Milletlerarası Özel Hukukta Soybağının Kurulması

ÖNSÖZ.......................................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER............................................................................................. 9

KISALTMALAR CETVELİ..................................................................... 17

ÇALIŞMANIN AMACI............................................................................. 21

ÇALIŞMANIN KAPSAMI VE İNCELEME PLANI ............................. 23

BİRİNCİ BÖLÜM

SOYBAĞI KAVRAMI VE MADDİ HUKUK BAKIMINDAN 

SOYBAĞININ KURULMASI 

I. GENEL OLARAK SOYBAĞI KAVRAMI VE TÜRLERİ................ 25 

A. Doğal Soybağı ................................................................................. 25 

B. Yasal Soybağı.................................................................................. 25 

C. Evlilik İçi Soybağı ve Evlilik Dışı Soybağı..................................... 28 

II. Türk Maddî Hukuku Bakımından Yasal Soybağının Kurulması ......... 30 

A. Anne ile Çocuk Arasında Yasal Soybağının Kurulması.................. 30 

B. Baba ile Çocuk Arasında Yasal Soybağının Kurulması.................. 32 

1. Baba ile Soybağının Kurulmasında Anne ile Evliliğinin 

Etkisi........................................................................................... 32 

a. Çocuğun evlilik içinde doğması............................................ 33 

b. Çocuğun doğumundan sonra ana ile evlilik .......................... 33 

2. Tanıma........................................................................................ 34 

3. Babalık Hükmü .......................................................................... 36 

III. YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ SONUCU DOĞAN 

ÇOCUKLARIN SOYBAĞININ KURULMASINA İLİŞKİN 

MESELELER....................................................................................... 37 

10 İçindekiler 

A. Genel Bakış...................................................................................... 37 

B. Genel Olarak Yardımcı Üreme Teknikleri ...................................... 38 

1. Yapay Döllenme......................................................................... 38 

a. Homolog döllenme................................................................ 39 

b. Heterolog döllenme ............................................................... 39 

2. Embriyo Nakli ............................................................................ 40 

3. Taşıyıcı Annelik ......................................................................... 41 

C. Yardımcı Üreme Tekniklerine Başvurulması Neticesinde 

Doğan Çocukların Yasal Soybağının Kurulması Bakımından 

İleri Sürülen Görüşler ...................................................................... 43 

1. Genel Olarak............................................................................... 43 

2. Genetik Bağı Esas Alan Görüş................................................... 44 

3. Niyeti Esas Alan Görüş.............................................................. 45 

4. Çocuğun Üstün Yararını Esas Alan Görüş................................. 47 

D. Türk Hukuku Bakımından Yardımcı Üreme Teknikleri.................. 49 

İKİNCİ BÖLÜM

MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA SOYBAĞININ 

KURULMASINA UYGULANACAK HUKUKUN TAYİNİ

I. SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK 

HUKUKUN TAYİNİNİN KANUNLAR İHTİLÂFI 

METODOLOJİSİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ............ 55 

II. SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK 

HUKUKUN TESPİTİNDE ATFIN UYGULANMASI 

MESELESİ........................................................................................... 61 

III. BAZI DEVLETLERİN HUKUKUNDA SOYBAĞININ 

KURULMASINA İLİŞKİN BAĞLAMA KURALLARI.................... 63 

A. Fransız Hukuku................................................................................ 63 

B. Alman Hukuku ................................................................................ 64 

İçindekiler 11 

C. Hollanda Hukuku............................................................................. 66 

D. Japon Hukuku.................................................................................. 69 

IV. TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKU BAKIMINDAN 

SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK 

HUKUKUN TAYİNİ........................................................................... 70 

A. Kanuni Düzenlemeye Genel Bakış.................................................. 70 

B. Soybağının Kurulmasına Uygulanacak Hukukun Tayininde 

Esas Alınan Bağlama Noktalarının Tahlili...................................... 74 

1. Çocuğun Milli Hukuku............................................................... 74 

2. Çocuğun Mutad Meskeni ........................................................... 75 

3. Annenin veya Babanın Millî Hukuku......................................... 76 

4. Anne ve Babanın Müşterek Mutad Meskeni.............................. 78 

5. Çocuğun Doğum Yeri ................................................................ 78 

C. Milletlerarası Özel Hukukun Kendine Has Problemlerinin 

Soybağının Kurulması Bakımından Uygulanacak Hukukun 

Tayinine ve Uygulanmasına Etkisi.................................................. 79 

1. Atıf ............................................................................................. 79 

2. Vatandaşlık ihtilâfları................................................................. 81 

3. Statü Değişikliği......................................................................... 84 

4. Ön Mesele .................................................................................. 86 

5. Kamu Düzeni.............................................................................. 89 

D. SOYBAĞININ KURULMASINA UYGULANACAK 

HUKUKUN KAPSAMI VE SINIRLARI....................................... 96 

1. Genel Olarak .............................................................................. 96 

2. Soybağının Kanun Gereği Kurulması Bakımından.................... 97 

3. Soybağının Tanıma Yoluyla Kurulması Bakımından .............. 101 

a. Tanımada ehliyete uygulanacak hukuk ............................... 103 

b. Tanımanın şekline uygulanacak hukuk ............................... 106 

aa. Genel olarak................................................................. 106 

bb. Ölüme bağlı tasarrufla tanıma ..................................... 109 

12 İçindekiler 

c. Tanımanın esasına uygulanacak hukuk............................... 111 

d. Tanımanın hükümsüzlüğü bakımından uygulanacak 

hukuk................................................................................... 113 

4. Soybağının Dava Yoluyla Kurulması Bakımından .................. 114 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TÜRKİYE’DE AÇILACAK YABANCILIK UNSURLU 

BABALIK DAVASINA İLİŞKİN MESELELERİN TAHLİLİ

I. GÖREVLİ VE MİLLETLERARASI YETKİLİ TÜRK 

MAHKEMESİNİN TAYİNİ.............................................................. 119 

A. Görevli Mahkeme .......................................................................... 119 

B. Milletlerarası Yetkili Türk Mahkemesi ......................................... 120 

II. YABANCI DERDESTLİK ................................................................ 124 

III. TARAFLARIN TESPİTİ................................................................... 126 

IV. DAVA ARKADAŞLIĞI .................................................................... 132 

V. TEMİNAT GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ................................... 135 

VI. İSPAT USULÜ VE İSPAT YÜKÜ.................................................... 143 

VII. ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER ........................ 150 

VIII. TALEPLER VE SONUÇ ................................................................... 151 

IX. MİLLETLERARASI İSTİNABE VE TEBLİGAT............................ 153 

X. BABALIK DAVASINDA ARABULUCULUK 

YÖNTEMİNE BAŞVURULMASININ MÜMKÜN OLUP 

OLMADIĞI MESELESİ.................................................................... 158 

İçindekiler 13 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YABANCI MAKAMLARCA DÜZENLENEN DOĞUM 

BELGELERİ İLE YURT DIŞINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN 

TANIMAYA İLİŞKİN BELGELER ARACILIĞIYLA SOYBAĞI 

İLİŞKİSİNİN TANINMASI 

I. GENEL OLARAK RESMİ BELGELERDE YER ALAN 

SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN TANINMASI YÖNTEMLERİ

BAKIMINDAN YAKLAŞIMLAR ................................................... 161 

II. SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN TANINMASI BAKIMINDAN 

RESMİ BELGELERİN İSPAT GÜCÜ ............................................. 164 

A. Yabancı Makamlarca Düzenlenen Doğum Belgeleri ile 

Doğumun Tescili ........................................................................... 166 

B. Yabancı Makamlar Önünde Gerçekleştirilen Tanımanın 

İspatı ve Tescili.............................................................................. 170 

III. BAZI DEVLETLERİN HUKUKUNDA YABANCI 

MAKAMLARCA DÜZENLENEN DOĞUM BELGELERİ

İLE YURT DIŞINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN TANIMAYA 

İLİŞKİN BELGELER ARACILIĞIYLA SOYBAĞI 

İLİŞKİSİNİN TANINMASI .............................................................. 171 

IV. TÜRK HUKUKU BAKIMINDAN YABANCI 

MAKAMLARCA DÜZENLENEN DOĞUM BELGELERİNİN 

İSPAT GÜCÜ İLE YURT DIŞINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN 

TANIMANIN BİLDİRİMİ VE TESCİLİ.......................................... 174 

A. Genel Olarak Türk Hukuku Bakımından Yabancı Resmi 

Belgelerin İspat Gücü.................................................................... 174 

B. Doğumu Bildirim ve Tescil Yükümlülüğü ile Yabancı

Makamlarca Düzenlenen Doğum Belgelerinin Doğumun 

Nüfus Kütüklerine Tescili Bakımından Dayanak Belge 

Olarak Kullanılma Şartları ............................................................ 177 

1. Doğumu Bildirim ve Tescil Yükümlülüğü............................... 177 

a. Türk vatandaşları................................................................. 177 

b. Mavi Kartlılar ve Yabancılar............................................... 181 

14 İçindekiler 

2. Yabancı Makamlarca Düzenlenen Doğum Belgelerinin 

Doğumun Nüfus Kütüklerine Tescili Bakımından Dayanak 

Belge Olarak Kullanılma Şartlar .............................................. 184 

C. Yurt Dışında Gerçekleştirilen Tanımanın Bildirimi ve Nüfus 

Kütüklerine Tescili ........................................................................ 187 

BEŞİNCİ BÖLÜM

TAŞIYICI ANNELİK YÖNTEMİ İLE DOĞAN ÇOCUKLAR 

İLE İSTEM SAHİBİ EBEVEYN/EBEVEYNLER ARASINDAKİ

SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN SINIR ÖTESİ TANINMASI MESELESİ

I. GENEL OLARAK TAŞIYICI ANNELİK YÖNTEMİ İLE 

DOĞAN ÇOCUKLAR İLE İSTEM SAHİBİ EBEVEYN/ 

EBEVEYNLER ARASINDAKİ SOYBAĞI İLİŞKİSİNİN 

SINIR ÖTESİ TANINMASI MESELESİ.......................................... 191 

II. ULUSAL MAHKEME KARARLARINDA...................................... 195 

A. Almanya......................................................................................... 195 

B. Fransa ............................................................................................ 198 

C. Hollanda......................................................................................... 200 

D. Belçika........................................................................................... 201 

III. AİHM KARARLARINDA ................................................................ 203 

A. Genel Olarak.................................................................................. 203 

B. Mennessonv.Fransa Kararı ............................................................ 206 

C. Labassee v. Fransa Kararı.............................................................. 209 

D. Paradiso ve Campanelli v. İtalya Kararı........................................ 211 

E. Foulon ve Bouvet v. Fransa Kararı................................................ 215 

F. D. ve Diğerleri v.Belçika Kararı.................................................... 216 

G. Valdís Fjölnisdóttir ve Diğerleri v. İzlanda Kararı........................ 218 

IV. 2019 TARİHLİ AİHM İSTİŞARİ GÖRÜŞÜ .................................... 220 

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME .......................................................... 225

KAYNAKÇA............................................................................................. 233

İçindekiler 15 

EKLER 

SOYBAĞINA İLİŞKİN MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER 

1. Evlenme İle Nesep Düzeltilmesi Hakkında Sözleşme ............. 251 

2. Meşru Olmayan Çocukların Ana Bakımından Soybağının 

Tesisine Dair Sözleşme ............................................................ 253 

3. Evlilik Dışı Çocukların Tanınmalarını Kabule Yetkili 

Makamların Yetkilerinin Genişletilmesi Hakkında 

Sözleşme................................................................................... 254 

4. Evlilik Dışında Doğan Çocukların Tanınması Dair 

Sözleşme................................................................................... 255 

5. 15 Ekim 1975 tarihli Evlilik Dışı Doğan Çocukların 

Hukukî Durumuna Dair Avrupa Sözleşmesi............................ 257 

Ahmet Gündüz ÖKÇÜN, Devletler Hususi Hukukunun Kaynakları ve Kamu 

Düzeni, Sevinç Matbaası, Ankara 1967. 

Ahmet KILIÇOĞLU, Medeni Kanunumuzun Aile-Miras ve Eşya Hukuku’nda Getirdiği Yenilikler, Ankara, Turhan Kitabevi, 2003 

Ali Gümrah TOKER, 15 Kasım 1965 Tarihli “Hukukî veya Ticarî Konularda 

Adlî ve Gayri Adlî Belgelerin Yabancı Memleketlerde Tebliğine Dair 

La Haye Sözleşmesi” Uyarınca Tebligat Yapılması, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C.13, S. 2, 2011, (Basım Yılı: 2013) 

Ali Gümrah TOKER, Milletlerarası Özel Hukukta İstinabe, yayınlanmamış

doktora tezi Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2011, s.107-152. (İstinabe). 

Alper UYUMAZ/Kemal ERDOĞAN, Aile Hukukundan Doğan Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yolları, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi 

Cilt: 17, S. 1, 2015, s.119-169. 

Andreas BUCHER, Federal Act on Private International Law bkz.: 

https://www.unine.ch/files/live/sites/florence.guillaume/files/shared/ 

publications/pil_act_1987_as_from_1_1_2017.pdf (Erişim 18.07.2021) 

Asma ALOUANE, Legal Parentage of Children Born of a Surrogate Mother: 

What About the Intended Mother?; https://conflictoflaws.net/2018/ legal-parentage-of-children-born-of-a-surrogate-mother-what-about-theintended-mother/?print=pdf, (Erişim 18.07.2021). 

Ayfer UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Bağışlanan Spermle Dünyaya Gelen Çocukların Hakları, Güncel Hukuk Dergisi, Ağustos 2011/8-92. 

Ayfer UYANIK ÇAVUŞOĞLU Yeni MÖHUK’a Göre SoyBağı İlişkine 

Uygulanacak Hukuk Sorunu”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi 

Dergisi, 1997/1998-2007/2008 Üniversitemizin ve Fakültemizin 10. 

Yıl Kuruluş Armağanı, 2008/2, s.315-322. 

Ayfer UYANIK ÇAVUŞOĞLU Devletler Özel Hukukunda Yapay Döllenme Sonucunda Dünyaya Gelen Çocuk İle Ana ve Baba Arasındaki 

Nesep İlişkisine Uygulanacak Hukuk Sorunu, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi,S. 17-18, 2006, s.7-63. 

234 Kaynakça 

Aysel ÇELİKEL, Milletlerarası Özel Hukuk, 7. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2004. 

Aysel ÇELİKEL/Bahadır ERDEM, Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayıncılık, 17. Bası, İstanbul 2021. 

Aysel ÇİLENTİ KONURALP, Anne Yönünden Soybağı Tespit Edilemeyen 

Çocuğun Baba Yönünden Soybağının Kurulması Sorunu, Çankaya 

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.5, S.1, Nisan 2020, s.2071-

2090. 

Ayşe İpek SARIÖZ BÜYÜKALP, Milletlerarası Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı (yayınlanmış doktora tezi) Galatasaray Üniversitesi 

Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017. 

Aziz Serkan ARSLAN, HMK Hükümlerine Göre Teminat Kurumu ve Dava 

Şartı Niteliği, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 

16, Özel Sayı 2014, s.943-974 (Basım Yılı: 2015). 

Bahar KÜPE, Milletlerarası Özel Hukukta Şekil (Yayımlanmamış Doktora 

Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2018. 

Bilal KÖSEOĞLU/Köksal KOCAAĞA, Aile Hukuku ve Uygulaması Bilimsel Görüşler Yargı İçtihatları TBB Yayınları: 163, Ankara 2009 

Bilge ÖZTAN, Aile Hukuku, 6. Bası Turhan Kitabevi 2015 

Bilgin TİRYAKİOĞLU, Uluslararası Özel Hukukta Zamanaşımı, 10. Yılında MÖHUK Sempozyumu, 7-8 Aralık 2017, s. 18-24. 

Bilgin TİRYAKİOĞLU, Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 

501. 

Bilgin TİRYAKİOĞLU, Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Davâlarda Türk 

Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, Tuğrul Arat’a Armağan, Yetkin, Ankara, 2012, s. 1141-1165. 

Burak HUYSAL, Devletler Özel Hukukunda Velayet, Legal Yayınları, İstanbul 2005. 

Burak HUYSAL, Nüfus Hizmetleri Kanunu Kapsamında Yabancı Boşanma 

Kararlarının Doğrudan Tescili, MHB, C.37, S.2, 2017,s. 473 - 507. 

Cahit AĞAOĞLU, Karşılaştırmalı Hukukta Sınıraşan Taşıyıcı Annelik ile 

Taşıyıcı Anneden Doğan Çocukların Yasal Anne-Babalığının Kazanılma Sorunu, Prof. Dr. Cemal Şanlı’ya Armağan C. 40. S.1, 2020, s. 

437–480. 

Kaynakça 235 

Candan YASAN TEPETAŞ, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Taşıyıcı Anneliğe İlişkin Kararlarının Türk Kamu Düzeni Bakımından Anlamı, 

Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.14, S.177, Mayıs 2019. 

Caroline CLIJMANS/ Paul TORREMANS, Code of Private International 

Law https://sociedip.files.wordpress.com/2013/12/belgica-the-codeof-private-international-law-2004.pdf (Erişim 18.07.2021). 

Caroline KLEINER, Surrogate motherhood in France: the need for a change 

Considerations of French Private International Law, Kansai Univ Rev. 

L. & Pol. No. 38, March 2017/3, s.49-62. 

Cem BAYGIN, Soybağı Hukuku, XII Levha Yayıncılık, İstanbul 2010. 

Cem BAYGIN, Kan Bağına Dayanan Soybağı, AÜEHFD, Yıl: 2002, Cilt: 

VI Sayı: 1-4, s.255-285. 

Cemal ŞANLI/Emre ESEN/İnci ATAMAN FİGANMEŞE, Milletlerarası

Özel Hukuk, Beta Yayınları, 9. Bası, İstanbul, 2021. 

Cemile DEMİR GÖKYAYLA, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması

ve Tenfizinde Kamu Düzeni, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2001. 

Cemile DEMİR GÖKYAYLA, Yabancı Mahkemelerden Alınan Mirasçılık 

Belgelerinin Türkiye’de Hüküm ve Sonuç Doğurması, Prof. Dr. Fikret 

Eren Armağanı, Ankara 2006, s.559-581. 

CEMİLE TURGUT, Yapay Döllenme, Taşıyıcı Annelik Ve Soybağına İlişkin Hukuki Sorunlar (yayınlanmamaış yüksek lisans tezi) İstanbul 

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2014. 

Çiçek ÖZGÜR, Milletlerarası Özel Hukukta Evlilik Birliğinin Kurulması ve 

Sona Ermesi, (yayımlanmamış doktora tezi) Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri 2020. 

Dara PURVİS, The Origin of Parental Rights: Labor, Intent, And Fathers, 

Florida State University Law Review, V. 41/3, Spring 2014, s.646-697; 

https://ir.law.fsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2492&context=lr 

(Erişim 18.07.2021). 

David F.CAVERS, A Critique of the Choice-of-Law Problem, Harvard. Law 

Review, V.47, No.2, 1933, s.173-208. 

David GRUNING,/Alain R. LEVASSEUR/John Randy TRAHAN/ Estelle 

ROY, Traduction Du Code Civil Français En Anglais Version Bilingue, 

2015; https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01385107/document 

Fransızca metni için bkz.https://www.legifrance.gouv.fr/codes/ texte_lc/ 

LEGITEXT000006070721 ?etatTexte=VIGUEUR&etatTexte= VIGUEUR_ 

DIFF (Erişim 18.07.2021). 

236 Kaynakça 

Dina REIS/Albert-LUDWIGS, German Federal Court of Justice on Surrogacy 

and German Public Policy, March 4, 2015, https://conflictoflaws. 

net/2015/german-federal-court-of-justice-on-surrogacy-and-german-publicpolicy/?print=pdf, s.1-6. (Erişim 18.07.2021). 

Doğa ELÇİN, Milletlerarası Özel Hukukta Ön Sorun, TAAD, Y. 9, S. 33, 

Ocak 2018, s.211-242. 

Ebru ŞENSÖZ MALKOÇ, Uluslararası Taşıyıcı Annelı̇ k Sözleşmesinden 

Doğan İhti laflarda Uygulanacak Hukuk, PPIL, V. 35, I. 2, s.13-49. 

Elena IGNOVSKA, Paradiso and Campanelli v. Italy: Lost in Recognition. Filiation of an Adopted Embryo born by Surrogate Woman in a Foreign Country, Strasbourg Observers, April 4, 2017; https://strasbourgobservers. 

com/2017/04/04/paradiso-and-campanelli-v-italy-lost-in-recognitionfiliation-of-an-adopted-embryo-born-by-surrogate-woman-in-a-foreigncountry/(Erişim 18.07.2021) 

Elvin Evrim DALKILIÇ İlk İstişari Görüşünün Ardından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin “Yeni” Yetkisinin Kısa İncelemesi Anayasa Yargısı Dergisi, C. 36, S. 2, 2019, s.155–165. 

Ergun NOMER, Devletler Hususi Hukuku, Beta Yayınları 22. Bası, İstanbul, 

2017. 

Ersin ERDOĞAN, Medenî Usûl Hukuku Kurallarının Yer Bakımından Uygulanması, 1. Bası Yetkin Yayınları, 2016. 

Esra DARDAĞAN KİBAR, Uluslararası Özel Hukukta Soybağı ve Velayete 

İlişkin Sorunlar, Ata Sakmar’a Armağan Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2011/1, s.541-561. 

Feriha Bilge TANRIBİLİR, Kanuni Mirasçılıktan Doğan Kanunlar İhtilafı, 

Gazi Üniversitesi Basımevi, 2000. 

Faruk Kerem GİRAY, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukukunda Zamanaşımı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2020. 

Fulya İlçin GÖNENÇ Hukuki ve Etik Boyutuyla Medikal Turizm Marmara 

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, V.22/3, 

2015, s.1173 – 1184. 

Fügen SARGIN, Milletlerarası Unsurlu Patent ve Ticari Marka Lisansı Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Ankara 2002. 

Fügen SARGIN, A Limitation to the Right of Effective Access to Justice 

Before the Turkish Civil Courts: Cautio Judicatum Solvi, Jahrbuch of 

ZZP International, V.10, 2005, s.391-415. 

Kaynakça 237 

Fügen SARGIN/ Rifat ERTEN, MÖHUK Hükümleri Dairesinde Tanımanın 

Hukukî Niteliği, Usûlü ve Karşılaşılan Bazı Sorunlar: Yeni Bir Düzenleme Yapma Gereği, Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, Y.2014, S. 2, s.37-136. 

Gerhard KEGEL, Paternal Home and Dream Home: Traditional Conflict of 

Laws and the American Reformers, AJCL, V.37 1979, s.615–633. 

GILLES CUNIBERTI, French Supreme Court Accepts First Degree Renvoi 

in Parenthood Matters, https://eapil.org/2020/03/10/french-supremecourt-accepts-first-degree-renvoi-in-parenthood-matters/(Erişim 

18.07.2021). 

Gülören TEKİNALP, Bağlama Kuralları, 3. Bası,İstanbul 1986. 

Gülören TEKİNALP/Ayfer UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Milletlerarası Özel 

Hukuk Bağlama Kuralları, Genişletilmiş 11. Bası, Vedat Kitapçılık, 

İstanbul 2011. 

Gülüm BAYRAKTAROĞLU ÖZÇELİK, Kanunlar İhtilâfı Hukukunda 

Olumlu Vatandaşlık İhtilâflarının Çözümü ve MÖHUK m. 4(1)(b) ve 

(c) HÜKÜMLERİNİN Değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Hukuk 

Fakültesi Dergisi, C. XIX, Y. 2015, s.111-150. 

Gülüm BAYRAKTAROĞLU ÖZÇELİK, Milletlerarası Usul Hukukunda 

Paralel Davalar, Yetkin Yayınları, Ankara 2016. 

Güray ERDÖNMEZ, HMK. m.57/1,c Hükmü Çerçevesinde İhtiyari Dava 

Arkadaşlığının Mümkün Olduğu Haller, Dokuz Eylül Üniversitesi 

Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan, 

C. 16, Özel Sayı, 2014, s.695-756. (Basım Yılı: 2015) 

Gonca Gülfem BOZDAĞ, 1965 Tarihli La Haye Sözleşmesi Bakımından 

Tebligat Kanunu’na İlişkin Bazı Sorunlar", Ankara Hacı Bayram Veli 

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 20, S. 2,Nisan 2016, s. 269-

310. 

Gregor PUPPINCK/ Claire HOUGUE, Paradiso and Campanelli v. Italy:The 

ECHR Validates the Sale of a ChildThrough Surrogacy (Translation 

of an original article published in French, in the Revue Lamy Droit 

Civil, N.126 May 2015 p. 41-45); https://papers.ssrn.com/sol3/ papers.cfm? abstract_id=2605819, (Erişim 18.07.2021). 

Guido PENNINGS, Legal Harmonization and Reproductive Tourism in Europe, Human Reproduction V.19 No.12, 2004, s.2689-2694. 

238 Kaynakça 

Gülçin ÇAM, Milletlerarası Özel Hukukta Soybağı İlişkisi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (yayımlanmamış yüksek lisan tezi), 

İstanbul, 2012. 

Gülin GÜNGÖR, Milletlerarası Özel Hukuk Kanunlar İhtilâfı Hukuku Milletlerarası Usul Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara 2021 (Milletlerarası). 

Gülin GÜNGÖR,Tâbiiyet Hukuku, Yetkin Yayınevi 6. Bası, 2018(Tâbiiyet). 

Hacı CAN/Ali Gümrah TOKER, Milletlerarası Özel Hukuk Ders Notları,Adalet Yayınevi,Ankara 2015. 

Hakan PEKCANITEZ/ Oğuz ATALAY/ Muhammet ÖZEKES, Medeni 

Usul hukuku Ders Kitabı, 8. Bası, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 

2020. 

Hakan PEKCANITEZ, Hukuki Dinlenilme Hakkı, Prof. Dr. Seyfullah Edis’e 

Armağan Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2000, 

https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2020/01/Pekcanitez.pdf, 

s.773-792. (Erişim 18.07.2021). 

Haluk Nami NOMER, Suni Döllenme Dolayısıyla Ortaya Çıkabilecek Nesep 

Problemleri, M. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, V.1. İstanbul, 

2000, s.545-594. 

Hatice ÖZDEMİR KOCASAKAL, Uluslararası Kişi Halleri Komisyonu 

Tarafından Hazırlanan Türkiye Cumhuriyeti’nin Taraf Olduğu Aile 

Hukukuna İlişkin Anlaşmalar, Atâ Sakmar’a Armağan Galatasaray 

Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2011/1, s.561-609. 

Hayrunnisa ÖZDEMİR/Ahmet Cemal RUHİ,Çocuk Hukuku (Ders Kitabı), 

Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2021. 

Hülya Deniz YILDIRIM, Üremeye Yardımcı Tedavide Üçüncü Kişiden 

Üreme Hücresi Alınması, Yaklaşımlar ve Hukuksal Sorunlar, Adli Tıp 

Dergisi, C.31, S.3, 2017, s.143-155. 

Hüseyin HATEMİ /Burcu KALKAN OĞUZTÜRK, Kişiler Hukuku (Gerçek 

Kişiler – Tüzel Kişiler), İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2013 

Işıl ÖZKAN/Uğur TÜTÜNCÜBAŞI, Uluslararası Usul Hukuku, Adalet 

Yayınevi 2. Bası, Ankara 2020. 

Ian SUMNER/H. C. S. WARENDORF, Family Law Legislation of the Netherlands: A Translation Including Book 1 of the Dutch Civil Code, 

Procedural and Transitional Provisions and Private International Law 

Legislation, Netherlands 2003. 

Kaynakça 239 

İrfan OKUR, Çocuk ve Hukuk: Üçüncü Oturum: Aile Hukuku ve Çocuk: 

Soybağı Hukukunda Çocukları İlgilendiren Davalar, Fasikül Hukuk 

Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 20, Temmuz 2011, s.20-27. 

Isabelle REİN-LESCASTEREYRES, Recent Case Law On Cross-Border 

Surrogacy, Same-Sex Relationships and Beyond: Gender Matters in 

the EU:Edt. by Katharina BOELE-WOELKI/Angelika FUCHS, s.123 

– 139. 

Jérôme COURDURIÈS, At the Nation’s Doorstep: The Fate of Children in 

France Born Via Surrogacy, Symposium: Making Families - Transnational Surrogacy, Queer Kinship, and Reproductive Justice, Edited by 

Marcin Smietana, Charis Thompson, Reproductive Biomedicine & 

Society Online V. 7 November 2018, https://www.sciencedirect.com/ 

journal/reproductive-biomedicine-and-society-online/vol/7/suppl/C, 

s.47-54. (Erişim 18.07.2021). 

Katherina BOELE-WOELKI / Dorethea VAN ITERSON, The Dutch Private 

International Law Codification: Principles, Objectives and Opportunities, Electronic Journal of Comparative Law, V.14.3 (December 

2010); https://www.ejcl.org/143/art143-3.pdf (Erişim 18.07.2021). 

Katerina TRIMMINGS, Surrogacy Arrangements And The Best Interests Of 

The Child The Case Law of the European Court of Human Rights In 

Fundamental Rights and Best Interests of the Child in Transnational 

Families Eds. Elisabetta Bergamini/ Chiara Ragni, 2019, s.187-208. 

Katarina TRIMMINGS/Paul BEAUMONT, Parentage and Surrogacy in a 

European Perspective; in European Family Law V.III, Edited by Jens 

M. SCHERPE, V.III, 2016, s.232-283 (European). 

Kees JAN SAARLOOS European Private International Law On Legal Parentage? Thoughts on a European Instrument Implementing the Principle of Mutual Recognition in Legal Parentage, (diss.Maastricht University) 2010, https://cris.maastrichtuniversity.nl/ws/portalfiles/ portal/887335/guid-172932e6-fb2d-4fde-a78e-64f131c0d803-ASSET1. 

0.pdf, s.17. (Erişim 18.07.2021)

Kent ANDERSON/Yasuhiro OKUDA, Translation of Japan’s Private International Law: Act on the General Rules of Application of Laws [Hō

no Tekiyō ni Kansuru Tsūsokuhō], Law No. 10 of 1898 (as newly titled and amended 21 June 2006); http://blog.hawaii.edu/aplpj/files/ 

2011/11/ APLPJ_ 08.1_anderson.pdf (Erişim 18.07.2021). 

240 Kaynakça 

Kermit ROOSEVELT III, The Newest Property: Reproductive Technologies 

and the Concept of Parenthood, SANTA CLARA Law Review, V.39, 

No.1, 1998, https://digitalcommons.law.scu.edu/lawreview/vol39/iss1/ 

2/, s.79-141 (Erişim 18.07.2021). 

Larry KRAMER, Return of the Renvoi, NYU. L.Rev., V.66, 1991, s.979-

1044.

Lynda WRAY BLACK, The Birth of a Parent: Defining Parentage for Lenders 

of Genetic Material, V. 92/4, 2014 Nebraska Law Review, s.800-841 

https://digitalcommons.unl.edu/nlr/vol92/iss4/4 (Erişim 18.07.2021) 

Lydia BRACKEN, The ECtHR’s first advisory opinion: Implications for 

cross-border surrogacy involving male intended parents Medical Law 

International V. 21, 2021, s.3-18. 

Mehmet Beşir ACABEY, Soybağı Kurulması Genel Olarak Sonuçları Özellikle Evlilik Dışında Doğan Çocukların Mirasçılığı, Güncel Hukuk 

Yayınları, İzmir 2002. 

Mustafa Kemal OĞUZMAN / Mustafa DURAL, Aile Hukuku, 2. Bası, İstanbul 1998. 

Mathias WREIMANN, Better Law Approach in Encyclopedia of Private 

International Law, Edt. Jürgen BASEDOW/Giesela RUHL/Franco 

FERRARI /Pedro de Miguel ASENSIO, 2017, s.180-187. 

Maria Caterina BARUFFI, International Surrogacy Arrangements Test The 

Public Policy Exception An Italian Perspective (National Reports) 

Yearbook of Private International Law, V. 19 (2017/2018),s.295-312. 

Marion MEILHAC-PERRIS, National Regulation and Cross-Border Surrogacy in France Surrogacy Across State Lines: Challenges And Responses Yearbook of Private International Law, Volume 16 

(2014/2015), s.275-289. 

Marjorie Maguire SHULTZ, Reproductive Technology and Intent-Based 

Parenthood: An Opportunity for Gender Neutrality Wisconsin Law 

Review, V.1990, No. 2, 1990, s.297-398. 

Marjorie M. SHULTZ, Taking Account of ARTs in Determining Parenthood: 

A Troubling Dispute in California, Journal of Law & Policy, V.19 

2005, s.77-129. 

Kaynakça 241 

Mary Patricia BYRN/ Lisa GIDDINGS, An Empirical Analysis of the Use 

of the Intent Test to Determine Parentage In Assisted Reproductive 

Technology Cases, Houston Law Revıew, V.50, 2013; https://open. 

mitchellhamline.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1256&context=facsc

h, s.1307-1308 (Erişim 18.07.2021). 

Melis TAŞPOLAT TUĞSAVUL, Arabuluculuk Kanun Tasarısı Çerçevesinde Türk Hukukunda Arabuluculuk (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009. 

Merve ACUN MEKENGEÇ, 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul 

Hukuku Hakkında Kanun Kapsamında Atıf (Renvoi) Prensibinin Uygulanması, EÜHFD, C. XVII, S. 3–4 (2013), s.237-284. 

Mesut AYGÜN, ABD Kanunlar İhtilâfı Hukukuna Kuramsal ve Metodolojik 

Bir Bakış: Çeşitli Teori ve Metotlar, II. Restatement ve Sözleşmeye 

Uygulanacak Hukuk, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 

XX, Y. 2016, s.129-171. 

Mine TAN DEHMEN, Milletlerarası Usul Hukukunda Yabancı Belgelerin 

İspat Gücü, (yayınlanmamış doktora tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2012 (İspat) 

Mine TAN DEHMEN, Türk Vatandaşlarının Kişi Hallerine İlişkin Davalar 

Bakımından 5718 Sayılı MÖHUK’ta Kabul Edilen Yetki Kuralı, 

MHB C. 33, S. 1, 2016, s. 169-211 (Yetki Kuralı). 

Murat ATALI/İbrahim ERMENEK/Ersin ERDOĞAN, Medeni Usul Hukuku, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2020 

Murat Volkan DÜLGER, Yasa dışı sınır ötesi sağlık sektörü: Organ ticareti, 

taşıyıcı annelik ve sperm bağışı, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü 

Dergisi,S.26, Y.2013, s.68-73. 

Murat UYUMAZ, Soybağı Davalarında Usule İlişkin Hükümler (yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan, 2014. 

Musa AYGÜL/ Elif Hande ALTINTAŞ, Sığınmacıların Teminat Yatırma 

Yükümlülüğü PPIL C. 40, S. 2 Prof. Dr. Cemal Şanlı’ya Armağan, 

2020, s.707-727. 

Mustafa DURAL/Tufan ÖĞÜZ/Mustafa Alper GÜMÜŞ, Türk Özel Hukuku 

Cilt III Aile Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 2018. 

Mustafa Serdar ÖZBEK Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 3. Baskı, Ankara 

2013. 

242 Kaynakça 

Müge ÜREM, Kadın Vücudu ve Etik Sorunlar, Sağlık Hukuku Makaleleri – 

II, İstanbul Barosu Yayınları, 2012, 79-102. 

Nagehan KIRKBEŞOĞLU, Soybağı Alanında Biyoetik ve Hukuk Sorunları, 

(yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005. 

Necla ÖZTÜRK, Milletlerarası Özel Hukukta Aile Kurma Amaçlı Evlilik 

Benzeri Yaşam Modelleri, Adalet Yayınevi, Ankara 2016. 

Neşe BARAN ÇELİK, Güncel Gelişmeler Işığında Türk Vatandaşlığının 

İstisnai Haller Kapsamında Kazanılması, TBB Dergisi S.130, 2017, 

357-419. 

Neşe BARAN ÇELİK, Türk Hukukunda Uluslararası Koruma Başvurusunda 

Bulunan veya Uluslararası Korumadan Yararlanan Yabancıların Hak 

ve Yükümlülükleri, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel 

Sayı Cilt:1 Yıl 2015, s.67-149. 

Neşe BARAN ÇELİK, Milletlerarası Unsurlu Ölüme Bağlı Tasarruflara 

Uygulanacak Hukukun Tayini, Yetkin Yayınevi, Ankara 2011 

Neşe BARAN ÇELİK Türkiye’de Yabancılık Unsuru İçeren Mirasçılık Belgelerinin Düzenlenmesi, DÜHFD, C. 24, S. 41, Y. 2019, s.439-511. 

Nihal ULUOCAK, Milletlerarası Özel Hukuk Dersleri (Uygulama Kuralları),Filiz Kitabevi, İstanbul 1988. 

Nuray EKŞİ, Mahkeme Kararlarında Sınıraşan Taşıyıcı Anneliğe İlişkin 

Hukuki Sorunlar, PPIL, C.36, S.2, 2016, s.1-51. 

Nuray EKŞİ, Yargıtay Kararları Işığında Milletlerarası Miras Hukuku, Beta 

Yayınevi 2013. 

Nuray EKŞİ, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, 2. Bası

Beta Yayınevi, İstanbul 2020. 

Onat ÇOPUR, Çocuğun Yüksek Yararı Nedir? Ankara Barosu “Çocuğun 

Yüksek Yararı Nedir?”Projesi Ankara 2021;http://www.ankarabarosu. 

org.tr/Siteler/19402010/Kitaplar/pdf/b/CYY.pdf (Erişim 18.07.2021). 

Osman F. BERKİ, Türk Devletler Hususi Hukukunda Babalık Davası, 

AÜHFD, C. 7, S.3, Eylül 1950, s. s.359-378. 

Onur Can SAATÇİOĞLU, ‘Hukukların Uygulanmasına Dair Genel Kurallar 

Hakkında Kanun (Kanunlar İhtilâfı Hukuku Alanındaki Temel Japon 

Kanununun Türkçe Çevirisi)’ S. 2(1) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2012, s. 103-130(Genel Kurallar). 

Kaynakça 243 

Onur Can SAATÇİOĞLU, Japon Milletlerarası Özel Hukuk Teori ve Uygulamasında “Kamu Düzeni Müdahalesi”, PPIL,C.38 S.1,2018,s.147-

189. 

Ömer ULUKAPI, Medeni Usul Hukukunda Dava Arkadaşlığı, (yayımlanmamış doktora lisans tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1990. 

Patrick WAUTELET, Belgian Court Recognizes Californian Surrogacy, 

November 2, 2010; http://conflictoflaws.net/2010/belgian-courtrecognizes-californian-surrogacy/;(Erişim 18.07.2021) 

Paul BEAUMONT/Katarina TRIMMINGS/ Recent jurisprudence of the 

European Court of Human Rights in the area of cross-border 

surrogacy: is there still a need for global regulation of surrogacy? 

https://www.abdn.ac.uk/law/documents/CPIL_2016-4.pdf (Recent) 

(Erişim 18.07.2021) 

Paul BEAUMONT / Katarina TRIMMINGS, The European Court of Human 

Rights in Paradiso and Campanelli v. Italy and the way forward for 

regulating cross-border surrogacy, https://www.abdn.ac.uk/law/documents/ 

CPIL%20Working%20Paper%20No%202017_3.pdf (Paradiso) (Erişim 18.07.2021). 

Peter HAY European Conflicts Law After The American “Revolution”— 

Comparative Notes University of Illinois Law Revıew V.5, 2015 

https://www.illinoislawreview.org/wp-content/ilr-content/articles/2015/5/ 

Hay.pdf, s.2053-2074 (Erişim 18.07.2021). 

Ramazan ASLAN/Ejder YILMAZ/Sema TAŞPINAR AYVAZ/Emel HANAĞASI, Medeni Usul Hukuku, Yetkin Yayınları,6. Baskı, Ankara 

2020. 

Richard BLAUWHOFF/ Lisette FROH, International Commercial Surrogacy Arrangements: The Interests of the Child as a Concern of Both 

Human Rights and Private International Law in Fundamental Rights 

in International and European Law, Edt. Christophe PAULUSSEN/Tamara TAKACS/Vesna LAZİĆ/ Ben Van ROMPUY, 2015, 

s.211-241. 

Rifat ERTEN, Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Davalarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi (MÖHUK m. 41) Yetkin Yayınları, Ankara 

2017. 

244 Kaynakça 

Rifat ERTEN/ Birsen ACIR/ Sema TAŞVEREN, Gen (DNA) Testinin İspat 

Hukuku Açısından Değerlendirilmesi, AÜHFD, C.45, S.1, 1996, 

s.581-583;Özlem TÜZÜNER, Soybağının Tespiti Davasında Genetik 

Analize İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi, AÜHFD, S.62/4,2013, 

s. 1139-1166. 

Robert LEFLAR, Choice- Influencing Considerations in Conflicts Law, 41 

NYU. L.Rev. V.41, 1966, s.267-327. 

Robert LEFLAR, Conflicts Law: More on Choice- Influencing Considerations’ Cal.L.Rev. V.54 No.4, 1966, s.1584-1598. 

Rona AYBAY/ Esra DARDAĞAN, Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması (Kanunlar İhtilafı), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,İstanbul,2001. 

Rona SEROZAN, Çocuk Hukuku, İstanbul, Vedat Kitabevi, 2005. 

Rodolfo DE NOVA, ‘Historical and Comparative Introduction to the Conflict of Laws’ Recueil des Cours, Tome 118, 1966,s.435-612. 

Ruth DEECH, Reproductive Tourism in Europe: Infertility and Human 

Rights, Global Governance Vol. 9, No. 4 (Oct.–Dec. 2003), s.425-432. 

Saibe OKTAY ÖZDEMİR /Gülen Sinem TEK, Türk Hukukunda Tıp Bilimindeki Gelişmelerin Soybağına Etkileri, Prof. Dr. Mustafa Dural’a 

Armağan, İstanbul 2013, s.909-931. 

Sarah MORTAZAVI, “It Takes a Village to Make a Child: Creating Guidelines for International Surrogacy,” Georgetown Law Journal V.100, 

No.6, August 2012, s.2249-2290. 

Seda ÖKTEM ÇEVİK, Çocuğun Anne ve/veya Babası Haricindeki Kişilerin 

Nüfus Siciline Kaydedilmesinden Doğan Sorunların Değerlendirilmesi, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C.22, S.3, 2016, s.2105-2130. 

Shoshana L. GILLERS, A Labor Theory of Legal Parenthood The Yale Law 

Journal V. 110/4 2001, https://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent. 

cgi?article=4529&context=ylj, s.691-725 (Erişim 18.07.2021). 

Soraj HONGLADAROM, Surrogacy Law in Thailand, 2018 https://www. 

researchgate.net/publication/322286708_SURROGACY_LAW_IN_T

HAILAND (Erişim 18.07.2021) 

Stefanie SUCKER, To Recognize or Not to Recognize? That Is the Question! Motherhood in Cross-Border Surrogacy Cases, European Journal 

of Law Reform V. 17, I. 2, 2015, s.257-270. 

Kaynakça 245 

Susan B. BOYD, Gendering Legal Parenthood: Bio-Genetic Ties, Intentionality and Responsibility, Windsor Yearbook of Access to Justice 

V.25, V.25, I.1, 2007, s.63-94. 

Susanne Lilian GÖSSL, The Recognıtıon of a “Judgment Of Paternity” in a 

Case Of Cross-Border Surrogacy Under German Law. Commentary to 

BGH, 10 December 2014, s.448-465. 

Süheyla BALKAR BOZKURT, Uluslararası Özel Hukuk’ta Bitmeyen Tartışma: Atıf (Renvoi) Teorisi, Uygulaması ve Değerlendirilmesi, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Doç Dr. Melike Batur 

Yamaner’in Anısına Armağan 2014/2, s.795-863. 

Sümeyye MİRAÇ ALİŞAN, Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezlerinin Hukuki Sorumluluğu (yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2020. 

Symeon C. SYMEONIDES, Codifying Choice of Law Around the World 

An International Comparative Analysis, Oxford University Press, 

2014. 

Süha TANRIVER, Medeni Usul Hukuku Cilt I: Temel Kavramlar ve İlk 

Derece Yargılaması, Tümüyle Gözden Geçirilmiş, Yenilenmiş ve Genişletilmiş 3. Bası, Ankara 2020. 

Süha TANRIVER, Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk, TBB Dergisi Sayı 64, 

2006, s.151-178 (Arabuluculuk). 

Şafak BÖRÜ, Aile Hukukunda Zor Bir Dönemeç: Karşılaştırmalı Hukuk 

Bakış Açısıyla Taşıyıcı Anneliğe İlişkin Güncel Gelişmeler PPIL C. 

39, S.1, 2019, s.63-110. 

Tuba KUTOĞLU, Türk Mevzuatında ve İçtihatlarında Babalık Hükmü, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.12, Özel Sayı, 

2010, s.945-985 (Basım Yılı: 2012). 

Tuğrul ANSAY, Evlilik Dışında Doğan Çocukların Tanınması Alanında 

Kanunlar Çatışması (Türk - Alman Olayları) s.159-184. 

Tuğrul, ARAT, Yabancı İlâmların Tanınması ve Tenfizi, AÜHFD, C.21/1, 

1964/21, s.421 – 527. 

Turgut AKINTÜRK, Türk Medeni Hukuku, Yeni Medeni Kanuna Uyarlanmış Aile Hukuku,İstanbul, 2002. 

246 Kaynakça 

Turgut AKINTÜRK/ Derya ATEŞ KARAMAN, Türk Medeni Hukuku, Aile 

Hukuku 2. Cilt, Beta Yayınevi, 19. Bası, İstanbul, 2016. 

Uğur TÜTÜNCÜBAŞI, Milletlerarası Usûl Hukukunda Teminat Gösterme 

Yükümlülüğü, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi - 

C.12, S.2, 2010, s. 183-223 (Basım Yılı: 2012) 

Vahit DOĞAN, Milletlerarası Özel Hukuk, Savaş Yayınevi, 6. Bası, Ankara 

2020 

Vahit DOĞAN, Türk Vatandaşlık Hukuku, Savaş Yayınevi, 16. Baskı, Ankara 2019. 

Yasemin EROL, Yapay Döllenme Yöntemleri ve Taşıyıcı Annelik, (yayımlanmamış doktora tezi) Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 

Konya, 2011. 

Zeynep ÇALIŞKAN, Milletlerarası Usul Hukukunda Teminat (yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, 

İstanbul 2012. 

Zeynep Derya TARMAN/ Işık ÖNAY, Işık, Milletlerarası Evlât Edinme 

Hukukunda Kamu Düzeni Engeli, AÜHFD C. 60, No 2, 2011,331-

365. 

Ziya AKINCI/Cemile DEMİR GÖKYAYLA, Milletlerarası Aile Hukuku, 

Vedat Kitapçılık, İstanbul 2010 

Ziya AKINCI, Milletlerarası Özel Hukuk Ders Kitabı Vedat Kitapçılık, İstanbul 2020. 

Kaynakça 247 

DİĞER KAYNAKLAR 

The Parentage / Surrogacy Project; https://www.hcch.net/en/projects/ legislative-projects/parentage-surrogacy(Erişim tarihi 18.07.2017). 

Council on General Affairs and Policy of the Conference-March 2019, Preliminary Document No 2 A of October 2018, https://assets. hcch.net/ 

docs/c25b558d-c24e-482c-a92b-d452c168a394.pdf, (Preliminary Document 

No 2 A of October 2018) (Erişim tarihi 18.07.2017). 

Private Internatıonal Law Issues Surrounding The Status Of Children, Includıng Issues Arising From Internatıonal Surrogacy Arrangements, Preliminary Document No 11, https://assets.hcch.net/docs/f5991e3e0f8b-430c-b030-ca93c8ef1c0a.pdf, (Preliminary Document No 11) 

(Erişim tarihi 18.07.2017). 

Report of the Experts’ Group on the Parentage, Preliminary Document No 

2A of October 2020, https://assets.hcch.net/docs/a6aa2fd2-5aef-44fa8088-514e93ae251d.pdf (Preliminary Document No 2A of October 

2020) (Erişim 18.07.2021). 

https://hudoc.echr.coe.int/tur#{%22documentcollectionid2%22:[%22GRAN

DCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]} 

https://hudoc.echr.coe.int/spa#{%22itemid%22:[%22003-6380464-8364383%22]} 

(Görüş) (Erişim 18.07.2021). 

Case of Mennesson v. France (App. no. 65192/11) https://hudoc.echr.coe. 

int/tur# {%22languageisocode%22:[%22ENG%22],%22appno%22: 

[%2265192/11%22],%22documentcollectionid2%22:[%22CHAMBE

R%22],%22itemid%22:[%22001-145389%22]} (Erişim 18.07.2021). 

Labassee v. France (Başvuru no: 65941/11); https://hudoc.echr.coe.int/eng# 

{%22languageisocode%22:[%22 TUR%22],%22appno%22:[%2265941 

/11%22],%22documentcollectionid2%22:[%22CHAMBER%22],%22

itemid%22:[%22001-169173%22]} (Erişim 18.07.2021). 

Labassee v. France (Başvuru no: 65941/11 https://hudoc.echr.coe.int/tur# 

{%22fulltext%22:[%22soyba%C4%9F%C4%B1%22],%22languageis

ocode%22:[%22TUR%22],%22kpthesaurus%22:[%22451%22,%22 

425%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER

%22,%22CHAMBER%22],%22organisations%22:[%22ECHR%22],

%22itemid%22:[%22001-153629%22]} (Çeviri) (Erişim 18.07.2021). 

Paradiso and Campanelli v. Italy, (App. No. 25358/12), https://hudoc.echr. 

coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-170359%22]}. (Erişim 18.07.2021) 

248 Kaynakça 

Foulon and Bouvet v. France, App. No. 9063/14 and 10410/14, https://hudoc. 

echr.coe.int/eng# {%22itemid%22:[%22001-164968%22]} 

(Erişim 18.07.2021). 

D.and Others v Belgium, App. No. 29176/13, 11 September 2014, https://hudoc. 

echr.coe.int/eng#{%22languageisocode%22:[%22ENG%22],%22app

no %22:[%2229176/13%22],%22documentcollectionid2%22:[%22A 

DMISSIBILITY%22],%22itemid%22:[%22001-155182%22]} (Erişim 

18.07.2021). 

Valdís Fjölnisdóttir and Others v. Iceland (App. no. 71552/17); https://hudoc. 

echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22surrogacy%22],%22documen

tcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER 

%22],%22itemid%22:[%22001-209992%22]} (Erişim 18.07.2021). 

https://legislation.nsw.gov.au/view/pdf/asmade/act-2010-102 (Erişim 18.07.2021). 

Re G (Surrogacy: Foreign Domicile) [2007] EWHC 2814 (Fam) 

http://www.familylawweek.co.uk/site.aspx?i=ed984(Erişim 18.07.2021). 

http://ciec1.org/SITECIEC/PAGE_Conventions/PBwAAA~YT3dpVFVUSE

Vzc25GRwQ?WD_ACTION_=MENU&ID=A10&_WWREFERER_

=http%3A%2F%2Fciec1.org%2F&_WWNATION_=5 (Erişim 18.07.2021). 

http://ciec1.org/SITECIEC/PAGE_Conventions/PBwAAA~YT3dpVFVU 

SEVzc25GRwQ (Erişim 18.07.2021). 

https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_bgbeg/index.html#gl_p0071 

(Erişim 18.07.2021). 

http://legisquebec.gouv.qc.ca/en/showdoc/cs/CCQ-1991/20151001?langCont 

=en#ga:l_ten-gb:l_two-h1(Erişim 18.07.2021). 

Report of the United Nations Special Rapporteur on the Sale and Sexual 

Exploitation of Children, A/HRC/37/60, 15 January 2018; 

https://digitallibrary.un.org/record/1473378 (Erişim 18.07.2021). 

A Comparative Study on the Regime of Surrogacy in EU Member States, 2013; 

https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2013/474403/

IPOL-JURI_ET(2013)474403_EN.pdf s.12-13 (Comparative Study) 

(Erişim 18.07.2021). 

Life in cross-border situations in the EU A Comparative Study on Civil Status, 

Country Report France https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ 

etudes/join/2013/474395/IPOL-JURI_ET(2013)474395(ANN02)_EN.pdf 

(Erişim 18.07.2021). 

Kaynakça 249 

Private Internatıonal Law Issues Surrounding The Status Of Children, Includıng Issues Arising From Internatıonal Surrogacy Arrangements, Preliminary Document No 11, https://assets.hcch.net/docs/f5991e3e0f8b-430c-b030-ca93c8ef1c0a.pdf (Preliminary Document No 11) 

(Erişim tarihi 18.07.2017). 

Bundled Systems and Better Law: Against The Leflar Method of Resolving 

Conflicts of Law, Note, 129 Harvard Law Review, V.29, 2015, 

https://harvardlawreview.org/wp-content/uploads/2015/12/544-565-

Online.pdf, (Note).(Erişim tarihi 18.07.2017 

https://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0337.pdf (Erişim 18.07.2021). 

https://www.adalet.gov.tr/pdf/63-3.pdf (Erişim 18.07.2021) 

https://kgm.adalet.gov.tr/Tasariasamalari/Kanunlasan/2011Yili/kanmetni/ 

6100ss.pdf (Erişim 18.07.2021). 

https://diabgm.adalet.gov.tr/Home/BilgiDetay/3 (Erişim 18.07.2021). 

https://diabgm.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/tebligler (Erişim 18.07.2021). 

https://www.nvi.gov.tr/kurumlar/nvi.gov.tr/mevzuat/nufusmevzuat/talimat/ 

nufusislemleri/13102015multeciler_gecici_koruma_altina_alinanlarin

_ evlenme_cocuklarinin_taninmasi2015.pdf (Erişim 18.07.2021). 

https://www.nvi.gov.tr/kurumlar/nvi.gov.tr/mevzuat/nufusmevzuat/yonerge/

MaviKartlilarKutuguveNufusOlaylarininTutulmasiYonergesi.pdf 

(Erişim 18.07.2021). 

https://www.nvi.gov.tr/kurumlar/nvi.gov.tr/mevzuat/nufusmevzuat/talimat/n

ufusislemleri/20052020nufus_mevzuatinin_uygulanmasina_iliskin_ 

aciklama.pdf (Açıklama) (Erişim 18.07.2021). 

https://www.unicef.org/turkey/media/7941/file/%C3%87HDS%20ve%20%

C4%B0htiyari%20Protokoller,%20Usul%20Kurallar%C4%B1%20ile

%20%C3%87ocuk%20Haklar%C4%B1%20Komitesi%20Genel%20

Yorumlar%C4%B1.pdf, s.2-4. (Genel Yorum) (Erişim 18.07.2021). 

https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/ 

https://www.kazanci.com.tr/ 

https://www.anayasa.gov.tr/tr/kararlar-bilgi-bankasi/