İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları Işığında Takdir Marjı Doktrini

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları Işığında Takdir Marjı Doktrini

Egemen ESEN

2020/02 1. Baskı, 467 Sayfa

ISBN 978-625-7953-47-4

Siyasal iktidarı sınırlandıran insan hakları, devletlerin kendi iradeleri doğrultusunda kabul ettikleri bağlayıcı metinler halini alarak güç kazanmıştır. Ancak kendi iktidarını sınırlandıran ulus devletler, her daim egemenlik yetkisini hatırlatma ihtiyacı duymuşlardır. Elinizde tutmuş olduğunuz bu çalışma, egemenlik yetkisi ile insan haklarına saygı yükümlülüğü arasında süregelen gerilimi çözmek adına kullanılan yargısal araçlardan biri olan takdir marjı doktrinine özgülenmiştir. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi'nin takdir marjı doktrini uygulamasının izleri sürülerek, takdir marjının kabul edilebilir sınırlara çekilmesi adına önerilerde bulunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
TEORİK BOYUTLARIYLA TAKDİR MARJI DOKTRİNİ
I. TAKDİR MARJI DOKTRİNİNİN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ
A. Genel Olarak
B. Kavram
II. TAKDİR MARJI DOKTRİNİNİN KÖKENLERİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ
A. Takdir Marjının Kökenleri ve Dayanakları
B. Takdir Marjı Doktrininin İçtihatlarda Ortaya Çıkışı ve Tarihsel Gelişimi
C. Takdir Marjı Doktrininin Açıkça Uygulanması ve Kapsamının Genişlemesi
III. TAKDİR MARJI DOKTRİNİNİN KAPSAMINI BELİRLEYEN KRİTERLER
A. Taraf Devletin İçinde Bulunduğu Koşullar
B. Avrupa Konsensüsü
C. Korunan Hakkın Niteliği
D. Sınırlamanın İzlediği Meşru Amaç

İKİNCİ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI AVRUPA SÖZLEŞMESİ'NDE ORTAK SINIRLAMA VE GÜVENCE REJİMİ ÖNGÖRÜLEN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERDE KRİTERLERİN UYGULANMASI
I. SINIRLAMA VE GÜVENCE REJİMİ
A. Hukukilik
B. Meşru Amaç
C. Demokratik Toplumda Gereklilik
II. ORTAK SINIRLAMA VE GÜVENCE REJİMİ ÖNGÖRÜLEN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERDE TAKDİR MARJI DOKTRİNİNİN UYGULANMASI
A. Özel Yaşam ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı
B. Din ve Vicdan Özgürlüğü
C. İfade Özgürlüğü
D. Toplantı ve Örgütlenme Özgürlükleri

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAKDİR MARJI DOKTRİNİ KRİTERLERİNİN DİĞER HAK VE ÖZGÜRLÜKLERDE UYGULANMASI
I. ÇEKİRDEK HAKLAR
A. Yaşam Hakkı
B. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı
C. Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı
D. Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi
II. USULİ HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
A. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı
B. Adil Yargılanma Hakkı
C. Etkili Başvuru Hakkı
III. AYRIMCILIK YASAĞI
IV. MÜLKİYET HAKKI

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ELEŞTİRİLER VE UYGULANABİLİRLİK EKSENİNDE TAKDİR MARJI DOKTRİNİ
I. TAKDİR MARJI DOKTRİNİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER
A. Takdir Marjı Doktrini Uygulamasının ve Kavramın Belirsizliği Üzerine Düşünceler
B. Takdir Marjı Doktrininin Sözleşme Sistemi İçerisinde Gerekli Olmadığı Üzerine Düşünceler
C. Takdir Marjı Doktrininin Yanlış Kullanımı: Otomatik Kullanım
D. Takdir Marjının Enflasyonu
E. Mahkeme'nin Kendini Sınırlama Aracı Olduğu Görüşü
F. İnsan Haklarının Evrenselliği ve Rölativizm Tartışmaları
G. Normatifliğin Muhtemel Etkileri: Kopenhag Deklarasyonu
II. TAKDİR MARJI DOKTRİNİNİN UYGULANABİLİRLİĞİ VE İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİ'NİN YORUM ARAÇLARI
A. Takdir Marjının Genişliğine Somut Olayın Etkisi
B. Ölçülülük İlkesi ve Demokratik Toplumda Gereklilik
C. Anayasal İlkeler
D. Takdir Marjı Doktrinine İkili Yaklaşım: Maddi ve Yapısal Kriter
E. İspat Yükü
F. Mahkeme Kararlarının Etkisi: Res Interpretata
SONUÇ

KAYNAKÇA