İdarî Yargıda Bilirkişinin Yasaklı Olması ve Reddi

Çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde oy ve görüşüne başvurulan bilirkişi, verilecek kararda belirleyici ve etkin bir rol oynamakta olup işlevinin bu boyutu itibariyle bir "hakim yardımcısı" olarak nitelendirilmektedir. Kanun koyucu tarafından da yapılan bu nitelendirmenin bir sonucu olarak, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 272. maddesinde, hakimler hakkındaki yasaklılık ve ret sebepleriyle ilgili kuralların bilirkişiler bakımından da uygulanacağı düzenlenmiştir. İdari yargının amacı, idareyi hukuk sınırları içinde tutmak ve idare karşısında kişinin, hak ve hürriyetlerini koruyarak hukuk devletini gerçekleştirmektir. Bu nedenle, idari yargıda bilirkişinin bağımsızlığı ve tarafsızlığını sağlamak adına uygulanacak olan yasaklılık ve ret sebepleriyle ilgili kurallar, özel bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, öncelikle bilirkişilik ile bilirkişinin bağımsızlığı ve tarafsızlığı, sonrasında idari yargılama usulünde, bilirkişi incelemesini gerektiren hallerin tespiti ile bilirkişi incelemesinin gerçekleştirilmesinde katedilen aşamalar yargı kararları eşliğinde incelenmiştir. Devamında ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve 6457 sayılı Bilirkişilik Kanunu'nda "bilirkişi özelinde" yasaklılık ve ret sebeplerinin düzenlenmemiş olduğu gerçeği karşısında söz konusu sebepler, hakimler hakkındaki uygulanış biçimleri ile gerektirdiği ölçüde kıyas edilerek, uygulamada tatbik edilen yöntemleri ortaya koyabilmek amacıyla yüksek mahkeme kararlarıyla birlikte ilk derece mahkeme kararları da tetkik edilerek, pozitif hukuk (de lege lata) ve olması gereken hukuk (de lege ferenda) bakımından incelenmiştir.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
I. BÖLÜM
İDARİ YARGIDA BİLİRKİŞİLİĞE İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER
1.1. BİLİRKİŞİ KAVRAMI
1.1.1. Bilirkişinin Tanımı
1.1.2. Bilirkişiliğin Hukuki Niteliği ve Temel Özellikleri
1.1.3. Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilmek İçin Varlığı Gereken Şartlar
1.1.4. Bilirkişinin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
1.2. GENEL OLARAK İDARİ YARGIDA BİLİRKİŞİLİK
1.2.1. İdari Yargıda Bilirkişinin Önemi
1.2.2. İdari Yargıda Bilirkişiliğe İlişkin Mevzuat
1.3. İDARİ YARGILAMA USULÜNDE BİLİRKİŞİYE BAŞVURULMASI
1.3.1. Genel Olarak
1.3.2. Bilirkişi İncelemesi Yaptırılmasına Karar Verilmesi
1.3.3. Bilirkişinin Yetkileri
1.3.4. Bilirkişi Raporu
1.3.5. Bilirkişi Raporunun Mahkeme Kararına Etkisi

II. BÖLÜM
BİLİRKİŞİNİN YASAKLILIK SEBEPLERİ, BİLİRKİŞİNİN ÇEKİNMESİ USULÜ VE SONUÇLARI
2.1. GENEL OLARAK
2.2. BİLİRKİŞİNİN YASAKLILIK SEBEPLERİ
2.2.1. Davanın Bilirkişinin Kendisine Ait veya Doğrudan Doğruya ya da Dolayısıyla İlgili Olduğu Dava Olması
2.2.2. Davanın Bilirkişinin Aralarında Evlilik Bağı Kalksa Bile Eşinin Davası Olması
2.2.3. Davanın Bilirkişinin Kendisinin veya Eşinin Altsoy veya Üstsoyunun Davası Olması
2.2.4. Davanın Bilirkişiyle Arasında Evlatlık Bağı Bulunanın Davası Olması
2.2.5. Davanın Bilirkişiyle Üçüncü Derece de Dahil Olmak Üzere Kan veya Kendisini Oluşturan Evlilik Bağı Kalksa Dahi Kayın Hısımlığı Bulunanların Davası Olması
2.2.6. Davanın Bilirkişinin Nişanlısının Davası Olması
2.2.7. Davanın Bilirkişinin İki Taraftan Birinin Vekili, Vasisi, Kayyımı veya Yasal Danışmanı Sıfatıyla Hareket Ettiği Dava Olması
2.3. BİLİRKİŞİNİN GÖREVDEN ALINMA TALEBİNDE BULUNMASI VEYA TARAFLARIN BİLİRKİŞİNİN YASAKLILIĞINI İLERİ SÜRMESİ
2.4. BİLİRKİŞİNİN YASAKLILIK SEBEPLERİNE RAĞMEN ÇEKİNMEMESİNİN SONUÇLARI
2.4.1. Mahkeme Kararı Bakımından Ortaya Çıkan Sonuçları
2.4.2. Çekinme Yükümlülüğüne Aykırı Davranan Bilirkişinin Disiplin Sorumluluğu
2.4.3. Çekinme Yükümlülüğüne Aykırı Davranan Bilirkişinin Hukuki ve Tazminat Sorumluluğu

III. BÖLÜM
BİLİRKİŞİNİN REDDİ SEBEPLERİ, SEBEPLERİN İLERİ SÜRÜLMESİ, İNCELENMESİ VE SONUÇLARI
3.1. GENEL OLARAK
3.2. BİLİRKİŞİNİN REDDİ SEBEPLERİ
3.2.1. Bilirkişinin Davada, İki Taraftan Birine Öğüt Vermiş ya da Yol Göstermiş Olması
3.2.2. Bilirkişinin Davada İki Taraftan Birine veya Üçüncü Kişiye Kanunen Gerekmediği Halde Görüşünü Açıklamış Olması
3.2.3. Bilirkişinin Davada Hakim ya da Hakem Sıfatıyla Hareket Etmiş Olması; Uyuşmazlıkta Arabuluculuk veya Uzlaştırmacılık Yapmış Bulunması
3.2.4. Davanın Bilirkişinin Dördüncü Derece de Dahil Yansoy Hısımlarına Ait Olması
3.2.5. Bilirkişinin Dava Esnasında İki Taraftan Birisi ile Davası veya Aralarında Bir Düşmanlık Bulunması
3.2.6. Bilirkişinin Tarafsızlığından Şüpheyi Gerektiren Önemli Bir Sebebin Bulunması
3.3. RET SEBEPLERİNİN İLERİ SÜRÜLMESİ
3.3.1. Bilirkişinin Reddi İsteminin Hukuki Niteliği
3.3.2. Bilirkişinin Reddi İsteminde Bulunabilecek Kişiler
3.3.3. Bilirkişinin Çekilmesi
3.4. BİLİRKİŞİNİN REDDİ SÜRESİ VE BİLİRKİŞİNİN REDDİ İSTEMİNİN ŞEKLİ
3.5. BİLİRKİŞİNİN REDDİ İSTEMİNİN İNCELENMESİ VE SONUÇLARI
3.5.1. Bilirkişinin Reddi İsteminin İncelenmesi
3.5.2. Bilirkişinin Reddi İsteminin Sonuçları
SONUÇ

KAYNAKÇA