Standardizasyona Bağlı Belgelendirmelerden Doğan Hukuki Sorumluluk

Dünyada gerek toplumlar gerekse de toplumları oluşturan bireyler, yaşam düzeylerini ve ekonomik güçlerini artırmayı, bunu da ihtiyaç duydukları mal veya hizmetlerden en üst seviyede yararlanmayı amaçlar. Ancak mal veya hizmet üretimindeki kaynakların kıt olması bunların verimli, etkin ve sağlıklı kullanılmasını gerektirdiğinden insanoğlu var olduğu günden beri yaradılış ve anlayışlarının birlikteliğini standardlar ile sağlamış ve bununla da birlikte yaşamayı ve yaşamak için gerekli olan unsurları gereği gibi kullanmayı öğrenmişlerdir. Ortak kullanımın bilimsel ve teknik tecrübelerinin sonucunda iyi örnek uygulamaları olarak ortaya çıkan standardlar, aynı zamanda bir kurallar bütünü olarak hukukun içinde yer almaktadır. Standardların yürürlüğe konulması idare hukuku içinde yer alsa da standardların belgelendirilmesi borçlar hukuku ve ticaret hukuku içinde yer almaktadır. Bir dönem Türk Standardları Enstitüsünün yönetimde yer aldığımdan, uygulamada gördüm ki, standardizasyona dayalı belgelendirme, ticari işletme hukuku içinde çok önemli bir yere sahip. Tabiri caizse dünya ticaretinde söz sahibi olunması, standard belirleyebilme ve belirlenen standardların uluslararası alanda uygunluk belgelendirmeleriyle kullanılmalarına bağlı. Bu yüzden gerek standard kullanımı gerekse de bu standard kullanımının belgelendirilmesi isteğe bağlı bir uygulama olsa da, dünya ticaretinde söz sahibi olunması, hem standarda dayalı mal veya hizmet üretimi yapılmasına hem de bunun belgelendirilmesine bağlı olduğundan hayat için su ne kadar önemli ise, mal veya hizmet ticaretinde de standard ve standard belgelendirmeleri o kadar önemlidir. Bu sebeple borçlar hukuku ve ticari işletme hukuku çerçevesinde standardizasyona dayalı belgelendirme işlemlerini ve bunlardan doğacak hukuki sorumluluğu biraz olsun tanıtmak istedim.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ..........................................................................................................5

İÇİNDEKİLER .............................................................................................7

KISALTMALAR ........................................................................................13

GİRİŞ ...........................................................................................................15

BİRİNCİ BÖLÜM

STANDARDİZASYONA YÖNELİK

TEMEL KAVRAMLAR VE STANDARDİZASYON SÜRECİ

§ 1. STANDARD VE STANDARDİZASYON ........................................17

I. STANDARD KAVRAMI.................................................................17

A- GENEL OLARAK .....................................................................17

B- ALANLARINA GÖRE STANDARDLAR ...............................19

1. TSE Standardları..................................................................19

2. Muhasebe ve Denetim Standardları .....................................20

3. Mesleki Yeterlilik Standardları............................................20

II. STANDARDİZASYON KAVRAMI...............................................21

III. STANDARD VE KALİTE KAVRAMLARI İLİŞKİSİ....................22

IV. STANDARDLARIN SINIFLANDIRILMASI.................................24

A- KAYNAĞINA GÖRE STANDARDLAR .................................24

B- YAPI KARAKTERİNE GÖRE STANDARDLAR...................27

C- KULLANIM TERCİHİNE GÖRE STANDARDLAR ..............28

D- KULLANILDIĞI YERLERE GÖRE STANDARDLAR ..........29

V. STANDARDLARIN VARLIK SEBEPLERİ...................................30

A- UYUM SAĞLAMA...................................................................30

B- VERİMLİLİK.............................................................................31

C- KALİTE ARAYIŞI.....................................................................32

D- KARIŞIKLIĞI ÖNLEME ..........................................................32

E- REKABET..................................................................................33

F- GÜVENLİK ...............................................................................33

G- İKTİSADİLİK ............................................................................37

8

§ 2. STANDARDİZASYON SÜRECİ......................................................35

I. TARİHİ GELİŞİM............................................................................35

A- YABANCI HUKUKLARDA TARİHİ GELİŞİM .....................35

B- TÜRK HUKUKUNDA TARİHİ GELİŞİM...............................36

II. TSE’NİN GÖREVLERİ ...................................................................37

III. BİR STANDARDIN OLUŞUM SÜRECİ ........................................39

A- YILLIK PROĞRAMIN BELİRLENMESİ ................................43

B- STANDARD TASLAĞININ HAZIRLANMASI......................43

C- MÜTALAA ALINMASI............................................................44

D- TSE TEKNİK KURUL KARARI..............................................44

IV. STANDARDLARIN KULLANIMI.................................................45

V. STANDARDLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ......................................46

İKİNCİ BÖLÜM

BELGELENDİRME İŞLEMLERİ VE

BELGELENDİRME SÖZLEŞMELERİNDEN DOĞAN

HUKUKİ SORUMLULUĞUN ESASLARI

§ 3. BELGELENDİRME VE ÇEŞİTLERİ .............................................51

I. BELGELENDİRME KAVRAMI.....................................................51

II. BELGELENDİRME ÇEŞİTLERİ....................................................52

A- SÖZLEŞMEYE DAYALI GARANTİ MARKASI

KULLANDIRMA İŞLEMLERİ.................................................53

B- MUAYENE VE GÖZETİM BELGELENDİRME

İŞLEMLERİ ...............................................................................57

C- LABORATUVAR VE TEST BELGELENDİRME

İŞLEMLERİ ...............................................................................58

III. BELGELENDİRME SÜRECİ..........................................................59

A- STANDARDLARA VEYA KRİTERLERE GÖRE

ÜRETİM YAPIYOR VEYA YAPMAYA HAZIR OLMAK ....59

B- BELGELENDİRME İÇİN BİR BELGELENDİRME

KURULUŞUNA BAŞVURU YAPMAK ..................................60

C- KABUL EDİLEN BAŞVURU GEREKLERİNİN İNCELEME,

TEKKİK, MUAYENE, TEST VE DENEY OLARAK

YERİNE GETİRİLMESİ............................................................61

9

D- TETKİKLERİN OLUMLU SONUÇLANMASI HALİNDE

SÖZLEŞMENİN YAZILI HALE GETİRİLMESİ VE BELGE

DÜZENLENMESİ .....................................................................62

E- BELGELENDİRME SÖZLEŞMESİ SONRASI YAPILAN

İŞLEMLER.................................................................................63

§ 4. BELGELENDİRME SÖZLEŞMELERİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ

I. BELGELENDİRME SÖZLEŞMELERİNİN TANIMI VE

UNSURLARI ...................................................................................65

A- BELGELENDİRME SÖZLEŞMESİNİN TANIMI ...................65

B- BELGELENDİRME SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI...........66

1. İnceleme, tetkik, denetim, gözetim, muayene,

deney ve test şeklinde bir işin görülmesi .............................66

2. Ücret.....................................................................................66

3. İş görmenin işi görülenin menfaatine olması ve önceden

belirlenmiş standard veya kriterlere göre bağımsız ve

tarafsız bir şekilde yapılması................................................67

4. Sözleşme yapabilecek olan belgelendirme kuruluşlarının

ancak yetki almış kuruluşlar olması.....................................68

5. Tarafların anlaşması.............................................................68

C- TARAFLARIN BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ..................69

1. İşi görülenin borçları............................................................69

a) Ücret ödeme borcu.........................................................69

b) Belgelendirme konusu olan hususları gerçeğe uygun

şekilde tetkike hazır tutma ve istenen bilgi ve belgeleri

zamanında doğru ve eksiksiz gösterme borcu................69

c) Sözleşme kapsamında belge verilmesine sebep olan

standard veya kriterlere ilişkin hususları koruma ve

devam ettirme borcu.......................................................70

2. İş görenin borçları ................................................................70

a) Belgelendirme kapsamındaki işi yapma borcu ..............70

b) Bağımsızlık ve tarafsızlığı koruma borcu ......................70

c) Gizliliği koruma borcu ...................................................71

d) Kendi garanti markasını işi görülenin kullanmasına

katlanma borcu...............................................................72

II. BELGELENDİRME SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ .72

A- GARANTİ MARKASI KULLANDIRILMASINA İLİŞKİN

BELGELENDİRME SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ.. 73

10

B- MUAYENE VE GÖZETİM İLE LABARATUAR VE TESTE

İLİŞKİN BELGELENDİRME SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKİ

NİTELİĞİ...................................................................................75

§ 5. BELGELENDİRMEDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK

I. BELGELENDİRME İŞLEMLERİNDEN DOĞAN HUKUKİ

SORUMLULUĞUN KAYNAĞI .....................................................76

A- BELGELENDİRME İŞLEMİ YAPAN KURULUŞUN

BELGELENDİRME TALEP EDEN TARAFIN

DAVRANIŞLARINDAN ZARAR GÖRMESİ .........................78

B- BELGELENDİRME İŞLEMİ YAPAN KURULUŞUN

3. KİŞİNİN DAVRANIŞLARINDAN ZARAR GÖRMESİ...... 79

C- STANDARDADİZASYONA DAYALI BELGEYİ

KULLANANAN TARAFIN BELGELENDİRME

KURULUŞUNUN DAVRANIŞINDAN ZARAR GÖRMESİ..80

D- STANDARD VEYA KRİTERLERE UYGUN

BELGELENDİRİLMİŞ MAL VEYA HİZMETİ KULLANAN

3. KİŞİNİN MAL VEYA HİZMETİ KULLANMAKTAN

DOLAYI ZARAR GÖRMESİ ...................................................80

II. BELGELENDİRME KURULUŞUNUN HUKUKU

SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİ .................................................81

A- TSE’NİN STANDARD BELİRLEME YÖNÜYLE HUKUKİ

SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİ...........................................81

B- TSE’NİN TS BELİRLEME VE UYGULAMASINDA

HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI.................84

1. Hukuka aykırı bir fiilin varlığı .............................................85

2. Bir zararın meydana gelmesi................................................87

3. Kusur .................................................................................88

4. İlliyet Bağı............................................................................90

C- BELGELENDİRME SÖZLEŞMELERİNİN UYGULANMASI

YÖNÜYLE HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİ......90

1. Sorumluluğun Haksız Fiil Sorumluluğu İçinde

Değerlendirilmesi.................................................................95

2. Sorumluluğun Güven Sorumluluğu İçinde

Değerlendirilmesi.................................................................98

3. Sorumluluğun Culpa İn Contrahendo Sorumluluğu İçinde

Değerlendirilmesi...............................................................101

11

4. Sorumluluğun 3. Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme

Sorumluluğu İçinde Değerlendirilmesi ..............................102

5. Sorumluluğun Edim Yükümünden Bağımsız Borç İlişkisi

İçinde Değerlendirilmesi....................................................103

6. Değerlendirme ve Görüşümüz............................................105

ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM

HUKUKİ SORUMLULUĞUN SONUÇLARI

§ 6. TSE’NİN STANDARDLARI YÜRÜRLÜĞE KOYMASINA VE

STANDARD İPTALLERİNE İLİŞKİN DAVALAR ....................117

I. STANDARDLAR YÖNÜYLE TSE’YE AÇILAN

TAZMİNAT DAVASI....................................................................117

A- İLK DEFA YÜRÜRLÜĞE KONULACAK STANDARDLAR

BAKIMINDAN........................................................................117

B- STANDARD REVİZYONLARI VE İPTALLERİ

BAKIMINDAN........................................................................118

II. STANDARDIN İPTALİ DAVASI.................................................119

A- GENEL OLARAK ...................................................................119

B- STANDARD HÜKÜMLERİNİN İPTALİNE İLİŞKİN

YARGI KARARININ TAZMİNATA KONU EDİLMESİ......123

§ 7. BELGELENDİRME KURULUŞU İLE ÜRÜN VEYA

HİZMETİ BELGELENDİRİLEN KURULUŞ ARASINDAKİ

SONUÇLAR......................................................................................125

I. İFANIN MÜMKÜN OLDUĞU HALLERDE EDA DAVASI.......125

II. BELGELENDİRME SÖZLEŞMESİNİN SONLANDIRILMASI..126

A- GENEL OLARAK ...................................................................126

B- TSE AÇISINDAN SÖZLEŞMENİN SONLANDIRILMASININ

İDARİ İŞLEM OLUP OLMADIĞI..........................................127

III. TEMERRÜDE BAĞLI TAZMİNAT DAVASI .............................131

A- GENEL OLARAK ...................................................................131

B- SÖZLEŞMEDEN DÖNME VEYA FESHE İLİŞKİN

TAZMİNAT DAVASININ KAPSAMI ...................................131

1. Müspet-Menfi Zarar Ayrımı ve Kapsamı.............................132

2. Zararın İspatı ........................................................................134

3. Temerrütte Kusurun Rolü ....................................................135

4. Sözleşme Sorumluluğuna İfa Yardımcısı Kullanımının Etkisi.136

12

C- SORUMSUZLUK ANLAŞMALARININ TAZMİNATA

ETKİSİ .....................................................................................137

§ 8. BELGELENDİRME KURULUŞU İLE ÜÇÜNCÜ KİŞİLER

ARASINDAKİ SONUÇLARI..........................................................139

I. BELGELENDİRİLMİŞ MAL VEYA HİZMETİ

KULLANMAKTAN ZARAR GÖRMEYE YÖNELİK

TAZMİNAT DAVASI....................................................................139

A- HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNDA ZARARIN

KAPSAMI VE İSPATI ............................................................139

B- KUSURUN ROLÜ VE İSPATI...............................................141

C- GÜVEN SORUMLULUĞU ZARARININ KAPSAMI VE

İSPATI......................................................................................143

D- KUSURUN ROLÜ VE İSPATI...............................................145

II. İSTİHDAM İLİŞKİSİNİN TAZMİNAT SORUMLULUĞUNA

ETKİSİ ........................................................................................146

III. ÜRÜN VEYA HİZMETİ BELGELENDİRİLEN TACİRİN

SORUMLULUĞUNUN BELGELENDİRME KURULUŞUNUN

SORUMLULUĞUNA ETKİSİ ......................................................147

SONUÇ ......................................................................................................151

KAYNAKÇA.............................................................................................159

EKLER ......................................................................................................165

I. YARGI KARARLARI....................................................................165

A. STANDARDLARIN HUKUKİ NİTELİĞİNE İLİŞKİN ...........165

B. STANDARD İPTALLERİNE İLİŞKİN.....................................175

C. TSE’NİN BELGELENDİRME İŞLEMLERİNDE İDARİ

YARGI-ADLİ YARGI AYRIMI................................................183

D. BELGELENDİRME KURULUŞLARINA KARŞI AÇILAN

TAZMİNAT DAVALARINA İLİŞKİN ...................................188

E- BELGELENDİRME KURULUŞLARININ ORUMLULUĞUNA

İLİŞKİN YABANCI MAHKEME KARARLARI.....................193

II. BELGELENDİRME SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER ...213

A- TSE BELGELENDİRME YÖNERGESİ.................................213

B- BELGELENDİRME SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN

ÖRNEKLER ................................................................................ 232

AKİL, C., “ Noterin İlgilileri Aydınlatma Yükümlülüğü”, Ankara

Barosu Dergisi, Y. 2012, S. 3

AKYILMAZ, B./ SEZGİNER, M./ KAYA, C., Türk İdare Hukuku,

5. Baskı, Ankara, 2014

ALTINER, F. Z., “Bilgi Vermeden Dolayı Üçüncü Kişiye Karşı Güven Sorumluluğuna İlişkin BGE 130 III 345 No’lu Federal Mahkeme Kararının İncelenmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 17, S. 1-2

ALTOP, A., Türk, İsviçre ve Alman Hukuklarında Bankaların Verdikleri Banka Bilgilerinden Dolayı Hukuki Sorumlulukları, İstanbul, 1996

ARBEK, Ö., Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Lisans Sözleşmesi, Ankara, 2005

ARIKBAY, C./ HAŞEMOĞLU THOMAS, S./ ARTAR, Y., “İmalat

Sanayi İşletmelerinde Kalite Altyapısının ve Kalite Yönetim

Sistemi Uygulamalarının Verimliliğe Etkisi”, Standardizasyonun

Küresel Ekonomiye Etkileri Sempozyumu Bildiri Kitabı, 25-26

Kasım 2013 İstanbul, 2013

ARSLAN, K., İslam Ülkeleri Arasındaki Ticaretin Geliştirilmesi, İstanbul, 2010

AYDOS, O. S., Ürün Sorumluluğu, Ankara, 2009

BAKAL, Y., Stardardlaştırma, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi

Enstitüsü, Kamu Yönetimi Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1997

BAŞALP, N., Sorumsuzluk Anlaşmaları, İstanbul, 2011

BAŞALP, N., “Sözleşmenin Nisbiliği İlkesi ile Sorumluluk Hukukunun İkili Yapısının Beraberinde Getirdiği Sonuçlar Karşısında

Sözleşmenin Üçüncü Kişiye Etkisi: Üçüncü Kişiyi Koruyucu

Etkili Sözleşme Kuramı ile Edim Yükümlülüğünden Bağımsız

Borç İkişkisi Teorisi Hakkında Bazı Değerlendirmeler”, Prof.

Dr. Rona Serozan’a Armağan, C. I, İstanbul, 2010

160

BOZGEYİK, H., “Garanti Markasının Marka Hukukundaki Yeri ve

Benzer Kavramlarlaİlişkisi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2013 C. LXXI, S. 2

CANARİS, C. W., Die Vertrauenshafttung im deutschen Privatrecht,

Münschen, 1971

CANARİS, C. W., “Die Reichweite der Expertenhaftung gegenüber

Dritten” Zeitschrift für das gesamte Handelsreccht, 1999

ÇAĞLAYAN, R., İdare Hukuku Dersleri, 2. Baskı, Ankara, 2014

ÇELİK, A., Bağımsız Denetim Kuruluşlarının Sorumluluğu, Ankara,

2005

ÇOLAK, U., Türk Marka Hukuku, 3. Baskı, İstanbul, 2016

DEMİRCİOĞLU, H. R., Güven Esası Uyarınca Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk Sorumluluk,

Culpa İn Contrahendo Sorumluluğu, (Sözleşme Görüşmeleri),

Ankara, 2009

DEMİRCİOĞLU, H. R., “Sorumluluk Hukukunun İkili Yapısının

Aşılması Çabalarının Ürünleri Olarak Culpa İn Contrahendo ve

Güven Sorumlulukları”, Sorumluluk ve Tazminat Hakkı Sempozyumu, 28-29 Mayıs 2009 Ankara, s. 221, webftp.gazi.edu.tr/

hukuk/sorumluluk/s_10.pdf (Erişim tarihi 15.06.2016)

DESHPANDE, S./NAZAMETZ, J. W., “Global Harmonization of

Standards”, okstate.edu/ind-engr/step/WEBFILES (Erişim tarihi

10.02.2016)

DEVRİM, F./ EKER, A., "Standardizasyonun Milli Ekonomiye Sağladığı Faydalar", Standard Ekonomik ve Teknik Dergi, Y. 26, S.

10

DOĞU, E., “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu ve Güvence”, Yargıtay

Dergisi, C. 5, Temmuz 1979, S. 3

DURGUT, Ş., "TSE'nin Standardizasyon ve Kalite Faaliyetleri",

Standart Ekonomik ve Teknik Dergi, Y. 38, S. 454

ERSOY, A., “Kalitenin Geliştirilmesinde ve Talebin Artırılmasında

Standardizasyonun Önemi”, Standard Ekonomik Teknik Dergi

Y. 26, S. 10

GÖZLER, K./ KAPLAN, G., İdare Hukukuna Giriş, 14. Baskı, Bursa, 2011

161

GUASCH, S.L./RACİNE, J.L./SANCHEZ, İ./DİOP, M., Quality

Systems and Standards for a Competive Edge, Washington,

2007

GÜNER, S., “Avuktalık Sözleşmesi”, Faruk Erem Armağanı, TBB

yayını, Ankara, 1999

GÜNEŞ, İ., Uygulamada Fikri Mülkiyet Hakları ve Haksız Rekabet

Davları, Ankara, 2009

GÜRPINAR, D., Sözleşme Dışı Yanlış Tavsiyede Bulunma Öğut

veya Bilgi Vermeden Doğan Hukuki Sorumluluk, İzmir 2006

HALLSTRÖM, K. T., Organizing International Standardization,

Northampton, USA, 2004

HATEMİ, H./ GÖKYAYLA E., Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 3.

Baskı, İstanbul, 2015

HAVUTÇU, A., Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk: Üreticinin Sorumluluğu, Ankara, 2005

ISO YAYINI: Certification and Related Activities, ISO, Switzerland, 1992

KALKAN OĞUZTÜRK, B., Güven Sorumluluğu, (Güven Sorumluluğu), İstanbul, 2008

KALKAN OĞUZTÜRK, B., “Güven Sorumluluğu Kavramı Üzerine

Genel Bir Değerlendirme”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemiye Armağan, C.2, İstanbul, 2009

KAPANCI, K. B., 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Açısından Satış

Hukukunda Ayıptan Doğan Sorumluluk ve Sözleşmesel Garanti

Taahhütleri, İstanbul, 2012

KARABAĞ BULUT, N., Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme,

İstanbul, 2009

KARAHAN, S., "Garanti Markası", Prof.Dr. Fırat Öztan'a Armağan,

C. I, Ankara, 2010

KARAMAN ODABAŞI, F., Uygulamada Fikri Mülkiyet Haklarının

Haksız Rekabete Konu Olması, Ankara, 2015

KASAPOĞLU, H., “Dünyada, Avrupa’da ve Türkiye’de Standard

Kavramı ve Standardizasyon Kuruluşları”, Standard Ekonomik

ve Teknik Dergi, Y. 49, Ekim 2010, S. 581

162

KIRCA, Ç., Bilgi Vermeden Dolayı Üçüncü Kişilere karşı Sorumluluk,(Üçüncü Kişiler), Ankara, 2004

KIRCA, Ç., Ürün Sorumluluğu, Ankara, 2007

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU N., Borçlar Hukuku Dersleri, 2. Bası

İstanbul, 1985

KOÇAK, Y., “Türkiye’de Kalite Kontrol ve Standard Uygulamaları”,

Amme İdaresi Dergisi, Mart 1985, C. 18, S. 1

KÖKSAL, A., Bağımsız Denetim Sözleşmesi, İstanbul, 2009

KULAKLI, E., Ürün Sorumluluğu ve Ayıp Kavramı, İstanbul, 2009

KURT, L. M., “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”, Gazi Üniversitesi

Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVIII, S. 2

KUTLUTAN, İ., Standard-Kalite Uygulamaları Yaşamımıza Etkileri,

Ankara, 1973

KÜÇÜK, O., Standardizasyon ve Kalite, Ankara, 2004

MERAN, N., Marka Hakkı ve Korunması, 4. Baskı, Ankara, 2015

MERT, A., “Avukatlık Sözleşmesi ile Vekalet Sözleşmesinin Farklılıkları”, http://www.abdulkadirmert.av.tr/files/sozlesme.pdf

(Erişim tarihi. 12.06.2016)

NAKAGAWA, J., International Harmonization of Economic Regulation (İngilizceye çev. BLOCH, J/ CANNON, T.) Oxford Üniversity Press, 2011

NART, S., “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, Özel Sayı 2009

OECD YAYINI, Standards Setting, DAF/COMP(2010)33,s.23,

www.oecd.org/regreform/sectors/47381304.pdf

OĞUZMAN K./ ÖZ T., Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. 1, 11.

Bası İstanbul, 2013

OĞUZMAN K./ ÖZ T., Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. 2, 12.

Bası İstanbul, 2016

OKTAY ÖZDEMİR, S., “Yargıtay Uygulaması Işığında Noterlerin

Hukuki Sorumluluklarının Dayandığı Esas ve Sorumluluğun

Koşulları”, Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul,

2007

ORUÇ, M., Haksız Rekabette Maddi Tazminat Davası, İstanbul, 2009

163

ÖNDER, M. F.,, Türk Hukukunda İç Denetim ve Uluslararası Standartlara Uyumu Ankara, 2008

ÖNDER, M. F., “Fikri Mülkiyet Haklarına İlişkin TSE Belgelendirme İşlemleri ve Bunun Rekabet Hukukuna Etkisi” (Belgelendirme), Standardizasyonun Küresel Ekonomiye Etkileri Sempozyumu Bildiri Kitabı, 25-26 Kasım 2013 İstanbul, 2013

ÖVÜT, İ., “Standardizasyon Bilincinin Gelişmesinde Eğitimin Rolü”

Standardizasyonun Küresel Ekonomiye Etkileri Sempozyumu

Bildiri Kitabı, 25-26 Kasım 2013 İstanbul, 2013

ÖZTAN, B., İmalatçının Sorumluluğu, Ankara, 1982

PERENS, B., “Open Standards Principles And Practice”,

https://en.wikibooks.org/wiki/FOSS_Open_Standards/Introducti

on (Erişim tarihi 25.03.2016)

SEROZAN, R., “Edim Yükümünden Bağımsız Borç İlişkisi”, Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, Y. 1, S. 3

STAR, S. L./ LAMPLAND M., Standards and Their Stories, Cornell

University Press, USA, 2009

SYKES, A.O., Product Standards for Internationally Integrated Goods

Markets, Washington D.C, 1995

ŞAHİNİZ, S., Tacirler Arası Ticari Satımlarda Satıcının Ayıplı İfadan

Sorumluluğu, Ankara, 2008

ŞENOCAK, Z., Borçlunun İfa Yardımcılarından Dolayı Sorumluluğu,

Ankara, 1995

ŞENTÜRK, H., Küresel Rekabette Standardizasyon Etkisi, Ankara,

2013

TANRIVER, S., Bilirkişinin Hukuki Statüsü, Yükümlülükleri, Yetkileri ve Sorumluluğu, Ankara, 2002

TANDOĞAN, H., Türk Mes’uliyet Hukuku Akit Dışı ve Akti

Mes’uliyet, Ankara, 1961

TEKİN, M., Kalite Güvence ve Standardlar, Konya, 2006

TEKİNALP, Ü., Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, İstanbul, 2004

TEKİNAY S.S./ AKMAN, S./BURCUOĞUL H./ ALTOP A., Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler 7. Bası İstanbul, 1993

164

TOPÇUOĞLU, M., Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Bağımsız

Denetçi ve Sorumluluğu, 2. Bası, Ankara, 2012

ULUSOY, E., Ticari Örf ve Adet Hukuku, İstanbul, 2001

ULUSOY, Y., Bağımsız Dış Denetim, Ankara, 2007

UZUNALLI EROĞLU, S., "Türk Standartları Enstitüsünün Faaliyetlerinin Rekabet Hukukuna Göre Değerlendirilmesi", Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 8, S. 1

VARWIG, J., “Kalite ve Standardlar-Alman Ekonomisinin Rekabet

Gücü İçin Sinerjiler”, Standardizasyonun Küresel Ekonomiye

Etkileri Sempozyumu Bildiri Kitabı, 25-26 Kasım 2013 İstanbul,

2013

YALMAN, S., Türk İsviçre Hukukunda Sözleşme Görüşmelerinen

Doğan Sorumluluk, Ankara, 2006

YASAMAN, H./ALTAY, S./AYOĞLU, T./YUSUFOĞLU, F./

YÜKSEL, S., Marka Hukuku, 556 Sayılı KHK Şerhi, C.II, İstanbul, 2004

YAVUZ, C./ ACAR, F./ ÖZEN, B., Borçlar Hukuku Özel Hükümler,

11. Bası, İstanbul, 2012

YÜKÇÜ, S./ ATAĞAN, G., “Etkinlik, Etkililik ve Verimlilik Kavramlarının Yarattığı Karışıklık”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve

İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2009, C. 23, S. 4