| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Ahmet İNNECİ |
| Baskı Tarihi | 2021/10 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 373 |
Gümrük vergileri genel olarak bir eşyanın ülke sınırlarından girişi sırasında eşyanın değeri ya da miktarı üzerinden tahsil edilen mali yükümlülüklerdir. Ülkemizde bir eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinden girişi sırasında birçok mali yükümlülük tahsil edilmektedir. Bir eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girmesi nedeniyle doğan gümrük yükümlülüklerinin eksiksiz bir şekilde yerine getirilmeden ithal edilen eşyanın gümrükten çekilmesi, dolayısıyla eşya sahibine teslimi mümkün değildir. Bu kapsamda gümrük yükümlülerine gümrük mevzuatı düzenlemeleri ile gerek maddi gerekse şekli birtakım yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülüklerin zamanında ve eksiksiz bir şekilde yerine getirilmesi halinde ilgili eşya gümrükten çekilerek sahibine veya temsilcisine teslim edilebilecektir.
Gümrük idaresi ile yükümlüler arasında gümrük işlemleri sırasında veya sonrasında birtakım uyuşmazlıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu uyuşmazlıklar, 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümleri çerçevesinde idari aşamada barışçıl yollarla çözüme kavuşturulabileceği gibi, idari çözüm yollarından sonuç alınamaması halinde uyuşmazlık idari yargıya da taşınabilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de gümrük idaresi ile yükümlüler arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların temel gerekçeleri ve çözüm yolları incelenmiştir.
“Türkiye’de Gümrük Vergileri Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları” başlıklı bu çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Doktora Programı’nda doktora tezi olarak hazırlanmış ve 6 Temmuz 2021 tarihinde savunulmuştur.
ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 5
İÇİNDEKİLER.............................................................................................................. 7
TABLOLAR LİSTESİ................................................................................................... 14
ŞEKİLLER LİSTESİ ..................................................................................................... 14
KISALTMALAR......................................................................................................... 15
GİRİŞ ...............................................................................................................17
BİRİNCİ BÖLÜM
GÜMRÜK VERGİLERİNİN KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVESİ
I. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER ........................................19
A. Gümrük Kavramı...................................................................................... 19
B. Gümrük Vergisi/Vergileri Kavramı ve Kapsamı........................................ 21
1. Genel Olarak ..................................................................................... 21
2. Türk Gümrük Mevzuatı Açısından..................................................... 22
C. Gümrük Vergilerinin Amaçları ................................................................. 29
1. Mali Amaçlar..................................................................................... 30
2. İktisadi Amaçlar................................................................................. 31
3. Sosyal Amaçlar.................................................................................. 33
Ç. Gümrük Vergilerinin Özellikleri................................................................ 34
D. Gümrük Vergilerinin Sınıflandırılması...................................................... 35
II. GÜMRÜK VERGİLERİNİN EKONOMİK ETKİLERİ ...........................................37
A. Üretim Etkisi ............................................................................................ 39
B. Tüketim Etkisi .......................................................................................... 40
C. Dış Ticaret Etkisi....................................................................................... 40
Ç. Gelir Etkisi................................................................................................ 40
D. Bölüşüm Etkisi ......................................................................................... 41
8 İçindekiler
III. GÜMRÜK VERGİLERİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ..............................................41
A. Dünyada Gümrük Vergilerinin Gelişimi ................................................... 42
B. Türkiye’de Gümrük Vergilerinin Gelişimi ................................................ 46
1. İslam Vergi Hukukunda Gümrük Vergileri ........................................ 46
2. Osmanlı Devleti Öncesi Gümrük Vergileri: Anadolu Selçuklu
Devleti ve Anadolu Beylikleri Dönemi .............................................. 47
3. Osmanlı Devleti’nde Gümrük Vergileri............................................. 48
4. Cumhuriyet Döneminde Gümrük Vergileri....................................... 55
a. Gümrük Birliği Öncesi ................................................................ 55
b. Gümrük Birliği Sonrası................................................................ 59
İKİNCİ BÖLÜM
GÜMRÜK VERGİLERİNDE VERGİLENDİRME USULÜ
I. VERGİLENDİRME İŞLEMLERİNE YÖNELİK GÜMRÜK MEVZUATI
DÜZENLEMELERİ.......................................................................................63
A. Gümrük Kanunu ...................................................................................... 63
B. Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında Kanun .......................................... 67
C. Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun .......................................... 68
Ç. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun.......................... 69
D. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ................................................................ 69
E. İthalat Rejimi Kararı................................................................................. 69
F. Gümrük Yönetmeliği................................................................................ 71
G. Cumhurbaşkanı Kararları......................................................................... 71
H. Tebliğler................................................................................................... 72
II. VERGİLENDİRMEDE ÖNEMLİ BAZI KONULAR .............................................72
A. Gümrük İşlemleri ve Gümrük Rejimleri ................................................... 73
1. Gümrük İşlemleri .............................................................................. 73
a. Özet Beyan................................................................................. 74
b. Eşyanın Gümrüğe Sunulması ..................................................... 78
c. Gümrüğe Sunulan Eşyanın Boşaltılması ve Geçici
Depolanması .............................................................................. 79
ç. Eşyanın Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem Veya Kullanıma
Tabi Tutulması............................................................................ 79
d. Eşyanın Gümrük Beyanı ............................................................. 82
İçindekiler 9
(1) Yazılı/Bilgisayar Veri İşleme Tekniği İle Beyan.................... 82
(i) Normal Usulde Beyan................................................. 83
(ii) Basitleştirilmiş Usulde Beyan ..................................... 85
(2) Sözlü Beyan ........................................................................ 87
(3) Başka Bir Tasarruf Yoluyla Beyan ....................................... 87
2. Gümrük Rejimleri.............................................................................. 88
a. Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi .................................................... 89
b. İhracat Rejimi ............................................................................. 91
c. Transit Rejimi ............................................................................. 92
ç. Gümrük Antrepo Rejimi ............................................................. 94
d. Dahilde İşleme Rejimi................................................................. 96
e. Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi................................... 100
f. Geçici İthalat Rejimi ................................................................. 102
g. Hariçte İşleme Rejimi ............................................................... 104
B. Eşyanın Menşei...................................................................................... 105
1. Eşyanın Tercihli Olmayan Menşei ................................................... 106
2. Eşyanın Tercihli Menşei .................................................................. 107
3. Eşyanın Menşeinin İspatında Kullanılan Belgeler............................ 108
C. Gümrük Kıymeti..................................................................................... 111
1. Genel Olarak ................................................................................... 111
2. Türk Gümrük Mevzuatında Eşyanın Gümrük Kıymeti ve
Gümrük Kıymetinin Tespit Yöntemleri............................................ 114
a. Satış Bedeli Yöntemi................................................................. 116
b. Aynı Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi ........................................... 119
c. Benzer Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi ....................................... 120
ç. İndirgeme Yöntemi................................................................... 121
d. Hesaplanmış Kıymet Yöntemi .................................................. 122
e. Son Yöntem.............................................................................. 122
III. VERGİLEMEYE İLİŞKİN TEMEL UNSURLAR VE VERGİLENDİRME
İŞLEMLERİ BAKIMINDAN GÜMRÜK VERGİLERİ......................................... 123
A. Vergilemeye İlişkin Temel Unsurlar ....................................................... 124
1. Gümrük Vergilerinin Konusu........................................................... 124
2. Gümrük Yükümlülüğü ..................................................................... 131
a. Genel Olarak Yükümlü Kavramı................................................ 131
10 İçindekiler
b. Temsil İlişkisi ............................................................................ 133
(1) Genel Olarak Temsil Kavramı ve Gümrük
Kanunu’ndaki Yeri ............................................................ 133
(2) Doğrudan Temsil.............................................................. 135
(3) Dolaylı Temsil................................................................... 136
c. Gümrük Müşavirlerinin Yükümlülüğü ve Yükümlülüğün
Sınırları..................................................................................... 137
(1) Genel Olarak .................................................................... 137
(2) Yükümlülüğün Sınırları ..................................................... 141
3. Gümrük Vergilerinde Vergiyi Doğuran Olay/Gümrük
Yükümlülüğünün Doğması.............................................................. 143
a. İthalatta Gümrük Yükümlülüğü................................................ 146
b. İhracatta Gümrük Yükümlülüğü............................................... 148
4. Matrah............................................................................................ 149
5. Tarife............................................................................................... 152
a. Genel Olarak ............................................................................ 152
b. Türk Gümrük Tarife Cetveli...................................................... 153
c. Mali Yükümlülük Türleri İtibariyle Tarifeler (Vergi Oran ve
Miktarları) ................................................................................ 155
B. Gümrük Vergilerinde Vergilendirme Süreci .......................................... 163
1. Genel Olarak ................................................................................... 163
2. Gümrük Vergilerinin Tahakkuku ..................................................... 165
3. Gümrük Vergilerinin Tebliği............................................................ 168
4. Gümrük Vergilerinin Tahsili (Ödenmesi) ve Gümrük
Yükümlülüğünün Sona Ermesi ........................................................ 172
a. Genel Olarak ............................................................................ 172
b. Ödeme ..................................................................................... 173
c. Gümrük Vergilerinin Geri Verilmesi Veya Kaldırılması............. 174
ç. Gümrük Beyannamesinin İptali................................................ 182
d. Eşyanın Zaptı, İmhası, Terk Edilmesi, Müsadere Edilmesi,
Telefi Ve Kaybı ......................................................................... 183
e. Zamanaşımı.............................................................................. 183
f. Terkin ....................................................................................... 190
5. Gümrük Vergilerinde Teminat Uygulaması..................................... 191
İçindekiler 11
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GÜMRÜK KABAHATLERİNE YÖNELİK YAPTIRIMLAR VE
GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI
I. GÜMRÜK KANUNU’NDA GÜMRÜK KABAHATLERİNE YÖNELİK
YAPTIRIMLAR......................................................................................... 195
A. Gümrük Kabahati ve İdari Yaptırımlara İlişkin Genel Açıklamalar ......... 195
B. Gümrük Kanunu’nda Yer Alan İdari Yaptırımların Uygulanmasında
Kabahatler Kanunu’nun Yeri.................................................................. 199
C. Gümrük Kanunu’nda Yer Alan İdari Yaptırımlar .................................... 200
1. Vergi Kaybına Neden Olan İşlemlere Uygulanacak Yaptırımlar ...... 202
2. Usulsüzlüklere Uygulanacak Yaptırımlar......................................... 209
Ç. İdari Yaptırımlarda Karar Verme Yetkisi ................................................ 214
D. İdari Yaptırımlarda Zamanaşımı............................................................. 215
E. İdari Yaptırımların Tahsili ve Yerine Getirilmesi..................................... 220
II. GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI VE VERGİ USUL
KANUNU’NDA YER ALAN VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM
YOLLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI ............................................................. 221
A. Gümrük Vergileri Uyuşmazlıklarına İlişkin Genel Açıklamalar ............... 221
1. Uyuşmazlık, Vergi Uyuşmazlığı ve Gümrük Uyuşmazlığı
Kavramları....................................................................................... 221
2. Gümrük Uyuşmazlıklarının Kapsamı ve Temel Uyuşmazlık
Konuları........................................................................................... 223
B. Türkiye’de Gümrük Uyuşmazlıklarının Çözümü..................................... 227
1. Gümrük Uyuşmazlıklarının Çözümüne İlişkin Genel
Açıklamalar ..................................................................................... 227
2. Gümrük Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümü........................ 228
a. İtiraz ......................................................................................... 231
(1) İtirazın Kapsamı................................................................ 231
(2) İtiraz Süresi....................................................................... 234
(3) İtiraz Makamı ................................................................... 236
(4) İtirazın İncelenmesi .......................................................... 236
(5) İtirazın Sonuçları ve Etkileri.............................................. 239
b. Kimyevi Tahlil Sonuçlarına İtiraz .............................................. 239
c. Uzlaşma.................................................................................... 241
(1) Uzlaşmanın Kapsamı ........................................................ 243
12 İçindekiler
(2) Uzlaşma Komisyonları: Oluşum, Yetki ve Karar Alma ...... 250
(3) Uzlaşma Talebi: Süre, Şekil ve Yetkili Kişiler..................... 252
(4) Uzlaşma Talebinin İncelenmesi........................................ 255
(5) Uzlaşma Görüşmeleri....................................................... 256
(6) Uzlaşma Görüşmelerinin Sonuçları.................................. 257
d. Pişmanlıkla Beyan .................................................................... 260
3. Gümrük Uyuşmazlıklarının İdari Çözüm Yollarının Vergi Usul
Kanunu’nda Yer Alan İdari Çözüm Yolları İle Karşılaştırılması ........ 262
a. Uzlaşma Kurumlarının Karşılaştırılması.................................... 264
b. Pişmanlıkla Beyan ve Pişmanlık ve Islah Uygulamalarının
Karşılaştırılması ........................................................................ 272
4. Gümrük Uyuşmazlıklarının Yargı Aşamasında Çözümü .................. 274
a. Genel Olarak ............................................................................ 274
b. Gümrük Uyuşmazlıkları Nedeniyle Açılan Davaların
Niteliği ve Dava Konuları.......................................................... 276
c. Gümrük Uyuşmazlıklarına Yönelik Davalarda Yargılama
Usulü........................................................................................ 280
(1) Genel Açıklamalar ve İdari Yargılama Usulü İlkeleri......... 280
(2) Davanın Açılması ve İncelenmesi ..................................... 283
(3) Dilekçe Üzerine İlk İnceleme ve İlk İnceleme Üzerine
Verilecek Kararlar............................................................. 284
(i) Genel Olarak ............................................................ 284
(ii) Görevli Mahkeme..................................................... 286
(iii) Yetkili Mahkeme ...................................................... 292
(iv) İdari Merci Tecavüzü................................................ 294
(v) Ehliyet ...................................................................... 297
(vi) İdari Davaya Konu Olabilecek Kesin ve
Yürütülmesi Zorunlu İşlem ....................................... 299
(vii) Dava Açma Süresi..................................................... 300
(viii) Husumet................................................................... 303
(ix) İYUK’un 3’üncü ve 5’inci Maddelerine Uygunluk
(Dilekçe Şekli ve Tek Dilekçe İle Dava Açma) ........... 304
(4) Tebligat ve Cevap Verme ................................................. 308
(5) Dosyaların İncelenmesi .................................................... 310
İçindekiler 13
(6) Davanın Karara Bağlanması, Sonuçları ve
Uygulanması..................................................................... 312
(7) Dava Açılmasının Sonuçları .............................................. 314
(i) Zamanaşımı .............................................................. 314
(ii) Yürütmenin Durdurulması........................................ 315
(iii) Derdestlik ................................................................. 320
(iv) Hüküm Verme Zorunluluğu ...................................... 321
(v) İddia ve Savunmaların Sınırlandırılması.................... 321
ç. Yargı Kararlarına Karşı Başvuru Yolları ..................................... 322
(1) Olağan Kanun Yolları ........................................................ 323
(i) İstinaf........................................................................ 323
(ii) Temyiz ...................................................................... 327
(2) Olağanüstü Kanun Yolları ................................................. 330
(i) Kanun Yararına Temyiz............................................. 330
(ii) Yargılamanın Yenilenmesi ........................................ 331
(3) Diğer Yollar....................................................................... 335
SONUÇ .......................................................................................................... 337
KAYNAKÇA .................................................................................................... 347
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
