Tarım İşletmelerinin ve Arazilerinin Miras Yoluyla İntikali

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR CETVELİ 15
KAYNAKÇA 17

§ 1. GİRİŞ 25
KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI 25
I. Konunun Takdimi 25
II. Konunun Önemi 26
III. Konunun Sınırlandırılması 28

BİRİNCİ BÖLÜM
TARIM İŞLETMESİ KAVRAMI, UNSURLARI, SINIFLANDIRILMASI, TİCARİ İŞLETME NİTELİĞİ VE İŞLETMEYE BAĞLANAN HUKUKİ SONUÇLAR
§ 2. TARIM İŞLETMESİ KAVRAMI 31
I. Genel Olarak 31
II. Tanımı 32
A. Doktrinde 33
B. Mevzuatta ve Mahkeme Kararlarında 35
C. Kanaatimiz 36
§ 3. TARIM İŞLETMESİNİN UNSURLARI 38
I. Genel Olarak 38
II. Tarım Faaliyeti 38
III. Üretim Faktörleri 41
A. Tabiat (Doğal Kaynaklar) 42
1) Toprak 42
a) Tarım Arazisi (Tarıma Elverişli Olan Toprak) 43
b) Tarıma Elverişli Olmayan Arazi 46
B. Sermaye 46
1) Çiftlik (Arazi) Sermayesi 48
2) İşletme Sermayesi 50
C. Emek (İşgücü) 52
D. Müteşebbis (Girişimci) 53

§ 4. TARIM İŞLETMELERİNİN SINIFLANDIRILMASI 55
I. Genel Olarak 55
II. Tarım İşletmelerinin Büyüklük Bakımından Sınıflandırılması 55
A. Sınıflandırmada Esas Alınan Kıstaslar 56
1) Üretim Faktörlerinin Esas Alınarak İşletme Büyüklüğünün Belirlenmesi 56
2) Gelirlerin Esas Alınarak İşletme Büyüklüğünün Belirlenmesi 58
B. Tarım İşletmelerinin Büyüklüklerine Göre Türleri 58
III. Tarım İşletmelerinin Hukukî Yapıları Bakımından Sınıflandırılması 62
IV. Tarım İşletmelerinin Üretim Kolu Bakımından Sınıflandırılması 62
§ 5. TARIM İŞLETMELERİNİN TİCARÎ İŞLETME NİTELİĞİ 64

§ 6. TARIM İŞLETMESİ İŞLETMENİN HÜKÜM ve SONUÇLARI 67
I. İşletmecinin Çiftçi Sayılması 67
II. İşletmecinin Tacir Çiftçi Sayılması 69

İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK MEDENİ KANUNUNA GÖRE TARIM İŞLETMELERİNİN ÖZGÜLENMESİ
§ 7. GENEL OLARAK 71
§ 8. ÖZGÜLEMENİN TANIMI VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 76
I. Özgülemenin Tanımı 76
II. Özgülemenin Hukukî Niteliği 77
A. Genel Olarak 77
B. Görüşler 77
C. Kanaatimiz 79
§ 9. ÖZGÜLEME İÇİN ARANAN ŞARTLAR 83
I. Genel Olarak 83
II. Ön Şart: Mirasın Paylaşılması 83
III. Objektif Şartlar 84
A. Terekede Tarım İşletmesi Bulunması 85
B. Tarım İşletmesinin Ekonomik Bütünlüğe Sahip Olması 86
C. Tarım İşletmesinin Yeterli Tarım Varlığına Sahip Olması 89

IV. Subjektif Şartlar 94
A. Mirasçı Olunması 94
B. Mirasçının Ehil Niteliğe Sahip Olması 97
C. Talep 98
V. Birden Fazla Mirasçının Özgüleme Talebi Halinde
Özgülemenin Hangisine Yapılacağının Tespiti 100
§ 10. ÖZGÜLEMENİN GERÇEKLEŞMESİ VE ÖZGÜLEMEDE ESAS ALINAN DEĞERLER 105
I. Özgülemenin Gerçekleşmesi 105
A. Özgüleme Kararı 105
1) İradî Özgüleme 106
a) Paylaşma Sözleşmesi ile Özgüleme 106
b) Elden Paylaşma ile Özgüleme 108
2) Kazaî Özgüleme 108
B. Tarım İşletmelerinin Özgülenmesi 111
1) Bölünmeksizin Özgüleme 112
2) Bölünmeksizin Özgülemenin İstisnaları 115
a) Birden Çok Yeterli Tarım Varlığına Sahip İşletmeler 116
b) Özel Alanlar 118
c) Tarım İşletmesinin Satılması 119
d) Tarım İşletmesinin Genel Hükümlere Göre
Paylaşılması 121
C. Taşınırların Özgülenmesi 122
D. Yan Sınai İşletmelerin Özgülenmesi 123
1) Tarım İşletmesi ile Birlikte Özgüleme 124
2) Tarım İşletmesinden Ayrı Özgüleme 125
3) Yan Sınai İşletmelerin Satışı 126
II. Özgülemede Esas Alınan Değerler 126
A. Gelir Değeri 128
B. Sürüm Değeri 130
C. İşletme İçin Taşıdığı Değer 131
§ 11. ÖZGÜLEMENİN HÜKÜM ve SONUÇLARI 132
I. Genel Olarak 132
II. Diğer Mirasçıların Paylarının Ödenmesi 132
A. Ödemenin Hukukî Niteliği 133
B. Payların Hesaplanması ve Ödenmesi 135
III. Özgüleme Yapılan Mirasçı ile Diğer Mirasçılar Arası İlişkiler 136
A. Özgülenen Mirasçının Paylaşmanın Ertelenmesini İstemesi 136
1) Kazanç Paylı Aile Malları Ortaklığı 138
a) Kurulması 139
b) Ortakların Hak ve Yükümlülükleri 140
c) Hükümleri 141
d) Sona Ermesi 142
(1) Genel Sona Erme Sebepleri 142
(2) Özgülemeye Bağlı Sona Erme Sebepleri 144
2) Ortaklığa Girmeyen Mirasçıların Durumu 145

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TARIM ARAZİLERİNDE MÜLKİYETİN DEVRİ
§ 12. GENEL OLARAK 147
§ 13. MÜLKİYET DEVRİNİN TANIMI VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 150
I. Tanımı 150
II. Hukukî Niteliği 151
§ 14. MÜLKİYETİN DEVRİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR 154
I. Genel Olarak 154
II. Ön Şart: Mirasın Açılması 155
III. Terekede Tarım Arazisi Bulunması 157
IV. Mirasçı Bulunması 158
V. Talep 158
VI. Ekonomik Bütünlük 159
§ 15. DEVRİN YAPILMASI VE DEVİRDE ESAS ALINAN DEĞERLER 164
I. Mülkiyet Devrinin Yapılması 164
A. Tarım Arazilerinde Devrin Yapılması 164
1) Devir Kararı 164
2) Devir Usulleri 166
a) İradi Devir (Mirasçıların Anlaşması) 166
(1) Mirasçı/Mirasçılara Devir 168
(2) Aile Malları/Kazanç Paylı Aile Malları
Ortaklığı Kurulması 170
(3) Limited Şirketine Devir 172
(4) Üçüncü Kişilere Devir 175
b) Kazaî Devir 177
(1) Mirasçıların Mahkemeye Başvurması 177
(a) Mirasçı/Mirasçılara Devir 179
(b) Tarım Arazisinin Satışı 183
(2) İdarenin Mahkemeye Başvurması 184
B. Taşınırların Devri 188
C. Yan Sınai İşletmelerin Devri 189
II. Devirlerde Esas Alınacak Değerler 191
A. Gelir Değeri 192
B. Gerçek Değer 193
§ 16. DEVRİN HÜKÜM ve SONUÇLARI 195
I. Genel Olarak 195
II. Payların Ödenmesi 195
A. Mirasçı/Mirasçılara Devir Halinde 196
B. Aile Malları Ortaklığına Devir Halinde 200
C. Satış İle Üçüncü Kişilere Devir Halinde 200
III. Tarım Arazilerinin Korunması 201
A. Değer Artışının Ödenmesi 201
B. Bakanlıkça Alınabilecek Tedbirler 204

SONUÇ 207

SONUÇ

Tarım toprağının korunması ve kullanılması konusunda, önemli hususlardan biri, bu toprakların miras yoluyla parçalanmasının engellenmesidir. Zira miras hukukumuza egemen olan, mirasçıların irade serbestisi, eşitliği ve aynen paylaşma hakkının, tarım işletmeleri ve arazileri hakkında da uygulanması, arazi ve işletmelerin dağılmasına belirli bir zaman sonra kullanılamaz hale gelmesine sebep olmaktadır. Dolayısıyla, tarım topraklarının özellikle miras yoluyla parçalanmasını engelleyici tedbirler almak kanun koyucu bakımından adeta bir görevdir.

Tarım işletmelerinin ve arazilerinin korunabilmesi için getirilmiş olan Türk Medeni Kanun’unun özgülemeye ilişkin hükümleri her zaman ölü hüküm niteliğinde olmuştur. Bu duruma anılan maddelerin uygulanmasını gerektirecek emredici niteliğinin ve yaptırım içeren bir yapısının olmaması sebep olmuştur. Durumun fark edilmesi ile önceleri Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümlerinde değişiklik yapılmıştır. Ancak, özgüleme hükümlerinin yine kendisinden beklenen faydayı sağlayamaması ve tarım arazilerinin parçalanmaya devam etmesi esasen, tarım işletmelerinin ve arazilerinin bölünmesini engelleyici nitelikte müstakil ve amir hükümler içeren miras sistemine ihtiyaç olduğunun açık kanıtlarından biri olmuştur. Belirtilen durum, kanun koyucu tarafından fark edilmiş ve 6537 sayılı Kanun ile Türk Medeni Kanun’unda yer alan özgülemeye ilişkin hükümler yürürlükten kaldırılarak, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanun’una mülkiyetin devri isimli yeni sistemi ihdas eden hükümler eklenmiştir.

Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümlerinde düzenlenen mülkiyetin devri sistemi, özgüleme sisteminin aksine, tarım işletmeleri yerine tarım arazilerini merkez kavram olarak kullanmıştır. Bu noktada, tarım işletmelerinin hukukî olarak tam bir tanımının yapılamaması ve ticari işletmelerde olduğu gibi, bir sicile veya kayda bağlı olmaması, kanun koyucunun, işletme yerine tarım arazisini seçmesinde etken olmuştur. Bununla birlikte, ülkemizde işletme denildiğinde halen, orta veya büyük ölçekte ve içerisinde büyük miktarda sermaye unsuru barındıran gerçek anlamda işletmeler ile karşılaşılamadığı için tarım arazilerinin merkeze alınması, en azından belirtilen yapıda işletmelere kavuşuncaya kadar, yerinde görünmektedir. Ancak, bu durum, süreç içerisinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından oluşturulan Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) ile aşılabilir ve işletmelerin gerçeğe uygun ve doğru şekilde kayıtları ile mülkiyet devri bakımından tarım işletmeleri esas alınabilir.

Mülkiyetin devri ile özgüleme sistemi arasındaki farklardan birisi de, mülkiyet devrinin tarım arazileri bakımından kural niteliği ve miras hukukuna hâkim olan genel kurallar karşısında amir niteliğe sahip olmasıdır. Başka bir deyişle, TKAKK m. 8/B/I’de de belirtildiği üzere, artık tarım arazileri bakımından mülkiyetin devri esas olup, bu hükümlerin uygulanması bir zarurettir. Bu nokta da, tereke konusu tüm tarım arazilerinin mülkiyet devrine konu olacağını ve yeter gelir şartı aranmaksızın Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanun’unda yer alan sınırlamaların uygulanacağını göstermektedir.

Tarım arazilerinde mülkiyetin devredilmesi sistemi, Alman hukukunun aksine, kanundan kaynaklanan ve arazilerin terekeye dâhil edilmemesi şeklinde gerçekleşen bir sistem değildir. Başka bir deyişle, tarım arazisi tereke konusu olmakta ve üzerinde elbirliği mülkiyeti bulunmaktadır. Dolayısıyla, arazinin mülkiyetinin devredilebilmesi için, mirasçıların yine talepte bulunması gerekmektedir. Bu noktada, mülkiyet devri sisteminin getirdiği bazı kısıtlamalar bulunmaktadır. Bunlardan ilki, mirasçının talep edebileceği seçeneklerin bizzat Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanun’unda belirlenmiş olması ve belirlenen haller dışında bir durumun talep edilemeyecek olmasıdır. Ayrıca, devrin, mirasın açılmasından itibaren belirli bir süre içerisinde gerçekleştirilmesi gerekmekte olup, gerçekleştirilmediği durumlar için, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına mirasçılara karşı dava açma hakkı tanınmıştır.

Mirasçılara yukarıda açıklanan seçenekler çerçevesinde devri gerçekleştirmeleri için, mirasın açılmasından itibaren 1 yıllık süre tanınmıştır. Anılan süreye çalışmamızda özellikle değinilmiş ve bu sürenin ülkemizdeki uzun süren yargılamalar, mirasçıların tam olarak belirlenememesi, ölüme bağlı tasarrufların iptali davası vb. sebeplerle gerçek anlamda uygulanmasında problemlerle karşılaşılacağı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, belirtilen bu sürenin zamanaşımı veya hak düşürücü süre niteliğinde olmadığı, düzenleyici ve mirasçıların devri hızlı bir şekilde gerçekleştirmeleri için getirilmiş olan bir süre olduğu sonucuna varılmıştır. Anılan sürenin sonunda devrin gerçekleşmemesi durumunda ise, Bakanlık tarafından, mirasçılara süre tanındıktan sonra dava açılması gerekmektedir. Bakanlığın dava açmak noktasında herhangi bir takdir hakkı bulunmamalıdır.

Mülkiyetin devri sistemi ile getirilen önemli düzenlemelerden bir diğeri de, ön alım hakkıdır. Tarım arazilerinin satışı halinde, sınırdaş tarım arazisi maliklerine ve tarım arazisinin aile malları ortaklığına devri durumunda, ortaklardan birinin payını satmak istemesi halinde de, diğer ortaklara ön alım hakkı tanınmıştır. Anılan hakkın kullanımı ile tarım arazilerinin parçalanması engelleneceği gibi, süreç içerisinde daha büyük arazilerin oluşması da sağlanmış olacaktır. Ancak, yeni ihdas edilen ön alım hakkı, teknik anlamda Türk Eşya Hukuku ilkeleri ile bağdaşmamaktadır. Zira Türk Medeni Kanunu hükümleri anlamında, yasal ön alım hakkı sadece paylı mülkiyete hasredilmiştir. Bu anlamda, gerek sınırdaş arazi malikleri bakımından gerekse bir elbirliği mülkiyeti olan aile malları ortaklığı bakımından ön alım hakkı, uygulamada arazi büyümesini sağlayabilir nitelikte olmakla birlikte, komşu taşınmaz malikleri arasında uyuşmazlıklar doğmasına ve birçok yeni davaya sebep olabilir.

Tarım arazilerinin bölünmüşlüğünü önlemek bakımından, özellikle amir nitelikte hükümleri ve Bakanlığa dava açma hakkı verilmesi gibi yaptırım denebilecek usulleri içeren mülkiyetin devri sistemi, ülkemiz bakımından geç kalınmış bir düzenlemedir. Bununla birlikte, kanunda bazı eksiklikler ile de karşılaşılmaktadır. Devirlerde hangi değerlerin esas alınacağı, tarım arazilerinde ekonomik bütünlük düzenlemesinin ikincil mevzuata bırakılması, limited şirketlere devir hali için aranmayacak olan şartların tam olarak belli olmaması, arazilerin satışına ilişkin usule yer verilmemesi, kazai devir yoluyla satışı gerçekleştirilemeyen arazinin akıbetinin ne olacağı, hükümlerde kimi zaman sadece yeter gelirli tarım arazisi ifadesine yer verilmesi bunlardan bazılarıdır. Anılan noktalar bakımından mümkün olanlar için ikincil mevzuatta açıklama yapılması, mümkün olmayanlar bakımından ise, kanun değişikliğine gidilmesi yerindedir.

Yukarıda açıklanan tedbirler ile birlikte, Türk hukukunda gerekli olan bu düzenlemenin gerçek anlamda etkisini gösterebilmesi, ancak Bakanlığın toplulaştırma, tarım topraklarını düzenleme, ikincil mevzuatı hazırlama vb. yetkilerini etkin ve doğru bir şekilde kullanımı ile giderilebilir. Başka bir deyişle, bir yandan mülkiyet devri tarım arazileri bakımından uygulanırken, bir yandan da Bakanlık eski sistemden kalan parçalanmış topraklara ilişkin toplulaştırma usulüne gider ve hatta kiracılık, ortakçılık, yarıcılık gibi müesseselerin düzenlenmesi noktasında da tedbirler alırsa, belirli bir zaman içerisinde tarım işletmelerinde ortalama arazi büyüklüğü de istenen miktara ulaşılabilir. Anılan tedbirlerin, standart ve takdiri yetkilere izin vermeyecek bir şekilde uygulanması, mülkiyet devri sistemi ile sağlanmak istenen arazi parçalanmışlığının engellenmesinde büyük önem arz etmektedir. Ancak bu şekilde, ülkemizde tarımsal miras hukuku olarak adlandırılan ve miras hukukunun kalbi denebilecek olan hükümlerin etkisi görülebilir.

KAYNAKÇA*

AÇIL, F./DEMİRCİ, R.           : Tarım Ekonomisi Dersleri, Ankara 1984.

AÇIL, F./KÖYLÜ, K.              : Zirai Ekonomi ve İşletmecilik Dersleri, Ankara 1970.

AKİPEK, J.G./

AKINTÜRK, T.                      : Eşya Hukuku, İstanbul 2009.

AKSOY, S.                             : Tarım Hukuku, Ankara 1970.

AKSÖZ, İ.                               : Toprak ve Tarım Reformu ve Azami ve Asgari İşletme Büyüklüğü; Erzurum 1972.

ANTALYA, O.G.                    : Miras Hukuku, 2.Bası, İstanbul 2009.

ARAL, F.                                : Türk Medeni Hukukunda Mirasın Taksimi Davası, Ankara 1979.

ARAS, B.                                : Yeni Türk Medeni Kanununa Göre Tarımsal İşletmelerin Özgülenmesi, AD, Y.95 S.18, Ankara 2004, s.134-161.

ARBEK, Ö.                             : Miras Hukukunda Ölüme Bağlı İşlemlerde İrade Serbestisi Sınırları ve Müeyyidesi, Ankara 2013.

ARKAN, S.                             : Ticari İşletme Hukuku, 18.Baskı, Ankara 2013.

ARSLAN, R.                           : 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Hükümlerine Göre Tarım Arazisi Niteliğinde Olan Birlikte Mülkiyet Konusu Taşınmaz Üzerindeki Payın Cebri İcra Yolu İle Paraya Çevrilmesi İle Ortaya Çıkan Tescil Sorunu, Prof. Dr. Ejder Yılmaz’a Armağan, Ankara 2014, s. 271-306.

AYAN, M.                              : Eşya Hukuku II Mülkiyet, 6.Tıpkı Bası, Konya 2013 (Kısaltılmışı: AYAN, Mülkiyet).

-------------------                        : Miras Hukuku, 6.Baskı, Konya 2014 (Kısaltılmışı: AYAN, Miras).

AYHAN, R./

ÖZDAMAR, M./

ÇAĞLAR, H.                          : Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, 6.Bası, Ankara 2013.

BAĞATUR, M.Ç.                   : Tarımsal İşletmelerin Özgülenmesi, TBBD Y.1999 S.3, Ankara 1999, s.858-878.

BAKİLER, Y. B                      : Sözün Doğrusu 1, 15. Baskı İstanbul 2012.

BAŞPINAR, V.                       : Türk Medeni Kanunu ve Yeni Gelişmeler Karşısında Tarım İşletmelerinin Tahsisi, Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan, Ankara 2006, s.261-293.

BAŞPINAR, V./

DEMİRAL, C.                         : Die Zuweisung der Landwirtschaftlichen Betriebe im neuen Türkischen Zivilgesetzbuch, Jahrbuch Des Agrarrechts, Band VI, Köln 2004, s. 1-19.

BERKİ, Ş.                               : Miras Hukuku, Ankara 1975.

BİLGİLİ, F./

DEMİRKAPI, E.                     : Ticaret Hukuku Bilgisi, 5.Baskı, Bursa 2013 (Kısaltılmışı: BİLGİLİ/DEMİRKAPI, Ticaret).

----------------                           : Şirketler Hukuku, 9. Baskı, Bursa 2013 (Kısaltılmışı: BİLGİLİ/DEMİRKAPI, Şirketler).

CANSEL, E.                            : Ziraat İşletmesinin Geçirmekte Olduğu Değişmeler Karşısında Fransız İsviçre ve Türk Hukuklarının Durumu, AÜHFD, C.10 S.1-4, Ankara 1953, s.645-665.

CİN, H.                                   : Eski ve Yeni Türk Hukukunda Tarım Arazilerinin Miras Yoluyla İntikali, Ankara 1979.

ÇETİN, B.                               : Uygulamalı Tarım Ekonomisi, Ankara 2013.

ÇETİN, B./TİPİ, T.                  : Tarım Muhasebesi, Ankara 2007.

DERNEK, Z.                           : Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği, Isparta 2005.

DURAL, M./ÖZ, T.                 : Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku, 7. Bası, İstanbul 2013.

DÜREN, A.                             : Toprak Hukuku Dersleri, Ankara 1972.

EKECİK, Ş.                             : Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Üzerine Bir İnceleme, EÜHFD, C.II S.1-2, Kayseri 2007, s.263-290.

ERAKTAN, S.N.                     : Ekonomi, Ankara 2008.

EREN, F.                                 : Mülkiyet Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2014 (Kısaltılmışı: EREN, Mülkiyet).

----------------                           : Medeni Kanun ve Toprak-Tarım Reformu Kanunu Açısından Tarım İşletmelerinin Tahsis Şartları, Ankara Hukuk Fakültesi Ellinci Yıl Armağanı C.I, Ankara 1975, s.149-191 (Kısaltılmışı: EREN, Tahsis).

EREN, F./

BAŞPINAR, V.                       : Toprak Hukuku, 3.Baskı, Ankara 2007 (Kısaltılmışı: Toprak, 3.Baskı).

-------------------                        : Toprak Hukuku, 4.Baskı, Ankara 2014 (Kısaltılmışı: Toprak, 4.Baskı).

ERMAN, H.                            : Eşya Hukuku Dersleri, 4.Basım, İstanbul 2013.

ERTAŞ, Ş.                               : Eşya Hukuku, 10.Baskı, İzmir 2012.

ESENER, T./GÜVEN, K.        : Eşya Hukuku, Genişletilmiş 5.Baskı, Ankara 2012.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık

Bakanlığı                                 : Tarım Arazilerinin Bölünmesinin Önlenmesine Yönelik Yasal Düzenleme Hakkında Düzenleyici Etki Analizi Raporu, Ankara 2013.

GÖKÇE, Z.                             : Tarımsal İşletmenin Tahsisi, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80.Yaş Günü Armağanı C.II, İstanbul 2001, s.831-891.

GÖKTÜRK, H. A.                  : Miras Hukuku, Ankara 1937.

GÖNENSAY, S./

BİRSEN, K.                            : Miras Hukuku, İstanbul 1963.

GÖZLER, K.                           : İdare Hukuku C.I, 2.Baskı, Bursa 2009.

GÜLAN, A.                            : Kamu Mallarından Yararlanma Usulünün Tabi Olduğu Hukuki Rejim, İstanbul 1999.

GÜRLER, A.Z.                       : Analitik Tarım Ekonomisi, 2.Basım, Ankara 2012.

GÜZEL, A./OKUR, A.R./

CANİKLİOĞLU, N.                : Sosyal Güvenlik Hukuku, 14.Bası, İstanbul 2012.

HATEMİ, H.                           : Miras Hukuku, 4.Bası, İstanbul 2004.

İMRE, Z./ERMAN, H.             : Miras Hukuku, 9.Basım, İstanbul 2013.

İNAN, A.N./ERTAŞ, Ş./

ALBAŞ, H.                             : Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku,        8. Baskı, İzmir 2012.

İŞGÜZAR, H.                         : Yeni Türk Medeni Kanununa Göre Miras Hukuku Hükümlerindeki Değişiklikler ve Yenilikler, Ankara 2003.

KAÇAK, N.                            : Yeni İçtihatlarla Yeni Miras Hukuku, Ankara 2006.

KARAGÖLGE, C.                  : Müteşebbis Faktörünün Tarımsal Üretimdeki Etkisinin Ekonometrik Bir Yöntemle Araştırılması, AÜZFZD, C.9 S.1, Erzurum 1978, s.45-57 (Kısaltılmışı: KARAGÖLGE, Müteşebbis).

----------------                           : Tarım Ekonomisi, Erzurum 1987 (Kısaltıl­mışı: KARAGÖLGE, Tarım).

KARAHAN, S.                       : Ticari İşletme Hukuku, 23.Bası, Konya 2012.

KARAHAN, S. (Editör)          : Şirketler Hukuku, Konya 2012.

KAYA, C.                               : İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi, İstanbul 2011.

KETEN, M.                             : Tarım İşletmelerinin Yapısı, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Yayın No: 1306, Ankara 1971.

KILIÇ, M.                               : Tarım Arazilerinin Miras Yoluyla İntikali, Hukuk İlminin Muasır Problemleri, Bakı 2010, s.826-833 (Kısaltılmışı: KILIÇ, İntikal).

----------------                           : Tarımsal Kira Sözleşmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2000 (Kısaltılmışı: KILIÇ, Kira).

KILIÇOĞLU, A. M.                : Miras Hukuku, Genişletilmiş 5.Bası, Ankara 2013 (Kısaltılmışı: KILIÇOĞLU, Miras).

----------------                           : Miras Taksim Sözleşmesi, Ankara 1989 (Kısaltılmışı: KILIÇOĞLU, Taksim).

KIRBAŞ, S.                             : Devlet Malları, Ankara 1988.

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, N. :        Miras Hukuku, İstanbul 1987.

KORKUSUZ, R./

UĞUR, S.                                : Sosyal Güvenlik Hukuku, 3.Baskı, Bursa 2013.

KÖPRÜLÜ, B.                        : Miras Hukuku Dersleri, İstanbul 1985 (Kısaltılmışı: KÖPRÜLÜ, Miras).

----------------                           : Toprak Hukuku Dersleri C.I, İstanbul 1958 (Kısaltılmışı: KÖPRÜLÜ, Toprak).

KURU, B./ARSLAN, R./

YILMAZ, E.                            : İcra ve İflas Hukuku, 27. Baskı, Ankara 2013 (Kısaltılmışı: KURU/ARSLAN/ YILMAZ, İcra).

----------------                           : Medenî Usul Hukuku, 24.Baskı, Ankara 2013 (Kısaltılmışı: KURU/ARSLAN/ YILMAZ, Usul).

MAĞDEN, R.Z.                      : Tarımsal İşletmecilik Esasları, Ankara 1949.

MEGRET, J.

(Çev. ÖÇAL A.)                      : Zirai Faaliyet Neleri Kapsar?, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, C. VII  S. 2, Eskişehir 1971, s.203-210.

MÜLAYİM, Z. G.                   : Tarımsal Değer Biçme ve Bilirkişilik, 2.Baskı, Ankara 2001.

NEBİOĞLU ÖNER, Ş.            : Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi, Ankara 2014.

OĞUZMAN, M. K.                 : Miras Hukuku, 5.Bası, İstanbul 1991.

OĞUZMAN, M. K./

SELİÇİ Ö./

OKTAY-ÖZDEMİR, S.           : Eşya Hukuku, 16.Bası, İstanbul 2013.

ONAR, S. S.                            : İdare Hukukunun Umumi Esasları C.I, 3.Bası, İstanbul 1966.

OZANEMRE YAYLA, H. T.  : Mirasın Paylaşılması, Ankara 2011.

ÖKTEM, V.                            : Türkiye’de Zirai İşletmeler ve Prodüktivite, AÜSBFD, C.XXI No.2, Ankara 1966, s.61-89.

ÖNCEL, M./

KUMRULU, A./

ÇAĞAN, N.                            : Vergi Hukuku, 19. Bası, Ankara 2010.

ÖZMEN, İ.                              : Tereke Hukuku Davaları, 3.Baskı, Ankara 2010.

ÖZUĞUR, A. İ.                       : Medenî Yasasından Önce ve Sonra Türk Miras Hukuku, Ankara 2001.

PEKCANITEZ, H./

ATALAY, O./

ÖZEKES, M.                           : Medenî Usul Hukuku, 14.Bası, Ankara 2013.

PEKCANITEZ, H./

ATALAY, O./

SUNGURTEKİN ÖZKAN, M./

ÖZEKES, M.                           : İcra ve İflas Hukuku, 11.Bası, Ankara 2013.

PULAŞLI, H.                          : Şirketler Hukuku Genel Esaslar, Güncellenmiş 2.Baskı, Ankara 2013 (Kısaltılmışı: PULAŞLI, Genel Esaslar).

----------------                           : Şirketler Hukuku Şerhi C.II, 2.Baskı, Ankara 2014 (Kısaltılmışı: PULAŞLI, Şerh).

REHBER, E.                           : Tarım Ekonomisi, Bursa 2013.

REHBER, E./

ÇETİN, B.                               : Tarım Ekonomisi, Bursa 1998.

REİSOĞLU, S.                        : İsviçre’de Zirai Gayrimenkullerin Hukuki Rejimi, AÜSBFD, C.15 S.4, Ankara 1960, s.199-224.

RUHİ, A. C.                            : Paylaşma Davaları, 3.Baskı, Ankara 2013.

SAĞLAM, İ.                           : Tarımsal İşletmelerin Özgülenmesi Sorunu ve Bu Sorunun Tarım Reformu Açısından Değerlendirilmesi, MÜHFHAD, Y.2010 C.16 S.1-2, İstanbul 2010, s.201-231.

SAYMEN, F. H.                      : Zirai Miras Hukuku, İÜİFM, C.4 S.4 Y.1944, s.355-388 (Kısaltılmışı: SAYMEN, Miras).

----------------                           : Medeni Kanunumuzda Köylünün ve Ziraatin Yeri, Medeni Kanunun XV. Yıl Dönümü İçin, İstanbul 1944, s.216-323 (Kısaltılmışı: SAYMEN, Ziraat).

SEROZAN, R./

ENGİN, B.İ.                            : Miras Hukuku, 3.Baskı, Ankara 2012.

SİRMEN, A.L.                        : Eşya Hukuku, Ankara 2013.

ŞENER, E.                              : Açıklamalı İçtihatlı Türk Medeni Kanunu, Ankara 1989 (Kısaltılmışı: ŞENER, E., İçtihat).

----------------                           : Eski ve Yeni Miras Hukuku Şerh, Ankara 1988 (Kısaltılmışı: ŞENER, E., Miras).

ŞENER, O.H.                          : Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2012 (Kısaltılmışı: ŞENER, O.H., Ortaklıklar).

ŞENOCAK, Z.                        : Miras Bırakanın Paylaştırma Kuralları, Ali Naim İnan’a Armağan, Ankara 2009, s.601-628.

TBMM                                    : TBMM Adalet Komisyonu Tutanak Dergisi, Yasama Dönemi: 24 Yasama Yılı: 3 T.18.06.2013.

TEKİNALP, Ü.                       : Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 3.Bası, İstanbul 2013.

TEMİR, A.                              : Türkiye Türkçesindeki –Sal/Sel Sıfat Eki Nereden Geliyor?, EÜSBED S. 8 Y. 1999, s. 3-5.

TUNABOYLU, M.                  : Paylaşma (Ortaklığın- Paydaşlığın Giderilmesi) Davaları, 5.Baskı, Ankara 2013.

TUNÇAY, A.                          : Ziraat İşletmeciliği, Bursa, 1969.

TUNÇOMAĞ, K.                    : İsviçre Zirai Miras Hukuku, İBD, C.23 S.10, İstanbul 1954, s.513-551.

UYAR, T.                               : Türk Medeni Kanunu (Gerekçeli-İçtihatlı) Miras Hukuku Cilt III, Ankara 2002.

ÜNAL, M.                               : Tarımsal Toprakların Miras Yoluyla Parçalanması ve Bunun Ekonomik Zararları, SÜHFD C.3 S.1, Konya 1990.

ÜNAL, M./BAŞPINAR, V.     : Şeklî Eşya Hukuku, 6.Baskı, Ankara 2012.

YILMAZ, E.                            : Hukuk Sözlüğü, 9. Baskı, Ankara 2005.

YÜCE, M.B.                           : 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu İle Getirilen Kanuni Kısıtlamalar, İKÜHFD, Y.10 C.10 S.2, İstanbul 2011, s.105-140.

ZEVKLİLER, A.                     : Türk Miras Hukukunda Tarımsal İşletmelerin Tahsisi, Ankara 1970.

ZEYTİN, Z.                             : Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, 2.Baskı, Ankara 2008.

YARARLANILAN İNTERNET SİTELERİ

http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1003,

http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001

http://www.tarim.gov.tr/Belgeler/Duyurular/27-06-2014%20TAL%C4% B0MAT.pdf

http://www.tzob.oRGtr/Basın-Odası/Haberler/ArtMID/470/ArticleID/ 378/Trakt246r-sayısı-15-milyonu-aştı

http://ec.europa.eu/agriculture/rica/index.cfm

http://www2.TBMMgov.tr/d23/1/1-0324.pdf

http://www.TBMMgov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss564.pdf

http://spk.gov.tr/apps/kyd/iletisim.aspx?ctype=gds&submenuheader=-1

http://www.TBMMgov.tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.goruntule?pTutanakId=166

https://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0CBsQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.tarim.gov.tr%2FBelgeler%2FDuyurular%2FT%25C3%25BCrkiye%2520%25C4%25B0l%2520%25C4%25B0l%25C3%25A7e%2520Baz%25C4%25B1nda%2520Yeter%2520Gelirli%2520Tar%25C4%25B1msal%2520Arazi%2520B%25C3%25BCy%25C3%25BCkl%25C3%25BCkleri. xlsx&ei=y5k5VK-iAeG9ygP97IDQCw&usg=AFQjCNGK86SYB0shh V0wfyR1Vb7pVe7z_A&sig2=M7dgjW8ABfQQyEDr9wmR_Q

http://www.tarim.gov.tr/TRGM/Sayfalar/BirimDetay.aspx?OgeId=21&Liste=SolMenu

http://www2.TBMMgov.tr/d24/1/1-0788.pdf

http://www.anayasa.gov.tr/gundem/detay/617/617.pdf

http://miras.tarim.gov.tr/wp-content/uploads/2014/05/TAL%C4%B0MAT.pdf