Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ......................................................................................................................7

İÇİNDEKİLER .........................................................................................................9

ŞEKİLLER LİSTESİ..............................................................................................35

KISALTMALAR ....................................................................................................37

Birinci Bölüm

DIŞ TİCARET VE TEMEL KAVRAMLAR

1.1. DIŞ TİCARETİN TANIMI................................................................................41

1.2. DIŞ TİCARET ÇEŞİTLERİ ..............................................................................41

1.2.1. Normal Ticaret....................................................................................41

1.2.2. Bağlı Ticaret .......................................................................................41

1.2.3. Sınır Ticareti (Border Trade) ..............................................................42

1.2.4. Serbest Bölge Ticareti (Free Zone Trade)...........................................42

1.3. DIŞ TİCARET POLİTİKASI (FOREIGN TRADE POLICY)..........................42

1.3.1. Serbest Dış Ticaret Politikası (Free Foreign Trade Policy) ................42

1.3.2. Koruyucu Dış Ticaret Politikası (Protectionist Foreign Trade Policy)

.............................................................................................................43

1.3.2.1. Gümrük Tarifeleri........................................................................43

1.3.2.2. Tarife Dışı Araçlar.......................................................................43

1.3.3. Teşvik Edici Dış Ticaret Politikası (Encouraging Foreign Trade 

Policy) ................................................................................................44

1.4. DIŞ TİCARET TEORİLERİ..............................................................................46

1.4.1. Geleneksel Dış Ticaret Teorileri.........................................................46

1.4.1.1. Klasik Dış Ticaret Teorisi............................................................46

1.4.1.1.1. Mutlak Üstünlükler Teorisi ..................................................47

1.4.1.1.2. Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi ......................................48

1.4.1.2. Neoklasik Dış Ticaret Teorileri ...................................................49

1.4.1.2.1. Fırsat Maliyeti Teorisi..........................................................49

10 İçindekiler

1.4.1.2.2. Faktör Donanımı Teorisi......................................................50

1.4.2. Yeni Dış Ticaret Teorileri...................................................................51

1.4.2.1. Nitelikli İşgücü Teorisi ...............................................................51

1.4.2.2. Teknoloji Açığı Teorisi ...............................................................51

1.4.2.3. Ürün Dönemleri Teorisi ..............................................................52

1.4.2.4. Tercihlerde Benzerlik Teorisi......................................................52

1.4.2.5. Monopolcü Rekabet Teorisi ........................................................52

1.4.2.6. Ölçek Ekonomileri Teorisi ..........................................................53

1.5. DIŞ ÖDEMELER BİLANÇOSU (BALANCE OF PAYMENTS)....................53

1.5.1. Dış Ödemeler Bilançosunun Bölümleri..............................................54

1.5.1.1. Cari İşlemler................................................................................54

1.5.1.2. Sermaye Hareketleri....................................................................54

1.5.1.3. Dış Rezerv Hareketleri................................................................55

1.5.2. Dış Ödemeler Bilançosunun Sonuçları...............................................55

1.5.2.1. Denk Dış Ödemeler Bilançosu....................................................55

1.5.2.2. Alacaklı Dış Ödemeler Bilançosu ...............................................55

1.5.2.3. Borçlu Dış Ödemeler Bilançosu..................................................55

1.5.3. Dış Ticaret Bilançosu (Balance of Trade) ..........................................56

1.6. DIŞ TİCARETTE KULLANILAN TEMEL KAVRAMLAR ..........................56

1.6.1. Antrepo...............................................................................................56

1.6.2. Arbitraj ...............................................................................................57

1.6.3. Aval ....................................................................................................57

1.6.4. Avarya ................................................................................................57

1.6.5. Belgeler (Vesaik)................................................................................57

1.6.6. Borda ..................................................................................................58

1.6.7. Konteyner ...........................................................................................58

1.6.8. Damping .............................................................................................58

1.6.9. Demuraj ..............................................................................................58

1.6.10. Dökme Eşya......................................................................................58

1.6.11. Döviz ................................................................................................58

1.6.12. E İşareti.............................................................................................59

1.6.13. Efektif...............................................................................................59

1.6.14. Forwarder .........................................................................................59

1.6.15. Gümrük.............................................................................................59

1.6.16. Gümrük Bölgesi................................................................................59

1.6.17. Gümrük Hattı....................................................................................59

İçindekiler 11

1.6.18. Gümrük Müşaviri..............................................................................59

1.6.19. Gümrük Tarifesi................................................................................60

1.6.20. Dış Ticaret ........................................................................................60

1.6.21. Döviz Tevdiat Hesabı .......................................................................60

1.6.22. İhracat ...............................................................................................60

1.6.23. İthalat ................................................................................................60

1.6.24. Kambiyo ...........................................................................................60

1.6.25. Kliring...............................................................................................61

1.6.26. Konvertibilite ....................................................................................61

1.6.27. Kuvertür............................................................................................61

1.6.28. Kur....................................................................................................61

1.6.29. Küpeşte .............................................................................................62

1.6.30. Küşat Mektubu..................................................................................62

2.9.31. Mavna ...............................................................................................62

1.6.32. Navlun...............................................................................................62

1.6.33. Parsiyel Yük......................................................................................63

1.6.34. Pasavan .............................................................................................63

1.6.35. Rambursman .....................................................................................63

1.6.36. Reexport............................................................................................63

1.6.37. Serbest Dolaşımdaki Eşya.................................................................63

1.6.38. Sınır Ticareti .....................................................................................64

1.6.39. Takas.................................................................................................64

1.6.40. Transit Ticaret...................................................................................64

1.6.41. Vesaik ...............................................................................................64

İkinci Bölüm

DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BELGELER

2.1. DIŞ TİCARETTE BELGELENDİRME ............................................................65

2.1.1. Dış Ticarette Belge Kavramı ..............................................................65

2.1.2. Dış Ticarette Kullanılan Belgelerin Fonksiyonları .............................66

2.1.2.1. Delil Fonksiyonu .........................................................................66

2.1.2.2. Güvence Fonksiyonu ...................................................................66

2.1.2.3. Dispozisyon Fonksiyonu .............................................................66

2.1.2.4. Temlik (Devir) Fonksiyonu .........................................................66

12 İçindekiler

2.1.2.5. Finansman Fonksiyonu ...............................................................67

2.2. NAKLİYE BELGELERİ (SHİPPİNG DOCUMENTS)....................................67

2.2.1. Konişmento (Bill of Lading) ..............................................................67

2.2.1.1. Devir Yönünden Konişmentolar .................................................68

2.2.1.1.1. Nama Yazılı Konişmento (Straight B/L) .............................68

2.2.1.1.2. Emre Yazılı Konişmento (Order B/L) .................................69

2.2.1.1.3. Hamiline Yazılı Konişmento (Bearer B/L)..........................69

2.2.1.2. Yükleme Kriterleri Yönünden Konişmentolar ............................69

2.2.1.2.1. Yükleme Konişmentosu (On Board B/L) ............................69

2.2.1.2.2. Tesellüm Konişmentosu (Received for Shipment B/L) .......70

2.2.1.3. Özellikli Konişmentolar..............................................................70

2.2.1.3.1. Temiz Konişmento (Clean B/L)...........................................70

2.2.1.3.2. Kirli Konişmento (Dirty B/L) ..............................................70

2.2.1.3.3. Şartlı Konişmento (Clause B/L)...........................................71

2.2.1.3.4. Geçkin Konişmento (Stale B/L)...........................................71

2.2.1.3.5. Tek Konişmento (Through B/L) ..........................................71

2.2.1.3.6. Kombine Taşıma Konişmentosu (Combined Transport B/L)

..............................................................................................71

2.2.1.3.7. Konteyner Konişmentosu (Container B/L) ..........................72

2.2.1.3.8. Kısa Konişmento (Short Form B/L).....................................72

2.2.1.3.9. Tanker Konişmentosu (Tanker B/L)....................................73

2.2.1.3.10. Düzgün Hat Konişmentosu (Liner B/L).............................73

2.2.1.3.11. Ciro Edilemez Konişmentosu (Non-Negotiable B/L)........73

2.2.1.3.12. Güverte Konişmentosu (On Desk B/L)..............................74

2.2.1.3.13. Navlun Sözleşmesine Dayalı Konişmento (Charter Party 

B/L)....................................................................................74

2.2.2. Navlun Sözleşmesi (Freight Contract)................................................74

2.2.2.1. Kırkambar Navlun Sözleşmesi....................................................74

2.2.2.2. Charter Party Navlun Sözleşmesi................................................75

2.2.3. Taşıma Senetleri (Waybills) ...............................................................75

2.2.3.1. Havayolu Konişmentosu (Air Waybill) ......................................75

2.2.3.2. Hamule Senedi (Railway Bill) ....................................................76

2.2.3.3. CMR Taşıma Senedi (CMR International Consignment Waybill)

 ....................................................................................................78

2.2.3.4. House Konişmento (House B/L).................................................79

2.2.4. Nakliyeci Makbuzu ve FIATA Belgeleri............................................80

İçindekiler 13

2.2.4.1. Nakliyeci Makbuzu (Forwarder’s Receipt) .................................80

2.2.4.2. FIATA Belgeleri..........................................................................80

2.2.4.2.1. FIATA FCR Nakliyeci Tesellüm Belgesi (Forwarding 

Agent’s Certificate of Receipts) ...........................................80

2.2.4.2.2. FIATA FCT Nakliyeci Taşıma Belgesi (Forwarding Agent’s 

Certificate of Transport).......................................................81

2.2.4.2.3. FIATA FBL Karma Nakliye Konişmentosu (FIATA 

Combined Bill of Lading) ....................................................81

2.2.5. Posta Paket Makbuzları (Postal Receipts)...........................................81

2.2.5.1. Adi Posta Paket Makbuzu (Post Parcel Receipt).........................82

2.2.5.2. Uçak Posta Paket Makbuzu (Airmail Parcel Receipt) .................82

2.2.6. Rıhtım Makbuzu (Varrant de Dock) ...................................................82

2.2.7. İkinci Kaptan Makbuzu (Mate’s Receipt)...........................................82

2.2.8. Dok Makbuzu (Dock Receipt)............................................................82

2.2.9. Umumi Mağazalar Makbuzu ..............................................................83

2.2.10. Tır Karnesi ........................................................................................83

2.3. SİGORTA BELGELERİ (INSURANCE DOCUMENTS)................................84

2.3.1. Sigorta Poliçesi (Insurance Policy).....................................................84

2.3.1.1. Kesin Sigorta Poliçesi..................................................................85

2.3.1.2. Flotan Sigorta Poliçesi.................................................................85

2.3.2. Sigorta Şahadetnamesi (Insurance Certificate) ...................................86

2.3.3. Sigorta Sertifikası (Insurance Certificate)...........................................86

2.4. FATURA (INVOICE)........................................................................................86

2.4.1. Fatura Hakkında Genel Bilgi ..............................................................86

2.4.2. Proforma Fatura (Proforma Invoice)...................................................88

2.4.3. Ticari Fatura (Commercial Invoice) ...................................................90

2.4.3.1. Ticari Faturanın Tanımı...............................................................90

2.4.3.2. Ticari Faturanın Çeşitleri.............................................................91

2.4.3.2.1. Yerli Fatura ..........................................................................91

2.4.3.2.2. Yabancı Fatura .....................................................................92

2.4.3.2.3. İhracat Faturası.....................................................................93

2.4.3.2.4. İhraç Kaydıyla Satış Faturası ...............................................93

2.4.3.2.5. İthalat Faturası......................................................................93

2.4.3.2.6. Özel Fatura ...........................................................................93

2.4.4. Konsolosluk Faturası (Consular Invoice)............................................94

2.4.5. Tasdikli Fatura (Legalized/Certified Invoice).....................................94

14 İçindekiler

2.4.6. Navlun Faturası (Freight Invoice) ......................................................94

2.4.7. Ayrıntılı Fatura ...................................................................................95

2.5. FİNANSMAN BELGELERİ (FINANCIAL DOCUMENTS)..........................96

2.5.1. Poliçe (Bill of Exchange/Draft)..........................................................96

2.5.1.1. Poliçenin Tanımı .........................................................................96

2.5.1.2. Poliçenin Tarafları.......................................................................97

2.5.1.3. Poliçenin Unsurları......................................................................99

2.5.1.4. Poliçede Vade..............................................................................99

2.5.1.5. Dış Ticarette Poliçenin Kullanımı.............................................100

2.5.2. Bono (Promissory Note)...................................................................101

2.5.3. Antrepo Makbuzu (Warehouse Receipt) ..........................................103

2.5.4. Rehin Senedi (Trust Receipt) ...........................................................103

2.5.5. Teslim Emri (Delivery Order) ..........................................................104

2.5.6. Kontrol ve Numune Alma Yetki Belgesi (Inspection and Sampling 

Order)................................................................................................104

2.6. DOLAŞIM BELGELERİ (CERTIFICATES OF CIRCULATION) ...............104

2.6.1. A.TR Dolaşım Belgesi (A.TR Movement Certificate) .....................105

2.6.2. EUR.1 Dolaşım Belgesi (EUR.1 Movement Certificate) ................108

2.6.3. INF.2 Belgesi....................................................................................109

2.6.4. Tedarikçi Beyanı (Suppliers’ Declaration).......................................109

2.6.5. EUR-MED Dolaşım Sertifikası (EUR-MED Movement Certificate)

..........................................................................................................110

2.7. MENŞE BELGELERİ.....................................................................................112

2.7.1. Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin) ..................................112

2.7.2. Form A Menşe Şahadetnamesi .........................................................115

2.7.3. D-8 Menşe İspat Belgesi...................................................................116

2.8. YÜKLEME BELGELERİ...............................................................................117

2.8.1. Çeki Listesi (Weight List) ................................................................117

2.8.2. Koli Listesi (Packing List)................................................................117

2.8.3. Yükleme Notası/Talimatı (Shipping Instructions)............................117

2.9. DİĞER BELGELER........................................................................................118

2.9.1. Spesifikasyon Listesi (Specification List) ........................................118

2.9.2. Sağlık Raporu (Health Certificate) ...................................................118

2.9.3. Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate) ..........................119

2.9.4. Analiz Raporu (Certificate of Analysis)...........................................119

2.9.5. Gözetim Belgesi (Certificate of Inspection).....................................119

İçindekiler 15

2.9.6. Helal Belgesi (Halal Certificate).......................................................119

2.9.7. Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate).......................................120

2.9.8. Koşer Belgesi....................................................................................120

2.9.9. Veteriner Sertifikası (Veterinary Certificate)....................................120

2.9.10. Boykot-Kara Liste Sertifikası (Boycot-Black List Certificate).......121

2.9.11. Gemi Ölçüm Raporu .......................................................................121

2.9.12. Ata Karnesi (Ata Carnet) ................................................................121

2.9.13. CE Belgesi ......................................................................................122

2.9.14. CITES Belgesi ................................................................................123

2.9.15. Kota Listesi.....................................................................................124

2.9.16. İmalatçının Analiz Belgesi (Manufacturer's Analysis Certificate)..124

2.9.17. Manifesto ........................................................................................125

2.9.18. Ordino.............................................................................................126

2.9.19. Orman Koruma Konseyi Sertifikası (Forest Stewardship Council 

Certificate)......................................................................................126

2.9.20. Kimberley Süreci Sertifikası...........................................................126

2.9.21. Römiz Mektubu ..............................................................................127

2.10. TÜRK MEVZUATINDA KULLANILAN BELGELER ..............................127

2.10.1. Gümrük Beyannamesi.....................................................................127

2.10.2. Gümrük Beyannamesi Devam Formu.............................................131

2.10.3. İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu.....................................131

2.10.4. Antrepo Beyannamesi.....................................................................132

2.10.5. Gümrük Statü Belgesi.....................................................................132

2.10.6. Onaylanmış Kişi Statü Belgesi .......................................................133

2.10.7. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası .............................................134

2.10.8. Kontrol Belgesi (Conformity Certificate).......................................136

2.10.9. Uygunluk Belgesi ...........................................................................137

2.10.10. Çekirdeksiz Kuru Üzüm Analiz Belgesi .......................................138

2.10.11. Doğal Arı Balı Analiz Belgesi ......................................................138

2.10.12. Doğa Mantarı İhracatında Hazırlanan Annex II Sertifikası ..........138

2.10.13. Borsa Tescil Beyannamesi............................................................138

2.10.14. GMP Belgesi.................................................................................139

2.10.15. İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu (Analiz Sonuç Raporu) ...140

2.10.16. Halı Ekspertiz Raporu...................................................................140

2.10.17. Hediyelik Eşya İhracatında Ekspertiz Raporu ..............................140

2.10.18. Lületaşı İhracatında Ekspertiz Raporu ..........................................140

16 İçindekiler

2.10.19. Özet Beyan ...................................................................................141

2.10.20. Akreditif Açtırma Teklif Mektubu ...............................................141

Üçüncü Bölüm

DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ

3.1. TESLİM ŞEKİLLERİ HAKKINDA GENEL BİLGİ......................................143

3.2. INCOTERMS KURALLARI ..........................................................................145

3.2.1. Incoterms’in Amacı ..........................................................................145

3.2.2. Incoterms’in Maliyet Unsurları ........................................................146

3.2.3. Incoterms’in Yapısı ..........................................................................147

3.3. INCOTERMS 2020’YE GÖRE ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ ..148

3.3.1. EXW-İşyerinde Teslim (Ex Works) .................................................148

3.3.2. FCA-Taşıyıcıya Masrafsız Teslim (Free Carrier).............................150

3.3.3. CPT-Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim (Carriage Paid To).....151

3.3.4. CIP-Taşıma ve Sigorta Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim (Carriage and 

Insurance Paid To)............................................................................152

3.3.5. DAP-Belirlenen Yerde Teslim (Delivered at Place).........................154

3.3.6. DPU-Belirlenen Yerde Boşaltılmış Olarak Teslim (Delivered at Place 

Unloaded) .........................................................................................155

3.3.7. DDP-Gümrük Vergisi Ödenmiş Olarak Teslim (Delivered Duty Paid)

..........................................................................................................157

3.3.8. FAS-Geminin Yanında Masrafsız Teslim (Free Alongside Ship) ....158

3.3.9. FOB-Gemide Masrafsız Teslim (Free On Board) ............................160

3.3.10. CFR-Masraflar ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim (Cost and 

Freight)...........................................................................................161

3.3.11. CIF-Masraflar, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim (Cost, 

Insurance and Freight) ...................................................................162

3.4. INCOTERMS 2020 YÜKÜMLÜLÜKLER VE RİSK TABLOSU.................164

Dördüncü Bölüm

DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ

4.1. PEŞİN ÖDEME (CASH PAYMENT) ............................................................167

4.1.1. Peşin Ödeme Şeklinin Tanımı ..........................................................167

İçindekiler 17

4.1.2. Peşin Ödeme Şeklinin İşleyişi ..........................................................171

4.1.3. Peşin Ödeme Şeklinin Yöntemleri....................................................172

4.1.3.1. Havale Şeklinde Ödeme ............................................................172

4.1.3.2. Nakit Ödeme..............................................................................172

4.1.3.3. Prefinansman .............................................................................172

4.1.3.4. Red Clause Akreditif .................................................................172

4.2. MAL MUKABİLİ ÖDEME (CASH AGAINST GOODS) .............................173

4.2.1. Mal Mukabili Ödeme Şeklinin Tanımı .............................................173

4.2.2. Mal Mukabili Ödeme Şeklinin İşleyişi .............................................175

4.3. VESAİK MUKABİLİ ÖDEME (CASH AGAINST DOCUMENTS).............177

4.3.1. Vesaik Mukabili Ödeme Şeklinin Tanımı.........................................177

4.3.2. Vesaik Mukabili Ödeme Şeklinin Türleri.........................................178

4.3.2.1. Vesaik İbrazında Ödeme (Documents Againsts Payment)........178

4.3.2.2. Poliçe Kabulü Karşılığında Vesaikin Teslimi (Documents Against 

 Acceptance)...............................................................................179

4.3.2.3. Vesaikin Taahhütname Karşılığında Teslimi (Documents Against 

 Letter of Undertaking)...............................................................179

4.3.2.4. Vesaikin Ödeme Garantisi Karşılığında Teslimi (Documents 

 Against Payment Guarantee).....................................................179

4.3.2.5. Kabullü Tahsilat (Acceptance) ..................................................180

4.3.3. Vesaik Mukabili Ödeme Şeklinin İşleyişi.........................................180

4.4. KABUL KREDİLİ ÖDEME (ACCEPTANCE CREDITS).............................181

4.4.1. Kabul Kredili Ödeme Şeklinin Tanımı .............................................181

4.4.2. Kabul Kredili Ödeme Şeklinin Türleri..............................................182

4.4.2.1. Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme..........................................182

4.4.2.2. Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme .....................................183

4.4.2.3. Kabul Kredili Akreditifli Ödeme...............................................183

4.4.3. Kabul Kredili Ödeme Şekillerinin İşleyişi........................................183

4.4.3.1. Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme Şeklinin İşleyişi...............183

4.4.3.2. Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme Şeklinin İşleyişi ..........184

4.5. AKREDİTİFLİ ÖDEME (LETTER OF CREDIT-DOCUMENTARY 

 CREDIT)..........................................................................................................186

4.5.1. Akreditifin Tanımı ............................................................................186

4.5.2. Akreditifin Fonksiyonları..................................................................189

4.5.2.1. Teminat Fonksiyonu..................................................................189

4.5.2.2. Ödeme Fonksiyonu....................................................................190

18 İçindekiler

4.5.2.3. Kredi Fonksiyonu......................................................................191

4.5.3. Akreditifte Taraflar...........................................................................192

4.5.3.1. Akreditif Amiri (Applicant, Orderer, Principal)........................192

4.5.3.2. Akreditif Lehtarı (Beneficiary) .................................................192

4.5.3.3. Amir Banka (Opening Bank, Issuing Bank)..............................193

4.5.3.4. Aracı Banka (Intermediary Bank).............................................194

4.5.3.4.1. İhbar Bankası (Advising Bank)..........................................195

4.5.3.4.2. Teyit Bankası (Confirming Bank)......................................195

4.5.3.4.3. Ödeme Bankası (Paying Bank)..........................................196

4.5.3.4.4. Kabul Bankası (Accepting Bank) ......................................196

4.5.3.4.5. İştira Bankası (Negotiating Bank)......................................196

4.5.3.4.6. Rambursman Bankası (Reimbursing Bank).......................197

4.5.3.4.7. Görevli Banka (Nominated Bank) .....................................197

4.5.4. Akreditifte Süreler............................................................................198

4.5.4.1. Akreditif Vadesi (Expiry Date) .................................................198

4.5.4.2. Yükleme Vadesi (Latest Date of Ahpment) ..............................199

4.5.4.3. İbraz Süresi (Documant Presentation Priod) .............................199

4.5.4.4. Ödeme Vadesi (Maturity Date) .................................................199

4.5.5. Akreditif Türleri ...............................................................................200

4.5.5.1. Dönme Hakkına Göre Akreditif Türleri....................................200

4.5.5.1.1. Dönülemez Akreditif (Irrevocable L/C).............................200

4.5.5.1.2. Dönülebilir Akreditif (Revocable L/C)..............................200

4.5.5.2. Teyit Durumuna Göre Akreditif Türleri....................................201

4.5.5.2.1. Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) .....................................201

4.5.5.2.2. Teyitsiz Akreditif (Unconformed L/C) ..............................202

4.5.5.3. Süreklilik Durumuna Göre Akreditif Türleri ............................202

4.5.5.3.1. Adi Akreditif (Fixed L/C)..................................................202

4.5.5.3.2. Rotatif (Döner/Yenilenebilen) Akreditif (Revolving L/C)203

4.5.5.4. Devredilebilme Durumuna Göre Akreditif Türleri ...................204

4.5.5.4.1. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C).......................204

4.5.5.4.2. Nakledilebilir Akreditif (Transmissible L/C).....................204

4.5.5.5. Kısımlara Bölünebilme Durumun Göre Akreditif Türleri.........205

4.5.5.5.1. Bölünebilir Akreditif (Divisible L/C ) ...............................205

4.5.5.5.2. Bölünemeyen Akreditif (Indivisible L/C)..........................205

4.5.5.6. Ödeme Biçimine Göre Akreditif Türleri ...................................205

4.5.5.6.1. İbrazında Ödemeli Akreditif (Sight L/C)...........................205

İçindekiler 19

4.5.5.6.2. Vadeli Akreditif (Deferred Payment L/C)..........................206

4.5.5.6.3. Kabul Kredili Akreditif (Acceptance L/C).........................206

4.5.5.6.4. İştira Akreditifi (Negotiable L/C).......................................207

4.5.5.7. Sürelerine Göre Akreditif Türleri ..............................................207

4.5.5.7.1. Süreli Akreditif..................................................................207

4.5.5.7.2. Süresiz Akreditif ................................................................207

4.5.5.8. Özellikli Akreditifler .................................................................208

4.5.5.8.1. Karşılıklı Akreditif (Back to Back L/C).............................208

4.5.5.8.2. Red Clause Akreditif (Red Clause L/C).............................209

4.5.5.8.3. Green Clause Akreditif (Green Clause L/C) ......................209

4.5.5.8.4. Stand-by Akreditif (Stand-by L/C).....................................209

4.5.6. Akreditifte Rambursman...................................................................210

4.5.7. Akreditiflerin İşleyiş Süreci..............................................................211

4.5.7.1. Teyitsiz Görüldüğünde Ödemeli Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci

 ..................................................................................................211

4.5.7.2. Teyitli Görüldüğünde Ödemeli Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci

 ..................................................................................................213

4.5.7.3. Teyitsiz Vadeli Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci ......................214

4.5.7.4. Teyitli Vadeli Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci ........................216

4.5.7.5. Teyitsiz Kabul Kredili Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci...........218

4.5.7.6. Teyitli Kabul Kredili Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci .............219

4.5.7.7. Görüldüğünde Ödemeli Red Clause Akreditif Şeklinin İşleyiş 

 Süreci.........................................................................................221

4.5.7.8. Vadeli Red Clause Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci.................223

4.5.7.9. Görüldüğünde Ödemeli Green Clause Akreditif Şeklinin İşleyiş 

 Süreci.........................................................................................225

4.5.7.10. Vadeli Green Clause Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci............227

4.5.7.11. İştira Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci ....................................229

4.5.7.12. Teyitsiz Devredilebilir Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci.........231

4.5.7.13. Teyitli Devredilebilir Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci...........233

4.5.7.14. Teyitsiz Karşılıklı Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci................235

4.5.7.15. Teyitli Karşılıklı Akreditif Şeklinin İşleyiş Süreci ..................237

4.5.8. Akreditif Analizi ...............................................................................240

4.5.9. Akreditifte Rezerv.............................................................................241

4.5.10. Akreditifin Yararları .......................................................................243

4.5.10.1. İhracatçı Yönünden .................................................................243

20 İçindekiler

4.5.10.2. İthalatçı Yönünden ..................................................................244

4.6. BANKA ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (BANK PAYMENT OBLIGATION)244

4.6.1. Banka Ödeme Yükümlülüğü Ödeme Şeklinin Tanımı .....................244

4.6.2. Banka Ödeme Yükümlülüğü Ödeme Şeklinin Özelliği....................247

4.6.3. Banka Ödeme Yükümlülüğü Ödeme Şeklinin İşleyişi .....................248

4.6.4. BPO ve Akreditif Arasındaki Farklar...............................................250

4.6.5. Banka Ödeme Yükümlülüğü Ödeme Şeklinin Yararları ..................250

4.6.5.1. İhracatçı Yönünden ...................................................................251

4.6.5.2. İthalatçı Yönünden ....................................................................251

4.7. DİĞER ÖDEME YÖNTEMLERİ...................................................................252

4.7.1. Karşı Ticaret (Counter Trade) ..........................................................252

4.7.1.1. Takas.........................................................................................252

4.7.1.1.1. Özel Takas .........................................................................254

4.7.1.1.2. Bağlı Muamele...................................................................254

4.7.1.2. Kliring (Clearing)......................................................................255

4.7.1.3. Karşı Alım (Counter Purchase) .................................................255

4.7.1.4. Dengeleme (Compensation)......................................................256

4.7.1.5. Geri Alım (Buy-Back) Anlaşmaları ..........................................257

4.7.1.6. Üçlü Ticaret (Switch) Anlaşmaları............................................257

4.7.2. Konsinyasyon (Consıgnatıons).........................................................258

4.7.3. Mahsuben Ödeme .............................................................................259

Beşinci Bölüm

DIŞ TİCARET İLE İLİŞKİLİ KURULUŞLAR

5.1. DIŞ TİCARET İLE İLGİLİ ULUSAL KURULUŞLAR.................................261

5.1.1. Ticaret Bakanlığı ..............................................................................261

5.1.2. Hazine ve Maliye Bakanlığı .............................................................263

5.1.3. T.C. Merkez Bankası........................................................................264

5.1.4. İhracatçı Birlikleri ............................................................................264

5.1.5. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ..................................................267

5.1.6. Bankalar............................................................................................268

5.1.7. Türk Eximbank.................................................................................269

5.1.8. İhracatı Geliştirme Merkezi (İGEME)..............................................269

5.1.9. Sanayi ve Ticaret Odaları .................................................................269

İçindekiler 21

5.1.10. Uluslararası Gözetim Şirketleri.......................................................270

5.1.11. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK)...........................................270

5.1.12. Ticaret Müşavirlikleri ve Ataşelikleri .............................................271

5.1.13. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi 

Başkanlığı (KOSGEB) ...................................................................272

5.1.14. Gümrük Müşavirleri........................................................................272

5.2. DIŞ TİCARET İLE İLGİLİ ULUSLARARASI KURULUŞLAR ..................273

5.2.1. Uluslararası Ticareti Düzenleyen Kuruluşlar....................................273

5.2.1.1. Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ...................................................273

5.2.1.2. Milletlerarası Ticaret Odası (ICC).............................................274

5.2.1.3. Milletlerarası Tahkim Divanı ....................................................275

5.2.1.4. Dünya Gümrük Örgütü (WCO).................................................275

5.2.1.5. Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) ...........................................276

5.2.2. Dünyadaki Ekonomik İşbirlikleri......................................................277

5.2.2.1. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD).....................277

5.2.2.2. Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı (OPEC)..............................277

5.2.2.3. Sekizler Grubu (G-8).................................................................278

5.2.2.4. Gelişen Sekiz Ülke (D-8) ..........................................................279

5.2.2.5. Yirmiler Grubu (G-20) ..............................................................279

5.2.2.6. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO) ..........................................280

5.2.2.7. Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) .....................................280

5.2.2.8. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (BSEC) .......................281

5.2.2.9. Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA)...................282

5.2.2.10. Güney Amerika Ortak Pazarı (MERCOSUR).........................283

5.2.2.11. Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN)...........................284

5.2.2.12. Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC)................................284

5.2.2.13. Latin Amerika Entegrasyon Topluluğu (LAIA) ......................285

Altıncı Bölüm

DIŞ TİCARETTE ÖZELLİKLİ ŞİRKETLER

6.1. DIŞ TİCARET SERMAYE ŞİRKETLERİ......................................................287

6.2. SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİ ....................................................289

6.3. DIŞ TİCARET SERMAYE ŞİRKETLERİ VE SEKTÖREL DIŞ 

TİCARET ŞİRKETLERİ’NDE YEŞİL PASAPORT UYGULAMASI...........291

22 İçindekiler

Yedinci Bölüm

İHRACAT İŞLEMLERİ

7.1. İHRACATIN TANIMI....................................................................................295

7.2. İHRACATÇI ...................................................................................................297

7.3. İHRACAT MEVZUATI..................................................................................297

7.4. İHRACI SERBEST OLAN MALLAR............................................................298

7.5. İHRACI YASAK VE ÖN İZNE BAĞLI MALLAR.......................................299

7.6. KAYDA BAĞLI İHRACAT...........................................................................299

7.7. DİĞER İHRACAT ŞEKİLLERİ .....................................................................300

7.7.1. Konsinye İhracat...............................................................................300

7.7.2. Bedelsiz İhracat ................................................................................301

7.7.3. İthal Edilmiş Malın İhracı.................................................................303

7.7.4. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat.................................................304

7.7.5. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat......................................304

7.7.6. Geçici İhracat....................................................................................305

7.7.7. Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Kapsamında İhracat.....................307

7.7.8. Hızlı Kargo Taşımacılığı Kapsamında İhracat .................................308

7.7.9. Özel Fatura Kapsamında İhracat ......................................................308

7.7.10. Offset Kapsamında İhracat .............................................................309

7.7.11. Mikro İhracat..................................................................................311

7.8. YURT DIŞI FUAR VE SERGİLERE KATILIM VE İHRACAT...................312

7.9. ALICISI TARAFINDAN KABUL EDİLMEYEN MALLAR........................313

7.10. ALICISINA TESLİM EDİLEMEYEN MALLAR VE MALLARIN TERK 

EDİLMESİ....................................................................................................313

7.11. TRANSİT TİCARET.....................................................................................314

7.12. SINIR TİCARETİ..........................................................................................316

7.13. TAKAS VEYA BAĞLI MUAMELE............................................................320

7.14. HİZMET İHRACATI....................................................................................321

7.15. İHRACAT BEDELİNİN YURDA GETİRİLMESİ ......................................322

7.16. İHRACAT BEDELİNİN TAHSİLİ...............................................................325

7.16.1. İhracat Bedelinin Havale Şeklinde Tahsili .....................................325

7.16.2. İhracat Bedelinin Efektif Şeklinde Tahsili......................................327

7.16.3. İhracat Bedelinin Çek Şeklinde Tahsili ..........................................328

7.16.4. İhracat Bedelinin Kredi Kartı ile Tahsili ........................................329

İçindekiler 23

7.16.5. İhracat Bedelinin Döviz Tevdiat Hesabından Tahsili .....................329

7.17. İHRACAT BEDELİNİN TERKİN EDİLMESİ.............................................329

7.18. İHRACAT HESABININ KAPATILMASI ...................................................330

7.19. İHRACATTA GÜMRÜK İŞLEMLERİ SÜRECİ.........................................331

7.19.1. Gümrük İşlemlerinden Önce Yapılması Gerekenler.......................331

7.19.1.1. İhracatçı Birliğine Üye Olmak.................................................331

7.19.1.2. BİLGE Kullanıcı Kodu ve Şifresi Almak................................331

7.19.1.3. Gümrük İşlemlerini Kimin Yapacağına Karar Vermek ...........332

7.19.1.4. Yükümlü Kayıt Takip Sistemine Kaydolmak..........................332

7.19.1.5. İhraç Edilecek Eşyanın GTİP’ini Tespit Etmek ......................332

7.19.1.6. İlgili Kurumlardan Gerekli İzin/Uygunluk Belgelerini Almak334

7.19.2. Gümrük İşlemleri............................................................................334

7.19.2.1. Gümrük Beyanı .......................................................................334

7.19.2.2. Beyannameye Eklenmesi Gereken Belgeler............................335

7.19.2.3. İhracatçı Birliği Onayı .............................................................336

7.19.2.4. Muayene ..................................................................................337

7.19.2.5. Çıkış İşlemleri .........................................................................338

7.20. İHRACATIN TAMAMLANMASI ...............................................................340

7.21. İHRACATTA ÜRÜN NUMUNESİ GÖNDERİMİ.......................................340

7.22. GERİ GELEN EŞYA.....................................................................................341

Sekizinci Bölüm

İTHALAT İŞLEMLERİ

8.1. İTHALATIN TANIMI.....................................................................................343

8.2. İTHALATÇI ....................................................................................................344

8.3. İTHALAT MEVZUATI ..................................................................................345

8.4. İTHALATI İZNE VEYA UYGUNLUK DENETİMİNE TABİ MALLAR... 347

8.5. İTHALATI YASAK MALLAR ......................................................................348

8.6. İTHALAT ÇEŞİTLERİ ...................................................................................349

8.6.1. Serbest (Libere) İthalat .....................................................................349

8.6.2. Belirli Kurumlar Tarafından Yapılabilecek İthalat ...........................349

8.6.3. İzne Bağlı İthalat...............................................................................350

8.6.4. Kesin İthalat......................................................................................350

8.6.5. Geçici İthalat.....................................................................................351

24 İçindekiler

8.6.5.1. Geçici İthalatın Tanımı..............................................................351

8.6.5.2. Geçici İthalatta Süre ..................................................................352

8.6.5.3. Geçici İthalatın Uygulama Şekilleri ..........................................352

8.6.5.3.1. Geçici İthalatta Tam Muafiyet ...........................................352

8.6.5.3.2. Geçici İthalatta Kısmi Muafiyet.........................................353

8.6.5.4. Geçici İthalatın Kesin İthalata Dönüşmesi ................................353

8.6.5.5. Geçici İthalatta Kullanılan Belgeler..........................................353

8.6.5.5.1. ATA Karnesi ile Beyan......................................................354

8.6.5.5.2. CPD Karnesi ile Beyan ......................................................354

8.6.6. Bedelsiz İthalat .................................................................................354

8.7. EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİ ...................................................................355

8.8. İTHALATTA GÜMRÜK İŞLEMLERİ SÜRECİ ...........................................356

8.8.1. Gümrük İşlemlerinden Önce Yapılması Gerekenler.........................356

8.8.1.1. BİLGE Kullanıcı Kodu ve Şifresi Almak .................................356

8.8.1.2. Gümrük İşlemlerini Kimin Yapacağına Karar Vermek ............356

8.8.1.3. Yükümlü Kayıt Takip Sistemine Kaydolmak ...........................357

8.8.1.4. İthal Edilecek Eşyanın GTİP’ini Tespit Etmek .........................357

8.8.1.5. İlgili Kurumlardan Gerekli İzin/Uygunluk Belgelerini Almak .356

8.8.1.6. İthal Edilecek Eşya İçin Ödenecek Vergi ve Fonların Öğrenilmesi

 ...................................................................................................358

8.8.1.7. İthal Edilecek Eşya İçin Gümrük İdaresine İbraz Edilmesi 

 Gereken Belgelerin Öğrenilmesi...............................................359

8.8.2. Gümrük İşlemleri..............................................................................359

8.8.2.1. Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine Girmesi ...........................359

8.8.2.2. Özet Beyan Verilmesi ...............................................................360

8.8.2.3. Eşyanın Giriş Gümrüğüne Sunulması .......................................362

8.8.2.4. Varış Bildirimi ..........................................................................363

8.8.2.5. Özet Beyan Onayı .....................................................................363

8.8.2.6. Eşyanın Boşaltılması.................................................................363

8.8.2.6.1. Taşıt Üstü İşlem.................................................................364

8.8.2.6.2. Eşyanın Geçici Depolama Yerine Alınması ......................364

8.8.2.6.3. Eşyanın Antrepoya Alınması .............................................364

8.8.2.7. Özet Beyanda Eksiklik/Fazlalık Tespiti ....................................365

8.8.2.8. Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem veya Kullanım Tayini ..........366

8.8.2.9. Gümrük Beyanı .........................................................................366

8.8.2.10. Muayene ve Tespit ..................................................................366

İçindekiler 25

8.8.2.11. Vergilerin Ödenmesi ...............................................................368

8.8.2.12. Eşyanın Teslimi .......................................................................368

8.9. ASKIYA ALMA SİSTEMİ .............................................................................369

8.10. İTHALAT BEDELLERİNİN ÖDENMESİ...................................................371

8.11. İTHALATTA ÜRÜN NUMUNESİ ALIMI ..................................................371

8.12. ÖZELLİKLİ EŞYALARIN İTHALİ .............................................................372

8.12.1. Hurda ve Atık İthalatı .....................................................................372

8.12.2. Kıymetli Maden, Taş ve Eşya İthali................................................373

8.12.3. Hayvan, Hayvansal Ürünler ve Bitki İthalatı..................................374

8.12.4. Cep Telefonu İthalatı ......................................................................374

8.13. YOLCU BERABERİNDEKİ TİCARİ EŞYANIN İTHALİ..........................375

8.14. MAHRECİNE İADE .....................................................................................375

Dokuzuncu Bölüm

DIŞ TİCARETTE KAMBİYO MEVZUATI

9.1. GENEL AÇIKLAMA......................................................................................379

9.2. TÜRK PARASI, DÖVİZ İLE KIYMETLİ MADEN, TAŞ VE EŞYALARA 

 İLİŞKİN HÜKÜMLER....................................................................................380

9.2.1. Türk Parası........................................................................................380

9.2.2. Döviz.................................................................................................381

9.2.3. Dövize İlişkin İşlemler......................................................................383

9.2.4. Kıymetli Madenler, Taşlar ve Eşyalar ..............................................384

9.3. DIŞ TİCARET .................................................................................................386

9.3.1. İhracat ...............................................................................................386

9.3.2. İthalat ................................................................................................386

9.4. GÖRÜNMEYEN İŞLEMLER.........................................................................386

9.4.1. Döviz Ödemesini Gerektiren İşlemler ..............................................386

9.4.1.1. Komisyonculuk ve Simsariye Giderleri.....................................386

9.4.1.2. Banka Komisyon ve Masrafları .................................................387

9.4.1.3. Temsil Masrafları ......................................................................387

9.4.1.4. Antrepo, Depolama, Gümrükten Çekme vb. Ödemeler.............387

9.4.1.5. Gümrük Vergi ve Resimleri ile Benzeri Ücretler ......................387

9.4.1.6. Taşımacılık ile İlgili Ödemeler..................................................387

9.4.1.7 Sigorta Prim Ödemeler ...............................................................388

26 İçindekiler

9.4.2. Döviz Kazandırıcı İşlemler...............................................................388

9.5. SERMAYE HAREKETLERİ..........................................................................388

9.5.1. Türkiye’ye Gelecek Yabancı Sermaye .............................................388

9.5.2. Türkiye’den Gidecek Yerli Sermaye ................................................389

9.5.3. Kişisel Sermaye Hareketleri .............................................................390

9.5.4. Menkul Kıymetler ............................................................................390

9.5.5. Gayrimenkul Kıymetler....................................................................391

9.5.6. Krediler.............................................................................................391

9.5.6.1. Yurt Dışından Temin Edilen Krediler.......................................391

9.5.6.2. Yurt İçinden Temin Edilen Krediler .........................................393

9.5.6.3. Gayrinakdi Krediler, Garanti ve Kefaletler...............................395

9.5.7. Döviz Tevdiat ve Altın Depo Hesapları ...........................................396

9.6. KAMBİYO İŞLEMLERİNDE KULLANILAN BELGELER ........................396

9.6.1. Döviz Alım Belgesi (DAB) ..............................................................397

9.6.2. Döviz Satım Belgesi (DSB)..............................................................397

9.6.3. Türk Parası Transfer Belgesi (TPTB)...............................................398

9.6.4. Nakit Beyan Formu (NBF)...............................................................398

9.6.5. İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB)...............................................399

Onuncu Bölüm

GÜMRÜK MEVZUATI

10.1. GENEL AÇIKLAMA....................................................................................401

10.2. KAĞITSIZ GÜMRÜK İŞLEMLERİ ............................................................403

10.3. GÜMRÜK REJİMLERİ ................................................................................404

10.3.1. Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi .......................................................405

10.3.1.1. Serbest Dolaşıma Giriş Rejiminin Tanımı ..............................405

10.3.1.2. Serbest Dolaşıma Giriş Rejiminin İşleyişi ..............................405

10.3.1.3. Serbest Dolaşım Statüsünün Sona Ermesi...............................406

10.3.2. Transit Rejimi.................................................................................406

10.3.2.1. Transit Rejiminin Tanımı ........................................................406

10.3.2.2. Transit Rejiminde Taşıt Aracı .................................................407

10.3.2.3. Transit Rejiminin İşleyişi ........................................................407

10.3.2.4. Transit Rejiminde Teminat......................................................409

10.3.2.5. Transit Rejiminde Süre............................................................410

İçindekiler 27

10.3.2.6. Transit Rejiminde Gümrük İşlemleri.......................................411

10.3.3. Gümrük Antrepo Rejimi .................................................................412

10.3.3.1. Gümrük Antrepo Rejiminin Tanımı ........................................412

10.3.3.2. Gümrük Antreposu Tanımı ve Çeşitleri...................................413

10.3.3.3. Gümrük Antrepo Rejiminde İzin .............................................414

10.3.3.4. Gümrük Antrepo Rejiminde Kayıt Düzeni..............................415

10.3.3.5. Gümrük Antrepo Rejiminde Süre ............................................416

10.3.3.6. Antrepolarda Elleçleme Faaliyetleri ........................................416

10.3.3.7. Gümrük Antrepo Rejiminin Sonlanması .................................417

10.3.4. Dahilde İşleme Rejimi ....................................................................417

10.3.4.1. Dahilde İşleme Rejiminin Tanımı ...........................................417

10.3.4.2. Dahilde İşleme Rejiminde Uygulanan Sistemler.....................419

10.3.4.2.1. Şartlı Muafiyet Sistemi.....................................................419

10.3.4.2.2. Geri Ödeme Sistemi .........................................................420

10.3.4.3. Dahilde İşleme İzni/Dahilde İşleme İzin Belgesi ....................422

10.3.4.4. Dahilde İşleme Rejiminde Süre ...............................................422

10.3.4.5. Dahilde İşleme Rejiminde Teminat Uygulaması.....................423

10.3.4.6. Dahilde işleme İzin Belgesi/İzni Kapatma Müracaatı .............423

10.3.5. Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi .......................................424

10.3.6. Geçici İthalat Rejimi.......................................................................426

10.3.6.1. Geçici İthalat Rejiminin Tanımı ..............................................426

10.3.6.2. Geçici İthalat Rejiminde Teminat............................................429

10.3.6.3. Geçici İthalat Rejiminin Uygulama Biçimleri .........................429

10.3.6.3.1. Tam Muafiyet Uygulaması...............................................430

10.3.6.3.2. Kısmi Muafiyet Uygulaması ............................................430

10.3.6.4. Geçici İthalat Rejiminde Süre..................................................431

10.3.6.5. Geçici İthalat Rejiminin Sona Ermesi .....................................432

10.3.7. Hariçte İşleme Rejimi .....................................................................433

10.3.7.1. Hariçte İşleme Rejiminin Tanımı ............................................433

10.3.7.2. Hariçte İşleme Rejiminde İzin .................................................436

10.3.7.3. Hariçte İşleme Rejiminde Süre ................................................437

10.3.7.4. Hariçte İşleme Rejiminde Vergilendirme ................................437

10.3.7.5. Hariçte İşleme Rejiminde Standart Değişim Sistemi...............438

10.3.7.6. Hariçte İşleme Rejiminin Sona Ermesi....................................438

10.3.8. İhracat Rejimi .................................................................................439

28 İçindekiler

Onbirinci Bölüm

DIŞ TİCARETTE VERGİ VE FONLAR

11.1. GÜMRÜK VERGİSİ.....................................................................................441

11.2. İLAVE GÜMRÜK VERGİSİ........................................................................445

11.3. TEK VE MAKTU VERGİ ............................................................................446

11.4. DAMPİNGE KARŞI VERGİ VE TELAFİ EDİCİ VERGİ ..........................447

11.5. KATMA DEĞER VERGİSİ..........................................................................448

11.5.1. İhracat Açısından KDV ..................................................................449

11.5.2. İthalat Açısından KDV ...................................................................450

11.6. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ .........................................................................452

11.7. DAMGA VERGİSİ .......................................................................................453

11.8. TOPLU KONUT FONU................................................................................454

11.9. KAYNAK KULLANIMI DESTEKLEME FONU........................................455

11.10. TÜTÜN FONU............................................................................................457

11.11. ÇEVRE KATKI PAYI ................................................................................458

11.12. EK MALİ YÜKÜMLÜLÜK .......................................................................459

11.13. TÜRKİYE RADYO TELEVİZYON KURUMU (TRT) BANDOL 

 ÜCRETİ.......................................................................................................460

11.14. FİKİR VE SANAT ESERLERİ KESİNTİSİ...............................................462

11.15. DAHİLDE İŞLEME REJİMİ KAPSAMINDA TAHSİL EDİLEN 

 TELAFİ EDİCİ VERGİ...............................................................................463

11.16. DESTEKLEME VE FİYAT İSTİKRAR FONU.........................................464

Onikinci Bölüm

DIŞ TİCARETTE SÖZLEŞME

12.1. DIŞ TİCARETTE SÖZLEŞMENİN ÖNEMİ ...............................................467

12.2. SATIŞ SÖZLEŞMELERİN YASAL BAĞLAYICILIĞI..............................468

12.3. DIŞ TİCARETTE KULLANILAN SÖZLEŞMELER ..................................469

12.3.1. Alım-Satım Sözleşmesi ..................................................................469

12.3.1.1. Alım-Satım Sözleşmesinin Tanımı .........................................469

12.3.1.2. Alım-Satım Sözleşmesinin Unsurları......................................470

12.3.1.2.1. Malın Cinsi, Nev’i ve Kalitesi .........................................470

12.3.1.2.2. Gözetim............................................................................470

İçindekiler 29

12.3.1.2.3. Malın Miktarı ...................................................................470

12.3.1.2.4. Malın Fiyatı-Teslim Şekli ................................................471

12.3.1.2.5. Malın Teslim Yeri ve Zamanı ..........................................471

12.3.1.2.6. Ödeme Şekli.....................................................................471

12.3.1.2.7. Ödeme Yeri ve Zamanı ....................................................471

12.3.1.2.8. Tarafların Yükümlülükleri ...............................................471

12.3.1.2.9. Lisans ve İzinler ...............................................................472

12.3.1.2.10. Ürünün Garantisi............................................................472

12.3.1.2.11. Mücbir Sebepler (Fors Majör)........................................473

12.3.1.2.12. Anlaşmazlıkların Çözümü..............................................473

12.3.1.2.13. Tarafların İmzası ............................................................474

12.3.2. Nakliye Sözleşmesi.........................................................................474

12.3.3. Sigorta Sözleşmesi..........................................................................475

12.3.4. Banka Kredi Sözleşmesi .................................................................475

12.3.5. İhracat Kredisi Sigortası Sözleşmesi...............................................475

Onüçüncü Bölüm

DIŞ TİCARETTE RİSKLER

13.1. RİSK KAVRAMI ..........................................................................................477

13.2. DIŞ TİCARETTE RİSK ÇEŞİTLERİ............................................................477

13.2.1. Mal ile İlgili Riskler........................................................................477

13.2.2. Ticari Riskler ..................................................................................478

13.2.3. Politik Riskler .................................................................................479

13.2.4. Kur Riski.........................................................................................479

13.2.5. Taşıma Riski ...................................................................................480

13.2.6. Sözleşmeye Uymama Riski ............................................................481

13.2.7. Dokümantasyon Riski.....................................................................482

13.2.8. Reklamasyon Riski .........................................................................482

13.2.9. Dil ve Kültürel Riskler....................................................................483

Ondördüncü Bölüm

DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ MUHASEBESİ

14.1. TEKDÜZEN MUHASEBE SİSTEMİ...........................................................485

30 İçindekiler

14.2. İHRACAT İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ .......................486

14.2.1. Peşin İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi ............................488

14.2.1.1. Mal Bedelinin Tahsil Edilmesi................................................488

14.2.1.2. Banka Masraflarının Ödenmesi...............................................488

14.2.1.3. Mal Faturasının Kaydedilmesi ................................................489

14.2.1.4. Sigorta Poliçesinin Kaydedilmesi ...........................................491

14.2.1.5. Navlun Bedelinin Kaydedilmesi .............................................492

14.2.1.6. İhracat Masraflarının Ödenmesi..............................................493

14.2.1.7. Gümrük Müşaviri Faturasının Kaydedilmesi ..........................493

14.2.1.8. Maliyet Kaydının Yapılması ...................................................494

14.2.2. Mal Mukabili İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi...............495

14.2.2.1. Mal Faturasının Kaydedilmesi ................................................496

14.2.2.2. Mal Bedelinin Tahsil Edilmesi................................................496

14.2.3. Vesaik Mukabili İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi ..........498

14.2.4. Kabul Kredili İhracat İşlemelerinin Muhasebeleştirilmesi .............499

14.2.4.1. Mal Faturasının Kaydedilmesi ................................................499

14.2.4.2. Poliçenin Kaydedilmesi...........................................................500

14.2.4.3. Poliçenin Tahsile Verilmesi ....................................................501

14.2.4.4. Poliçe Bedelinin Tahsil Edilmesi ............................................501

14.2.5. Akreditifli İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi ....................502

14.2.5.1. Peşin Akreditif Olması Durumu..............................................503

14.2.5.2. Vadeli Akreditif Olması Durumu............................................503

14.2.6. Hizmet İhracatının Muhasebeleştirilmesi .......................................505

14.2.7. Bedelsiz İhracatının Muhasebeleştirilmesi .....................................507

14.2.8. Konsinye İhracatın Muhasebeleştirilmesi.......................................508

14.2.9. İhraç Kayıtlı Satışların Muhasebeleştirilmesi.................................511

14.2.10. Reklamasyon Giderlerinin Muhasebeleştirilmesi .........................517

14.2.11. İhracatta Götürü Giderin Muhasebeleştirilmesi............................518

14.3. İTHALAT İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ........................522

14.3.1. Peşin İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi .............................522

14.3.1.1. Mal Bedelinin Ödenmesi.........................................................522

14.3.1.2. Banka Masraflarının Ödenmesi...............................................523

14.3.1.3. Mal Faturasının Kaydedilmesi ................................................523

14.3.1.4. Sigorta Poliçesinin Kaydedilmesi ...........................................524

14.3.1.5. Navlun Bedelinin Kaydedilmesi .............................................525

14.3.1.6. Ödenen Vergi ve Harçların Kaydedilmesi ..............................525

İçindekiler 31

14.3.1.7. İthalat Masraflarının Ödenmesi ...............................................526

14.3.1.8. Gümrük Müşaviri Faturasının Kaydedilmesi ..........................527

14.3.1.9. İthalat Hesabının Kapatılması .................................................527

14.3.2. Mal Mukabili İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi ................529

13.3.2.1. Mal Faturasının Kaydedilmesi.................................................529

14.3.2.2. Mal Bedelinin Ödenmesi .........................................................529

14.3.3. Vesaik Mukabili İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi ...........530

14.3.4. Kabul Kredili İthalat İşlemelerinin Muhasebeleştirilmesi ..............531

14.3.4.1. Poliçenin Kabul Edilmesi ........................................................531

14.3.4.2. Poliçe Bedelinin Ödenmesi .....................................................532

14.3.5. Akreditifli İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi .....................533

14.3.5.1. Akreditif Açılması ...................................................................533

14.3.5.2. Akreditif Bedelinin Ödenmesi.................................................534

14.3.6. Hizmet İthalatının Muhasebeleştirilmesi ........................................535

14.3.6.1. Hizmet İthalinde KDV Yükümlülüğü .....................................536

14.3.6.2. Hizmet İthalinde Gelir Stopajı Yükümlülüğü..........................538

14.3.7. Bedelsiz İthalatın Muhasebeleştirilmesi .........................................540

ÖRNEK TEKDÜZEN HESAP PLANI...............................................................543

BELGE ÖRNEKLERİ .........................................................................................565

Ek 1: Deniz Konişmentosu .....................................................................................565

Ek 2: Kısa Konişmento ...........................................................................................566

Ek 3: Düzgün Hat Konişmentosu............................................................................567

Ek 4: Bileşik Hat Konişmentosu.............................................................................568

Ek 5: Navlun Sözleşmesine Dayalı Konişmento.....................................................569

Ek 6: Çok Araçlı Taşıma Konişmentosu.................................................................570

Ek 7: Navlun Sözleşmesine Dayalı Konişmento.....................................................571

Ek 8: Kombine Taşıma Konişmentosu ...................................................................572

Ek 9: İç Su Taşıma Konişmentosu ..........................................................................573

Ek 10: Ciro Edilemez Denizyolu Taşıma Senedi....................................................574

Ek 11: Ciro Edilemez Taşıma Senetleri ..................................................................575

Ek 12: Havayolu Konişmentosu .............................................................................576

Ek 13: Demiryolu Hamule Senedi ..........................................................................577

Ek 14: Karayolu Taşıma Senedi (CMR) .................................................................578

Ek 15: FIATA FCR.................................................................................................579

Ek 16: FIATA FCT.................................................................................................580

32 İçindekiler

Ek 17: FIATA FBL.................................................................................................581

Ek 18: Posta Makbuzu............................................................................................582

Ek 19: Tır Karnesi ..................................................................................................583

Ek 20: Ata Karnesi .................................................................................................584

Ek 21: Sigorta Poliçesi ...........................................................................................585

Ek 22: Sigorta Şahadetnamesi ................................................................................586

Ek 23: Proforma Fatura ..........................................................................................587

Ek 24: Ticari Fatura................................................................................................588

Ek 25: Navlun Faturası ...........................................................................................589

Ek 26: Poliçe...........................................................................................................590

Ek 27: Bono............................................................................................................591

Ek 28: Antrepo Makbuzu........................................................................................592

Ek 29: Rehin Senedi ...............................................................................................593

Ek 30: Teslim Emri.................................................................................................594

Ek 31: A.TR Dolaşım Belgesi ................................................................................595

Ek 32: EUR.1 Dolaşım Belgesi ..............................................................................596

Ek 33: EUR-MED Dolaşım Belgesi .......................................................................597

Ek 34: Menşe Şahadetnamesi .................................................................................599

Ek 35: Form A Menşe Şahadetnamesi....................................................................600

Ek 36: Çeki Listesi .................................................................................................601

Ek 37: Koli Listesi..................................................................................................602

Ek 38: Yükleme Notası...........................................................................................603

Ek 39: Sağlık Sertifikası .........................................................................................604

Ek 40: Bitki Sağlık Sertifikası ................................................................................605

Ek 41: Analiz Raporu .............................................................................................606

Ek 42: Gözetim Raporu ..........................................................................................607

Ek 43: Helal Belgesi...............................................................................................608

Ek 44: Koşer Belgesi ..............................................................................................609

Ek 45: Veteriner Sertifikası ....................................................................................610

Ek 46: Ata Karnesi .................................................................................................611

Ek 47: CITES Belgesi.............................................................................................612

Ek 48: Orman Koruma Konseyi Sertifikası (FSC) .................................................613

Ek 49: Römiz Mektubu...........................................................................................614

Ek 50: Gümrük Beyannamesi.................................................................................615

Ek 51: İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu .................................................616

Ek 52: Gümrük Statü Belgesi .................................................................................617

İçindekiler 33

Ek 53: Onaylanmış Kişi Statü Belgesi ....................................................................618

Ek 54: Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası..........................................................619

Ek 55: Akreditif Açtırma Teklif Mektubu ..............................................................620

Ek 56: Akreditif Mektubu .......................................................................................621

Ek 57: Akreditif Küşat Mektubu.............................................................................622

Ek 58: Döviz Alım Belgesi .....................................................................................623

Ek 59: Döviz Satım Belgesi....................................................................................624

Ek 60: Türk Parası Transfer Belgesi .......................................................................625

Ek 61: Nakit Beyan Formu .....................................................................................626

Ek 62: İhracat Bedeli Kabul Belgesi.......................................................................628

KAYNAKÇA.........................................................................................................629

Kitaplar

AÇIL, Fethullah: Dış Ticaret İşlemleri, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan 

Eğitim Fakültesi, İstanbul, ty

ADAK, Mehmet: Dış Ticarete Giriş, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim 

Fakültesi, İstanbul, ty

AFŞAR, Aslı-vd.: Dış Ticaretin Finansmanı ve Teşviki, Anadolu Üniversitesi 

AÖF Yayını, Eskişehir, 2020

ALKAN, Gönül İpek: Güncel Uygulamalarla Dış Ticaret Muhasebesi, Nobel 

Yayıncılık, Ankara, 2019

ARSLAN, Kahraman: Dış Ticaret İşlemleri, 2. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara, 

2017

ARZOVA, Sabri Burak: Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi, Beta Yayınları, 

İstanbul, 2017

ASAR, Ebru: Türkiye’de Dahilde İşleme Rejimi ve Türk Dış Ticaretine Etkileri, 

Yüksek Lisans Tez, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, İstanbul, 

2017

AYLUÇTARHAN, Arif-KAYA, Sezai: Dış Ticaret Muhasebesi, İSMMMO Yayını, İstanbul, 2018

BAĞRIAÇIK, Atila: Etkin İhracat Yönetimi, 2. Baskı, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara, 2007

BAĞRIAÇIK, Atila-YILDIRIM, Muhsin: Dış Ticaret Mevzuatı ve Muhasebe 

Uygulamaları, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara, 2008

BATTAL, Ahmet: Kıymetli Evrak Hukuku, Gazi Kitabevi, Ankara, 2005

BEDESTENCİ, Çetin-CANITEZ, Murat (Editörler): Dış Ticaret İşlemler ve Uygulamalar, 5. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2006

CAN, Halil-GÜNER, Semih: Kıymetli Evrak Hukuku, Siyasal Kitabevi, Ankara, 

1999

CANTEKİN, Cemalettin: Dış Ticaret İşlemleri ve Uluslararası Bankacılık, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012

ÇETİN, Meliha: Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi, Paradigma Akademi, Çanakkale, 2015

Dış Ticaret Bağlantıları, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara, 2011

DOĞAN, Vahit: Uluslararası Ticarette Ödeme Aracı Olarak Akreditif, 2. Baskı, 

Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005

630 Kaynakça

Dolaşım ve Menşe Belgeleri, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara, 2011

DORCEPALAM, Davacav: Yeni Bir Finansman Aracı Olarak Barter (Takas) 

Sistemi ve Muhasebeleştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2007

DÖLEK, Ali: Gümrük İşlemleri, Umut Kitap, 3. Baskı, İstanbul, 2017

DURUKANOĞLU, Nihayet: Dış Ticaret Dünyası, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2008

EKEN, Ali İzzet: Dış Ticaret, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2019

EKŞİ, Nuray: Milletlerarası Ticaret Hukuku, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2010

ERDEMİR, Namık Kemal-vd.: Dış Ticaret İşlemleri ve Belgeleri, Anadolu Üniversitesi AÖF Yayını, Eskişehir, 2019

ERDEMOL, Haluk: Bankalarda Dış Ticaret İşlemleri ve Uygulama, 3. Baskı, 

Akbank Yayını, İstanbul, 1993

ERKAN, Gülfem Halilbeyoğlu-PALACIOĞLU, Tezer: Sorularla A.TR Dolaşım 

Belgesi, İTO Yayını, İstanbul, 2010

ERKAN, Gülfem Halilbeyoğlu-PALACIOĞLU, Tezer: Sorularla Menşe Şahadetnamesi ve Form A Belgesi, İTO Yayınları, İstanbul, 2010

ERTEK, Tümay: Temel Ekonomi, Beta Yayınları, İstanbul, 2011

Gümrük Mevzuatı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara, 2011

GÜRSOY, Yaser: Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi, Ekin Kitabevi, Bursa, 2006

GÜVEN, Özcan: İhracat ve İthalatçının El Kitabı, Alfa Yayınları, İstanbul, 1993

İhracat Rehberi, Kırıkkale Ticaret ve Sanayi Odası, Kırklareli, 2021

İstanbul Sanayi Odası, Dış Ticarette Bankacılık İşlemleri ve Akreditif, İstanbul, 

2015

KARACAN, Sami: Dış Ticaret ve Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi, Umuttepe 

Yayınları, Kocaeli, 2010

KARAGÜL, Mehmet-YILMAZ, Cengiz: Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi, 

Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2008

KAYA, Feridun-ATAMAN, Ümit-SÜMER, Haluk-SEVİM, Adnan: Dış Ticaret 

İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi, Anadolu Üniversitesi AÖF Yayını, Eskişehir, 2013

KAYA, Arslan: Belgeli Akreditifte Lehtarın Hukuki Durumu, Beta Yayınları, 

İstanbul, 1995

KAYA, Feridun: Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebe Uygulamaları, 2. Baskı, 

Detay Yayıncılık, Ankara, 2007

KAYA, Feridun: Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi, Beta Yayınları, İstanbul, 2008

KAYA, Feridun: Dış Ticaret ve Finansmanı, Beta Yayınları, İstanbul, 2009

KAYA, Feridun-TURGUTTOPBAŞ, Neslihan: Dış Ticaret İşlemleri, Anadolu 

Üniversitesi AÖF Yayını, Eskişehir, 2012

Kaynakça 631

KAYA, Salih: İthalat, İhracat ve Kambiyo İşlemleri, Beta Yayınları, İstanbul, 

2008

KAYA, Salih: Uluslararası Bankacılık, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003

KAYMAKÇI, Oğuz-AVCI, Nuri-ŞEN, Recep: Uluslararası Ticarete Giriş, Nobel 

Yayıncılık, Ankara, 2007

KEMER, Osman Barbaros: Dış Ticaret Teknikleri, Alfa Aktüel Yayınları, İstanbul, 

2005

KOÇER, Yiğit Ömer: Uluslararası Ticarette Riskler, Taşımacılıkta Ortaya Çıkan Örnekler ve Alınması Gereken Tedbirler, Yüksek Lisans Tezi Maltepe 

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2018

KUMBARACIBAŞI, Onur: Dış Ticaret Teorisi ve Uluslararası Ekonomi, 2. Baskı, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayını, Ankara, 1976

MELEMEN, Mehmet: Uygulamalı Uluslararası Ticaret İşlemleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2008

OKTAR, S. Ateş: Vergi Hukuku, 4. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2009

OKTAY, Burcu: Dış Ticarette Ödeme Şekilleri ve Eskişehir Organize Sanayi 

Bölgesi’nde Dış Ticaret Faaliyetinde Bulunan Firmaların Ödeme Tercihleri, 

Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 

2018

ONURSAL, Erkut: İhracat ve İthalat İşlemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017

ÖZALP, Abdurrahman: Dış Ticarette Teslim ve Ödeme Şekilleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2004

ÖZALP, Abdurrahman: Dış Ticarette Yeni Kurallar UCP 600’ın Kullanılması ve 

Akreditif, Türkmen Kitabevi, 2. Baskı, İstanbul 2007

ÖZTÜRK, Nazım: Dış Ticaret, Ekin Yayınevi, Bursa, 2012

PALACIOĞLU, Tezer: Mutlak Üstünlük ve Bazı Dış Ticaret Teorileri, İTO Yayını, İstanbul, 2018

POLAT, Dilek: Bir Finansman Tekniği Olarak Barter Sistemi İşleyişi ve Türkiye’deki Barter Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2002

POROY, Reha-TEKİNALP, Ünal: Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 19. Baskı, 

Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010

PULAŞLI, Hasan: Kıymetli Evrak Hukuku, 8. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 

2007

SELEN, Ufuk: Gümrük İşlemleri ve Vergilendirilmesi, Ekin Yayınevi, Bursa, 

2017

SEVİMLİ, Mustafa Caner: Gümrük Mevzuatı ve Uygulamaları El Kitabı, İSO 

Yayını, İstanbul, 2021

ŞANLI Cemal-EKŞİ, Nuray: Uluslararası Ticaret Hukuku, Arıkan Basım Yayım 

Dağıtım, İstanbul, 2006

632 Kaynakça

ŞEN, Esin: İhracatta Kullanılan Uluslararası Belgeler, İGEME Yayını, Ankara, 

2008

UYANIK, Mustafa: Dış Ticaretten Alınan Mali Yükümlülüklerde İdarenin Düzenleyici İşlem Yapma Yetkisi, Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 2020

YILMAZ, Mutlu: İhracatta Finansman Teknikleri, Doğu Anadolu İhracatçılar 

Birliği, ty

YILMAZ, Mutlu-ÖZKEN, Ahmet: İhracat Prosedürleri, Doğu Anadolu İhracatçı 

Birliği, ty

Makaleler

AKÇELİK, Ali-TEKİN, İsa: “Ticari Kapsamda Yapılan Hizmet İthalatlarında Vergi

Uygulamaları ve Katma Değer Vergisinde Hazine Zararı Kavramı”, Vergi Raporu, Sayı: 155, Ağustos 2012

AKDOĞAN, Hasan: “Dış Ticarette Kliring Ödeme Sistemi”, Dünya 14 Şubat 2019

ALABAYIR, Aykut: “Akreditifli Ödeme Şeklinde Şirketlerin Konuya Hâkimiyetleri 

ve Rezerv Kesintisi Oluşması Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 2, 2017

ALABAYIR, Aykut-MUZIR, Erol: “Dış Ticaret İşlemlerinde Ticaret Yapılan Yere 

Göre Ödeme Şekli Tercihi ve Tercih Nedenlerini Belirlemeye Yönelik Ampirik 

Bir Çalışma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 3, 2016

ALANLI, Ömer-İÇEL, Sedat: “Götürü Gider Uygulamasında Dış Ticaret Teslim 

Şekillerine (FOB, CF ve CIF) Göre Hasılat Hesabı”, E-Yaklaşım, Sayı: 276, 

Aralık 2015, www.yaklasim.com (Erişim Tarihi: 07.09.2021)

ALICI, Burçin: “Banka Kredilerinin BSMV ve KKDF Mevzuatında Değerlendirilmesi”, Vergi Sorunları, Sayı: 338, Kasım 2016

ARPACI, Altar Ömer: “İhracat Şekillerinde Götürü Gider Hesaplaması”, EYaklaşım, Sayı: 321, Eylül 2019, www.yaklasim.com (Erişim Tarihi: 

07.09.2021)

ARSLAN, Yıldız: “Yurt Dışından Gelen Hizmet Faturalarında KDV ve Stopaj Sorunu”, E-Yaklaşım, Sayı: 197, Mayıs 2009, www.yaklasim.com (Erişim Tarihi: 

08.09.2021)

ATABAŞ, Nuşen Pelin DALGIÇ: “UCP 600 Açısından Bankaların Belgelerle Bağlı 

Olması Kuralı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 134, Ocak-Şubat 2018

BABAYİĞİT, Sema: “Uluslararası Ticarette Kullanılan Belgeler”, Erzincan Binali 

Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XIV, Sayı: 1-2, 2010

BAĞCIOĞLU, Reşat: “Dış Ticaretteki Riskler-III”, https://satinalmadergisi.com

(Erişim Tarihi: 12.08.2021)

BAĞRIAÇIK, Atila: “İthalat Gümrük İşlemlerindeki Süreç Adımlarında Dikkat 

Edilecek Hususlar”, https://www.abdanmerymm.com (Erişim Tarihi: 

21.08.2021)

Kaynakça 633

BUYRUK, A. Özkan: “Hizmet İthalatında KDV Açısından Matrah, Vergiyi Doğuran Olay ve Kur Farklarının Durumu”, Yaklaşım, Sayı: 278, Şubat 2016, 

www.yaklasim.com (Erişim Tarihi: 08.09.2021)

ÇELİK, Ahmet: “Dış Ticarette Yeni Dönem-BPO”, http://www.kto.org.tr/d/file/disticarette-yeni-donem-bpo.pdf (Erişim Tarihi: 27.08.20219)

DARICI, Mahmut: “Mahrece İade İşlemleri”, https://ugm.com.tr/mahrece-iadeislemleri (Erişim Tarihi: 31.08.2021)

ERGİN, Numan Emre: “Yatırımcının Yeni Kamburu: Ek Mali Yükümlülük”, Dünya, 12 Ekim 2020

GÖK, Onur: “İhracatta Götürü Gider Uygulaması ve Muhasebeleştirilmesi”, Vergi 

Raporu, Sayı: 171, Aralık 2013

HASANLI, Hakim: “Dış Ticarette Risk Yönetimi”, https://ulk.ist/media/kitap/IUKODTLK/dis-ticarette-risk-yonetimi.pdf (Erişim Tarihi: 12.08.2021)

KALKAN, Sami: “Gümrük Kıymetinin Tespitinde Satış Bedeli Yönteminin Uygulanması ve Tespite Eklenmesi Gereken Hususlar”, Gümrük Ticaret Dergisi, 

Sayı: 23, Mart 2021

KARATAŞ, Şahin: “Baştan Sona İthalat Akış Süreci ve Gümrük İşlemleri”, 

https://www.linkedin.com (Erişim Tarihi: 21.08.2021)

KAYA, Sezai-AYLUÇTARHAN, Arif: “Bedelsiz İhracat”, Mali Çözüm, Sayı: 96, 

Kasım-Aralık 2009

KILIÇ, Şengül AL: “Uluslararası Ticarette Vesaik Mukabili Ödeme Yöntemi”, Gazi 

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XIV, Sayı: 2, 2010

KOBAN, Emine-KESER, Hilal YILDIRIR: “Gümrük Mevzuatında Dahilde İşleme 

Rejimi ve Vergi Özelinde Karşılaşılan Sorunlar”, https://ulk.ist/media/kitap/IVUKODTLK/gumruk-mevzuatinda-dahilde-isleme-rejimi-ve-vergi-ozelindekarsilasilan_t6A2UF8.pdf, (Erişim Tarihi: 16.08.2021)

KODALAK, Oğuzhan-TOPAL, Bayram-DİZKIRICI, Ahmet Selçuk: “Dış Ticarette 

Akreditifli Ödemeler: UCP 600’e Göre Bankalarda Güncel Örnek Uygulamalar”, 

Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, Cilt: 1, Sayı: 3, 2015

MAÇ, Mehmet: “Hizmet İthalinde KDV ve Stopaj Sorumluluğu”, Mali Çözüm, 

Sayı: 71, Nisan-Mayıs-Haziran 2005

MERAL, Yurdagül: “Uluslararası Ticaret, Ülke Riski ve Finansman Metodu Olarak 

Teyitli Akreditifler: Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar”, InTraders Uluslararası Ticaret Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, 2019

MERİÇ, İlyas: “Hizmet İthalinde KDV Uygulaması”, Yaklaşım, Sayı: 259, Temmuz 2014, www.yaklasim.com (Erişim Tarihi: 08.09.2021)

ÖZALP, Abdurrahman: “BPO (Bank Payment Obligation)”, 

https://icc.tobb.org.tr/docs/BPO%20MAKALE%206.pdf (Erişim Tarihi: 

27.08.2021)

ÖZBEK, Burak: “Gümrük Antrepoları ve Geçici Depolama Yerlerinde Verilen Ardiye, Depolama ve Terminal Hizmetleri”, Vergi Dünyası, Sayı: 481, Eylül 2021

634 Kaynakça

ÖZDOĞAN, Savaş: “Gümrük İdarelerince Gümrük ve Dış Ticaret İşlemlerinde 

Tahsil Edilen Gümrük Vergisi, Diğer Eş Etkili Vergiler ve Mali Yükler”, Lebib

Yalkın Mevzuat Dergisi, Sayı: 184, Nisan 2019, 

https://www.lebibyalkin.com.tr/ (Erişim Tarihi: 28.08.2021)

POLAT, Ali: “Uluslararası Ticarette Akreditifli Ödemeler ve UCP 600”, İstanbul 

Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:13 Bahar 2008

TEKİN, Ümit Engin: “Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri’nin Türkiye’deki Kullanımı ve Dış Ticaret Dengesine Etkileri”, Journal of Social and Humanities 

Sciences Research, Cilt: 5, Sayı: 19, 2018

TERZİ, Gökhan: “Dış Ticarette Tek ve Maktu Vergi Uygulaması”, Mali Çözüm, 

Sayı: 143, Eylül-Ekim 2017

TOPAL, İsmail Hakkı: “Dış Ticaret Şirketleri”, 

https://www.mevzuatdergisi.com/2004/11a/04.htm (Erişim Tarihi: 11.08.2021)

VARLIK, Uğur-UÇAR, Mustafa: “Dış Ticarette Ödeme Şekilleri ve Vesaik Mukabili İşlemlerde Operasyonel Riskler”, Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 2017

YAKIŞIKLI, Ramazan: “Kaynak Kullanımı Destekleme Fonunun Banka ve Faktoring Şirketlerinde Uygulaması”, Vergi Dünyası, Sayı: 224, Nisan 2000

YAYLA, Sefa: “Vadeli İthalâtta Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintisi”, 

Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Sayı: 136, Nisan 2015, 

http://www.lebibyalkin.com.tr (Erişim Tarihi: 08.09.2021)

YILDIRIM, Ali Haydar: “Dahilde İşleme Rejimi ve Serbest Bölgeye Yapılan İhracat”, Vergi Sorunları, Sayı: 210, Mart 2006

YÜCEL, Mehmet: “Mevzuatımız Açısından Fatura ve Proforma Fatura Nedir, Farkları Nelerdir”, Vergi Raporu, Sayı: 146, Kasım 2011

ZEYNALZADE, Seymur-TOPAL, Bayram-DİZKIRICI, Ahmet Selçuk: “İhracatta 

Akreditifli Ödeme Yönteminin Değerlendirilmesi: Bir Katılım Bankası Örneği”, 

İşletme Bilimi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 2016