Radbruch Formülünün Siyasal İktidarla İlişkisi

ÖNSÖZ

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR

GİRİŞ 

BİRİNCİ BÖLÜM

SİYASAL İKTİDAR VE NAZİ REJİMİ

A. GENEL OLARAK İKTİDAR KAVRAMI ................................................................1

B. SİYASAL İKTİDAR KAVRAMI ...........................................................................5

C. SİYASAL İKTİDARIN NİTELİKLERİ .....................................................................7

1. Kapsam Olarak Genelliği ............................................................................... 7

2. En Üstün Konumda Olması ........................................................................... 8

3. Kuvvet ve Zor Kullanma Tekeli ...................................................................... 8

4. Rıza ve İtaat................................................................................................. 10

D. SİYASAL İKTİDARIN BENZER KAVRAMLARDAN AYIRT EDİLMESİ ....................11

1. Otorite......................................................................................................... 11

2. Egemenlik.................................................................................................... 14

3. Devlet.......................................................................................................... 16

E. MEŞRUİYET .................................................................................................17

1. Meşruiyet Teorileri ..................................................................................... 19

2. Hukukilik ve Meşruiyet................................................................................ 20

3. Meşruiyetin Değerlendirilmesi.................................................................... 22

F. YARGI VE SİYASAL İKTİDAR İLİŞKİSİ ..............................................................24

G. YASAMA VE SİYASAL İKTİDAR İLİŞKİSİ ..........................................................27

H. ADALETSİZ BİR SİYASAL İKTİDAR: NAZİ REJİMİ ÖRNEĞİ ................................28

1. Nazizmin Teorik Temelleri........................................................................... 29

2. Nazi Rejiminin İktidara Gelişi ...................................................................... 31

8 İÇİNDEKİLER

3. Nazi Rejiminin Adaletsiz Yasaları ve Uygulamaları ......................................33

a. Anti-semitik Yasalar ..............................................................................34

b. Öjenizm ve Öjeni Yasaları .....................................................................37

c. Diğer Adaletsiz Düzenlemeler...............................................................40

d. Toplama Kampları.................................................................................41

İKİNCİ BÖLÜM

RADBRUCH FORMÜLÜ

A. GUSTAV RADBRUCH’UN HAYATI..................................................................45

B. DOĞAL HUKUK VE HUKUKİ POZİTİVİZM .......................................................47

C. RADBRUCH’UN HUKUKA BAKIŞI...................................................................50

1. Nazi İktidarı Öncesi Dönem .........................................................................51

2. Nazi İktidarı Sonrası Dönem ........................................................................54

D. RADBRUCH FORMÜLÜNÜN OLUŞUMU.........................................................56

E. RADBRUCH FORMÜLÜNÜN İÇERİĞİ..............................................................58

F. RADBRUCH’A GÖRE HUKUKUN ÜÇ TEMEL İLKESİ..........................................64

1. Adalet ..........................................................................................................64

2. Amaca Uygunluk..........................................................................................66

3. Hukuki Güvenlik...........................................................................................68

4. İlkelerin Değerlendirmesi ............................................................................71

G. RADBRUCH FORMÜLÜ EKSENİNDE HART- FULLER TARTIŞMASI.....................73

H. RADBRUCH FORMÜLÜNÜN YASAL DÜZENLEMELERE YANSIMASI .................77

İ. RADBRUCH FORMÜLÜNÜN YARGIDAKİ GÖRÜNÜMÜ ...................................80

1. Yahudilerin Alman Vatandaşlığından Çıkarılması Davası.............................80

2. Sınır Muhafızı Davaları.................................................................................81

a. Yerel Mahkemelerin Yaklaşımı .............................................................81

b. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yaklaşımı ...................................85

3. Diğer Davalar ...............................................................................................87

J. TÜRK HUKUKUNDA RADBRUCH FORMÜLÜNÜN UYGULANMASINA

İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME .......................................................................90

İÇİNDEKİLER 9

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SİYASAL İKTİDARA KARŞI RADBRUCH FORMÜLÜ

A. HUKUK- POLİTİKA İLİŞKİSİ............................................................................93

1. Hukukun Araçsallaştırılması ........................................................................ 99

2. Bir İdeolojik Aygıt Olarak Hukuk ............................................................... 101

B. HUKUKUN FARKLI SİYASAL REJİMLERDE DEĞİŞEN GÖRÜNÜMÜ ................. 106

1. Totaliter Rejimlerde Hukuk....................................................................... 106

2. Otoriter Rejimlerde Hukuk........................................................................ 111

3. Demokratik Rejimlerde Hukuk.................................................................. 113

C. DİKTATÖRLEŞEN REJİMLERE KARŞI HUKUK EĞİTİMİNİN ÖNEMİ VE

TEHLİKELİ HUKUKÇULAR............................................................................ 116

D. MADDİ VE ŞEKLİ HUKUK DEVLETİNDE RADBRUCH FORMÜLÜNÜN YERİ ...... 120

E. RADBRUCH FORMÜLÜNDE YARGICIN ROLÜ ............................................... 123

1. Yargı Etiği .................................................................................................. 123

2. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı ................................................................ 125

3. Adaletsiz Yasa Karşısında Yargıcın Önündeki Seçenekler.......................... 128

4. İdeolojik Yapı Karşısında Yargıcın Konumu ............................................... 129

F. RADBRUCH FORMÜLÜNDE HALKIN ROLÜ .................................................. 131

G. RADBRUCH FORMÜLÜNE GETİRİLEN ELEŞTİRİLER....................................... 135

H. RADBRUCH FORMÜLÜNÜN ETKİNLİĞİ........................................................ 139

SONUÇ .................................................................................................................... 143

KAYNAKÇA .............................................................................................................. 149