Yargıtay Kararları Işığında

Psikolojik Taciz (Mobbing)

Yayınevi: Seçkin Yayınları
Yazar: Ayşegül DALGALIDERE
ISBN: 9789750265822
283,50 TL 315,00 TL

Adet

 
   0 yorum  |  Yorum Yap
Kitap Künyesi
Yazar Ayşegül DALGALIDERE
Baskı Tarihi 2021/01
Baskı Sayısı 1
Boyut 16x24 cm (Standart Kitap Boyu)
Cilt Karton kapak
Sayfa Sayısı 204

İşyerinde psikolojik taciz (mobbing); kurban seçilen bir çalışanın özgüvenini ve itibarını zedelemeyi, onu çalışma ortamı içinde yalnızlaştırmayı, sindirmeyi ve nihayetinde iş ortamından uzaklaştırmayı hedefleyen sinsi ve ahlakdışı bir saldırıdır. Çoğunlukla failin bozuk kişiliğinden kaynaklanan işyerinde psikolojik tacizin, sadece hedef seçilen çalışana değil, çalışanın ailesine, iş ortamındaki diğer çalışanlara, işletmenin verimliliğine ve ekonomik hayata yıkıcı etkileri bulunmaktadır. Batı dünyasında 1980'li yıllardan itibaren tartışılmaya başlanan ve 1990'lardan itibaren de kanuni düzenlemelere konu olan psikolojik taciz, ülkemizde 2012 tarihli Türk Borçlar Kanunu md. 417 ile yasal zemine kavuşturulmuştur. Türk doktrininde, kavramın tanımı ve unsurları konusunda genel olarak ortak paydanın sağlanabildiği söylenebilirse de, mağdurların hukuki başvuru yollarının netleştirildiğini söylemek güçtür. Bu noktada, işyerinde psikolojik tacizin hala Türk Ceza Kanunu kapsamında suç olarak düzenlenmeyişi, mağdurların sosyal güvenlik kapsamında korunmayışı ciddi eksiklikler olarak sayılabilir. Çalışmamızda; nedenleri, unsurları ve sonuçlarıyla son derece spesifik bir kavram olan işyerinde psikolojik taciz kavramından yola çıkılmış ve kavramın Türk mevzuatındaki yeri, Yargıtay kararları ışığında ele alınmaya çalışılmıştır. Kavram hakkındaki farkındalığın artması ve yıkıcı sonuçlarının azaltılmasına katkı sağlaması amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmada, konu ile ilgili aydınlatıcı bir bilgi kaynağı oluşturmak hedeflenmiştir.

Konu Başlıkları
İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Kavramsal Çerçeve
İşyerinde Psikolojik Tacizle İlgili Uluslararası Belgeler İle Ulusal ve Uluslararası Hukukta Yer Alan Yasal Düzenlemeler
Türk Hukukunda İşyerinde Psikolojik Tacize Karşı Açılabilecek Davalar ve Diğer Hukuki Koruma Yolları

Önsöz  5

Kısaltmalar  13

Tablolar Listesi  15

GİRİŞ  16

1. BÖLÜM

İŞ YERİNDE PSİKOLOJİK TACİZ (MOBBİNG)

KAVRAMSAL ÇERÇEVE

1.1. İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Terminoloji Sorunu  21

1.2. İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Kavramının Tanımı ve Önemi  23

1.2.1. İş Yerinde Psikolojik Tacizin Benzer Kavramlar ile İlişkisi  27

1.2.1.1. Ayrımcılık Yasağı  27

1.2.1.3. İşyeri Stresi  34

1.2.1.4. İşyerinde Şiddet  36

1.2.1.5. Baskıcı Yönetim Anlayışı  37

1.3. İşyerinde Psikolojik Taciz Davranışları  40

1.3.1. İşyerinde Psikolojik Taciz Tipolojisi  40

1.3.1.1. Leymann modeli  41

1.3.1.2. İtalyan – Ege modeli  44

1.4. İşyerinde Psikolojik Tacizin Unsurları  46

1.4.1. İşyeri Unsuru  47

1.4.2. Eziyet Amaçlı, Düşmanca ve Ahlakdışı Davranış Unsuru  48

1.4.3. Süreklilik Unsuru  50

1.4.4. Güç Dengesizliği Unsuru  53

1.4.5. Kast Unsuru  54

1.5. İşyerinde Psikolojik Tacizin Tarafları ve Türleri  56

1.5.1. Sürecin Tarafları  56

1.5.1.1. Fail (uygulayıcı, tacizci, zorba, saldırgan)  56

1.5.1.2. Mağdur (maruz kalan, kurban, hedef)  59

1.5.1.3. İzleyiciler (seyirciler, tanıklar)  61

1.5.2. İşyerinde Psikolojik Taciz Türleri  62

1.5.2.1. Üstten asta dikey psikolojik taciz (yukarıdan aşağıya mobbing)  63

1.5.2.2. Asttan üste dikey psikolojik taciz (aşağıdan yukarıya mobbing)  63

1.5.2.3. Yatay psikolojik taciz  64

1.6. İşyerinde Psikolojik Tacizin Ortaya Çıkış Nedenleri  65

1.6.1. Failden (Uygulayıcıdan) Kaynaklanan Nedenler  65

1.6.2. Örgütten (İşyerinden) Kaynaklanan Nedenler  65

1.7. İşyerinde Psikolojik Tacizin Etkileri  67

1.7.1. Mağdur Üzerindeki Etkileri  67

1.7.2. Mağdurun Ailesi ve Sosyal Çevresi Üzerindeki Etkileri  70

1.7.3. Örgüt (İşyeri ve İşletme) Üzerindeki Etkileri  71

1.7.4. Toplum ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri  72

1.8. İşyerinde Psikolojik Taciz ile Mücadele  75

2. BÖLÜM

İŞYERİNDE PSİKOLOJİK TACİZLE İLGİLİ ULUSLARARASI BELGELER İLE ULUSAL VE ULUSLARARASI HUKUKTA YER ALAN

YASAL DÜZENLEMELER

2.1. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi  79

2.2. Avrupa Birliği Belgeleri  81

2.2.1. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı  81

2.2.2. Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı  82

2.2.3. Avrupa Birliği’nin 2006/54/EC Sayılı Yönergesi (Direktifi)  83

2.3. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Belgeleri  85

2.3.1. 1958 Tarihli ve 111 Sayılı İş ve Meslek Bakımından Ayrım Hakkındaki Uluslararası Çalışma Sözleşmesi (Ayrımcılık Sözleşmesi)  85

2.3.2. 1981 Tarihli ve 155 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme  86

2.3.3. 1985 Tarihli ve 161 Sayılı İş Sağlığı ve Hizmetlerine İlişkin Sözleşme  87

2.3.4. 1998 Tarihli ‘İşyerinde Şiddet' Başlıklı Rapor  88

2.4. Uluslararası Hukukta İşyerinde Psikolojik Taciz ile İlgili Yasal Düzenlemeler  89

2.4.1. Almanya  90

2.4.2. İsveç  92

2.4.3. Belçika  93

2.4.4. Fransa  94

2.2.5. Amerika Birleşik Devletleri  96

2.2.6. İngiltere  97

2.5. Türk Hukukunda İşyerinde Psikolojik Taciz  97

2.5.1. 1982 Anayasası  100

2.5.2. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu  104

2.5.3. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu  106

2.5.4. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu  111

2.5.5. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu  114

2.5.6. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu  115

2.5.7. 6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu  117

2.5.8. İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi Konulu 2011/2 Sayılı Başbakanlık Genelgesi  120

2.5.9. Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu ve ‘İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi’  124

2.5.10. 4857 Sayılı İş Kanunu Çerçevesinde İşyerinde Psikolojik Taciz  125

2.5.10.1. İşverenin İşçiyi Koruma ve Gözetme Borcu Kapsamında İşyerinde Psikolojik Taciz  126

2.5.10.2. İşverenin Eşit Davranma Borcu ve Ayrımcılık Yasağı Kapsamında İşyerinde Psikolojik Taciz  128

2.5.10.3. İşçinin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı Kapsamında İşyerinde Psikolojik Taciz  130

2.5.10.4. İşverenin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı Kapsamında İşyerinde Psikolojik Taciz  131

2.5.10.5. İşverenin Yönetim Hakkı Kapsamında İşyerinde Psikolojik Taciz  132

3. BÖLÜM

TÜRK HUKUKUNDA İŞYERİNDE PSİKOLOJİK TACİZE KARŞI AÇILABİLECEK DAVALAR VE DİĞER HUKUKİ KORUMA YOLLARI

3.1. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu Kapsamında Açılabilecek Davalar  138

3.2. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Açılabilecek Davalar  139

3.2.1. Kişilik Haklarına Saldırı Nedeniyle Açılabilecek Tazminat Davaları  142

3.2.1.1. Manevi tazminat davası  143

3.2.1.2. Maddi tazminat davası  147

3.2.1.3. Kazancın geri verilmesi davası  148

3.3. İşyerinde Psikolojik Taciz Mağduru İşçinin 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında Yasal Hakları  148

3.3.1. İşçinin iş görmekten kaçınma hakkı  148

3.3.2. İş sözleşmesini haklı nedenle derhal fesih hakkı  149

3.3.3. Ayrımcılık tazminatı talep hakkı  156

3.4. Kendisi ya da Başka Bir Çalışanı İşyerinde Psikolojik Taciz Mağduru Olan İşverenin, 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında Hakları  157

3.4.1. İş sözleşmesini haklı nedenle derhal fesih hakkı  159

3.4.2. Maddi ve manevi tazminat hakkı  161

3.5. Usul Hukuku Bakımından İşyerinde Psikolojik Taciz  162

3.5.1. İşyerinde Psikolojik Taciz Yargılamalarında Görev, Yetki ve Zamanaşımı  162

3.5.2. İşyerinde Psikolojik Taciz Davranışlarının İspatı  165

3.6. Uygulamada, İşyerinde Psikolojik Taciz Davalarında ‘Ret’ Kararı Verilmesinin Başlıca Sebepleri  169

3.7. İş Davalarında, İşyerinde Psikolojik Taciz İddialarının Yeri  176

SONUÇ  179

Kaynakça  187

Kavram Dizini  203

 

Yorum Yap

Lütfen yorum yazmak için oturum açın ya da kayıt olun.