Milletvekili Dokunulmazlığı ve Yargısal Aktivizm

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ....................................................................................................................... 5

BİRİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

BİRİNCİ AYRIM ..................................................................................................... 14

YASAMA FONKSİYONU ...................................................................................... 14

I. PARLAMENTONUN DOĞUŞU (İNGİLTERE): ........................................ 17

II. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ: ..................................................... 18

A. ARKA PLAN OLARAK: DİVAN-I HÜMAYUN ............................... 18

B. CUMHURİYET DÖNEMİ ANAYASALARI: .................................... 21

İKİNCİ AYRIM ........................................................................................................ 61

MİLLETVEKİLİ ...................................................................................................... 61

I. TÜRKİYE’DE MİLLETVEKİLİ SAYISI VE FONKSİYONU: .................. 61

II. TÜRKİYE’DE MİLLETVEKİLİ SEÇİLME YETERLİLİĞİ VE TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇİ ÇALIŞMALAR: .................... 62

III. YASAMA DOKUNULMAZLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ ............... 68

ÜÇÜNCÜ AYRIM: .................................................................................................. 70

YASAMA İŞLEMLERİ ........................................................................................... 70

(PARLAMENTONUN GÖREV VE YETKİLERİ) .................................................. 70

I. PARLAMENTONUN YASAMA YETKİSİ ................................................ 71

II. TBMM İÇTÜZÜĞÜ: .................................................................................... 75

A. İÇTÜZÜĞÜN HUKUKİ NİTELİĞİ: ................................................... 76

B. PARLAMENTONUN YÖNTEMSEL (USULİ) BAĞIMSIZLIĞI: .................................................................................. 76

C. İÇTÜZÜĞÜN DENETİMİ (İÇTÜZÜĞE AYKIRILIK): ..................... 77

TBMM’NİN GÜÇLENDİRİLMESİ: ............................................................ 78

III. PARLAMENTO KARARLARI: .................................................................. 81

A. TBMM’NİN İÇ ÇALIŞMASINA İLİŞKİN İLİŞKİN PARLAMENTO KARARLARI ........................................................... 81

B. TBMM’NİN DIŞ ÇALIŞMASINA İLİŞKİN İLİŞKİN PARLAMENTO KARARLARI ........................................................... 82

IV. YASAMANIN YÜRÜTMEYİ DENETLEMESİ: ........................................ 84

A. SORU (BİLGİ İSTEMEK) (1982/98, 2; İÇT/96): ................................ 84

B. GENEL GÖRÜŞME (1982/98; İÇT/101-103): .................................... 85

C. MECLİS ARAŞTIRMASI (1982/98; İÇT/104, 105): ........................... 85

D. MECLİS SORUŞTURMASI: ............................................................... 85

VI. TBMM’NİN DİĞER GÖREVLERİ: ............................................................. 88

İKİNCİ BÖLÜM

SİYASİ PARTİLER

I. GİRİŞ: ........................................................................................................... 91

II. ORTAYA ÇIKIŞI: ........................................................................................ 95

A. AMERİKA’DA ORTAYA ÇIKIŞI: ..................................................... 95

B. İNGİLTERE’DE ORTAYA ÇIKIŞI: .................................................... 99

C. TÜRKİYE’DE SİYASİ PARTİLER: ................................................. 100

III. SİYASİ PARTİ KAVRAMININ ANAYASALARA GİRMESİ: ............... 109

IV. PARTİLERE HAZİNE YARDIMI: ............................................................ 110

V. SİYASİ PARTİLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ: ............................................ 112

VI. PARTİ KURUCULUĞU VE ÜYELİĞİ ..................................................... 113

VII. DİSİPLİNLİ PARTİ SİSTEMİ:................................................................... 114

VIII. SİYASİ PARTİ YASAKLARI VE SINIRLAMALAR: ............................. 116

A. AMAÇ YASAĞI: ............................................................................... 117

B. ÇALIŞMA YASAĞI: ......................................................................... 119

C. ÖRGÜTLENME YASAĞI: ................................................................ 119

1995 SONRASINDA SERBEST OLAN PARTİ FAALİYETLERİ: ............................ Hata! Yer işareti tanımlanmamış.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YASAMA DOKUNULMAZLIĞI VE YARGISAL AKTİVİZM

I. BAZI DOSYALAR ..................................................................................... 125

A. ŞERAFETTİN CAN ATALAY BAŞVURUSU (2023) ..................... 125

B. LEYLA GÜVEN BAŞVURUSU (2022) ............................................ 128

C. ÖZGÜR GÜNDEM GAZETESİ (ERSİN BASIN VE YAYINCILIK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU) (2021) ....................................................................... 131

D. ÖMER FARUK GERGERLİOĞLU BAŞVURUSU (2021) .............. 132

II. DİĞER BENZERİ BAŞVURULAR ........................................................... 133

A. KADRİ ENES BERBEROĞLU VE MİT TIRLARI DOSYASI (2021): .............................................................................. 133

B. KADRİ ENES BERBEROĞLU VE MİT TIRLARI DOSYASI (2018): .............................................................................. 134

C. HDP MARDİN MİLLETVEKİLİ GÜLSER YILDIRIM DOSYASI (2017) ................................................................................ 135

D. HDP KARS MİLLETVEKİLİ AYHAN BİLGEN (2017) DOSYASI: .......................................................................................... 136

E. HDP EŞ GENEL BAŞKANI VE MİLLETVEKİLİ SELAHATTİN DEMİRTAŞ DOSYASI (2017):................................ 136

F. MİLLETVEKİLİ SELAHATTİN DEMİRTAŞ DOSYASI (2016): ................................................................................................. 137 G. ERDEM GÜL-CAN DÜNDAR VE MİT TIRLARI DOSYASI (2016): .............................................................................. 137

H. METİN BEYYAR VE HALKIN KURTULUŞ PARTİSİ BAŞVURUSU (2015): ........................................................................ 138

I. SEBAHAT TUNCEL BAŞVURUSU (2014): .................................... 138

İ. MUSTAFA ALİ BALBAY BAŞVURUSU (2013): ........................... 139 III. AYM’NİN GEREKÇELERİ ....................................................................... 139

IV. YARGITAY’IN AYM KARARINA KARŞI GÖRÜŞ VE GEREKÇELERİ .......................................................................................... 156

V. GEREKÇELERİN VE GÖRÜŞLERİN ANALİZİ ............................................ 166

A. ANAYASA YARGISININ MEŞRUİYETİ: ....................................... 166

B. BİREYSEL BAŞVURUNUN USULÜNE UYGUN OLARAK İŞLEMESİNİN DEĞERİ .................................................. 174

C. YOKLUK KAVRAMI, ANAYASAMIZIN 14’ÜNCÜ MADDESİNİN YOK SAYILMASI VE AİHM ................................. 178

KAYNAKLAR ....................................................................................................... 193

ARAMA İNDEKSİ ................................................................................................. 201