| Kitap Künyesi | |
| Yazar | Polat TUNÇER |
| Baskı Tarihi | 2022/04 |
| Baskı Sayısı | 1 |
| Boyut | 16x24 cm (Standart Kitap Boyu) |
| Cilt | Karton kapak |
| Sayfa Sayısı | 439 |
Hukuk hayatımızın içinde yer alır ve onu düzenler. Onsuz düzenli bir hayat düşünülemez. Kurallar hatalı yapılabilir; ancak ona uymamak daha büyük sorunlara yol açar. Dolayısıyla, hukukun üstünün olduğu ve kuralların titizlikle uygulandığı ülkeler hem huzurlu hem medenî ülkelerdir. Zira, hukuk düzeni, kaba kuvveti ortadan kaldırır ve onun yerine devlet gücüyle adaleti tesis eder. Hayatımızın her an ve aşamasında hukuk vardır ve olmalıdır. Ancak böylece medenî ve gelişmiş bir ülke haline gelebiliriz. Bu arada gelişmeyle hukukun önemli ölçüde bağlantılı olduğunu da belirtmek gerekir. Özetle hukuk, toplumsal düzeni, esenliği, güvenliği ve barışı sağlamak için önemli bir araçtır; en önemli özelliği de öngörülebilir olmasıdır. Hakeza, kamu yönetimindeki düzeni, intizamı, huzuru ve verimliliği sağlamanın ve çatışmaları azaltmanın en etkili yolu, idare hukuku hükümlerinin özenle uygulanmasını sağlamaktır. Bunun için hem yöneten hem de yönetilenlerin azamî ölçüde çaba sarf etmesi gerekir.
İdare hukuku kodifiye edilmiş bir alan değildir. Bir başka deyişle, idare hukukuyla ilgili kanunlar tek bir kanun altında birleştirilerek, idare ya da yönetim kanunu adı altında yayınlanması şimdilik mümkün değildir. Bu nedenle de idare hukuku; kamu yönetimini ilgilendiren pek çok yasal düzenlemeleri içeren geniş bir alanı kapsamaktadır.
Günümüzde pek çok hukukî sahada olduğu gibi, idare hukuku alanındaki en büyük sorunlardan birisi de çok kısa süreler içinde sürekli mevzuatın değişmesidir. Toplumsal değişime ayak uydurmak zorunda olan yasaların, bu denli hızlı değişmesi hukuk alanındaki belirsizliği artırmakta ve uyum sorunların ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Bu nedenle de yasalardaki temel mantığı ve yaklaşımı kavramak, temel bilgileri edinmek bu süreçte daha doğrudur. Böylece, idare hukuku alanındaki yenilikleri takip etmek daha bir kolaylaşır.
Kitabın yazılma sürecinde onlara ayırmam gereken zamanı bu esere sarf ettiğim için eşin ve çocuklarımdan özür diliyorum, bu nedenle de kitabımı onlara ithaf ediyorum.
YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ...................................................................................................................................... 7
ÖNSÖZ ..................................................................................................................................................................11
İÇİNDEKİLER ....................................................................................................................................................13
KISALTMALAR .................................................................................................................................................31
I. İDARE KAVRAMI................................................................................................................ 35
A. İdarenin Anlamı.............................................................................................................................35
B. İdare Hukukunun Konusu.........................................................................................................36
C. İdare Hukuku Sistemleri............................................................................................................37
1. Anglo-Sakson Sistemi.........................................................................................................37
2. Kara Avrupa Sistemi ...........................................................................................................37
D. Kamu - Özel İdare Ayrımı..........................................................................................................38
E. İdarenin Alanı .................................................................................................................................39
1. Organik İdare .........................................................................................................................39
2. Fonksiyonel İdare ................................................................................................................40
II. İDARE HUKUKU ................................................................................................................. 41
A. İdare Hukuku Kavramı ...............................................................................................................41
B. İdare Hukukunun Kısa Tarihi..................................................................................................41
1. Fransa’da Gelişimi................................................................................................................42
2. Almanya’da Gelişimi ...........................................................................................................43
3. Türkiye’de Gelişimi .............................................................................................................45
C. İdare Hukukunun Özellikleri ...................................................................................................46
1. İdare Hukuku Genç Bir Hukuk Dalıdır........................................................................46
2. Tedvin Edilmemiş Bir Hukuk Dalıdır..........................................................................46
3. İçtihadî Bir Hukuk Dalıdır................................................................................................47
4. Bağımsız Bir Hukuk Dalıdır.............................................................................................47
5. Statüsel Niteliktedir ............................................................................................................48
6. İşlemleri Tek Taraflıdır .....................................................................................................48
7. Uyuşmazlıklara İdari Yargıda Bakılır..........................................................................49
8. Kamu Yararı Düşüncesi Hâkimdir................................................................................49
D. İdare Hukukunun Kaynakları..................................................................................................50
1. Asıl Kaynaklar........................................................................................................................50
a. Yazılı Kaynaklar ...........................................................................................................50
1) Anayasa...................................................................................................................50
2) Kanun.......................................................................................................................51
14 İçindekiler
3) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi..................................................................51
4) Uluslararası Antlaşma......................................................................................53
5) Tüzük .......................................................................................................................54
6) Yönetmelik ............................................................................................................54
7) Diğer Düzenleyici İşlemler.............................................................................55
b. Yazısız Kaynaklar ........................................................................................................55
2. Yardımcı Kaynaklar.............................................................................................................56
a. Yargı İçtihatları ............................................................................................................56
b. Doktrin .............................................................................................................................56
E. İdare Hukukunun Bölümleri....................................................................................................57
1. Genel İdare Hukuku ............................................................................................................57
2. Özel İdare Hukuku...............................................................................................................57
F. Anayasadaki İdare Hukuku İlkeler .......................................................................................57
1. Hukuk Devleti İlkesi............................................................................................................57
a. Mülk Devleti Anlayışı.................................................................................................58
b. Polis Devleti Anlayışı................................................................................................58
c. Hazine Teorisi...............................................................................................................59
d. Hukuk Devleti Kavramı ............................................................................................59
2. Eşitlik İlkesi ............................................................................................................................60
a. Mutlak Eşitlik ................................................................................................................61
b. Nispî Eşitlik ....................................................................................................................61
3. Sosyal Devlet İlkesi..............................................................................................................62
4. Demokratik Devlet İlkesi..................................................................................................63
5. İdarenin Kanuniliği İlkesi.................................................................................................65
III. İDARÎ TEŞKİLATIN TEMEL İLKELERİ .......................................................................... 67
A. Merkezden Yönetim İlkesi ........................................................................................................67
1. Merkezden Yönetimin Türleri........................................................................................68
a. Siyasî Merkeziyetçilik................................................................................................68
b. İdarî Merkeziyetçilik..................................................................................................68
2. Merkezden Yönetimin Özellikleri.................................................................................69
3. Merkezden Yönetimin Faydaları...................................................................................69
4. Merkezden Yönetimin Sakıncaları ...............................................................................70
5. Yetki Genişliği ........................................................................................................................71
B. Yerinden Yönetim İlkesi ............................................................................................................73
1. Yerinden Yönetimin Tanımı............................................................................................73
2. Yerinden Yönetimin Özellikleri .....................................................................................73
a. Tüzel Kişilik ...................................................................................................................73
b. Özerklik............................................................................................................................73
c. Vesayet Denetimi ........................................................................................................73
3. Yerinden Yönetimin Türleri............................................................................................74
İçindekiler 15
a. Yer Bakımından Yerinden Yönetim ....................................................................74
b. Hizmet Bakımından Yerinden Yönetim ............................................................74
4. Yerinden Yönetimin Fayda ve Zararları ....................................................................75
a. Faydaları..........................................................................................................................75
b. Zararları...........................................................................................................................75
C. Kamu Tüzel Kişiliği.......................................................................................................................75
D. Yetki Devri, İmza Devri, Vekâlet ve Tedvir .......................................................................77
1. Yetki Devri...............................................................................................................................77
2. İmza Devri ...............................................................................................................................79
3. Vekâlet.......................................................................................................................................82
4. Tedvir ........................................................................................................................................83
E. İdarenin Bütünlüğü İlkesi .........................................................................................................85
1. Hiyerarşi...................................................................................................................................85
2. İdari Vesayet...........................................................................................................................87
IV. MERKEZÎİDARE................................................................................................................. 91
A. Merkezî İdare Kavramı...............................................................................................................91
B. Başkent Teşkilatı...........................................................................................................................92
1. Cumhurbaşkanı.....................................................................................................................92
a. Görev ve Yetkileri........................................................................................................93
b. Cumhurbaşkanına Vekâlet......................................................................................95
c. Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu ............................................................95
d. Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı....................................................................................96
1) İdarî İşler Başkanlığı........................................................................................96
2) Politika Kurulları ................................................................................................97
3) Ofisleri .....................................................................................................................97
4) İlgili ve İlişkili Kurum ve Kuruluşlar .........................................................97
2. Cumhurbaşkanı Yardımcıları..........................................................................................98
3. Bakanlar ve Bakanlıklar....................................................................................................98
a. Bakanların Statüleri ...................................................................................................98
b. Bakanların Görev Yetkileri......................................................................................99
c. Bakanların Sorumlulukları .....................................................................................99
d. Bakan Yardımcıları.....................................................................................................99
e. Bakan Müşavirliği........................................................................................................99
f. Bakanlık Teşkilatı.....................................................................................................100
1) Merkez Teşkilatı...............................................................................................100
2) Taşra Teşkilatı ..................................................................................................100
3) Bağlı, İlgili ve İlişkili Kurumlar..................................................................100
4. Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar ..............................................................................101
a. Danıştay ........................................................................................................................101
b. Sayıştay .........................................................................................................................103
16 İçindekiler
1) Genel Olarak.......................................................................................................103
2) Sayıştay’ın Görevleri ......................................................................................103
c. Millî Güvenlik Kurulu .............................................................................................104
d. Taşra Teşkilatı ..........................................................................................................104
5. İl İdaresi.................................................................................................................................105
a. Vali ..................................................................................................................................105
b. İl İdaresi Başkanları (İl Müdürleri)..................................................................107
c. İl İdare Kurulu ...........................................................................................................107
6. İlçe İdaresi............................................................................................................................108
a. Kaymakam...................................................................................................................108
1) Genel Olarak.......................................................................................................108
2) Kaymakamın Görev ve Yetkileri...............................................................109
b. İlçe İdare Başkanları ...............................................................................................110
c. İlçe İdare Kurulu.......................................................................................................110
7. Bucak İdaresi.......................................................................................................................111
8. Bölge İdareleri....................................................................................................................111
V. YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI .........................................................................113
A. Mahallî İdareler ..........................................................................................................................113
1. İl Özel İdaresi ......................................................................................................................114
a. Tanımı............................................................................................................................114
b. Görev ve Sorumlulukları.......................................................................................114
c. Yetki ve İmtiyazları .................................................................................................115
d. Gelir ve Giderleri ......................................................................................................116
1) İl Özel İdaresinin Gelirleri ...........................................................................116
2) İl Özel İdaresinin Giderleri..........................................................................116
e. Organları ......................................................................................................................116
1) İl Genel Meclisi..................................................................................................117
a) Görev ve Yetkileri...................................................................................117
b) Meclis Başkanlık Divanı.......................................................................118
c) Meclis Toplantısı ve Gündemi...........................................................118
d) Toplantı ve Karar Yeter Sayısı..........................................................118
e) Meclis Kararlarının Kesinleşmesi ...................................................119
f) İhtisas Komisyonları .............................................................................119
g) Denetim Komisyonu..............................................................................119
h) Meclisin Bilgi Edinme ve Denetim Yolları...................................120
i) Meclis Üyesinin Yükümlülükleri......................................................120
j) Meclis Üyeliğinin Sona Ermesi:........................................................120
k) İl Genel Meclisinin Feshi......................................................................120
l) Meclisin Boşalması Hali.......................................................................121
m) Meclis Üyesinin Sosyal Hakları ........................................................121
İçindekiler 17
2) İl Encümeni...........................................................................................................121
a) Encümenin Görev ve Yetkileri ..........................................................121
b) Encümen Toplantısı...............................................................................122
c) Encümen Üyesinin Ödeneği...............................................................122
3) Vali..........................................................................................................................122
a) Görev ve Yetkileri ...................................................................................122
b) Stratejik Plan ve Yetki Devri..............................................................123
2. Belediye İdaresi .................................................................................................................124
a. Kuruluşu.......................................................................................................................124
b. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi .................................................................................124
c. Belediyenin Görev ve Sorumlulukları.............................................................125
d. Belediyenin Yetkileri ..............................................................................................126
e. Belediyeye Tanınan İmtiyazlar (Muafiyetler).............................................128
f. Belediyenin Organları ............................................................................................129
1) Belediye Meclisi................................................................................................129
a) Görev ve Yetkileri ...................................................................................129
b) Başkanlık Divanı .....................................................................................130
c) Meclis Toplantısı.....................................................................................130
d) Meclis Kararlarının Kesinleşmesi ...................................................131
e) İhtisas Komisyonları .............................................................................132
f) Denetim Komisyonu..............................................................................132
g) Meclisin Bilgi Edinme ve Denetim Yolları ...................................133
h) Meclis Üyeliğinin Sona Ermesi .........................................................133
i) Meclisin Feshi...........................................................................................133
j) Huzur ve İzin Hakkı ...............................................................................134
2) Belediye Encümeni .........................................................................................134
a) Encümenin Kuruluşu ............................................................................134
b) Görev ve Yetkileri ...................................................................................134
c) Encümen Toplantıları...........................................................................135
3) Belediye Başkanı..............................................................................................135
a) Başkanın Seçimi ......................................................................................135
b) Görev ve Yetkileri ...................................................................................135
c) Başkan Vekili ............................................................................................137
d) Stratejik Plân ve Performans Programı........................................137
e) Yetki Devri .................................................................................................137
f) İhtilâf Hâli...................................................................................................138
g) Belediye Başkanlığının Sona Ermesi .............................................138
h) Başkanlığın Boşalması Hâlinde Yapılacak İşlemler ................139
i) Belediye Başkanı Görevlendirilmesi..............................................139
j) Görevden Uzaklaştırma .......................................................................140
k) Belediye Denetimi ..................................................................................140
18 İçindekiler
l) Faaliyet Raporu .......................................................................................140
g. Belediyenin Gelirleri, Giderleri ve Bütçesi ...................................................141
1) Belediyenin Gelirleri......................................................................................141
2) Belediyenin Giderleri.....................................................................................142
3) Belediye Bütçesi...............................................................................................143
4) Kent Konseyi......................................................................................................143
3. Büyükşehir ve Büyükşehir İlçe Belediyesi ...............................................................145
a. Büyükşehir Belediyesinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları......................145
b. Büyükşehir İlçe Belediyelerinin Görev ve Yetkileri .................................148
c. Büyükşehir Belediyesi Altyapı ve Ulaşım Hizmetleri ..............................149
d. Büyükşehir Belediyesinin İmar Denetimi.....................................................150
e. Büyükşehir Belediyesinin Organları ...............................................................150
1) Büyükşehir Belediye Meclisi ......................................................................150
a) Meclis Kararlarının Kesinleşmesi ...................................................150
b) İhtisas Komisyonları .............................................................................151
2) Büyükşehir Belediye Encümeni................................................................151
3) Büyükşehir Belediye Başkanı ....................................................................152
a) Büyükşehir Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri..............152
b) Belediye Başkanlığının Sona Ermesi .............................................153
f. Büyükşehir Belediyesinin Gelirleri ..................................................................153
g. Büyükşehir Belediyesinin Giderleri.................................................................154
h. Büyükşehir Belediye Bütçesi ..............................................................................154
4. Köy İdaresi ...........................................................................................................................155
a. Köy İşleri ......................................................................................................................155
1) Köylünün Zorunlu İşleri ...............................................................................156
2) Yapılması Köylünün İsteğine Bağlı Olan İşler ....................................158
b. Köyün Gelir ve Giderleri........................................................................................159
1) Köyün Gelirleri .................................................................................................159
2) Köyün Giderleri................................................................................................160
c. Köyün Organları........................................................................................................160
1) Köy Derneği........................................................................................................160
2) Köy İhtiyar Meclisi..........................................................................................160
3) Köy Muhtarı .......................................................................................................161
a) Köy Muhtarlığının Kaybedilmesi.....................................................162
b) Muhtarın Görevleri ................................................................................162
c) Muhtarın Ödenek ve Sosyal Güvenliği ..........................................164
4) Köy Personeli ....................................................................................................164
B. Kamu Kurumları (Hizmet Bakımından Yerinden Yönetim Kuruluşları)..........164
1. Kamu Kurumu Kavramı .................................................................................................165
2. Kamu Kurumlarının Ortak Özellikleri .....................................................................165
3. Kamu Kurumlarının Çeşitleri ......................................................................................166
İçindekiler 19
a. İdari Kamu Kurumları............................................................................................166
b. Sosyal Kamu Kurumları.........................................................................................166
c. İktisadî Kamu Kurumları (KİT)..........................................................................167
1) Türleri...................................................................................................................168
2) KİT’lerin Özellikleri ........................................................................................168
d. Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumları............................................169
e. Bağımsız İdarî Otoriteler (Düzenleyici ve Denetleyici Kamu
Kurumları)...................................................................................................................169
1) Bağımsız İdari Otorite Kavramı ................................................................169
2) Bağımsız İdari Otoritelerin Yaygınlaşma Nedenleri .......................170
3) Bağımsız İdarî Otoritelerin Ortak Özellikleri .....................................171
C. Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları........................................................172
1. Meslek Kuruluşu Tanımı................................................................................................172
2. Ortak Özellikleri.................................................................................................................173
3. Görev ve Yetkileri..............................................................................................................173
VI. İDARİ İŞLEMLER ..............................................................................................................175
A. İdarî İşlem Kavramı ..................................................................................................................175
1. Tanımı ....................................................................................................................................175
2. İdari İşlemlerin Özellikleri............................................................................................175
3. İdarî İşlemin Türleri ........................................................................................................176
a. Tek Yanlı İdarî İşlemler .........................................................................................176
1) Bireysel İdarî İşlemler...................................................................................176
2) Düzenleyici İdarî İşlemler ...........................................................................176
b. İki Yanlı İdari İşlemler ...........................................................................................177
4. İdarî İşlemlerde Takdir Yetkisi...................................................................................177
B. Bireysel İdarî İşlemler (İdari Kararlar) ...........................................................................178
1. Tanımı ....................................................................................................................................178
2. Özellikleri..............................................................................................................................178
3. Bireysel İşlemlerin Türleri............................................................................................178
a. Durum (Şart) İşlemler............................................................................................179
b. Sübjektif İşlemler .....................................................................................................179
4. Bireysel İşlemlerin Unsurları ......................................................................................179
a. Yetki Unsuru...............................................................................................................179
1) Yetkinin Sınırlandırılması ...........................................................................179
2) Yetki Gaspı ..........................................................................................................180
b. Şekil Unsuru................................................................................................................180
c. Usul Unsuru ................................................................................................................181
1) Teklif Usulü ........................................................................................................182
2) Danışma Usulü (Görüş Alma).....................................................................182
3) Savunma Hakkı (Çelişme Usulü) ..............................................................182
4) Usulde Paralellik İlkesi .................................................................................183
20 İçindekiler
d. Sebep Unsuru .............................................................................................................184
e. Amaç Unsuru..............................................................................................................184
1) Genel Amaç (Kamu Yararı) .........................................................................184
2) Özel Amaç ...........................................................................................................185
3) Usul Saptırması ................................................................................................185
C. Hukuka Aykırı İdarî İşlemin Müeyyidesi: İptal ve Yokluk ......................................185
1. İdari İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi...........................................................................186
2. İdarî İşlemlerin Geriye Yürümezliği İlkesi ............................................................187
3. İdarî Kararların İcrası .....................................................................................................188
4. İdari İşlemlerin Sona Ermesi .......................................................................................188
VII. DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER................................................................................................191
A. Genel Olarak .................................................................................................................................191
B. Düzenleyici İşlem Kavramı....................................................................................................191
C. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri .....................................................................................192
1. Yetki Unsuru........................................................................................................................195
2. Konu Unsuru .......................................................................................................................196
3. Usul ve Şekil Unsuru........................................................................................................196
4. Denetim Unsuru.................................................................................................................197
D. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ....................................................197
E. Yönetmelikler ..............................................................................................................................198
F. Adsız Düzenleyici İşlemler ....................................................................................................198
G. Anayasa Değişikliği Kanunu ile Kaldırılan Düzenleyici İşlemler .........................199
1. Kanun Hükmünde Kararnameler ..............................................................................199
2. Tüzükler, Yönetmelikler ve Diğer Düzenleyici İşlemler .................................201
H. İdarî Sözleşmeler .......................................................................................................................201
1. İdarî Sözleşme Kavramı .................................................................................................201
2. İdarî Sözleşmelerin Kriterleri .....................................................................................202
a. İdarenin Taraf Olması (Organik Şart).............................................................203
b. Konusunun Kamu Hizmeti Olması (İşlevsel Şart).....................................203
c. İdarenin Üstün ve Ayrıcalıklı Olması (Maddî Şart) ..................................204
3. İdari Sözleşmelerin Türleri ..........................................................................................204
a. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri ...............................................................204
b. İltizam Sözleşmeleri................................................................................................205
c. Müşterek Emanet Sözleşmeleri .........................................................................206
d. Kamu İstikraz (Borçlanma) Sözleşmeleri .....................................................206
e. İdarî Hizmet Sözleşmeleri....................................................................................208
f. Yap-İşlet-Devret Sözleşmeleri............................................................................209
g. Doğal Servetlere İlişkin İşletme Sözleşmeleri.............................................210
h. Orman İşletme Sözleşmeleri ...............................................................................212
4. İdarî Sözleşmelerin Usulü .............................................................................................213
İçindekiler 21
5. İhale Usulleri .......................................................................................................................214
a. 4734 Sayılı Kanuna Göre İhale Usulleri .........................................................215
1) Açık İhale Usulü................................................................................................215
2) Belli İstekliler Arasında İhale Usulü .......................................................216
3) Pazarlık Usulü ...................................................................................................216
4) Doğrudan Temin..............................................................................................218
5) Tasarım Yarışmaları.......................................................................................219
b. 2886 Sayılı Kanuna Göre İhale Usulleri .........................................................219
1) Kapalı Teklif Usulü..........................................................................................220
a) Tekliflerin Hazırlanması......................................................................220
b) Tekliflerin Verilmesi .............................................................................220
c) Dış Zarfların Açılması ...........................................................................220
d) İç Zarfların Açılması ..............................................................................221
e) Son Tekliflerin Alınması ......................................................................221
f) İhale Sonucunun Karara Bağlanması ............................................221
g) İhalenin Yapılamaması.........................................................................221
2) Belli İstekliler Arasında Kapalı Teklif Usulü .......................................222
3) Açık Teklif Usulü..............................................................................................222
4) Pazarlık Usulü ...................................................................................................223
5) Yarışma Usulü ...................................................................................................226
6. İdari Sözleşmelerin Aşamaları....................................................................................226
a. Hazırlık Aşaması.......................................................................................................226
1) İhale Konusu ve Teknik Şartname..................................................226
2) Yaklaşık Maliyet Hesabı ve Ödenek................................................227
3) İhale Usulünün Belirlenmesi .............................................................227
4) İhale Dokümanı .......................................................................................228
5) İhale Komisyonu .....................................................................................228
6) İhalenin İlanı.............................................................................................229
b. İhale Aşaması .............................................................................................................229
1) İhale Dışı Bırakılacakların Belirlenmesi ...............................................229
2) İhaleye Katılma.................................................................................................230
3) Tekliflerin Değerlendirilmesi ....................................................................230
4) İhalenin Karara Bağlanması ve Onaylanması.....................................231
c. İhaleye Yönelik Başvurular..................................................................................232
1) Şikayetlerde Usul.............................................................................................232
2) İdareye Şikâyet Başvurusu..........................................................................232
3) Kamu İhale Kurumuna İtirazen Şikâyet Başvurusu ........................233
d. Sözleşme Aşaması ....................................................................................................233
1) İdarenin Görev ve Sorumluluğu................................................................233
2) İsteklinin Görev ve Sorumluluğu..............................................................234
3) İhalenin Sözleşmeye Bağlanması.............................................................234
22 İçindekiler
e. İdarî Sözleşmelerin Uygulanması.....................................................................234
1) İdarenin İhale Sürecinde Uyacağı İlkeler .............................................234
2) İhalede Açıklık İlkesi......................................................................................235
3) Serbest Rekabet ve Tarafsızlık İlkesi .....................................................235
4) Kaynakların Verimli Kullanılması İlkesi...............................................236
5) Gizlilik İlkesi ......................................................................................................237
6) Güvenilirlik İlkesi ............................................................................................237
7) Gerekçe İlkesi....................................................................................................238
7. İhale ile İlgili Yasaklar.....................................................................................................238
8. İhaleyle İlgili Ceza Sorumluluğu.................................................................................239
a. İsteklilerin Ceza Sorumluluğu ............................................................................239
b. Görevlilerin Ceza Sorumluluğu..........................................................................239
9. İdarî Sözleşmelerin Sona Erme Halleri ...................................................................240
a. İdare Tarafından Tek Yanlı Sona Erdirme....................................................240
b. Yargı Kararıyla Sona Erdirme.............................................................................241
10. Kamu İhale Kurumu.........................................................................................................242
VIII. İDARENİN FAALİYETLERİ...........................................................................................243
A. Kamu Hizmeti ..............................................................................................................................243
1. Kamu Hizmeti Kavramı ..................................................................................................243
2. Kamu Hizmetinin Hukuki Rejimi ...............................................................................244
3. Kamu Hizmetinin Özellikleri........................................................................................244
a. Süreklilik İlkesi..........................................................................................................244
b. Değişkenlik İlkesi .....................................................................................................245
c. Eşitlik ve Tarafsızlık İlkesi ...................................................................................246
d. Kamu Hizmetinde Meccanilik (Bedelsizlik).................................................247
4. Kamu Hizmetinin Kurulması ve Kaldırılması ......................................................247
5. Kamu Hizmetinin Çeşitleri............................................................................................248
6. Kamu Hizmetinin Görülme Usulleri .........................................................................248
a. Emanet Usulü.............................................................................................................249
b. Müşterek Emanet Usulü........................................................................................250
c. İltizam Usulü ..............................................................................................................250
d. Ruhsat Usulü...............................................................................................................251
e. Yap-İşlet Usulü ..........................................................................................................252
f. Yap-İşlet-Devret Usulü...........................................................................................252
g. İmtiyaz Usulü .............................................................................................................254
1) Genel Olarak.......................................................................................................254
2) İmtiyaz Usulünün Hukukî Niteliği ...........................................................256
h. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri....................................................................256
1) İdarenin Hak ve Yükümlülükleri..............................................................257
2) İmtiyazcının Hak ve Yükümlülükleri......................................................257
İçindekiler 23
3) İmtiyaz Sözleşmesinin Sona Ermesi .......................................................258
4) Sözleşme Bitiminde Mal Paylaşımı..........................................................258
5) Kamu Hizmeti İmtiyazlarına Karşı Özel Düzenlemeler .................258
B. Kolluk...............................................................................................................................................259
1. Kamu Düzeni Kavramı ....................................................................................................259
2. Güvenlik ve Kolluk Kavramı.........................................................................................260
3. Kolluk Çeşitleri (İdarî ve Adlî Kolluk) .....................................................................261
a. İdarî Kolluk..................................................................................................................261
b. Adlî Kolluk ...................................................................................................................262
c. Siyasî Kolluk ...............................................................................................................264
4. Genel ve Özel İdarî Kolluk.............................................................................................264
a. Genel İdarî Kolluk.....................................................................................................264
1) Polis .......................................................................................................................264
2) Jandarma .............................................................................................................269
3) Sahil ve Kara Sınırı Güvenliği.....................................................................270
4) Bekçi ......................................................................................................................271
a) Bekçilik Şartları ve Atanması ............................................................272
b) Bekçilerin Görev ve Yetkiler..............................................................272
b. Özel İdarî Kolluk .......................................................................................................273
1) Belediye Zabıtası..............................................................................................274
2) Köy Korucuları....................................................................................................276
3) Çiftçi Mallarını Koruma Kolluğu .................................................................278
4) Orman Kolluğu....................................................................................................279
5) Gümrük Kolluğu .................................................................................................279
6) Özel Güvenlik.....................................................................................................281
5. Kolluk İşlem ve Usulleri .................................................................................................284
a. Düzenleyici İşlemler ...............................................................................................284
b. Bireysel İşlemler.......................................................................................................284
1) İzin (Ruhsat) Verme.......................................................................................284
2) Bildirim Alma ....................................................................................................285
3) Faaliyeti Yasaklama........................................................................................286
4) Faaliyeti Erteleme ...........................................................................................287
5) Emir ve Uyarı.....................................................................................................287
6) Para Cezası ve Kapatma................................................................................287
7) Re’sen İcra ve Zor Kullanma.......................................................................288
6. Kolluk Yetkisinin Sınırları................................................................................................289
IX. İDARENİN MALLARI ........................................................................................................291
A. Kamu Malı Kavramı...................................................................................................................291
B. Kamu Mallarının Tasnifi .........................................................................................................291
1. Kullanma Bakımından Kamu Malları..........................................................................292
24 İçindekiler
2. Yapıları Bakımından Kamu Malları...........................................................................292
a. Kara Kamu Malları...................................................................................................292
b. Deniz ve Su Kamu Malları.....................................................................................293
c. Hava Kamu Malları ..................................................................................................293
3. Oluşumları Bakımından Kamu Malları....................................................................293
a. Tabi Kamu Malları....................................................................................................293
b. Sun’i Kamu Malları...................................................................................................294
4. Taşınabilirliklerine Göre Kamu Malları.....................................................................294
a. Taşınmaz Kamu Malları.........................................................................................294
b. Taşınır Kamu Malları..............................................................................................294
C. Kamu Mallarının Özellikleri..................................................................................................294
1. Devir ve Ferağ Edilmezler.............................................................................................295
2. Zaman Aşımı ile Kazanılamaz......................................................................................295
3. Özel Hukuk İşlemine Tabi Tutulamaz......................................................................296
4. Kamu Malları Kamulaştırılmaz...................................................................................296
5. Özel Bir Korumaya Tabidir...........................................................................................296
6. Malî Yükümlülükten Muaftır........................................................................................297
D. Kamu Mallarından Faydalanma ..........................................................................................297
1. Genel Faydalanma.............................................................................................................298
2. Özel Faydalanma ...............................................................................................................298
E. İdarenin Mal Edinme Usulleri ..............................................................................................299
1. Kamulaştırma .....................................................................................................................299
a. Mülkiyet Hakkı ve Kamulaştırma .....................................................................299
b. Kamulaştırmanın Temel İlkeleri .......................................................................300
c. Kamulaştırmanın Unsurları.................................................................................301
1) Yetki Unsuru ......................................................................................................301
2) Şekil ve Usul Unsuru ......................................................................................301
3) Sebep Unsuru ....................................................................................................301
4) Konu Unsuru......................................................................................................302
5) Amaç Unsuru .....................................................................................................302
d. Kamulaştırmanın Aşamaları ...............................................................................302
1) İdarî Aşama ........................................................................................................302
a) Birinci Aşama ...........................................................................................303
b) İkinci Aşama..............................................................................................303
c) Üçüncü Aşama..........................................................................................303
d) Dördüncü Aşama ....................................................................................303
e) Beşinci Aşama ..........................................................................................304
f) Altıncı Aşama............................................................................................304
2) Adlî Aşama..........................................................................................................305
a) Birinci Aşama ...........................................................................................305
b) İkinci Aşama..............................................................................................305
İçindekiler 25
c) Üçüncü Aşama..........................................................................................306
d) Dördüncü Aşama.....................................................................................306
e) Beşinci Aşama ..........................................................................................306
f) Altıncı Aşama............................................................................................307
g) Yedinci Aşama..........................................................................................307
2. Kamulaştırmadan Vazgeçme ve Geri Alma ...........................................................307
a. Kamulaştırmadan Vazgeçme ..............................................................................307
b. Mal Sahibinin Geri Alma Hakkı ..........................................................................308
3. Acele Kamulaştırma.........................................................................................................308
4. Kamulaştırmasız El Atma ..............................................................................................309
a. Hukuka Uygun Kamulaştırmasız El Atma.....................................................309
b. Hukuka Aykırı Kamulaştırmasız El Atma......................................................310
1) Fiili Yol..................................................................................................................310
2) Tahsis Yoluyla Kamulaştırma ....................................................................311
3) Kamulaştırmasız El Koyma Nedeniyle Tazmin..................................311
5. Devletleştirme ....................................................................................................................311
6. İstimval ..................................................................................................................................312
7. Geçici İşgal............................................................................................................................313
8. Diğer Usuller........................................................................................................................313
a. Satın Alma....................................................................................................................314
b. Trampa (Mal Değişim Sözleşmesi)...................................................................314
c. Bağış ...............................................................................................................................315
d. Bedelsiz Devir ............................................................................................................315
e. İmar Yolu......................................................................................................................315
f. Arsa ve Kat Karşılığı İnşaat..................................................................................316
9. Usullerin Karşılaştırılması ...............................................................................................316
X. İDARENİN PERSONELİ ...................................................................................................319
A. Kamu Görevlileri ........................................................................................................................319
1. Kamu Görevlisi Kavramı ................................................................................................319
2. Geniş Anlamda Kamu Görevlisi Türleri ..................................................................320
a. Hizmete Alınmaları Bakımından.......................................................................320
b. Ücretleri Bakımından .............................................................................................320
c. Hizmet Süreleri Bakımından...............................................................................320
d. Uygulanan Hukuk Dalı Bakımından.................................................................321
3. Kamu Görevlisi Türleri ...................................................................................................321
a. Memurlar .....................................................................................................................321
b. Diğer Kamu Görevlileri..........................................................................................323
1) Sözleşmeli Personel........................................................................................323
2) Geçici Personel..................................................................................................323
3) İşçiler.....................................................................................................................324
26 İçindekiler
4. Memurluk Mesleği ve İlkeleri......................................................................................324
a. Memurluk Mesleği ...................................................................................................324
b. Memurluk Mesleğinin İlkeleri ............................................................................326
1) Sınıflandırma İlkesi ........................................................................................326
2) Kariyer İlkesi, Unsurları ve Özellikleri ..................................................327
a) Kariyer İlkesi ............................................................................................327
b) Kariyer Sisteminin Unsurları ............................................................328
c) Kariyer Sisteminin Özellikleri...........................................................328
3) Liyakat İlkesi .....................................................................................................329
c. Memurluğa Girişteki İlkeler ................................................................................331
1) Serbestlik İlkesi................................................................................................331
2) Eşitlik İlkesi........................................................................................................331
3) Görevin Gerektirdiği Niteliklere Sahip Olma İlkesi .........................332
d. Memur Olabilmenin Genel Şartları ..................................................................332
1) Vatandaşlık.........................................................................................................332
2) Yaş ..........................................................................................................................333
3) Öğrenim ...............................................................................................................333
4) Kamu Haklarından Mahrum Olmama Şartı.........................................334
6) Mahkûmiyet.......................................................................................................334
7) Askerlik ................................................................................................................335
8) Sağlık.....................................................................................................................335
e. Memur Olabilmenin Özel Şartları .....................................................................335
1) Belli Kurumlardan Diploma Almak.........................................................336
2) Kurumların Özel Yasalarında Aranan Şartları Taşımak ................336
B. Memurların Atanma Aşamaları...........................................................................................336
1. Kadroların Duyurulması................................................................................................336
2. Sınav Aşaması .....................................................................................................................337
3. Atama ve Adaylık Aşaması............................................................................................338
4. Aslî Memurluğa Atanma ...................................................................................................338
5. Göreve Başlama .................................................................................................................339
C. Memurların Özlük Dosyası ....................................................................................................339
D. Memurların İlerlemesi.............................................................................................................340
E. Çalışma Saatleri ..........................................................................................................................340
XI. MEMURLARINÖDEV, YASAK VE HAKLARI...............................................................343
A. Memurların Ödevleri................................................................................................................343
1. Anayasa ve Kanunlara Sadakat...................................................................................343
2. Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık.....................................................................................343
3. Davranış İşbirliği...............................................................................................................344
4. Amirlerin Emrine Uyma.................................................................................................344
5. Mal Bildiriminde Bulunma............................................................................................345
İçindekiler 27
6. Resmî Belge, Araç ve Gereçleri Teslim Etme........................................................346
7. Bizzat İş Başında Bulunma ...........................................................................................346
8. Kılık ve Kıyafet Kurallarına Uyma .............................................................................346
B. Memurların Yasakları ..............................................................................................................347
1. İkinci Görev Yasağı ...........................................................................................................347
2. Grev ve Toplu Çekilme Yasağı .....................................................................................348
3. Ticarî Faaliyetlerde Bulunma Yasağı .......................................................................348
4. Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı...............................................................348
5. Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı.....................................................................................350
6. Siyasî Faaliyette Bulunma Yasağı ..............................................................................350
7. Ayrıldığı Kuruma Karşı Görev Alma Yasağı ..........................................................350
8. Yasaklanmış Üyeliklere Genel Bir Bakış.................................................................351
C. Memurların Hakları ..................................................................................................................351
1. Çalışma ve Hizmet Hakkı ...............................................................................................351
2. Uygulamayı İsteme Hakkı .............................................................................................352
3. Güvenlik Hakkı ...................................................................................................................352
4. Çekilme ve İstifa Hakkı ...................................................................................................353
5. Müracaat, Şikâyet ve Dava Açma Hakkı..................................................................353
6. Sendika Kurma ve Üye Olma Hakkı ..........................................................................353
7. İzin Hakkı..............................................................................................................................354
a. Yıllık İzin.......................................................................................................................354
b. Sağlık İzni.....................................................................................................................354
c. Mazeret İzni ................................................................................................................355
d. Hastalık ve Refakat İzni.........................................................................................356
e. Yıllık İzinde Hastalık Raporu Alınması...........................................................357
f. Memurun İyileştiğine Dair Sağlık Raporu.....................................................357
g. Aylıksız İzin.................................................................................................................357
h. Ulusal Bayram ve Genel Tatiller ........................................................................358
i. İdarî İzin .......................................................................................................................358
8. İsnat ve İftiralara Karşı Korunma..............................................................................359
9. Aylık- Maaş Hakkı .............................................................................................................360
a. Vekâlet, İkinci Görev...............................................................................................360
b. Ders ve Konferans Ücreti......................................................................................360
10. Yolluk ve Gündelik Hakkı...............................................................................................361
11. Sosyal Haklar.......................................................................................................................361
a. Emeklilik Hakkı .........................................................................................................361
b. Aile Yardımı Ödeneği..............................................................................................361
c. Doğum Yardımı Ödeneği.......................................................................................361
d. Ölüm Yardımı Ödeneği...........................................................................................362
e. Cenaze Giderleri........................................................................................................362
f. Giyecek Yardımı ........................................................................................................362
28 İçindekiler
g. Yiyecek Yardımı ........................................................................................................363
h. Sosyal Güvenlik Hakkı............................................................................................364
XII. İDARENİN YARGI DIŞI DENETİMİ...............................................................................365
A. Siyasî Denetim.............................................................................................................................365
1. TBMM İnsan Hakları Komisyonu...............................................................................365
2. Siyasî Denetimin Yetersizliği .......................................................................................366
B. İdarî Denetim...............................................................................................................................366
1. İstitaf Yoluyla Denetim...................................................................................................367
2. Hiyerarşik Denetim..........................................................................................................367
3. Vesayet Denetimi ..............................................................................................................368
a. Kararlar Üzerinde Vesayet Denetimi ..............................................................369
b. İşlem ve Eylemler Üzerinde Vesayet Denetimi ..........................................369
c. Organlar Üzerindeki İdari Vesayet Denetimi ..............................................369
d. Personel Üzerindeki İdarî Vesayet Denetimi ..............................................370
e. Bütçe ve Malî Kaynaklar Üzerinde Vesayet Denetimi .............................370
f. Yerine Geçerek İşlem Tesis Etme......................................................................371
4. Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Denetimi ...................................................371
5. İnsan Hakları Kurulları Denetimi ..............................................................................372
6. Ombudsman (Bağımsız Kamu Denetçisi) Denetimi..........................................373
7. Kamuoyu Denetimi...........................................................................................................374
8. Denetleme Kurulları ........................................................................................................376
a. Devlet Denetleme Kurulu .....................................................................................376
b. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu.........................................................376
c. Bakanlık ve Bağlı Kuruluş Teftiş Kurulları...................................................376
XIII. İDARENİN YARGI TARAFINDAN DENETİMİ............................................................379
A. Genel Olarak .................................................................................................................................379
B. İdari Yargı Denetiminin Özellikleri....................................................................................380
C. Türkiye’de İdari Yargının Ortaya Çıkışı...........................................................................381
D. İdari Yargı Örgütü......................................................................................................................382
1. İlk Derece Mahkemeleri.................................................................................................382
a. İdare Mahkemesi......................................................................................................382
b. Vergi Mahkemeleri ..................................................................................................383
2. Üst Derece Mahkemeleri................................................................................................383
a. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri)......................................383
b. Danıştay........................................................................................................................384
1) Danıştay’a Üye Seçimi ...................................................................................384
2) Üyeler ve Nitelikleri .......................................................................................385
İçindekiler 29
3) Dava Daireleri Kurulları ...............................................................................385
4) İçtihatları Birleştirme Kurulu....................................................................385
5) Danıştay’ın Görevleri .......................................................................................385
E. İdari Yargının Görev Alanı .....................................................................................................386
F. İptal Davası ...................................................................................................................................387
1. İptal Davasının Özellikleri.............................................................................................387
2. İptal Davasının Ön Koşulları ........................................................................................388
a. Göreve İlişkin Ön Koşullar ...................................................................................388
b. Yetkiye İlişkin Ön Koşullar...................................................................................388
c. İptal Davasının Konusuna İlişkin Ön Koşullar ............................................389
d. Davacıya İlişkin Ön Koşullar ...............................................................................389
e. Davalıya İlişkin Ön Koşullar ................................................................................389
f. Süreye İlişkin Ön Koşullar....................................................................................389
g. Biçime İlişkin Ön Koşullar....................................................................................390
3. İptal Nedenleri (Esasa İlişkin Koşullar)..................................................................390
a. Yetki Unsuru...............................................................................................................390
b. Şekil (Biçim) Unsuru...............................................................................................391
c. Neden Unsuru ............................................................................................................391
d. Konu Unsuru...............................................................................................................392
e. Amaç Unsuru ..............................................................................................................393
f. İdarenin Takdir Yetkisi..........................................................................................393
4. İptal Davasının Sonuçları...............................................................................................395
a. Davada Yargıcın Yetkisi.........................................................................................395
b. Red Kararının Sonuçları........................................................................................395
c. İptal Kararının Sonuçları ......................................................................................395
5. Yargı Kararlarının Uygulanması.................................................................................396
G. Tam Yargı Davası .......................................................................................................................397
1. Tam Yargı Davasının Nitelikleri .................................................................................397
2. Tam Yargı ve İptal Davasının Mukayesesi.............................................................398
3. Tam Yargı Davasının Türleri........................................................................................398
a. Tazminat Davaları....................................................................................................398
b. Geri Alma (İstirdat) Davaları ..............................................................................399
c. Vergi Davaları ............................................................................................................399
d. İdarî Sözleşmelerden Doğa Davalar ................................................................399
4. Tam Yargı Davasının Önkoşulları..............................................................................400
a. Genel Olarak ...............................................................................................................400
b. Kişisel Hakkın Doğrudan İhlali Koşulu...........................................................400
c. İdarî Merci Tecavüzü Olmaması Koşulu ........................................................400
5. Tam Yargı Davasının Esastan Kabul Şartları........................................................401
a. Kusurlu Sorumluluk................................................................................................401
b. Kusursuz Sorumluluk.............................................................................................402
30 İçindekiler
H. Yürütmenin Durdurulması....................................................................................................403
İ. İdarî Yargılama Usulü ..............................................................................................................404
1. Özel Yargılama Usulleri..................................................................................................404
a. İvedi Yargılama Usulü ............................................................................................404
b. Merkezî ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü................................405
2. Yazılı Yargılama Usulü....................................................................................................405
3. Re’sen İnceleme İlkesi.....................................................................................................406
4. Davanın İncelenme ve Karar Bağlanma Usulü ....................................................407
J. Kanun Yolları (Kararlara Karşı Başvuru Yolları) ........................................................407
1. Olağan Kanun Yolları.......................................................................................................408
a. İstinaf.............................................................................................................................408
b. Temyiz...........................................................................................................................409
c. Temyiz İncelemesi Üzerine Verilecek Kararlar..........................................409
d. Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması............410
2. Olağanüstü Kanun Yolları: Yargılamanın Yenilenmesi....................................411
a. Yargılamanın Yenilenmesi ...................................................................................411
b. Yargılamanın Yenilenmesi Usulü......................................................................411
c. Kanun Yararına Temyiz ............................................................................................412
KAYNAKÇA................................................................................................................................413
Copyright 1985 - 2024 | Yetkin Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş.
