Maddi ve Şekli Suç Hukuku Boyutlarıyla

Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Ercan YAŞAR
ISBN: 9789750279249
490,50 TL 545,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ercan YAŞAR
Baskı Tarihi 2022/08
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 431

Pragmatist/faydacı kaygılarla hareket eden ve bu sebeple maddi hakikatin ortaya çıkması, failin hak ettiği yaptırımla yaptırım altına alınması gibi kaygıları olmayan bir hukuk sisteminin (common law) ürünleri olan klasik ceza muhakemesine alternatif usulleri bizim de takip ettiğimiz Kara Avrupası hukuk sistemlerinde meşru göstermek için ilgili usullere dışsal manalar dışında mana yüklemek gerekmektedir. Pragmatist bakış ile hareket eden ve bunun üzerine muhakeme modelleri geliştiren common law hukuk sitemlerinde muhakeme sürelerini kısaltmada asıl motivasyon verimlilik iken, Kara Avrupası hukuk sistemlerinde bu motivasyon adil ve makul sürede yargılamadır. Zira common law hukuk sistemlerinde suç muhakemesi de bir işletme şeklinde görülmekte ve işletmenin mümkün mertebe efektif hale getirilmesi amaçlanmakta iken, Kara Avrupası hukuk sistemlerinde usul ekonomisi ikincil durumda kalmaktadır. Böylece Kara Avrupası hukuk sistemlerinde, dosya yükünün azaltılması, yargıya ayrılan bütçenin asgariye indirilmesi hiçbir zaman asıl motivasyon olmamaktadır. Common law sistemlerinde bu motivasyonlarla geliştirilen alternatif usullerin Kara Avrupası hukuk sistemlerinde meşrulaştırılabilmesi için her şeyden önce maddi suç hukuku ile açıklanabilir hale getirilmesi gerekmektedir. Çalışma ile anılan kurumlara dışsal manaların dışında, maddi suç hukukunda manalar bulunmuş ve kurumların içselleştirilmesine çalışılmıştır.

Kitapta öncelikle klasik ceza muhakemesine alternatif kurumların maddi suç hukuku boyutları gerekçelendirilmiş ve anılan kurumların maddi suç hukuku araçlarıyla nasıl meşrulaştırılacağı açıklanmaya çalışılmıştır. Böylece tipik ve hukuka aykırı fiili kusurlu şekilde gerçekleştirmesine rağmen cezasız kalan kimsenin bu durumunun maddi suç hukuku ile açıklanabildiği ortaya çıkarılmıştır. Akabinde klasik ceza muhakemesine alternatif teşkil ettiği düşünülen kurumların her birine ayrı ayrı yer verilmiş ve kurumlara ilişkin öğretideki tartışmalar, yargı kararlarına dayandırılarak giderilmeye çalışılmıştır. Son olarak uygulamada sorunlara sebebiyet veren kurumların iyileştirilebilmesi için gerekli adımların atılmasına yönelik olarak, ayrıca her bir kurumdan sonra gelmek üzere reform önerilerine yer verilmiştir.

Konu Başlıkları
Genel Esaslar
Önödeme
Uzlaştırma
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi
Seri Muhakeme
Basit Yargılama
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz  5
Teşekkür  7
Kısaltmalar  19
Birinci Bölüm
GENEL ESASLAR
I. GİRİŞ  21
II. KAVRAM TESPİTİ VE BUNUNLA BAĞLANTILI OLARAK ÇALIŞMA KAPSAMININ BELİRLENMESİ  22
A. Muhakeme Hukuku ve Suç Muhakemesi Hukuku Kavramları  22
B. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller Kavramının Şema İçinde Gösterimi  27
C. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller ve Klasik Ceza Muhakemesi Kavramları  29
D. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Kurumların Neye Alternatif Olduğu Meselesi  33
E. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller Kavramının Benzer Kavramlardan Farkı  34
1. Alternative Dispute Resolution (ADR) Kavramından Farkı  34
2. Diversiyon Kavramından Farkı  39
3. Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Kullanılan Diğer Kavramlardan Farkı  40
F. Çalışma Konumuzun Sınırlandırılması/Kapsam  41
G. Bu Bilgiler Işığında Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller Kavramının Değerlendirilmesi  44
III. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLERİN MADDİ, ŞEKLİ VE DÜŞÜNSEL KAYNAKLARI  44
A. Genel Olarak  44
B. Yargının İş Yükünü Azaltma Düşüncesi  48
1. Genel Olarak  48
2. Usul Ekonomisi  52
3. Suç (Ceza) Muhakemesi Modellemeleri  54
C. Suç (Ceza) Hukukunda Süreci Özelleştirme Akımı (Özel Hukuka Yaklaştırma Düşüncesi)  55
D. Müebbet ve Süreli Hapis Cezalarından Kopuş Trendi ve Kısa Süreli Hapis Cezalarının Sakıncalarını Giderme Düşünceleri  58
E. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usulleri Yaptırım Hukuku (Özel Önleme) ile Meşrulaştırma Düşüncesi  63
F. Üçüncü Yaptırım Sütunu Olarak Eski Hale İade/Onarma Yaptırımları Düşüncesinin Suç (Ceza) Hukukunda Yerini Alması  66
1. Genel Olarak  66
2. Onarma Yaptırımlarının Suç ile Gerekçelendirilmesi ve Bağlantılı Eleştiriler  71
G. Suç (Ceza) Hukukunda Sorumluluğun Tespiti Kaynaklı Sebepler (Free Will/Özgür İrade Yokluğu)  73
H. Alternatif Usullerin Maddi Suç Hukuku Boyutlarının Uyuşmazlık Bazlı Temellendirilmesi  74
1. Bir Fiil İki Ayrı İhtilaf Doğurur  74
2. Onarma Yaptırımları ile Ceza Yaptırımlarının Hukuki Sonuç Bazlı Temellendirilmesi  76
IV. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLER İLE SUÇ (CEZA) HUKUKUNUN AMAÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ  77
A. Genel Olarak  77
B. Türk Ceza Kanunu’na Göre Suç (Ceza) Hukukunun ve Cezanın İşlevi ve Amacı  80
C. Suç (Ceza) Hukuku ile İzlenen Suç Politikası  81
D. Suç (Ceza) Adaleti Türlerinin Çeşitlenmesi  83
E. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller ile İlişki  87
1. Genel Olarak  87
2. Pozitif Genel Önleme Teorisi ve Alternatif Usuller  89
3. Eski Hale İadenin Bir Yaptırım Türü Olarak Ceza Olduğu yahut Ceza ile Aynı İşlevi Gördüğü Görüşleri ve Alternatif Usuller  89
4. Eski Hale İade Yaptırımlarının yahut Gönüllülük Esaslı Alternatif Usullerin Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler ile İlişkilendirilerek Meşrulaştırılması  91
V. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLER İLE SUÇ (CEZA) MUHAKEMESİNİN GÖREV VE AMAÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ  93
VI. BU BİLGİLER IŞIĞINDA KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF TEŞKİL EDEN USULLERİN SINIFLANDIRILMASI  95
A. Genel Olarak  95
B. Düzenlenme Yerlerine Göre Sınıflandırma  96
C. Kovuşturmaya Alternatif Teşkil Edip Etmediklerine Göre Sınıflandırma  98
D. Cezalandırmaya Alternatif Teşkil Edip Etmediklerine Göre Sınıflandırma  100
E. Failin ve/veya Mağdurun Rızasının Aranıp Aranmadığına Göre Sınıflandırma  103
F. Suç (Ceza) İlişkisini Neticelendirme Şekillerine Göre Sınıflandırma  105
1. Genel Olarak  105
2. Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı ve Düşme Hükmünün Alternatif Usuller Açısından Temellendirilmesi  107
VII. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLERE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER  112
VIII. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE HÂKİM İLKELER VE ALTERNATİF USULLER İLE İLİŞKİ  120
A. Genel Olarak  120
B. Hukuk Devleti İlkesi  121
C. Makul Sürede Yargılama İlkesi  124
D. Ultima Ratio İlkesi  125
E. Kusursuz Ceza Olmaz İlkesi, Cezanın Kusurla Orantılı Tespiti Gereği  127
F. Doğal Hâkim İlkesi  132
G. Aklanma Hakkı (Masumiyet Karinesi) ve Etkin Soruşturma Gerekliliği  135
H. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi  139
I. Etkin Savunma İmkânının Tanınması Zorunluluğu  141
IX. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLER  142
A. Genel Olarak ve Alternatif Usullerin Hukuki Mahiyeti  142
B. Alternatif Usullerde Zaman Bakımından Uygulama  143
C. Alternatif Usullerin Uygulanmasında Aranan Ortak Koşullar  144
D. Alternatif Usullere Karşı Öngörülen Denetim/Kanun Yolları  154
E. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usullerin Sonuçları  156
1. Soruşturma Evresine, Kamu Davasının Açılıp Açılmamasına ve Kovuşturma Evresine İlişkin Sonuçları  156
2. Genel Olarak Güvenlik Tedbirlerine İlişkin Sonuçları  160
3. Müsadereye İlişkin Sonuçları  161
a. Genel Olarak  161
b. Eşya Müsaderesi  163
c. Kazanç Müsaderesi  164
d. Alternatif Usuller Açısından Değerlendirme  165
4. Tekerrüre İlişkin Sonuçları  167
a. Mükerrirlere ve Özel Tehlikeli Suçlulara Uygulanan Güvenlik Tedbirleri  167
aa. Genel Olarak  167
bb. Tekerrür Şartları  168
cc. Sonuçları  170
b. Alternatif Usullere İlişkin Sonuçları  171
5. Objektif Cezalandırılabilme Şartlarına İlişkin Sonuçları  172
6. Alternatif Usullerin Zamanaşımına İlişkin Sonuçları  173
7. Yargılama Giderlerine İlişkin Sonuçları  173
İkinci Bölüm
ÖNÖDEME
I. GENEL OLARAK  177
A. Kavram ve Hukuki Niteliği  177
1. Kavram  177
2. Hukuki Niteliği  178
a. Genel Olarak  178
b. Maddi Suç Hukuku  180
c. Şekli Suç Hukuku  181
d. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından  182
B. Ceza Muhakemesine Hâkim İlkeler ile Bağlantılı Olarak Önödeme Kurumu Hakkında İleri Sürülen Leh ve Aleyhe Görüşler  183
1. Önödeme Lehine Görüşler  183
2. Önödeme Aleyhine Görüşler  183
a. Önödemenin Davasız Yargılama ve Yargılamasız İnfaz Olduğu Görüşü  183
b. Önödemenin Masum Kimselerin Yaptırıma Maruz Kalması Tehlikesini Taşıdığı Görüşü  184
c. Önödemenin Suç Teşkil Eden Fiili İdari Yaptırım Gerektiren Fiile Dönüştürdüğü Görüşü  185
C. Mukayeseli Hukukta ve Hukukumuzda Önödeme Şekilleri  186
1. Savcılık Tarafından Yapılan Önödeme Usulleri  186
2. Mahkemece yahut Hâkimce Yapılan Önödeme Usulleri  186
3. Hukuk Sistemimizdeki Usul  188
II. HUKUK SİTEMİMİZDE ÖNÖDEMENİN UYGULANMASI  188
A. Koşulları  188
1. Genel Koşullar  188
2. Uygulanacağı Suç Tipleri Açısından Sınırlama  191
3. Önödemenin Yapılamayacağı Haller/Önödeme Kusur Yeteneği İlişkisi  191
4. Önödeme Objektif Cezalandırılabilme Şartları İlişkisi  192
B. Önödeme Usulünde Yaptırımın Belirlenmesi ve Ödenecek Miktarın Teklifi  193
1. Ödenecek Miktarın Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi  193
2. Teklifin yapılma şekli  199
a. Genel Olarak  199
b. Usulüne Göre Yapılmamış Teklifin Doğurduğu Sonuçlar  201
3. Teklifin Yapılma Yeri  202
4. Ödemenin Yapılması ve Yeri  203
C. Önödemenin Sonuçları  203
1. Kamu Davasının Açılmasına veya Açılmış Kamu Davasına İlişkin Sonuçları  203
2. Tekerrüre İlişkin Sonuçları  205
3. Güvenlik Tedbirlerine İlişkin Sonuçları  206
4. Müsadereye İlişkin Sonuçları  207
5. Yargılama Giderlerine İlişkin Sonuçları  208
D. Denetim Yolu  208
1. Genel Olarak  208
2. Soruşturma Evresinde  209
3. Kovuşturma Evresinde  210
III. KURUMA İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ  210
Üçüncü Bölüm
UZLAŞTIRMA
I. GENEL OLARAK UZLAŞTIRMA  213
A. Uzlaşma ve Uzlaştırma Kavramları ve Diğer Kavramlardan Farkı  213
B. Onarıcı Adalet ve Türk Hukukunda Uzlaştırma  215
C. Hukuki Niteliği  216
II. UZLAŞTIRMACI SEÇİMİ VE UZLAŞTIRMACIDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER  218
A. Genel Olarak  218
B. Uzlaştırmacının Yasaklılığı, Reddi veya Çekinmesi Halleri (Tarafsızlık)  220
III. UZLAŞTIRMA USULÜ  221
A. Koşulları  221
1. Fiile İlişkin Koşullar  221
a. Suçun İşlendiğine Dair Yeterli Şüphe (İspat Koşulu)  221
b. Bir Fiille Birden Fazla Suça Vücut Verme  222
c. Uzlaştırma, İçtima ve Zincirleme Suç İlişkisi Bağlamında CMUY M. 7/4 Düzenlemesinin Değerlendirilmesi  227
2. Faile İlişkin Koşullar  229
a. Genel Olarak  229
b. Çok Faillilik  232
c. Failin Yurt Dışında Olması veya Başka Sebeple Kendisine Ulaşılamaması  232
3. Mağdura İlişkin Koşullar  233
a. Genel Olarak  233
b. Mağdur Çokluğu  234
c. Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Yurt Dışında Olması veya Kendisine Başka Sebeple Ulaşılamaması  235
4. Uzlaştırma Usulü Kapsamında Olan Suçlar  236
a. Genel Olarak  236
b. Uzlaştırma Kapsamında Olan Bir Suç ile Bu Kapsamda Olmayan Bir Suçun Aynı Mağdura Karşı İşlenmesi  237
B. Uzlaştırma Süreci  239
1. Dosyanın Uzlaştırma Bürosuna Gönderimi  239
a. Genel Olarak  239
b. Aynı Dosyanın İkinci Kez Uzlaştırma Bürosuna Gönderilemiyor Olması  241
c. Uzlaştırmadan Sorumlu Cumhuriyet Savcısının Yapacağı İşlemler  242
2. Uzlaştırmacının Etkin Olduğu Süreç  244
a. Genel Olarak  244
b. Uzlaştırma Müzakerelerine Davet (Uzlaşma Teklifi)  244
c. Uzlaştırma Müzakerelerine Kimlerin Davet Edileceği  247
d. Tebligat Süreci  251
e. Uzlaştırma Müzakerelerine Davetin Kabulü ve Müzakerelerin Başlaması  252
3. Süreler  254
a. Genel Olarak  254
b. Uzlaştırma Müzakerelerine Davet İçin Belirlenen Süre  255
C. Edim  255
1. Genel Olarak  255
2. Edimin Hukuka ve Ahlaka Aykırı Olmaması  257
3. Edimin Suçla Bağlantılı ve veya Orantılı Olması  258
4. Edimin Açık, Anlaşılır ve Uygulanabilir Olması  259
5. Edimsiz Uzlaşma  259
IV. UZLAŞTIRMANIN HUKUKİ SONUÇLARI  259
A. Yatay ve Dikey İhtilaf Açısından Doğurduğu Sonuçlar  259
B. Soruşturma Evresinde Yapılan Uzlaştırmanın Doğurduğu Sonuçlar  261
1. Genel Olarak  261
2. Uzlaştırma Sürecinin Yürütülmesi Kimi Soruşturma İşlemlerinin Yürütülmesine Engel Olmaz  262
3. Şüphelinin Ölümü  262
4. Mağdurun Ölümü  263
5. Kararlaştırılan Edimin Yerine Getirilmemesi veya Getirilememesi  266
C. Kovuşturma Evresinde Yapılan Uzlaştırmanın Doğurduğu Sonuçlar  268
1. Genel Olarak  268
2. Sanığın Ölümü  270
3. Mağdurun Ölümü  271
4. Kararlaştırılan Edimin Yerine Getirilmemesi veya Getirilememesi  271
D. Kesinleşmiş, İnfaz Edilmekte Olan yahut İnfaz Edilmiş Hükümlere İlişkin Yapılan Uzlaştırmanın Sonuçları  273
V. DENETİM YOLU  274
A. Soruşturma Evresinde  274
B. Kovuşturma Evresinde  274
C. Kanun Yararına Bozma  274
VI. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ  274
Dördüncü Bölüm
KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ
I. GENEL OLARAK  279
II. HUKUKİ NİTELİĞİ  281
A. Genel Olarak  281
B. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından  281
III. KOŞULLARI  282
A. Yeterli Şüphe  282
B. Fiile İlişkin Koşullar  283
C. Faile/Şüpheliye İlişkin Koşullar  285
D. Zararın Giderilmesi  287
1. Genel Olarak  287
2. Zararın Tespiti  288
3. Zarar Gideriminin İcrası  288
E. Anılan Tüm Koşulların Bir Arada Olması Zarureti  289
IV. USULÜ  290
V. HUKUKİ SONUÇLARI  290
VI. CMK M. 171 DÜZENLEMESİNDE BELİRTİLEN KOŞULLARIN ARANMADIĞI ÖZEL KDAE HALLERİ  292
A. Genel Olarak  292
B. Hukuki Sonuçları  293
VII. DENETİM YOLU  294
VIII. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ  297
Beşinci Bölüm
SERİ MUHAKEME USULÜ
I. GENEL OLARAK  299
II. HUKUKİ NİTELİĞİ  303
A. Genel Olarak  303
B. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından  305
III. KOŞULLARI  306
A. Genel Olarak  306
B. Yeterli Şüphe  308
C. Fiile İlişkin Koşullar  310
D. Faile/Şüpheliye İlişkin Koşullar  312
IV. USULÜ  313
A. Davet  313
1. Genel Olarak  313
2. Davet Usulü  316
B. Seri Muhakeme Usulünün Teklifi  318
1. Teklifin Yapılma Yeri  318
2. Teklifin Yapılması Esnasında Hazır Bulunması Gereken Kişiler  319
3. Teklifin Yapılma Şekli  320
a. Genel Olarak  320
b. Bilgilendirmede Yer Verilmesi Gereken Hususlar (Yön. m. 10/1)  320
c. Yaptırımın Belirlenmesi ve Teklif  322
d. Teklifin Kabulü veya Reddi  326
C. Talepname Düzenlenmesi  327
D. Mahkemenin Hüküm Kurması  328
1. Genel Olarak  328
2. Talepname İncelemesi (Yön. m. 13)  331
3. Hüküm Kurulması  335
V. DENETİM  338
VI. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ  342
Altıncı Bölüm
BASİT YARGILAMA
I. GENEL OLARAK  349
II. HUKUKİ NİTELİĞİ  351
A. Genel Olarak  351
B. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından  354
III. KOŞULLARI  356
A. Genel Olarak  356
B. Şüphe Derecesi  358
C. Fiile İlişkin Koşullar  359
D. Faile İlişkin Koşullar  361
E. Basit Yargılama Usulünün Uygulanamayacağı Haller  363
F. Mahkemenin Takdiri  365
G. Ek Belge İstenme ve Zamanı  368
IV. YAPTIRIMIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ  368
V. DENETİM/BASİT YARGILAMA ÇERÇEVESİNDE HÜKME İTİRAZ  371
1. Genel Olarak  371
2. İtiraz Hakkı Olanlar  374
3. İtiraz Süresi  374
4. İtiraz Mercii  374
5. İtirazın Reddi  375
6. İtirazın Kabulü  376
VI. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ  379
Yedinci Bölüm
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB)
I. GENEL OLARAK  381
A. Kısa Tarihçe  381
B. Kavram  382
C. Hukuki Niteliği  382
1. Genel Olarak  382
2. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından  385
II. KOŞULLARI  387
A. Genel Olarak  387
B. Hükmedilen Cezanın 2 Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezası veya Adli Para Cezası Olması  388
C. Daha Önce Kasıtlı Bir Suç  388
D. Zararın Giderilmesi  392
E. İstisna Suçlardan Olmaması  394
F. Sanığın Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasını Kabul Etmesi  395
G. Tüm Koşulların Birlikte Gerçekleşmesi  396
III. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI  396
A. Klasik HAGB  396
B. Özel Düzenlemelerle HAGB Kararının Verilebildiği Hallerde Karar  398
IV. DENETİM YOLU/İTİRAZ  399
V. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARININ SONUÇLARI  402
A. Genel Olarak  402
B. Denetim Süresi Sonunda Verilen Düşme Kararı ve Sonuçları  407
C. Hükmün Açıklanması  408
VI. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ  411
Nihai Değerlendirme ve Reform Önerileri  413
Kaynakça  417
Kavramlar Dizini  429

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.