLANMASI SUÇU,

SUÇUN UNSURLARI VE KUSURLULUK

I. KANUNİ TANIM 197

II. KORUNAN HUKUKİ DEĞERLER 198

A. Genel Olarak 198

B. Banka Sırrı Yönünden 200

C. Müşteri Sırrı Yönünden 201

III. HUKUKİ NİTELİĞİ 203

A. Ekonomik Suç Bağlamında Değerlendirme 203

B. Bankacılık Suçları Açısından Değerlendirme 205

IV. TEMEL UNSURLARI 207

A. Maddi Unsurları 207

1. Fail 209

a. Genel Olarak 210

b. Kurul/Fon Kurulu Başkan ve Üyeleri ile Kurum/Fon Personeli 211

c. Sıfat ve Görevleri Dolayısıyla Bankacılık Sırlarını Öğrenenler 212

d. Üçüncü Kişiler 214

2. Konusu 219

3. Mağdur 222

4. Fiil 223

B. Manevi Unsur 226

C. Tipiklik–Hukuka Aykırılık Karşılaştırması 227

D. Hukuka Aykırılık Unsuru 229

1. Genel Olarak 229

2. Hukuka Uygunluk Nedenleri 229

a. Kanun Hükmünün Yerine Getirilmesi 230

aa. Genel Olarak 230

ab. Bankacılık Kanunu’nda Düzenlenen Hükümler 232

ac. Türk Ceza Kanunu’nda Düzenlenen Hükümler 233

b. Meşru Savunma 234

c. Hakkın Kullanılması 234

d. Sır Sahibinin Rızası Bulunması 236

da. Müşterinin Rızasının Bulunması 237

db. Bankanın Rızasının Bulunması 242

V. NİTELİKLİ UNSUR 243

VI. KUSURLULUK 244

A. Genel Olarak 244

B. Zorunluluk Hali 245

C. Haksızlık Hatası 246

Beşinci Bölüm

BANKACILIK SIRRININ AÇIKLANMASI SUÇUNUN

ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ,

MUHAKEMEYE İLİŞKİN KURALLAR, YAPTIRIM

I. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 249

A. Teşebbüs 249

B. İştirak 250

C. İçtima 252

1. Genel Olarak 252

2. Görünüşte İçtima 252

a. Genel Olarak 252

b. Ticari Sır, Bankacılık Sırrı ve Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması Suçu 254

c. Kişisel Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme ve Ele Geçirme Suçu 257

d. Göreve İlişkin Sırrın Açıklanması Suçu 259

c. Haksız Rekabet Suçu 260

d. Sermaye Piyasası Sırlarının Açıklanması Suçu 261

e. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Mensuplarının Göreve İlişkin Sırları Açıklaması Suçu 262

3. Gerçek İçtima 263

a. Zincirleme Suç 263

b. Fikri İçtima 264

ba. Aynı Neviden Fikri İçtima 264

bb. Farklı Neviden Fikri İçtima 265

II. MUHAKEMEYE İLİŞKİN KURALLAR 265

A. Genel Olarak 265

B. Soruşturmaya Evresine İlişkin Kurallar 266

1. Yazılı Başvuru Şartı 266

2. Soruşturma İzni 268

3. İtiraz ve Bildirim 271

C. Kovuşturma Evresine İlişkin Kurallar 272

1. Özel Görevli Mahkeme 272

2. Davaya Katılma 273

3. Bilirkişi İncelemesi 274

III. YAPTIRIM 275

Sonuç 279

Kaynakça 285

Kavramlar Dizini 295

İlgili Yayınlar

Stoklara Girince Haber Ver

Bankacılık Sırrının Açıklanması Suçu

Yorum Yap

Bilgiler

Müşteri Servisi

Ekstralar

Hesabım

Onay